3. De opgave voor de KDB De opgave voor de KDB wordt gevormd door de wensen en eisen van het college, de burgers, de ondernemers en de bezoekers in de stad. Zij wensen bepaalde ontwikkelingen in de stad, bijvoorbeeld het bouwen van woningen, het uitbreiden van het aantal vierkante meters detailhandel in het centrum en het ontwikkelen van sportvoorzieningen. Deze ontwikkelingen genereren verkeer. De gewenste en geplande ontwikkelingen worden modelmatig in het verkeersmodel van de gemeente ingevoerd. Het verkeersmodel maakt vervolgens een nauwkeurige inschatting van de verkeersintensiteiten 1 in de toekomst met inachtneming van deze ontwikkelingen. Het verkeersmodel maakt dus eigenlijk een verkeerskundige vertaling van de wensen en eisen die het college, de burgers, de ondernemers en de bezoekers aan de stad stellen. De opgave voor de KDB is het oplossen van de verkeerskundige knelpunten. Door in de KDB aan de verkeerskundige opgave te voldoen, wordt ook aan de economische opgave voldaan. Hierbij moeten mensen filevrij op hun bestemming komen, moeten goederen snel worden vervoerd, is de fiets een aantrekkelijk vervoersmiddel, functioneert de dienstregeling van de bus goed en is verkeersveiligheid gewaarborgd. Vanuit de nota mobiliteit is, in tegenstelling tot het vorige beleid 2, aangegeven dat het belangrijk is dat alle modaliteiten gelijkwaardig zijn, zodat reizigers zelf een goede keuze kunnen maken tussen de verschillende modaliteiten. 3.1. Het basismodel 2020 Voor de Kadernota Duurzame Bereikbaarheid is er een berekening gemaakt voor het jaartal 2020. Dit heet het basismodel 2020. In het basismodel 2020 zijn alle geplande ruimtelijke ontwikkelingen meegenomen. Er zijn echter geen infrastructurele aanpassingen of maatregelen meegenomen, met uitzondering van vastgestelde maatregelen, waarvan de uitvoering reeds is opgestart 3. Onder meer de volgende ruimtelijke ontwikkelingen en maatregelen zijn in het model opgenomen: 7.200 nieuwe inwoners, verspreid over de verschillende wijken van Alkmaar. 23.900 nieuwe arbeidsplaatsen, verspreid over de verschillende werkgelegenheidgebieden in Alkmaar. De plannen van (her)ontwikkelingsgebieden op bijvoorbeeld Overstad en de Vronermeer Noord zijn opgenomen in het aantal nieuwe inwoners, aantal arbeidsplaatsen en het aantal vierkante meters detailhandel. Maatregelen uit het beleidsplan Verkeer en Vervoer: Kanaalkade eenrichtingsverkeer van west naar oost, Bierkade eenrichtingverkeer van zuid naar noord de N242 heeft ongelijkvloerse kruisingen op het traject Bestevaerstraat t/m N508 de Boekelermeer heeft een 3 de ontsluiting ter hoogte van de Lagelaan. Ook Heiloo heeft een verbinding met deze aansluiting de Herenweg, het noordelijke deel richting Sint Pancras, is afgesloten de A9 is opgewaardeerd naar 2x3 rijstroken toename van bewoners en werkgelegenheid in omliggende gemeenten. 1 De verkeersintensiteit is de hoeveelheid auto s op een bepaalde weg of weggedeelte. 2 In het vorige beleid werden openbaar vervoer en de fiets gestimuleerd en werd vervoer per auto ontmoedigd. 3 De exacte werking van het verkeersmodel en meer informatie over de invoergegevens wordt beschreven in de bijlagen van de kadernota.
Het basismodel 2020 berekent waar het verkeer zal gaan rijden als Alkmaar wel doorgaat met ontwikkelen van de stad, maar niets veranderd aan de infrastructuur en de bereikbaarheid. Dit is af te lezen in een plaatje van het belast netwerk. Het belaste netwerk: basismodel 2020 Het model rekent de verwachte intensiteiten nauwkeurig uit. In het plaatje van het belaste netwerk in 2020 geeft de breedte van de strepen schematisch weer hoeveel verkeer er over de wegen rijdt. 4 Er is te zien dat er veel verkeer over de buitenring rijdt en dat de belangrijkste aanvoerweg de A9 is. Binnen de stad concentreert het verkeer zich vooral op de binnenring, de radialen en enkele wijkontsluitingswegen. Dit komt overeen met de hoofdstructuur van de stad. 4 In het model moet rekening worden gehouden met een marge van ongeveer 10%.
