mijnplein 30 okt 2013 Begrijpend lezen = Begrijpend leren

Transcriptie

1 mijnplein 30 okt 2013 Begrijpend lezen = Begrijpend leren

2 Doelen Aan het eind van deze masterclass: Ken je het belang en de plek van begrijpend lezen/luisteren binnen het onderwijs Ken je de belangrijkste factoren van succesvol begrijpend leesonderwijs. Heb je inzicht in je eigen leesstrategieën / leesgedrag Heb je kennis opgedaan en zelf geoefend met het toepassen van de meest essentiële leesstrategieën.

3 Kijk en luisterwijzer Kijk%&en&luisterwijzer& begrijpendluisteren/lezen& Dit&doe&ik&ook& Dit&doe&ik&(nog)&niet&

4 Recentelijke ontdekkingen van prominente leerlingen van Einstein, inmiddels de éminence grise onder de Harvardintelligentia op het electronenmicroscopiedomein, hebben tot een innovatieve applicatie geleid van het recombinantdesoxyribonucleïnezuur, die op de dominante receptoren in het destructieve virus een paralyserend invloed heeft.

5 Denken-Delen-Uitwisselen Hoe komt het dat je deze tekst moeilijk begrijpt? Wat heb je nodig om deze tekst goed te begrijpen?

6 mijnplein 30 oktober 2013

7 Begrijpend luisteren = begrijpend lezen Interactief voorlezen als voorloper van begrijpend lezen!

8 Interactief voorlezen

9 Succesfactoren begrijpend leesonderwijs Succesfactor 1: zorg voor een rijke, stimulerende leesomgeving

10 Succesfactoren begrijpend leesonderwijs Succesfactor 2: activeer voorkennis en besteed aandacht aan moeilijke woorden

11 Succesfactoren begrijpend leesonderwijs Succesfactor 3: Laat zelfstandig en in groepjes werken.

12 Interactie tijdens begrijpend lezen Video

13 Succesfactoren begrijpend leesonderwijs Succesfactor 4: Gebruik geschikte teksten.

14 Succesfactoren begrijpend leesonderwijs Succesfactor 5: Geef instructie in het gebruik van leesstrategieën - Welke - Hoe: didactiek

15 Succesfactoren begrijpend leesonderwijs Succesfactor 6: Behandel teksten in de overige vakken (rekenen, w.o.) op dezelfde manier als teksten in de leeslessen.

16 Eigen leesgedrag In 2-tallen: - Kies een tekst - Lees de tekst voor jezelf, noteer alles wat je denkt tijdens het lezen - Vergelijk per zin de leesgedachten

17 De kunst van lesgeven in begrijpend lezen 1. Inzicht in eigen leesgedrag / leesstrategieën 2. Inzicht opbouwen in andermans leesgedrag / leesstrategie hiernaar handelen 3. Stappenplan / Strategieën oefenen bij alle teksten!

18 Strategisch leren Strategisch leren betekent dat leerlingen cognitieve operaties leren voor de planning, uitvoering en controle van leertaken (metacognitieve functies). Strategieën vaardigheden (bewust gebruik) Strategie = gereedschap Goed vakman / goede lezer weet welk gereedschap bij welke klus Aanleren strategie: IGDI Oefenen strategie: coöperatief

19 De lezer stuurt zijn leesproces: strategieën Sturingsstrategieën: - leesdoel bepalen - oriëntatie op de tekst - actualiseren van kennis en woordenschat - actief lezen door toepassingen van leesstrategieën - controleren van begrip - toepassen van herstelstrategieën - controle bereiken leesdoel Leesstrategieën: - voorspellen - vragen stellen - visualiseren - verbinden - samenvatten - afleiden Herstelstrategieën: - langzamer lezen - aandachtiger lezen - hardop lezen - een stukje opnieuw lezen - een stukje verder lezen - naar de illustraties kijken - hulp vragen

20 Leesstrategieën 4 V S + A 1 Voorspellen 2 Vragen stellen 3 Visualiseren 4 Verbinden / voorkennis 5 Samenvatten 6 Afleiden

21 1. Voorspellen Symbool Voor het lezen: op basis van titel en plaatjes - waar zal het over gaan? Tijdens het lezen: wat zal er gaan gebeuren? Resultaat: kinderen leren gebruik te maken van eigen voorkennis en kunnen zich snel oriënteren op een tekst. Tijdens het lezen blijven kinderen betrokken & actief.

