Opleidingengids voor burgemeesters

Opleidingengids voor burgemeesters 2012

Opleidingengids voor burgemeesters 2012 Opleidingengids voor burgemeesters 2012 3

Inhoudsopgave Voorwoord............................................................................................................ 5 Jaarkalender........................................................................................................ 6 Professionaliseringsfonds 2012-2015................................................................... 8 Nieuw in 2012......................................................................................................15 Uw persoonlijke ontwikkeling en loopbaan.........................................................17 Nieuw in het ambt...............................................................................................19 Het programma in één oogopslag: de competenties........................................... 20 De opleidingen in 2011....................................................................................... 22 1. Inspiratie............................................................................................................. 22 2. Intervisie en vakateliers.......................................................................................... 27 3. Veiligheid en handhaving........................................................................................ 32 4. Voor de alledaagse praktijk...................................................................................... 38 5. Rollen en rolopvattingen......................................................................................... 49 6. Meerdaagse en Top-programma s............................................................................. 57 Algemene informatie.......................................................................................... 64 4 Nederlands Genootschap van Burgemeesters

Voorwoord In 2012 zijn we halverwege de raads- en collegeperiode in de gemeenten. Een mooi moment voor u om na te gaan op welke onderdelen u in uw vakbekwaamheid kunt investeren. De opleidingengids die nu voor u ligt biedt daar zeer vele mogelijkheden toe en bevat weer een grote verscheidenheid aan opleidingen voor burgemeesters. Van praktische korte cursussen waar u meer zicht krijgt op uw taken en rollen tot meerdaagse trainingen waar u uw persoonlijke stijl van optreden kunt aanscherpen en uw persoonlijke effectiviteit kunt versterken. Het Professionaliseringsfonds burgemeesters gaat een nieuwe financieringsperiode in. Met de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties zijn afspraken gemaakt voor de periode 2012-2015 op basis van een nieuw beleidsplan, dat u in grote lijnen ook in deze gids vindt. Het fonds voorziet in een grote behoefte bij burgemeesters. Van de Kroonbenoemden op dit moment heeft ruim 90% in de voorbije periode deelgenomen aan één, enkele of vele cursussen en trainingen uit het opleidingenprogramma van het Genootschap. Daarmee zijn de burgemeesters een goed voorbeeld voor de andere groepen van politieke ambtsdragers op lokaal, provinciaal en nationaal niveau. 2012 is ook een soort jubileumjaar voor de professionalisering van burgemeesters. Het is 10 jaar geleden dat de eerste opleidingengids verscheen en 30 jaar geleden startten de Lochemconferenties in het bekende conferentiehotel, dat onlangs een grote vernieuwing heeft ondergaan. Ik hoop dat 2012 ook een topjaar zal worden mede dankzij uw deelname aan de activiteiten van het professionaliseringsfonds. De inhoud van de gids biedt daarvoor goede mogelijkheden. Namens de commissie professionalisering en het bestuur van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters nodig ik u van harte uit om u in groten getale in te schrijven voor de opleidingen die het Genootschap komend jaar weer voor u organiseert. Heleen van Rijnbach-de Groot, Voorzitter NGB-Commissie Professionalisering. Opleidingengids voor burgemeesters 2012 5

Jaarkalender 2012 Januari 24-26 januari Lochemconferentie 31-2 januari - februari Lochemconferentie Februari 7-9 februari Lochemconferentie 10 februari Informatie-ochtend Mediationskills 14-16 februari Lochemconferentie 28-1 februari - maart Lochemconferentie Maart 6-8 maart Lochemconferentie 15 maart Jaarvergadering NGB/Burgemeesterslezing 21 maart De actuele tafel 23 maart Integriteit; van ideaal tot werkbaar concept 28 maart College en collegiale verantwoordelijkheid 30 maart Social Media voor Dummies April 4 april Conflicthantering 5 april Coaching 11 april Burgemeesterkunde 18 april De actuele tafel 19 april Omgaan met weerstanden 20 april Speechen met flair 23 april Coaching 25 april Raad, eenheid en verscheidenheid 30 april Koninginnedag Mei 9-10 mei Mediationskills voor burgemeesters 11 mei Burgemeesterkunde 21 mei Van Akkefietje tot maatschappelijke onrust 23 mei De actuele tafel 24 mei Start vakateliers 30-31 mei Mediationskills voor burgemeesters 6 Nederlands Genootschap van Burgemeesters

Juni, juli en 5-6 juni VNG-congres augustus 11 juni Blikopenerworkshop 13 juni Actuele tafel (werkbezoek NFI) 20-21 juni Mediationskills voor burgemeesters 29 juni De burgemeester als portefeuillehouder September 12 september Omgaan met de media en pers 12-13 september Signalerend vermogen 17 september Crisis! 19 september Blikopenerworkshop 19 september De actuele tafel 20-21 september Financiën voor burgemeesters 26 september Open besturen 27 september Bestuurlijk handhaven Oktober 4 oktober NGB-najaarscongres 11-12 oktober Financiën voor burgemeesters 17 oktober Social Media voor gevorderden 18-19 oktober Symboliek in communicatie 24 oktober De gemeente nu en straks 31 oktober De actuele tafel November 12 november Het geheim van de smid 14 november Burgemeester in de rol van toezichthouder 19 november Blikopenerworkshop 21 november Slotbijeenkomst vakateliers 28 november Van burgervader naar hulpsherriff? December 12 december De actuele tafel Opleidingengids voor burgemeesters 2012 7

Professionaliseringsfonds 2012-2015 Het professionaliseringsfonds staat voor een nieuwe subsidiefase. Daar hoort een terugblik bij en het bepalen van de accenten voor de komende jaren. Dat heeft het NGB gedaan in het Beleidsplan Professionaliseringsfonds 2012-2015. In dit hoofdstuk vindt u de hoofdlijnen van het beleidsplan. De ontwikkeling van het professionaliseringsfonds 2003-2011 In 2003 startte het Professionaliseringsfonds burgemeesters. In de jaren ervoor verzorgde het Nederlands Genootschap van Burgemeesters al diverse cursussen en trainingen in het zogenoemde Boegbeeld-programma, maar de deelname was nog erg beperkt. Met de komst van het fonds werd een belangrijk knelpunt voor participatie weggenomen: tot dan toe moesten de burgemeesters die op cursus wilden bij de gemeente(raad) zelf de deelnemersbijdrage vragen. Met het fonds ontstond er een landelijk budget voor de opleidingsactiviteiten van de burgemeesters. In de eerste jaren (ca. tot 2006) maakte het opleidingenprogramma een enorme groei door, zowel aan de vraag als aan de aanbodzijde. Het aantal burgemeesters dat deelneemt aan activiteiten is sterk gestegen. Van de burgemeesters die op dit moment in functie zijn, heeft ca. 90% de afgelopen vier jaar deelgenomen aan één of meer professionaliseringsactiviteiten. Het aanbod is in de jaren ook sterk uitgebreid. In 2003 waren er naast de traditionele Lochemconferenties en Het Initiatief een stuk of acht trainingen en cursussen die door een vaste trainersgroep verzorgd werden. Nieuw waren toen meerdaagse opleidingen. De jaren daarna werd een brede waaier aan opleidingen ontwikkeld van 30 à 35 opleidingen, waarin tientallen begeleiders en docenten optreden. Profileer u In een 'veilige' omgeving continu aan je professionaliteit werken is iets wat alle burgemeesters aan gaat. Dit zorgvuldig samengestelde en actuele aanbod aan opleidingen en trainingen geeft daartoe alle mogelijkheden. Gebruik het, doe er uw voordeel mee en profileer u bij uw fractievoorzitters als een burgemeester die aan zijn/haar competenties blijft werken! Marcel Fränzel, burgemeester van Woensdrecht, Lid van de Commissie Professionalisering 8 Nederlands Genootschap van Burgemeesters

