Financiering verduurzaming bedrijventerreinen GebiedsESCo, hoe pak je dat aan? 12 juni 2014



Vergelijkbare documenten
Welkom. Moderator: Albert Hulshoff. Op Locatie: De Scheg, Deventer Aschwin Lankwarden

Bedrijventerreinen Verduurzamen Land van Weert en Cranendonck

PRESENTATIE. Zon op Bedrijfsdaken 01 / INTRODUCTIE 02 / PROJECTCASE TEXEL 03 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN 04 / PROJECTCASES

01 / AANLEIDING 02 / ZON OP BEDRIJFSDAKEN 03 / PROJECTAANPAK 04 / VOORWAARDEN PRESENTATIE 05 / VERVOLGSTAPPEN. Zon op Bedrijfsdaken 06 / VRAGEN

Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen

ENERGIEAKKOORD. Gevolgen, verplichtingen en kansen THOMAS KOKSHOORN

Verduurzamen van maatschappelijk vastgoed

Sportief verduurzamen

MKB Energie Coöperatief West - Friesland. Ing. John Braakman MBA Directeur ZON Energie Groep Funding partner ECWF

Provinsje Fryslan Leeuwarden, 25 maart Frans van Wieren. duurzaam ondernemen en toch geld verdienen Presentatie Financiering Esco s

Verduurzamen van VvE-complexen

Duurzaamheidsagenda Informatiebijeenkomst INTERREG project VvE s nul op de meter ready

Deel 1: de ORGANISATIE-MONITOR

Het verduurzamen van maatschappelijk vastgoed m.b.v. ESCO s. Hans Hörter, Commercieel Adviseur DWA installatie- en energieadvies

Gaat kosten efficiency voor verduurzaming bij bestaande bouw?

ZONNESTROOM Mieke Weterings

Verduurzamen van commercieel vastgoed juridische aspecten

Energietransitie. 13 april 2018

Masterclass IV. Energie op bedrijventerreinen

Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd

Netwerkevent duurzame gebouwen

ESCo voor wederzijds voordeel en gratis energiebesparing

Green Deal: Verduurzaming Schoolgebouwen

VERDUURZAMING en GELD. Mieke Weterings adviseur duurzaam en gezond bouwen Gemeente Den Haag

Ik wil zonnepanelen. Presentatie: Joop Eising van Invent Erik Koning van Energiewacht

Een slim, duurzaam gebouw hoe maak je dat?

De bakens verzetten. Verduurzamen van commercieel vastgoed. Machiel Karels - consultant

Naar een duurzame school - een stappenplan - Kennis en regie schoolbesturen sleutelfactoren

Hoe krijg ik ruim 1 miljoen etc

Wie zijn we Wat is onze visie Meer informatie. Visie aanpak verduurzaming vastgoed gemeente Eindhoven

Workshop MKB & Energiebesparing in Drenthe

Energiebesparing in monumenten. Marjo Kroese, BOOM-Delft

Energiebesparing voor vastgoedmanagers in de Zorg

AT OSBORNE. Practice what you preach: Hoofdkantoor AT Osborne 3 jaar later. 19 september Gerhard Jacobs Directeur Huisvesting & Vastgoed

Hoe financier je een project; de opties op een rij. Pagina 1

AT OSBORNE. Masterclass Energiebesparing in de zorg. Professioneel opdrachtgeverschap 16 november Marjolijn Kroon adviseur gezondheidszorg

Een comfortabel en duurzaam gebouw, gegarandeerd

Financiering van Openbare Duurzame Verlichting voor Gemeenten

Voordelen om deel te nemen aan dit collectief

Energy Service Company: een kans voor u?

WG terrein Fossielvrij. Tauw- Mirjam Pronk Atrivé- Aleida Verheus

Bijlage uitvoeringsprogramma Vlieland Duurzaam 2 juni 2017 Pagina 1

Hellebrekers Technieken is een multidisciplinair bedrijf op het gebied van gebouwinstallaties en procesinstallaties

Lokale duurzame energie ontwikkelen. Derck Truijens 18 april 2013

Masterclass Energie op bedrijventerreinen. Provincie Zuid Holland

Over 30 jaar is meer dan 50% van de particulieren hybride gefinancierd Provincie Flevoland

Overijssel maakt werk van nieuwe energie!

