Startles 35 Introductieles Het vak begrijpend en studerend lezen. Wat houdt het in? Wat heb je er aan? Nu en straks op de middelbare school? de 1 36 De leerling kan: - verschillende leesdoelen noemen - uitleggen hoe hij zijn leesdoel kan - vertellen wat zijn leesdoel en wat het doel van de schrijver is 1 37 De leerling kan: - uitleggen waarom voorspellen belangrijk is - uitleggen hoe hij het onderwerp van de tekst kan vinden - vertellen wat globaal lezen is 1 38 De leerling kan: - uitleggen wat voor en achtergrondkennis is - uitleggen hoe hij voor- en achtergrondkennis kan gebruiken in een tekst Tekst Soorten teksten Vlot lezen Woordenschat Leesstrategie Begrijpend lezen Soorten leesdoelen Bedenken wat je met de tekst gaat doen en hoe je hem gaat lezen schrijversdoel Globaal lezen Titel, illustratie, kopje Onderwerp Voorkennis Achtergrondkennis Woordweb Nieuwe kennis verbinden aan bestaande kennis Tekstbegrip Begrijpend lezen Wereldhavendagen - Wat kun je zoals zien en doen? - Kaartjes te koop voor zeiltocht - Gedicht over varen - Inhoud programmaboekje - Drie expedities voor scholen de Week van de Alfabetisering - Waar gaat het om in die week? - Wat kun je doen? - Het ontstaan van ons alfabet Dam tot Damloop - Wat is de Dam tot Damloop? - Hoe bereid je je voor op een hardlooptocht? Alle tekstsoorten (nieuwsbericht) - reclametekst (advertentie) - fictietekst (gedicht) - systematisch geordende bron (inhoudsopgave) (informatiefolder) (artikel) - instructieve tekst (internettekst) (schoolboektekst) informatieve tekst (artikel) instructieve tekst (handleiding met hardlooptips) Malmberg, s-hertogenbosch Pagina 1
1 39 De leerling kan: - vertellen wat hij kan doen als hij een woord in de tekst niet begrijpt - zoeken naar de betekenis van een woord in de tekst of in een woordenboek 1 40 De leerling kan: - vertellen wat WH-vragen zijn - uitleggen hoe hij antwoorden op WHvragen kan vinden in de tekst 1 41 De leerling kan: - uitleggen dat verbeelding belangrijk is om plaatjes bij de tekst te kunnen zien - vertellen hoe de voorstelling van een tekst in zijn hoofd eruit ziet Betekenis zoeken Nog eens lezen Verder lezen Betekenis zoeken in illustratie Dezelfde of tegenovergestelde betekenis (synoniem/antoniem) Woordenboek WH-vragen Wie, wat, waar, wanneer, welke, hoe, waarom Antwoord (zoeken) Zelf nadenken Zich inleven in de tekst Verbeelding van tekst (foto, tekening, strip, film, animatie, schema, geur, geluid, emotie) De Kinderpostzegelactie - Hoe is de actie ontstaan? - Waarom is het leuk om mee te doen? - Wie heeft dit jaar de foto s gemaakt? - Wat gebeurt er met de opbrengst van de actie? Vluchtelingen - Waarom vluchten mensen uit Syrië? - Waar vluchten ze naartoe? Hoe is het leven in een vluchtelingenkamp? - Fragment uit Toen mijn vader een struik werd van Joke van Leeuwen Film De nieuwe wildernis - Waar en hoe is de film gemaakt? - Mogen mensen de dieren in de Oostvaardersplassen wel of niet helpen? - deels informatieve, deels meningtekst (artikel) - pleziertekst (fragment uit een boek) - meningtekst (internetartikel plus reactie) Malmberg, s-hertogenbosch Pagina 2
de 1 42 of 43 De leerling kan: - verschillende doelen van samenvatten noemen - onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken in de tekst - met behulp van markeren een samenvatting maken 2 46 De leerling kan: - vertellen wat reclameteksten zijn - vertellen wat meningteksten zijn - vertellen wat instructieve teksten zijn - een tekstsoort zoeken bij zijn leesdoel 2 47 De leerling kan: - uitleggen waarom het onderwerp vinden in een tekst belangrijk is bij voorspellen - uitleggen hoe hij globaal leest 2 48 De leerling kan: - uitleggen hoe hij beelden en schema s kan gebruiken om achtergrondkennis op te halen - uitleggen hoe hij zijn achtergrondkennis uitbreidt Kernzin Kernwoord Hoofdzaak Bijzaak Reclametekst (reclamefolder, poster, advertentie) Meningtekst (ingezonden brief in de krant, recensie, interview, forum op internet) Instructieve tekst (recept, handleiding, bouwbeschrijving, formulier, uitleg) Globaal lezen Titel, illustratie, kopje, opvallend woord, illustratie, onderschrift, schrijver, bron, vorm, opbouw, alinea Onderwerp en tekstverloop voorspellen Achtergrondkennis Schema Beelden Nieuwe beelden verbinden aan bestaande beelden Tentoonstelling Strips! 200 jaar Nederlands beeldverhaal in Museum Meermanno, Den Haag - Strips, goed of slecht voor kinderen? Kom naar de tentoonstelling Strips! Haal kaarten voor Asterix en Obelix Educatieve apps - App Topo Europa - Zoekresultaten apps voor groep 7 en 8 - App App-stel - App Bru-taal - Educatieve app Los in t Bos twee reclameteksten - instructieve tekst (uitleg) (systematisch geordende digitale bron) - meningtekst (recensie) - reclametekst (advertentie) - reclametekst (advertentie) en instructieve tekst (uitleg) Malmberg, s-hertogenbosch Pagina 3