Het fonds heeft in de voorbije jaren 2003-2011 drie subsidieperioden gehad. De eerste fase (2003-2005) waren die van het pionieren. Daarna werd de voorzichtige doorstart (2006-2007) ingezet, vooral vanwege de onzekerheid over de mogelijke introductie van de gekozen burgemeester. Toen dat dossier gesloten was, werd een structureler weg ingeslagen en stemde de minister van BZK in met continuering voor een vierjarige periode: 2008-2011. De deelname van de burgemeesters aan activiteiten van het professionaliseringsprogramma is zeer groot geworden. Als gekeken wordt naar de 418 burgemeesters die per 31-10-2011 in functie zijn, dan heeft 88% van alle burgemeesters deelgenomen aan één of meer opleidingen. Van de 12% (52 burgemeesters) die niet heeft deelgenomen is de helft waarnemend burgemeester. Dat betekent dat van de huidige Kroonbenoemde burgemeesters maar liefst 93% heeft deelgenomen aan het activiteiten van het Professionaliseringsfonds. Scherp en kritisch "Een dag niet geleerd is een dag niet geleefd" is mijn stelling. Daarom kijk ik jaarlijks uit naar de nieuwe opleidingengids van ons professionaliseringsfonds. Er zit altijd weer een interessante cursus bij. Zo probeer ik scherp en kritisch te blijven. Dat is voor een burgemeester, die er vaak alleen voor staat, heel belangrijk. Bovendien kun je van elkaar veel leren en is het nog gezellig ook. Ellen Hanselaar-van Loevezijn, burgemeester van, Lid van de Commissie Professionalisering Samenloop met andere activiteiten Het opleidingenprogramma van het Professionaliseringsfonds heeft raakvlakken met andere activiteiten/producten van het Nederlands Genootschap van Burgemeesters. Het Najaarscongres, de bijeenkomsten in het kader van de crisisbeheersing, de loopbaanoriëntatie, de website en het Burgemeestersblad zijn in dit verband te noemen. Waar mogelijk zijn deze op elkaar afgestemd. Vanaf 2009 biedt het NGB ook aan de voorzitters van de Waterschappen de mogelijkheid om deel te nemen aan een aantal algemene opleidingen uit het fonds. De deelnemende dijkgraven betalen in die gevallen een individuele bijdrage voor de opleidingen waaraan zij deelnemen. Focus in professionalisering 2012-2015 Welke impulsen wil het Nederlands Genootschap van Burgemeesters geven aan het professionaliseringsprogramma? Dat is het belangrijkste punt in dit beleidsplan. In de eerste plaats wil het Genootschap de deelname, de kwaliteit en de waardering bij burgemeesters op hetzelfde niveau houden. Dat lijkt een defensieve ambitie, maar niets is minder waar. Bij voortduring zal het NGB het programma moeten ijken aan de behoefte van burgemeesters. Inhoudelijk moeten de thema s in de opleidingen aan de orde komen, die burgemeesters bezig houden. De werkvormen, het trainersaanbod en de locaties vragen om afwisseling. Om op Opleidingengids voor burgemeesters 2012 9

hetzelfde peil te blijven zal het programma continu vernieuwd moeten worden, anders wordt het sleets en vindt afvlakking van de resultaten plaats. Binnen het opleidingenprogramma wil het Nederlands Genootschap van Burgemeesters komen tot structurering, focus, minder vrijblijvendheid en kwaliteitsverbetering. Op dit moment biedt het professionaliseringsfonds een breed scala aan opleidingsactiviteiten. Er zijn 30 à 35 opleidingen, variërend van middagbijeenkomsten tot uitgebreide meerdaagse leergangen. Voordeel is dat er voor elck wat wils is en mede daardoor er een hoge graad van deelname is. Contacten met collega s Deelname aan het professionaliseringsfonds is een must omdat er ieder jaar een gevarieerd aanbod aan thema's wordt aangeboden die op de actualiteit zijn gebaseerd. Je professionaliteit moet je onderhouden omdat kennisname van die actuele thema's en de betekenis hiervan voor de samenleving of je werkomgeving voor je functioneren als burgemeester noodzakelijk zijn. De diverse bijeenkomsten woon ik met veel plezier bij omdat naast het noodzakelijk vergaren van kennis ook de onderlinge contacten met collega's voor mij van grote waarde zijn. Van anderen leren is voor mij beter presteren. Henny van Kooten, burgemeester van Noord-Beveland, Lid van de Commissie Professionalisering Structurering Het Nederlands Genootschap van Burgemeesters wil meer structuur brengen in het opleidingenprogramma. Dat gebeurt via de lijnen van de loopbaan: een programma in het eerste jaar voor de nieuwe burgemeesters, een professionaliseringsprogramma voor de jaren erna dat men burgemeester is en een loopbaanprogramma in de oriëntatie naar herbenoeming. Daarnaast is er een breed basisprogramma, dat voor alle burgemeesters bedoeld is. De Lochemconferenties, De actuele tafel, de crisisbijeenkomsten en het NGB-najaarscongres zijn hierin de ingrediënten. In het volgende schema is dat weergegeven. 1e jaar burgemeester > 2e t/m 4e jaar benoeming > 5e en 6e jaar benoeming Algemene introductie in de basis van de burgemeestersfunctie Certificaat Intervisie Loopbaan Kennis Inspiratie Portfolio Loopbaan Oriëntatie Trajecten Lochemconferenties, De actuele tafel, crisisbijeenkomsten, NGB-najaarscongres. 10 Nederlands Genootschap van Burgemeesters