TECHNISCH BEHEER. Zorgeloze kwaliteit. vandorp.eu

De financiële legpuzzel bij herbestemmen. Rick Meijer (MSc)

Hilversum Kerkelanden Zeverijn en Rode Dorp

Masterclass Provincie Zuid-Holland Gouda 17 september 2015

PROJECTPLAN METERS MAKEN IN DE ESHOF

Overijssel maakt werk van nieuwe energie!

Oosterhout Nieuwe Energie Voorbereiding oprichting coöperatie

ert Harm ten Bolscher

Tussenevaluatie Zutphen energieneutraal anno 2012 Forum 23 april 2012

Glasvezel voor allemaal!

Ervaringen van het verduurzamen van Rotterdams gemeentelijk vastgoed m.b.v. ESCo s

Overijssel maakt werk van nieuwe energie!

Financieren van duurzaamheid. Servicepunt Duurzame Energie

VNG Raadsledencampagne

Graag willen we hierover met u in gesprek.

BISEPS Business clusters Integrated Sustainable Energy PackageS NETWERKEVENT: ENERGIEBEWUST ONDERNEMEN

Uw school verduurzamen! Hoe doe je dat? Februari 2018 STAPPENPLAN

16-20 september 2013 MAANDAG 16 SEPTEMBER

Vanavond. Workshop VvE Energieloket Gelderland Fletcher Hotel Doorwerth

Slim financieren duurzame energie Afwegingskader bij het kiezen van instrumenten

Griffier van de Staten. - Geleidebrief Kaderstellend Provincie Zeeland

STEM Bedrijventerreinen. Proposities voor duurzame energie op bedrijventerreinen: Stem op uw favoriete propositie!

Building4life. Wilt u weten hoe? Building4life. Jan van Polanenkade 26B KM Breda Postbus BB Breda

Ik ben als bestuurder in deze provincie bijzonder geïnteresseerd in de kansen van nieuwe energie voor onze kenniseconomie.

Energieke Zorgbouw. 5 oktober Wijnanda Willemse (Agentschap NL) Stefan van Heumen (TNO)

Duurzaamheidsfonds Amstelveen. Carina Dijkhuis Aanjager Duurzaamheidsfonds

Energieakkoord, gevolgen voor lokale energie. Inspiratiebijeenkomst Netwerk Duurzame Dorpen

1 e Sessie: Samen de toekomst(visie) van de Plaspoelpolder maken

Onderwerpen presentatie

Participatiemodellen duurzame energievoorziening. Josefien van de Ven 30 maart 2012

Slim aanbesteden en financiering

Kosten Warmte in Meerwijk Haarlem wordt steeds gasvrijer

Sportief verduurzamen

Stichting CLOK. Samen bouwen aan een sterke, vitale en duurzame lokale economie. telefoon StichtingCLOK

Verzilver uw dak met zonnepanelen. Bekijk gratis uw persoonlijke dakscan!

ZONNESTROOM voor VvE s. Mieke Weterings adviseur duurzaam en gezond bouwen Gemeente Den Haag

Energie besparing en woning verbetering voor VvE s. sparen in grote stappen of in 1 x naar Nul op de meter

WIJKAVOND ALPHEN AAN DEN RIJN LAGE ZIJDE

Urgenda ESCo-project. Peter Odermatt

Subsidies en fondsen: Kansen voor de sport

De Lokale Duurzame Energie Coöperatie. EnergieCoöperatieBoxtel Betaalbaar, duurzaam, eigen en onafhankelijk

Energieke Regio in Holland Rijnland? Alphen aan den Rijn 11 november 2015

Gezamenlijk aan de slag met Zonne-energie

Zonnige Bedrijven in Oude IJsselstreek. onderdeel van Zonnige Bedrijven in de Achterhoek

Thema 1: Deltaplan Duurzame Renovatie. Martin Mooij Programmamanager Deltaplan Duurzame Renovatie bij DGBC

Doelstelling en doelgroep

Zonnige Bedrijven in de Achterhoek

Presentatie Gert-Jan de Looze. Verduurzamen van vastgoed door gebruik van Esco s. Presentatie Stadsregio

Zon Op School. Initiatiefvoorstel 1 7 APR Initiatiefvoorstel aan de Raad GROENLINKS NIJIVIEGEN ~- INQEKDMEN. GEMEENTE NUMEQEN clas8.nr.: oy..