de 2 49 De leerling kan: - uitleggen wat letterlek en figuurlijk is - vertellen hoe figuurlijke tekst kan helpen moeilijke woorden uit te leggen 2 50 De leerling kan: - uitleggen waarom jezelf vragen stellen hem verder helpt in de tekst - vertellen dat zelf WH-vragen bedenken, helpt om de tekst te onthouden 2 51 De leerling kan: - uitleggen waarom het zien van de volgorde van tijd in een tekst belangrijk is die gaan over tijd - de opbouw van een tekst herkennen 2 2 De leerling kan: - herkennen wat een schrijversdoel is - herkennen wat de hoofdgedachte is - uitleggen hoe hij een hoofdgedachte en/of schrijversdoel gebruikt in een samenvatting 3 5 De leerling kan: - uitleggen wat een fictieve tekst is - vertellen welk leesdoel bij een fictieve tekst past 3 6 De leerling kan: - uitleggen op welke onderdelen je in een tekst kunt voorspellen - vertellen waarom voorspellen op verschillende onderdelen van de tekst handig is 3 7 De leerling kan: - uitleggen dat hij tijdens het lezen zijn - achtergrondkennis aanpast - vertellen hoe hij achtergrondkennis aanpast als hij een andere mening krijgt Letterlijk taalgebruik Figuurlijk taalgebruik Tussen de regels lezen (afleiden) Leren en onthouden Toets Volgorde van tijd Signaalwoorden over tijd Opbouw van een tekst Schrijversdoel Hoofdgedachte Fictieve tekst Soorten teksten: verhaal (avontuur, dieren, humor, school, sprookje, verliefdheid, geschiedenis, detective, sport, oorlog, ), strip, mop, liedje, gedichten Meerdere tekstsoorten in één van onderwerp, tekstsoort, soort tekst, inhoud globaal, inhoud per alinea, structuur, taal en stijl, Feit Mening Argument Nieuwe mening verbinden aan bestaande mening Malmberg, s-hertogenbosch Pagina 4
de 3 8 of 9 De leerling kan: - verwijswoorden herkennen - verwijswoorden koppelen aan een woordgroep of zinnen 3 10 De leerling kan: - vertellen welke WH-vragen bij welke teksten passen - bedenken welke WH-vragen meer bij bepaalde teksten passen 3 11 De leerling kan: die gaan probleem en de oplossing die gaan doel en het middel - de opbouw van een tekst herkennen 3 12 De leerling kan: - vertellen welke samenvatting bij welke tekstsoort past - uitleggen dat het nuttig is om een korte, duidelijke samenvatting te maken 4 15 De leerling kan: - uitleggen wat een informatieve tekst is - vertellen welk leesdoel past bij informatieve teksten - uitleggen dat leesdoelen en tekstsoorten soms door elkaar lopen 4 16 De leerling kan: - uitleggen wat hij doet na het voorspellen van de tekst - uitleggen hoe hij controleert tijdens het lezen of je voorspelling klopt 4 17 De leerling kan: - achtergrondkennis verbinden aan wat hij leest - na het lezen uitleggen of zijn achtergrondkennis is veranderd en hoe 4 19 De leerling kan: - enkele bijwoorden herkennen in de tekst - uitleggen waarom bijwoorden herkennen belangrijk is bij het lezen Verwijswoord Woord, woordgroep, zin(sdeel) Verschillende verwijswoorden Soort tekst Vaste WH-vragen Verband probleem-oplossing Verband doel-middel Signaalwoorden over probleem en oplossing Signaalwoorden over doel-middel Opbouw van een tekst Verschillende soorten samenvattingen (korte tekst, schema, tabel, grafiek, tekening, woordweb, stappenplan) Informatieve tekst Soorten teksten: schoolboek, informatieboekje, artikel (uit de krant, tijdschrift of van het internet), verslag, werkstuk Meerdere tekstsoorten in één Globaal lezen Precies lezen uitbreiden Mening uitbreiden Woordenschat uitbreiden Terugkijken Bijwoord Verschillende bijwoorden Malmberg, s-hertogenbosch Pagina 5
4 20 De leerling kan: - WH-vragen voorspellen - teksten vergelijken door vragen te stellen - uitleggen dat WH-vragen je helpen met studerend lezen 4 21 De leerling kan: die gaan over overeenkomst en verschil die gaan over oorzaak en gevolg - de opbouw van een tekst herkennen 4 22 De leerling kan: - uitleggen welke vorm van samenvatten zijn voorkeur heeft - uitleggen dat goed samenvatten, zodat je het onthoudt, studerend lezen is - vertellen dat eigen woorden gebruiken in een samenvatting belangrijk is Slotles 25 Slotles Terugblik: wat heb je geleerd? Moet je altijd alle leesstrategieën gebruiken? Vragen voorspellen Vaste WH-vragen Teksten vergelijken Verband overeenkomst-verschil Signaalwoorden over overeenkomst en verschil Verband oorzaak-gevolg Signaalwoorden over oorzaak-gevolg Opbouw van een tekst Hoofd- en bijzaken Kernwoorden en kernzinnen Kopjes Hoofdgedachte Schrijversdoel en leesdoel Eigen woorden Malmberg, s-hertogenbosch Pagina 6