3.2. Knelpunten voor de auto Naar verwachting ontstaan er knelpunten in 2020. Het verkeersmodel kan aan de hand van intensiteiten en de cyclustijden 5 berekenen op welke kruispunten knelpunten in het verkeer ontstaan. De fiets is ook in de berekeningen meegenomen. Een knelpunt betekent dat het verkeer op dat kruispunt niet kan worden afgewikkeld en er dus filevorming ontstaat. Voor punten zonder verkeerslichten, bijvoorbeeld rotondes, wordt aan de hand van de verkeersintensiteiten uit het verkeersmodel de afwikkeling van het autoverkeer handmatig berekend. De knelpunten zijn te zien op het plaatje van de knelpuntenplot. Voor het autoverkeer is de opgave voor de KDB om de knelpunten in de figuur hieronder op te lossen, zodat er geen files ontstaan in 2020. Hierbij moet iedereen die een bestemming heeft in de stad natuurlijk bij zijn of haar bestemming moeten kunnen komen. De knelpuntenplot van het basismodel 2020 (de opgave voor de KDB) De knelpuntenplot laat de volgende knelpunten zien: 5 De cyclustijd is de tijd dat een verkeersregelinstallatie (de verkeerslichten) op een kruispunt nodig heeft om alle richtingen (incl. fietsverkeer) eenmaal aan de beurt te laten komen.
Zware knelpunten Op Kruispunten met een cyclustijd van 120 seconden of meer kan het verkeer niet worden verwerkt. Het verkeer zal hier in 2020 gedurende de spitsuren en ook daarbuiten vastlopen. Kooimeerplein Vondelstraat Heilooër Tolweg/ N9 Kennemerstraatweg Martin Luther Kingweg/ N9 Terborchlaan Martin Luther Kingweg/N9 Bergerweg Nollenweg Herenweg N242 Nollenweg (zijde Heerhugowaard) N242 Schermerweg (twee maal) Rotonde Vondelstraat Koelmalaan Willem de Zwijgerlaan Kanaalkade Friesebrug Wageweg Rotonde Bergerweg/ Scharloo Geestersingel Kennemersingel Westerweg Middelzware knelpunten: Op kruispunten met een cyclustijd tussen 100 en 120 seconden kan het verkeer niet altijd worden afgewikkeld. Het verkeer zal hier in de spitsen regelmatig vastlopen. Heilooër Tolweg/ N9 Aert de Geldelaan Martin Luther Kingweg/N9 Huiswaarderweg Huiswaarderweg Helderseweg Huiswaarderweg/ N245 Nollenweg N242 Nollenweg (zijde Alkmaar) N242 Diamantweg Schermerweg - Saturnusstraat Edisonweg Helderseweg Geestersingel Kanaalkade Stationsweg Scharloo Bergerweg Bergerweg Kruseman van Eltenweg Nicolaas Beetskade Lichte knelpunten: Op kruispunten met een cyclustijd tussen de 90 en 100 seconden kan het verkeer over het algemeen worden afgewikkeld. Deze punten kunnen knelpunten worden, indien de inschattingen van het verkeersmodel minder positief uitpakken. In dat geval worden deze knelpunten drukker en kunnen ze zich ontwikkelen tot echte knelpunten. Als er veel gele knelpunten zijn, is het netwerk minder robuust 6. Dit betekent dat wanneer er iets gebeurt met één van de radialen of de ring, bijvoorbeeld een ongeluk of bij werkzaamheden, er sneller congestie zal ontstaan. Deze punten zijn daarom wel aandachtspunten. Huiswaarderweg Laan van Straatsburg Schinkelwaard N9 Helderseweg Kogendijk Bergerweg Robonsbosweg Schermerweg Rijnstraat Noorderkade Pettemerstraat Helderseweg Stationsweg Een groot deel van de knelpunten bevindt zich op de buitenring. In de stad zelf zijn drie zware knelpunten te zien. Verder is in de knelpuntenplot af te lezen dat veel knelpunten zich concentreren op de oost west verbinding Bergerweg Schermerweg. Dit zou betekenen dat deze gehele route te veel verkeer moet verwerken. Het gaat om een structureel probleem over een gehele route. 6 Robuustheid geeft aan in welke mate het netwerk het verkeer kan opvangen wanneer een (klein) deel van het netwerk uitvalt door bijvoorbeeld een ongeluk of werkzaamheden. Een netwerk dat niet robuust is, is dus erg kwetsbaar.