Bezwaren en oplossingen analyse van de denktanksessies installatiebranche

Ontbijtbijeenkomst GRIC Gilze en Rijen 16 september 2015

Duurzame ontwikkeling:

EPC/ECSo gemeente Zutphen en Van Dorp Installaties: beheer en onderhoudsuitdagingen. Hedwig Tummers, mei 2013 senior adviseur aanbesteden & bouw

Transcriptie:

#gebiedsesco Financiering verduurzaming bedrijventerreinen GebiedsESCo, hoe pak je dat aan? 12 juni 2014

#gebiedsesco Programma Gijs Schuurhuis (De Urbanisator Plaspoelpolder) Welkomstwoord Hans Korbee (RVO) Rol Rijksoverheid Hans Goossensen, Aleida van den Akker (PZH) Beter benutten bestaande bedrijventerreinen Eloi Burdorf (DWA) GebiedsESCo en Business case Plaspoelpolder Peter van Asperen (Haute Equipe) Financiering verduurzaming bedrijventerreinen Michel van Reijen (NIWO) Ervaringen van een kantooreigenaar Afsluiting en discussie Borrel 2

#gebiedsesco Welkom Gijs Schuurhuis Programmamanager Urbanisator Plaspoelpolder

#gebiedsesco Hans Korbee RVO

Gebieds-ESCo s voor de verduurzaming van bedrijventerreinen 12 juni 2014 Infocenter te Rijswijk Hans Korbee

Even voorstellen enkele activiteiten Frisse scholen DUO-label retail Hans Korbee Expert Duurzaam Bouwen Agentschap NL hans.korbee@rvo.nl 088-60 22 759 E&GO Utiliteitsgebouwen Groenregeling Excellente gebieden Kantorentransformatie Beleidsadvisering Green Deals Lid College van Deskundigen DGBC Groen-regeling ESCo s

Gebieds ESCo? LEERPLICHT. Iedereen in Nederland moet van zijn vijfde tot zijn achttiende verjaardag naar school

Plaspoelpolder? LEERPLICHT. Iedereen in Nederland moet van zijn vijfde tot zijn achttiende verjaardag naar school

Energieakkoord en bedrijventerreinen?

Ondertussen in ons kikkerlandje.. 15.000.000.000,-- per jaar verbranden

LEERPLICHT. Iedereen in Nederland moet van zijn vijfde tot zijn achttiende verjaardag naar school

1979 Introductie 3- stappen strategie Later omgedoopt tot Trias Energetica

Trias Energetica: LEERPLICHT. Iedereen in Nederland moet van zijn vijfde tot zijn achttiende verjaardag naar school Stap 1 is inclusief: Energie opslag Uitwisselen energie

De ESCo 1. levert gegarandeerde energiebesparing op basis van prestatiecontract 2. neemt energiebesparende maatregelen 3. levert beheer, onderhoud, monitoring 4. ontvangt energieprestatievergoeding op basis van besparing. >> budgetneutraal gebieden verduurzamen

ESCo-vormen Product ESCo Klimaat ESCo Gebouw ESCo Gebieds ESCo

Vier voorwaarden voor een ESCo 1. Ruimte creëren en goed samenwerken 2. Prestatie-afspraken 4. Zoek naar Een win-win situatie 3. prestatiecontract dat beide partijen dient

Financiering ESCo de ESCo de gebouweigenaar de huurder een bank (direct of indirect)

Uitgaven vs inkomsten Contractvorming Maatregelen Beheer Energiebesparing Onderhoud Beheer Veiligheid Kwaliteit

Nog veel vragen voor de volgende sprekers, o.a. Organisatie van de vraagzijde Wettelijke bepalingen uitwisselen energie Invloed belastingen/ heffingen; nu en straks

LEERPLICHT. Iedereen in Nederland moet van zijn vijfde tot zijn achttiende verjaardag naar school Dank voor uw aandacht!

#gebiedsesco Interview Hans Goossensen Hoofd bureau Economische Zaken Aleida van den Akker Beleidsmedewerker duurzaamheid bedrijventerreinen

#gebiedsesco Eloi Burdorf DWA

#gebiedsesco GebiedsESCo & business case Plaspoelpolder Eloi Burdorf Managing Partner 12 juni 2014

Opgave Plaspoelpolder Leegstand op de kantorenmarkt Monofunctioneel gebied Imago Proces van gebiedspionieren

Waarom een duurzame Plaspoelpolder? Urgentie Toename leegstand In 2020 is energieneutraal de standaard Stijging energiekosten Kansen Hogere huurprijs Hogere verhuurbaarheid Verbetering arbeidsproductiviteit en afname ziekteverzuim Kostenbesparing 27