Focus Binnen het professionaliseringsaanbod wil het Genootschap focus aanbrengen. Het is onmogelijk om met de beschikbare middelen en vanuit de beroepsvereniging te voorzien in alle professionaliseringswensen van de burgemeesters. De focus is nu gericht op: een gedegen introductie in het ambt gedurende het eerste jaar dat burgemeesters in functie zijn. Het gaat dan vooral om de kernrollen en taken van de burgemeester: OOV-taken, relatie met de ambtelijke organisatie, goed bestuur, integriteit, raadsvoorzitterschap, etc. na het eerste jaar kunnen burgemeesters deelnemen aan een aanbod op gebied van: Intervisie Vakateliers: intervisie-achtige trajecten, waarbij een kleine groep burgemeesters een aantal bijeenkomsten met begeleiding aan een onderwerp werkt Vaardighedentrainingen gericht op de kernvaardigheden van de burgemeester Jaarlijkse bijspijkercolleges over ontwikkelingen in bijv. bevoegdheden, bestuurlijke veranderingen, etc. Inspiratie: expertise uit andere sectoren en wetenschap ontsluiten voor de burgemeesters Loopbaanoriëntatietrajecten; gericht op de verdere ontwikkeling van betrokkene, zowel in de huidige gemeente, als oriëntatie naar een vervolgstap in de burgemeestersloopbaan of naar buiten het ambt. Diversiteit De burgemeestersfunctie is qua taken en bevoegdheden in alle gemeenten gelijk, maar er zijn aanzienlijke verschillen tussen burgemeesters. Zo is de functie in de grootste gemeenten anders dan in de kleinste en is de lokale bestuurscultuur van invloed op de positie van de burgemeesters. En natuurlijk verschillen burgemeesters zelf ook. Deze pluriformiteit in de bestuurspraktijk en heterogene samenstelling van de beroepsgroep komen terug in de diversiteit binnen het professionaliseringsprogramma. Komende jaren wil het NGB aandacht besteden aan het programma voor de burgemeesters van de grote steden en aan de mobiliteit van burgemeesters. Kernwaarden De grote kracht van het professionaliseringsprogramma is dat de burgemeesters in een vertrouwde en vertrouwelijke setting met vakgenoten ervaringen kunnen delen. Deelnemers bespreken dilemma s uit de bestuurspraktijk en reflecteren onder leiding van deskundige begeleiders op elkaars handelen. Nadrukkelijk verwacht het NGB dat deelnemende burgemeesters niet alleen halen, maar ook bereid zijn om te brengen. Een goede opleiding is altijd een coproductie door de deelnemers en de begeleiders. Voorts brengen de begeleiders en/ of gastdocenten externe inzichten en kennis in. Op die wijze kunnen de burgemeesters hun professionaliteit ontwikkelen en onderhouden en wil het NGB de bestuurlijke expertise in de beroepsgroep borgen. Opleidingengids voor burgemeesters 2012 11

Scherp blijven gaat niet vanzelf Een deel van de morele kwaliteit berust op scholing, een deel op oefening: je moet leren en je moet door te handelen waarmaken wat je geleerd hebt. Als dat zo is, blijkt voor wijsheid niet alleen weten nodig, maar ook praktische leefregels die onze hartstochten als door een wetsbepaling intomen en op een afstand houden. Met dit wijze citaat van de Romeinse filosoof Seneca wil ik het belang van éducation permanente beklemtonen en aangeven hoe belangrijk dit ook voor de leden van ons Genootschap is. We leven immers in een omgeving die volop in beweging en ontwikkeling is. Maar ook een omgeving die veel kritischer in onze richting kijkt. In onze eigen ambtelijke organisatie wordt veel waarde gehecht aan het menselijk kapitaal en de ontwikkeling daarvan met scholing, vorming en coachen. Hiermee wordt tegemoet gekomen aan het natuurlijke verlangen van een ieder om zich te ontwikkelen. Ook voor ons als burgemeesters is professionalisering van essentieel belang. Jaarlijks presenteert het NGB tal van opleiding-, vaardigheid-, kennis- en inspiratiebijeenkomsten, waar in ontspannen oorden rust en reflectie (in onderling vertrouwen) hand in hand gaan. Graag beveel ik de hier gepresenteerde opleidingen 2012 bij u aan, want scherp blijven gaat niet vanzelf! Berry Link, burgemeester van Schinnen, Lid van de Commissie Professionalisering Vrijblijvendheid Nadrukkelijk mag van burgemeesters verwacht worden dat zij hun persoonlijke professionaliteit op peil houden. Het is de eigen verantwoordelijkheid van burgemeester om deel te nemen aan de professionaliseringsactiviteiten van het Genootschap, maar hij moet er ook op aangesproken kunnen worden. Het NGB verwacht van de minister en van de Commissarissen van de Koningin dat zij burgemeesters hiervan doordringen. Het eerste jaar moet door iedereen als een must gezien worden om in te participeren. Niet alleen om professionalisering te halen, maar ook om expertise met collega-burgemeesters te delen. Aan het einde van het eerste jaar ontvangen alle burgemeesters een certificaat van deelname. Digitale impulsen Enkele jaren geleden heeft het Nederlands Genootschap van Burgemeesters een aantal digitale instrumenten ontwikkeld. Deze moeten geactualiseerd worden en waar mogelijk uitgebreid. 12 Nederlands Genootschap van Burgemeesters

Publicaties Ieder kwartaal brengt het NGB het Burgemeestersblad uit. Voorts geeft het Genootschap ook publicaties rond de ontwikkeling van het Burgemeestersambt uit. Deze hebben een relatie met de ontwikkeling van de functie voor individuele burgemeesters. Het NGB wil de publicaties daarom nadrukkelijker betrekken bij het professionaliseringsprogramma. Randvoorwaarden Het Nederlands Genootschap van Burgemeesters kan het opleidingenprogramma alleen maar opzetten, omdat er letterlijk een fonds is. De burgemeesters dragen zelf in sterke mate bij aan de voeding van het fonds. Voorts wordt het fonds gevoed door een zuivere subsidie van het ministerie van BZK. Zonder een dergelijk fonds, zou het opleidingenprogramma weer terugzakken naar een niveau, zoals dat er voor 2003 was. Dat zal niet gebeuren, maar waar we wel rekening mee moeten houden is dat er geen groei van het fonds komt of dat er zelfs sprake zal zijn van een lichte daling van de omvang. Minder geld leidt tot minder activiteiten en derhalve ook tot verminderde kans op het waarmaken van de ambities voor 2012-2015. De komende jaren zal er creatief gekeken moeten worden hoe de beschikbare middelen zo efficiënt en effectief mogelijk ingezet kunnen worden. Dat betekent kritisch kijken naar: de opzet van de activiteiten; het rendement van de activiteiten; mogelijkheden tot bundeling van activiteiten; de overeenkomsten met derden (trainers en locaties); de administratieve lasten en overhead. Vooral gebruiken Lange tijd is gedacht en gevonden dat 'burgemeester zijn' geen beroep maar een roeping is. Ik zou niet willen bestrijden dat dit een aspect is, maar al lang niet meer het enige. Voor elk beroep geldt dat kennis, kwaliteiten en vaardigheden nodig zijn, dus ook voor het ambt van burgemeester. Dit aspect wordt ook door het Rijk erkend, en vindt uitvoering in het veelzijdig scholingsprogramma dat door de NGB wordt ontwikkeld en aangeboden. Ik spoor iedere collega en aspirantcollega aan niet alleen kennis te nemen van deze mogelijkheid, maar haar vooral te gebruiken. Jan de Ruiter, burgemeester van Zevenaar, Lid van de Commissie Professionalisering Opleidingengids voor burgemeesters 2012 13