3.3. Knelpunten voor de fiets Het verkeersmodel berekent ook het gebruik van de fiets. Om de knelpunten voor de fiets inzichtelijk te maken, heeft het college in 2007 een onderzoek 7 gedaan. Voor dit onderzoek zijn zowel modelmatige berekeningen gemaakt als enquêtes gehouden. Het onderzoek had betrekking op de verkeersveiligheid en de oversteekbaarheid 8. Daarnaast heeft de Fietsersbondafdeling, vaak gevoed door haar leden, een aantal knelpunten aangegeven. Aan de hand hiervan heeft het college de volgende knelpunten voor de fiets gedefinieerd. Het Alkmaarse netwerk is redelijk goed en uitgebreid. Er missen echter wel een aantal verbindingen. Op de hoofdstructuur zijn dit de volgende vier punten: over het Noord-Hollands kanaal ter hoogte van de huidige spoorbrug (1); over het Noord-Hollands kanaal ter hoogte van de Bestevaerstraat/ Marconistraat (2); over het Noord-Hollands kanaal ter hoogte van de Landman/ het Geestmerambacht (3); onder de N245 door tussen de wijken De Horn Noord en Vronermeer Noord (4). In het verkeersnetwerk zijn er tal van plaatsen waar de auto en de fiets van dezelfde rijbaan gebruik maken, dus waar de fiets niet op een fietsstrook of een apart fietspad rijdt. Voor 50km per uur wegen vindt het college dit niet acceptabel. Dit geldt zeker voor de radialen. Een ander knelpunt is de wachttijd bij verkeerslichten. Deze worden op sommige punten als te lang ervaren. Een voorbeeld is de wachttijd bij het kruispunt Bergerweg Wognumse buurt Nicolaas Beetskade. Op kruispunten waar geen verkeerslichten zijn, wordt soms de oversteekbaarheid als een knelpunt gezien. Hier gaat het niet alleen om lang wachten, maar ook over veiligheid. Een voorbeeld hiervan is het kruispunt Kennemerstraatweg Heilooërdijk. Op het gebied van verkeersveiligheid voor de fiets kunnen er twee soorten veiligheid worden onderscheiden: objectieve veiligheid 9 en subjectieve veiligheid 10. De subjectieve onveiligheid in Nederland wordt groter. Het gevoel van onveiligheid onder fietsers groeit dus. Dit komt door een combinatie van meer autoverkeer en minder valide of minder kundige fietsgebruikers. Dit laatste komt o.a. door de vergrijzing en doordat kinderen steeds later zelfstandig leren fietsen en uitkijken in het verkeer. Beide soorten van veiligheid vormen knelpunten in Alkmaar. In Alkmaar zijn er een aantal wegen, zoals de Westerweg en de Aert de Gelderlaan, waarbij de functie van de weg en de inrichting niet met elkaar overeen komen. Dit is lastig voor zowel het autoverkeer als het fietsverkeer. Voor deze wegen dient een duidelijke keuze te worden gemaakt. Tot slot is het stallen van de fiets in Alkmaar, en dan met name rond het centrum en nabij de stations, een knelpunt. Het gaat hier om het aantal stallingen en de locatie, maar ook de bewaking en de kosten voor de gebruiker spelen hierbij een rol. Samengevat: 1. In het hoofdnetwerk ontbreken een aantal belangrijke verbindingen. 2. De fietser op de rijbaan op 50km per uur wegen is niet wenselijk. 3. Bij enkele geregelde kruispunten is de wachttijd voor de fiets te lang. 4. Bij enkele ongeregelde kruispunten is oversteekbaarheid onvoldoende. Het gaat hier om de wachttijd en veiligheidsgevoel. 5. Een aantal wegen in Alkmaar hebben geen overeenstemming tussen de functie van de weg en de inrichting van de weg. 6. Op meerdere locaties, maar met name rond het centrum en de stations zijn er onvoldoende fietsstallingen. 7 De uitslagen van het onderzoek zijn opgenomen in de rapportage die adviesbureau H&S voor de gemeente heeft samengesteld. Deze rapportage is te lezen in het procesdeel van de kadernota. 8 Oversteekbaarheid geeft aan of het voor een fietser makkelijk of moeilijk is om een weg over te steken. 9 Objectieve veiligheid is het aantal ongevallen dat per jaar plaatsvindt. 10 Subjectieve veiligheid is het gevoel van (on)veiligheid onder fietsgebruikers.
3.4. Knelpunten voor de bus Het busvervoer is vanaf 2009 niet langer een taak van de gemeente, maar een taak van de provincie Noord-Holland. Alkmaar heeft haar wensen voor de stad en de regio halverwege 2007 bekend gemaakt aan de provincie. Dit heeft de provincie meegenomen in de aanbesteding van het openbaar vervoer. De resultaten hiervan zijn opgenomen in de concessie 11. De nieuwe dienstregeling is in december 2008 in werking getreden. 12 3.5. Knelpunten voor de hulpdiensten De grootste knelpunten voor de hulpdiensten worden gevormd door: Filevorming of veel verkeer op de weg Afsluitingen ten gevolge van werkzaamheden of stadsactiviteiten (evenementen) Dit laatste is vooral een knelpunt voor wijken met een kwetsbare ontsluiting en het centrum vanwege de brandgevoeligheid. De ontsluiting van een wijk is kwetsbaar wanneer een wijk maar door één weg wordt ontsloten of wanneer een grote wijk alleen maar uit 30km per uur straten en woonerven bestaat. In 30km per uur straten en woonerven zijn doorgaans conform de inrichtingsrichtlijnen veel drempels en versmallingen aangebracht. Dit werkt zeer vertragend voor hulpdiensten. 11 Een contract tussen de provincie en Connexxion 12 De veranderingen in het openbaar busvervoer ten gevolge van de concessie zijn vermeld in de bijlagen. Hierin staat ook aangegeven welke wensen van de gemeente de provincie wel en niet heeft meegenomen.