22 2. Vragen stellen Symbool Voor, tijdens & na het lezen: Eigen vragen stellen bij een tekst (snap ik dit stukje wel? klopte mijn voorspelling? Ik vraag me af ) Resultaat: stimulans om verder te lezen, controle of je het nog snapt.

23 3. Visualiseren Symbool Tijdens het lezen (film / foto maken in je hoofd) Na het lezen: samenvatting maken bv. mindmap Resultaat: kinderen kunnen zich goed inleven, krijgen grip op de tekst

24 4. Verbinden / Voorkennis Symbool Gebruik: voor & tijdens het lezen - wat weet ik hier al van (tekst eigen ervaring)? - waar doet de tekst mij aan denken (tekst kennis)? - heb ik zoiets ook al eerder gelezen (tekst tekst)? Resultaat: kinderen leren verbindingen te leggen tussen bekende en nieuwe informatie.

25 5. Samenvatten Symbool Tijdens & na het lezen Resultaat: kinderen leren selecteren tijdens het lezen (wat is het belangrijkste) en leren hoe ze dit vast kunnen houden (bv. schema).

26 6. Afleiden Symbool Tijdens & na het lezen Interpreteren wat niet letterlijk in de tekst staat (volgens mij bedoelen ze ) bv. verwijswoorden Resultaat: kinderen leren tussen de regels door lezen.

27 Didactiek van hardopdenkend (voor)lezen Demonstreer leesstrategieën ipv uitleg Leesinstructie = duidelijk maken eigen denkproces Begeleide inoefening leespraat Zelfstandig inoefenen leesgedachten via post-its Zie ook: - de didactiek van het hardopdenkend (voor)lezen - Paul Filipiak - Hardopdenkend leren lezen (OMJS)

28 Analyse eigen leesgedrag Selecteer: losse gedachten / strategieën Welke strategieën heb je zelf gebruikt? Voorkeur?!

29 Strategie Leesstrategieën 4 V S + A Voorspellen Waar zal het over gaan? Wat gaat er gebeuren? Vragen stellen Klopt dit? Snap ik het? Visualiseren Foto/film in je hoofd Verbinden / voorkennis Wat weet ik hier al van? Heb ik zoiets al eerder gelezen / meegemaakt? Samenvatten Wat is het belangrijkste? Afleiden Interpreteren / volgens mij bedoelen ze Verwijswoorden

30 Verdiepen en toepassen Pak een tekst die je in je eigen groep de komende week gaat behandelen - begrijpend luisteren / interactief voorlezen - begrijpend lezen Demonstreer hardopdenkend lezen - kies een leesstrategie om centraal te stellen - bereid je voor door post-its te plakken in de tekst - demonstreer hardopdenkend lezen Demonstreer leesgedrag in allerlei situaties

31 Tot slot Wat heb je geleerd in deze masterclass en wat ga je hiermee doen? Kijk%&en&luisterwijzer& begrijpendluisteren/lezen& Dit&doe&ik&ook& Dit&doe&ik&(nog)&niet&

32 Let op je gedachten: ze worden woorden Let op je woorden: ze worden daden Let op je daden: ze worden gewoonten Let op je gewoonten: ze worden een houding Let op je houding: het wordt je bestemming citaat: Frank Outlaw

33 mijnplein 30 oktober 2013 Heel veel leesplezier! Erna Damhof Twitter: ernadamhof