In dit kader wil het Genootschap de diverse geldstromen die van de Rijksoverheid komen bundelen. Als eerste stap zou het goed zijn om de bijdragen van het ministerie van BZK voor het professionaliseringsfonds, de loopbaanoriëntatie en mogelijk ook het Burgemeestersblad te bundelen binnen één subsidie. Hiervoor is inhoudelijk al aangegeven hoe het Genootschap de activiteiten wil bundelen en de loopbaanoriëntatie wil aansluiten op de professionalisering. Het scheelt administratieve rompslomp - en kosten - als dit ook in de financiering en verantwoordingssystematiek tot uitdrukking komt: één subsidie, periodiek afspraken over de producten en hoogte, één verantwoording en afrekening. Een luxe Ik vind het heel belangrijk om je professionaliteit te onderhouden. In de drukte van alledag komt het daar meestal niet van. Daarom ben ik ook blij dat er een evenwichtig cursusaanbod is. Een luxe vind ik het, zo n dag om wat dieper door te denken en met collega s op zaken in te gaan. Ik kom er eigenlijk altijd opgekikkerd vandaan! Mirjam Salet, burgemeester van Spijkenisse, Lid van de Commissie Professionalisering Organisatie De afgelopen jaren is een werkbaar gebleken organisatie opgezet. Het bestuur van het NGB is verantwoordelijk voor het professionaliseringsfonds en laat zich inhoudelijk adviseren door de Commissie Professionalisering, bestaande uit burgemeesters. De operationele organisatie van het professionaliseringsfonds is in handen van het NGB-bureau, dat onder leiding staat van de NGB-directeur. Het NGB voert een financiële administratie van het fonds, die gescheiden is van de eigen verenigingsadministratie. Uit de sleur van alledag Deelnemen aan een cursus uit het aanbod van de opleidingengids van het NGB betekent voor mij even uit de sleur van alledag. Even een frisse neus halen en nieuwe inzichten opdoen of toetsen van gezichtspunten aan hetgeen door inleiders gesteld wordt. En natuurlijk ook tijdens de cursussen het gesprek en de uitwisseling met collega s. Ik vind het geweldig dat het professionaliseringsfonds ons op zo n prettige manier de kans biedt om bij te blijven in ons vak. Roland van Schelven, burgemeester van Culemborg, Lid van de Commissie Professionalisering 14 Nederlands Genootschap van Burgemeesters

Nieuw in 2012 Het opleidingenprogramma 2012 is weer een combinatie van bekende en beproefde opleidingen en cursussen die nieuw zijn. Vanzelfsprekend zijn de bestaande opleidingen - waar mogelijk - aan de actualiteit aangepast en is rekening gehouden met de uitkomsten van de evaluaties van die opleidingen. Het programma 2012 is daarmee wederom een rijk geschakeerd programma met uiteenlopende onderwerpen en cursussen in diverse vormen. Voor de uitvoering ervan zijn tien (opleidings)instituten in de arm genomen: Berenschot, De Beuk, Consort, Essenburgh, ROI, Sezen-academy en The Lime Tree. Via deze organisaties heeft het NGB enkele tientallen docenten/begeleiders van de opleidingen op de been weten te brengen. Nieuw in het programma 2012 zijn de volgende opleidingen: Burgemeester in de rol van toezichthouder (blz. 41) De gemeente nu en straks (blz. 43) Omgaan met maatschappelijke weerstanden (blz. 52) Social Media voor Dummies (blz. 46) Social Media voor gevorderden (blz. 47) Vakateliers (blz. 29) Van burgervader naar hulpsherriff? (blz. 37) Ook is er een drietal opleidingen terug van weggeweest. Deze trainingen waren enkele jaren geleden succesvol en zijn nu weer in het programma opgenomen. Het betreft reprises van: Coachen (blz. 58) Omgaan met media en pers (blz. 45) Speechen met flair en impact (blz. 48) Nieuwe indeling van het programma Het programma 2012 heeft een nieuwe indeling, gebaseerd op het beleidsplan professionaliseringsfonds 2012-2015: 1. Inspiratie: ontdek de betekenis van algemene en maatschappelijke ontwikkelingen voor de burgemeestersfunctie. De verkenningen betreffen de Lochemconferenties, de Actuele tafel en Blikopenerworkshops. 2. Intervisie en vakateliers: in kleine reflectiegroepen pelt u met externe begeleiders de kernrollen van uw burgemeestersfunctie af. Opleidingengids voor burgemeesters 2012 15

3. Veiligheid en handhaving: een aantal opleidingen op het gebied van handhaving en veiligheid. 4. Voor de alledaagse praktijk: trainingen en cursussen waarmee u uw kennis en vaardigheden voor uw bestuurspraktijk kunt versterken. 5. Rollen en rolopvattingen: compacte opleidingen over uw positie in het lokaal bestuur en de rollen die u ten opzichte van de andere spelers heeft. 6. Meerdaagse en topprogramma s: verdieping in uw vakgebied om uw persoonlijke effectiviteit te vergroten. Voor wie als burgemeester wil excelleren zijn er intensieve en uitgebreide programma s op niveau. Digitale inschrijving Drie jaar geleden is gestart met digitale inschrijving. Dat bleek een schot in de roos en daarom verloopt de aanmelding ook nu weer via www.burgemeesters.nl. Groot voordeel voor u is dat u daarmee een overzicht opbouwt van de opleidingen die u over de jaren heen heeft gevolgd. Dat overzicht is uitsluitend voor u toegankelijk en kan u in volgende jaren helpen om uw keuze uit te volgen opleidingen te maken. Ook kan het mogelijk van nut zijn voor periodieke gesprekken met de raad en met de Commissaris of voor eventuele sollicitaties. Op www.burgemeesters.nl/opleidingen vindt u een digitaal inschrijfformulier. U heeft uw persoonlijke inlogcode nodig, die bestaat uit een gebruikersnaam en een wachtwoord. Uw gebruikersnaam is opgenomen in de aanbiedingsbrief bij deze gids. Het wachtwoord is u eerder verstrekt. Als u dat niet meer weet, dan kunt u een willekeurig wachtwoord invullen. Dan verschijnt op uw beeldscherm de boodschap Wachtwoord vergeten?. Als u vervolgens de instructies volgt, dan krijgt u onmiddellijk een nieuw wachtwoord toegestuurd, dat u daarna kunt veranderen in een code die u zelf gemakkelijk kunt onthouden. Voorrang en doelgroepen Voor het eerst kunt u bij de aanmelding ook uw eerste voorkeur voor een opleiding aangeven. Bij de verwerking van de inschrijvingen zal daar zoveel mogelijk rekening mee gehouden worden. Van nieuwe burgemeesters wordt verwacht dat zij als eerste Het Initiatief volgen. Daarna kunnen burgemeesters zich voor alle opleidingen inschrijven. Op basis van de aantallen inschrijvingen wordt de selectie van de deelnemers gemaakt. Op de reservelijst komen de burgemeesters, die zich voor de meeste opleidingen hebben aangemeld. Op deze wijze probeert het NGB zoveel mogelijk burgemeesters aan het opleidingenprogramma te laten deelnemen en ook rekening te houden met uw voorkeuren. 16 Nederlands Genootschap van Burgemeesters

Uw persoonlijke ontwikkeling en loopbaan Deze opleidingengids laat u slechts één zijde van de burgemeestersopleidingen zien, nl. de aanbodkant. Veel belangrijker is evenwel de vraagzijde: aan welke opleidingen heeft u behoefte? Welke cursussen dragen bij aan uw professionaliseringsvraag? De website van het NGB (www.burgemeesters.nl) biedt u de mogelijkheid om een eigen persoonlijk opleidingenplan te maken. Daartoe heeft u een persoonlijke toegangscode nodig, zodat u in een eigen afgeschermde omgeving uw eigen opleidingenplan kunt maken, zonder dat iemand anders deze gegevens kan inzien. Gebruikmaking van dit persoonlijk opleidingenplan, is één van de toelatingscriteria die het NGB hanteert bij de indeling van de deelnemersgroepen. Oftewel: maak gebruik van uw persoonlijk opleidingenplan op www.burgemeesters.nl. Dan sluit de opleiding optimaal aan op uw behoeften en is er een grotere kans dat u de opleiding kunt volgen. Bestuurscompetenties centraal In opdracht van het ministerie van BZK zijn in 2007 de bestuurscompetenties van de burgemeesters geactualiseerd. In totaal zijn er nu 30 bestuursstijlen, vaardigheden en basiscondities geïdentificeerd, die voor de vervulling van de burgemeestersfunctie van betekenis kunnen zijn. Veel gemeenten maken gebruik van de bestuurscompetenties in de profielschets, zoals die bij vacatures nodig is. Tevens maken gemeenten gebruik van de competenties om gericht met de burgemeesters functioneringsgesprekken te kunnen voeren. De bestuurscompetenties zijn ook goed toepasbaar als sleutel tussen vraag naar en aanbod van opleidingen. In deze gids is bij alle opleidingen vermeld aan welke competenties aandacht besteed wordt. Door de bomen het bos zien Deze gids bevat bijna 40 cursussen, trainingen en programma s. Door het brede aanbod is het soms lastig om tot een keuze te komen. Daarom een paar praktische tips om u behulpzaam te zijn: Tip 1: Doe de competentietest op www.burgemeesters.nl. Tip 2: Kijk of de resultaten u een kritische maar herkenbare spiegel opleveren. Tip 3: Vraag eens aan derden waar zij vinden dat u nog sterker kunt functioneren. Bespreek desgewenst uw resultaten van de competentietest. Mogelijk heeft u onlangs een (functionerings)gesprek met de raad of de Commissaris achter de rug. Opleidingengids voor burgemeesters 2012 17

Tip 4: Bepaal hoeveel dagen en dagdelen u in 2012 daadwerkelijk kunt en wenst te besteden aan uw professionalisering en uw loopbaan. Tip 5: Het opleidingenprogramma kent een indeling in hoofdstukken, herkenbaar aan de tabbladen in de gids. Zorg voor een goede mix en spreiding van uw aanmeldingen over de hoofdstukken. Tip 6: Betrek de doelgroepen voor de opleidingen bij uw keuze. Tip 7: Neem contact op met NGB-directeur Ruud van Bennekom als u er niet uitkomt. Loopbaanoriëntatie Voor burgemeesters is het vaak lastig om zich te oriënteren op de eigen loopbaan. De achtergronden daarvan zijn divers. Zo vraagt de de waan van de dag vaak alle aandacht en ontbreekt eenvoudigweg de rust voor een goede reflectie op de eigen functie en de loopbaan. Ook speelt mee dat burgemeesters wel vaak voor de gemeente en het gemeentebestuur op pad zijn, maar veel minder voor zichzelf. En velen zijn al zeer lang werkzaam in het openbaar bestuur en het burgemeestersvak, waardoor de (huidige) burgemeestersfunctie wel haast een vanzelfsprekendheid is. En tenslotte is soms het beeld van een elders solliciterende burgemeester bij anderen niet goed. Het ontbreken van de reflectie op de eigen loopbaan brengt risico s met zich mee. Mooie vacatures komen vaak maar één keer langs... Bovendien wordt de afstand tot andere functies vaak groter als men zich te veel concentreert op de huidige functie. En dan zijn ook de risico s daar als anderen zien dat de burgemeester te lang op zijn plek zit. Tegen deze achtergrond verzorgt het Nederlands Genootschap van Burgemeesters in samenwerking met het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een Loopbaanoriëntatie-programma. Het programma bestaat uit diverse trajecten waarin u uw persoonlijke loopbaanontwikkeling kunt verkennen en in concrete actie kunt omzetten. In het eerste kwartaal van 2012 ontvangen de burgemeesters een persoonlijke uitnodiging voor dit programma. Digitale ondersteuning De komende tijd zal www.burgemeesters.nl verder uitgebreid worden met informatie die u kunt gebruiken in het kader van uw professionalisering en loopbaanontwikkeling. Onder andere is nu een eerste start gemaakt met uw eigen persoonlijke ontwikkelplan. U heeft de mogelijkheid om aan de hand van een competentietest te bepalen welke competenties u bij uzelf nog niet optimaal ontwikkeld vindt. U vindt op de website tevens digitale informatie, die voor uw loopbaanontwikkeling van betekenis kan zijn. Zo is er een overzicht van (toekomstige) burgemeestersvacatures en toegang tot de vacaturebank van de Algemene Bestuursdienst van de Rijksoverheid. Van een aantal sectoren is arbeidsmarktinformatie beschikbaar. 18 Nederlands Genootschap van Burgemeesters

Nieuw in het ambt Burgemeester word je door het te zijn. Er is in Nederland geen opleiding vóórdat je burgemeester kunt worden. De kneepjes van het burgemeestersvak leer je pas als je al geïnstalleerd bent. Dan pas openbaren zich alle velden waarop een burgemeester schaakt. Daar komt nog eens bij dat gemeenten sterk verschillen. Niet alleen variëren gemeenten bijvoorbeeld qua grootte, sociale samenstelling en economische potentie, maar ook de politieke en bestuurscultuur is lokaal bepaald. Dat maakt het voor de burgemeester - die over het algemeen van buiten komt - nog belangrijker om een intensieve oriëntatiefase te hebben en een optimale uitgangspositie te creëren. Het Initiatief Al vele jaren bestaat Het Initiatief als brede introductiecursus voor beginnende burgemeesters. De beginnende burgemeesters zijn duidelijk als groep te omschrijven. Ze zitten allemaal in het zelfde schuitje. Daarom is voor deze groep het uitwisselen van ervaringen een essentieel onderdeel van Het Initiatief. Voorts komen voor de deelnemers ook kennis en ervaringen van anderen beschikbaar en is er ruimte voor discussie en informatie over actuele thema s die de burgemeester raken. Het Initiatief bestaat uit vier à vijf cursusblokken, variërend van losse dagen tot blokken van twee dagen. In het eerste blok gaat het om de persoonlijke vervulling van het ambt en de sociaal psychologische aspecten die daarbij een rol spelen. In de volgende blokken is er een ruime introductie in de OOV-portefeuille. Tenslotte komen eigen keuzes van de deelnemers aan de orde, wordt gekeken naar de persoonlijke ontwikkelplannen en maakt de groep mogelijke samenwerkingsafspraken voor de nabije toekomst. Voor nieuwe burgemeesters is Het Initiatief een must. De minister van BZK verwacht dat alle nieuwe burgemeesters deelnemen aan de opleiding. Nieuw benoemde burgemeesters ontvangen een separate uitnodiging via het secretariaat van het NGB. Afhankelijk van het aantal benoemingen van nieuwe burgemeesters start er iedere 6 à 9 maanden een nieuwe groep. Deelname aan Het Initiatief is verplicht om aanspraak te kunnen maken op deelname aan andere activiteiten uit het professionaliseringsprogramma. Opleidingengids voor burgemeesters 2012 19

Het programma in één oogopslag: de competenties Identificatie Bindend vermogen Integriteit Onafhankelijkheid Stressbestendigheid Signaalgevoeligheid Verbinder Netwerker Procesregisseur Aanjager Inlevingsvermogen Sociabel Bestuurlijk handhaven Blikopenerworkshops Burgemeester als toezichthouder Burgemeesterkunde Coachen College en collegiale verantwoordelijkheid Conflictherkenning en -hantering De actuele tafel Burgemeester als portefeuillehouder De gemeente nu en straks Financiën voor burgemeesters Het geheim van de smid: Integriteit: van ideaal naar werkbaar concept Intervisie Mediationskills voor burgemeesters Omgaan met de media en pers Omgaan met weerstanden Open besturen Raad, eenheid en verscheidenheid Signalerend vermogen Social media voor dummies Social media voor gevorderden Speechen met flair en impact Symboliek in communicatie Transferium-progamma Vakateliers Van akkefietje tot maatschappelijke onrust Van burgervader naar hulpsherriff? 20 Nederlands Genootschap van Burgemeesters

Communicatief Coaching Probleemverduidelijking Doorzettingsvermogen Daadkracht Besluitvaardigheid Onderhandelingsvaardig Bestuurl. gevoeligheid Omgevingsbewustzijn Beïnvloedingsvermogen Achtergrondoriëntatie Vernieuwingskracht Adaptief vermogen Oordeelsvorming Vasthoudendheid Voortgangsbewaking Doelgerichtheid Organisatiegevoeligheid Opleidingengids voor burgemeesters 2012 21

De opleidingen in 2012 Inspiratie De burgemeestersfunctie is voortdurend in ontwikkeling; niet alleen door interne veranderingen in het lokaal bestuur, maar ook door brede maatschappelijke tendensen. Voor burgemeesters is het van groot belang zicht te houden op deze ontwikkelingen en op de betekenis ervan voor het eigen functioneren. Daarom biedt het opleidingenprogramma een aantal inspirerende programma s met verkenningen van maatschappelijke ontwikkelingen, waar u met collega s kunt reflecteren op de gevolgen ervan voor de burgemeesters. Zo organiseert het NGB sinds jaar en dag - vanaf 1982 om precies te zijn - in de wintermaanden de Lochemconferenties. Vaste waarde is ook de serie actualiteitencolleges die onder de naam De actuele tafel plaatsvinden. Tenslotte zijn er Blikopenerworkshops waarin u op onorthodoxe wijze uw kijk op ontwikkelingen in de samenleving kunt verbreden. Aanbod in 2012: Lochemconferenties De actuele tafel Blikopenerworkshops 22 Nederlands Genootschap van Burgemeesters

Lochemprogramma 2012 Moreel leiderschap! Voor velen is de burgemeester een baken dat voor overzicht, zorgvuldigheid, rechtvaardigheid en vertrouwen moet zorgen. Daar hoort een specifiek leiderschap bij als het om het optreden van de burgemeester in de lokale samenleving en in het gemeentebestuur gaat: moreel leiderschap. Wat? U verkent de kernwaarden van de moderne burgemeestersfunctie. Betrouwbaar, dienstbaar en het voorbeeld zijn, moed tonen, hoop bieden en verantwoordelijkheid nemen: wat is de betekenis ervan in de samenleving en in het bestuur? Hoe kunt u individueel en als beroepsgroep - deze en andere kernwaarden onderhouden, ontwikkelen en toepassen? Hoe? De zes Lochemconferenties openen op de dinsdagavond met een facultatief diner-pensant. Vervolgens is de woensdag de centrale conferentiedag met externe inleiders en interactieve workshops. De donderdagochtend staat in het teken van een actueel onderwerp uit uw burgemeesterspraktijk en wordt afgesloten met een lunch. Resultaat U heeft de kernwaarden van uw ambt verkend. Voor deze kernwaarden heeft u uw professionaliseringsagenda bepaald. U heeft weer eens enkele tientallen collega s uit het land gesproken. Competenties Netwerker, verbinder, procesregisseur en aanjager Achtergrondoriëntatie Adaptief vermogen Omgevingsbewustzijn Praktisch Duur: 5 aaneengesloten dagdelen (met 2 overnachtingen) Begeleiding: NGB-commissie professionalisering Maximum aantal deelnemers: 35 burgemeesters per conferentie Data: 24-26 januari, 31 januari - 2 februari, 7-9 februari, 14-16 februari, 28 februari - 1 maart en 6-8 maart 2012 Locatie: Hotel t Hof van Gelre te Lochem De burgemeesters ontvangen in november 2011 een aparte uitnodiging om zich voor de Lochemconferenties in te schrijven. Opleidingengids voor burgemeesters 2012 23

De actuele tafel Een serie actualiteitencolleges voor burgemeesters die bij willen blijven Ook in 2012 krijgt De actuele tafel een vervolg in de vorm van maandelijkse bijeenkomsten. Evenals vorig jaar zijn ook de bijeenkomsten rond crisisgerelateerde onderwerpen in de formule - voor de file komen, na de file weg - ondergebracht. Dat betekent maandelijks een bijeenkomst in 2012. Wat? Het doel van de bijeenkomsten is om met collega-burgemeesters van gedachten te wisselen, te discussiëren, best practices te delen en kennis te nemen van wetenschappelijke inzichten over het thema actuele en over crisisgerelateerde onderwerpen. De actuele tafel-bijeenkomsten behandelen iedere keer een ander onderwerp. In ieder geval is er een actuele tafel over de rol van de burgemeester om maatschappelijke onrust rond zedendelinquenten te kanaliseren en is er een werkbezoek aan het Nederlands Forensisch Instituut, waarbij u kennis kunt maken met de wereld aan de andere kant van het rood-witte lint. Hoe? De actuele tafel is een combinatie van kenniscolleges waarin nieuwste wetenschappelijke inzichten en discussies worden gepresenteerd door een vooraanstaande wetenschapper of deskundige, gevolgd door een co-referaat door een of twee burgemeesters die reageren op de inleider en tevens een praktijkcases uit de eigen gemeente presenteren. De nadruk ligt op best practice-voorbeelden en kritische succesfactoren voor handelswijzen. Praktisch Duur: van 16.00 tot 20.00 uur (inclusief diner) Maximum aantal deelnemers: 30 burgemeesters Data: 21 maart, 18 april (maatschappelijke onrust rond zedenzaken), 23 mei, 13 juni (werkebzoek NFI: aan de andere kant van het rood-witte lint), 19 september, 31 oktober en 12 december 2012 Alle burgemeesters ontvangen begin 2012 een uitnodiging voor de serie. Dan zijn de onderwerpen en sprekers van de afzonderlijke bijeenkomsten bekend. 24 Nederlands Genootschap van Burgemeesters

Blikopenerworkshop Zijn zij gek of ben ik het? Een prikkelende dag voor wie scherper wil (door)zien wat er in onze tijd gaande is We maken de overgang mee naar een nieuwe infrastructuur die past bij de veranderingen in de samenleving en die door deze veranderingen wordt gestimuleerd. Ineens zie je dat veel bestaande instellingen er niet meer bij passen en proberen vast te houden aan de ordeningen waarin ze zijn ontstaan. Je herkent de breuken met het verleden en krijgt de contouren te zien waar het heen gaat. Je begrijpt dat je je regelmatig afvraagt: Zijn zij gek of ben ik het? Soms ben jij het, maar steeds vaker is het die ander. Een onmisbare eye-opener voor elke burgemeester omdat die bij uitstek leiding geeft aan mensen en organisaties in een maatschappelijke context. Wat? De veranderingen in de samenleving ziet u zelf, van het korte lontje tot de leiding van organisaties die hun positie voor zichzelf gebruiken. Hoe alles in geld wordt uitgedrukt en door regels heel veel leven en dynamiek in de knel is geraakt. Met andere woorden: hoe betekenis wordt vernietigd. In deze blikopener krijgt u oriëntaties aangereikt. Ze vormen de grondslag om ontwikkelingen in de samenleving te herkennen en te duiden. De nieuwe infrastructuur is cellulair, zowel op het gebied van energie als communicatie. Ze brengt duurzaamheid en milieuvriendelijkheid veel dichterbij. Ze past bij mensen die van zichzelf uitgaan. Wie dat ziet en herkent begrijpt dat communiceren gaat over verbinden in plaats van zenden en informeren. Dat uitgaan van context van burgers en klanten past bij deze tijd. Groot is niet langer vanzelfsprekend goed. Gemeenten die bestaan uit - of worden opgevat als - verzameling van stadjes, dorpen, buurten buurtschappen en kernen, passen heel goed bij en in die nieuwe infrastructuur. Verbondenheid, dynamiek, vertrouwen en effectiviteit zijn nu veel belangrijker dan systemen en efficiency. Het komt tot uitdrukking in contextgedreven organiseren en levert enorme kwalitatieve verbeteringen op die je kunt boeken als opbrengst en besparing. Je haalt met gemak opgelegde financiële doelen. Maar het is wel paradigmatisch anders, het voelt al gauw gek. Het kost ook moeite erin mee te gaan. Hoe? De moderatoren laten u de hele ochtend waarnemen aan de hand van cases, film- en videofragmenten. U gaat met hen en met elkaar in discussie. Daarin ontdekt u oriëntaties, welke u gewicht geeft en ervaart u Zijn zij gek of ben ik het. In de middag zoomen we in op de nieuwe infrastructuur en hoe die nu al zichtbaar is in uw eigen omgeving. U gaat spanningen als breuklijnen interpreteren. U legt zelf cases voor. Resultaat U gaat zien wat u eerder niet zag. U begrijpt waar de veranderingen in deze tijd over gaan, niet alleen in uw gemeente en ons land, maar ook in landen om ons heen. Opleidingengids voor burgemeesters 2012 25

U kijkt anders naar problemen van alledag en ziet nieuwe oplossingen en mogelijkheden. Competenties Onafhankelijkheid Signaalgevoeligheid Aanjager, verbinder, procesregisseur Omgevingsbewustzijn Vernieuwingskracht Adaptief vermogen Praktisch Duur: 7 uur Maximum aantal deelnemers: 12 Moderatoren: prof. ir. Wim van Dinten, e.a. Data: 11 juni (10.00-16.30 uur), 19 september (10.00-16.30 uur) of 19 november (13.00-21.00 uur, inclusief diner) Locatie: Sezen Academy, Wijk bij Duurstede 26 Nederlands Genootschap van Burgemeesters

Intervisie en vakateliers Intervisie is een vast onderdeel in het opleidingenprogramma. Het biedt burgemeesters de gelegenheid om in kleine groepen intensief te reflecteren op zaken waar de deelnemers in hun praktijk tegenaan lopen. De ervaring van de afgelopen jaren leeft dat intervisie zeer waardevol is. Daarom wil het Genootschap nieuwe impulsen aan intervisie geven. Al langere tijd wordt er vanuit de kring van burgemeesters aangedrongen op opleidingstrajecten waarin met een kleine groep van burgemeesters, gedurende een langere periode intensief gewerkt wordt aan professionaliseringsthema s. In 2012 start het NGB daarom naast intervisie met een nieuwe activiteit: de vakateliers. In deze ateliers combineet u leiderschapsontwikkeling met ervaringen van collega s rond brede thema s. De thema s hebben betrekking op zowel inhoud en proceskracht als persoonlijk interventierepertoire. In elk vakatelier komt in beginsel, één nader te bepalen thema aan de orde. Er zullen meerdere vakateliers worden gevormd. De vakateliers zullen worden gevormd rond kleine groepen deelnemers die gedurende een periode van circa vier maanden periodiek met elkaar werken aan onderwerpen en invalshoeken die de kern van de burgemeesterfunctie raken. Die thema s hangen samen met de verschillende rollen van de burgemeester in zijn ambt, of zijn verdiepingen daarvan zoals: Besturen in een participatieve samenleving Collegesamenwerking De rol van voorzitter van de gemeenteraad Externe gemeentelijke samenwerking Goed, deugdelijk en integer besturen Opleidingengids voor burgemeesters 2012 27

Intervisie Intensieve reflectie met collega s op uw en hun functioneren Druk en eenzaam, dat is een beeld dat met regelmaat naar voren komt over burgemeesters. Tegen deze achtergrond is het voor burgemeesters lastig om een spiegel voor het eigen functioneren te ontwerpen en de rust en setting te vinden om verbeterpunten voor zichzelf te ontdekken. Intervisie met een groep collega-burgemeesters kan dan nuttig zijn. Intervisie past in een bewuste loopbaanontwikkeling. Wat? Deelname aan een intervisiegroep is geen vrijblijvende aangelegenheid, integendeel. Het vraagt van de deelnemers de bereidheid voor een open opstelling ten aanzien van zichzelf en anderen. Het vraagt om investering van tijd en energie. Het succes van de groep staat of valt met de discipline, die de groepsleden voor elkaar opbrengen door hun aanwezigheid en hun inzet. Het verdient aanbeveling om - alvorens deel te nemen aan een intervisiegroep - enkele andere onderdelen van het opleidingsprogramma te volgen om de juiste leerattitude te ontwikkelen. Hoe? Een intervisiegroep bestaat uit zes deelnemers. Aan de hand van de inschrijvingen worden de groepen gevormd rekening houdend met regionale spreiding. Iedere groep krijgt een professionele begeleider. Deze heeft voorafgaand aan het traject een persoonlijk intake-gesprek met de deelnemers. Daarin formuleren de deelnemers zelf hun leerdoelen. De groep zelf bepaalt de frequentie van de samenkomsten gespreid over de periode van een jaar. In dit jaar wordt een netwerk opgebouwd, dat ook na afloop van het traject zijn waarde heeft. De ervaring leert, dat de intervisiegroepen na het jaar contact met elkaar blijven houden. Resultaat Uw resultaat is afhankelijk van de leerdoelen die u zelf voor de intervisie stelt. U heeft met collega-burgemeesters intensief gereflecteerd op een aantal thema s. U heeft uw kennis en ervaring aan collega s beschikbaar gesteld en die van hen ontvangen. Competenties Verbinder, netwerker, procesregisseur en aanjager Adaptief vermogen Coaching Signaalgevoeligheid Praktisch Duur: 6 à 8 dagdelen gedurende een jaar Begeleiding: drs. Dieke Eelman, drs. Piet Jeuken MA, drs. Henriëtte Koomans, Sip Kruze en Klaas-Jan Rodenburg Maximum aantal deelnemers: 6 burgemeesters per groep Doelgroep: Voorrang voor burgemeesters in 4e-6e jaar benoemingstermijn Data: een intervisiegroep bepaalt deze zelf 28 Nederlands Genootschap van Burgemeesters

Vakateliers Het Nederlands Genootschap van Burgemeesters organiseert in 2012 een aantal vakateliers rond rollen en hoofdtaken van de burgemeester. Een leeratelier is een serie van 3 à 4 thematische bijeenkomsten met een vaste groep van 6-8 burgemeesters. Het vakatelier stelt de deelnemers in staat om zich intensief te verdiepen in de problematiek van het gekozen thema in de eigen werkpraktijk. Er kan worden geleerd door de inbreng van kennis en ervaring van zowel de deelnemers als incidenteel door externe sprekers. Intervisie staat daarbij centraal, dat wil zeggen dat de deelnemers eigen casuïstiek inbrengen en gestructureerd met elkaar bespreken. Wat? Er zijn rond vijf onderwerpen vakateliers in voorbereiding. Aan de hand van de aanmeldingen van burgemeesters zal een keuze gemaakt worden welke vakateliers in uitvoering genomen kunnen worden. Hieronder vindt u een voorlopige aanduiding van de onderwerpen. Besturen in een participatieve samenleving We leven in een participatieve samenleving. Burgers verwachten dat de overheid - en zeker de lokale overheid - actief rekening houdt met hun opvattingen en belangen. De burgemeester is het boegbeeld van de gemeente. Omdat hij boven de partijen staat geniet hij vaak veel vertrouwen van de inwoners. Hierdoor kan hij een belangrijke bijdrage leveren aan het dichten van de kloof tussen burger en bestuur. Maar hoe dit te doen in een samenleving die zichzelf steeds meer in netwerken organiseert en via traditionele en nieuwe social media zijn wensen (en eisen) kenbaar maakt? In dit vakatelier verkent u de maatschappelijke tendensen in de verhouding burger-bestuur, op de verschillende manieren hoe burgerparticipatie vorm kan krijgen en de rol die de burgemeester hierbij speelt. Collegesamenwerking De colleges zijn in 2012 halverwege hun termijn. Tijd om de balans op te maken. Waar staan we met de uitvoering van het collegeprogramma? Welke portefeuilles lopen op schema en welke moeizaam? Maar om ook in de tweede helft van de collegeperiode effectief te zijn is het bespreken van de voortgang op de beleidsinhoud alleen niet voldoende. Ook de teameffectiviteit moet onder de loep genomen worden. Een belangrijke taak voor de burgemeester, die hierbij tegen tal van persoonlijke gevoeligheden kan oplopen en bovendien zichzelf heel kwetsbaar kan maken. In dit vakatelier bespreekt u zowel de mogelijkheden om de teameffectiviteit te verhogen als de beleidsinhoud. Alle deelnemers hebben de mogelijkheid om eigen mid-term problemen in te brengen. Samen met collega s zoekt u naar praktische oplossingen om de samenwerking in het college te versterken. Opleidingengids voor burgemeesters 2012 29