Voordelen collectieve aanpak Behoefte aan ontzorging Energie geen core business: meeliften op gezamenlijke aanpak Synergievoordelen Betere business case door meer mogelijkheden Gebiedsbelang: je bent er niet met een duurzaam pand 28

Huidige situatie k 10.000,- per jaar 29

Toekomst scenario 1 k 9.000,- per jaar 4 Verduurzamen 1.000.000 2 3 30

Stappenplan GebiedsESCo 1.Benaderen bedrijven 2.Organiseren bijeenkomsten 3.Uitvoeren energiescans 4.Opzetten business cases 5.Opzetten collectieve businesscase 6.Oprichten Coöperatie GebiedsESCo (huidige fase) 31

Uitkomsten scans Brons: Minimaal scenario met korte terugverdientijden Zilver: Combinatie van gebouwgebonden maatregelen en duurzame elektriciteitsopwekking Goud: Maximale besparingen door gebouwgebonden maatregelen, duurzame elektriciteitsopwekking en gebruik restwarmte Platina: Energieneutraal gebied 32

Resultaten scans Reductie CO2-uitstoot Brons: 330 ton per jaar (2,2 miljoen autokilometers) Zilver: 560 ton per jaar (3,7 miljoen autokilometers) Goud: 870 ton per jaar (5,8 miljoen autokilometers) 33

Coöperatie ESCo PPP Coöperatie biedt gevoel van samen een doel bereiken en dit past goed bij het collectieve doel Optimale transparantie Opbrengsten uit energiebesparing blijven binnen het gebied Door deelname APPM en DWA en coöperatie waarborgen we prikkel om voor zo hoog mogelijk duurzaamheidsrendement te gaan. Door deelname Urbanisator wordt gebiedsbelang gewaarborgd 34

35

#gebiedsesco Peter van Asperen Haute Equipe

Financiering ESCo s bedrijventerreinen Peter van Asperen Rijswijk, 12 juni 2014

Haute Equipe specialisaties Subsidies R.O. & Planschade Financiële dienstverlening Juridische dienstverlening 12-6-2014 HAUTE-EQUIPE.NL

Basisvragen Wat financieren we met de ESCo s? Welke partijen kunnen financieren? Welke rol speelt de overheid? 12-6-2014 HAUTE-EQUIPE.NL

Wat financieren we met een ESCo? Fase 1 Fase 2 Fase 3 Organiseren collectief en opstellen plan Eigenaren onroerend goed Verhuurders gebouwen Bedrijventerrein Organisatievorm: -Volmacht / contract -Rechtspersoon ESCo Plaspoelpolder Uitvoering en geld verdienen 12-6-2014 HAUTE-EQUIPE.NL

Wie financieren de ESCo s? Eigenaren onroerend goed Verhuurders gebouwen Bedrijventerrein Externe financier ESCo Plaspoelpolder Eigen vermogen Sparen 12-6-2014 HAUTE-EQUIPE.NL

Externe financiers PARTIJ: Investeerder Bank The Crowd Overheid NADEEL: Afhankelijkheid Rente Organisatiekosten Procedures 12-6-2014 HAUTE-EQUIPE.NL

Overheid als financier Welke rol: faciliteren of financieren? Welke financieringsvorm: subsidie, lening, garantie, risicokapitaal? Alleen financiering of ook stimulering (dus lagere rente)? Welke overheid: gemeente, provincie, Rijk of Europa? Europa: bijv. Europees fonds via Kansen voor West of Energiefonds Den Haag 12-6-2014 HAUTE-EQUIPE.NL

Stelling 1 De overheid moet alleen fase 1 financieren met een subsidie die terug moet worden betaald als de ESCo geld gaat verdienen ( claw back ). 12-6-2014 HAUTE-EQUIPE.NL

Stelling 2 Voor financiering van de ESCo moet niet gekozen worden voor een investeerder, omdat de investeerder daarmee de controle krijgt over de energiecontracten. 13-6-2014 HAUTE-EQUIPE.NL

Stelling 3 Voor financiering van de ESCo is geen overheid nodig. De overheid moet ESCo s alleen financieren, omdat dit rendement voor de overheid oplevert (dus geen stimulering). 13-6-2014 HAUTE-EQUIPE.NL

Bedankt voor uw aandacht Meer info: HAUTE-EQUIPE.NL

#gebiedsesco Interview Michel van Reijen Coördinator Huisvesting en Facilitaire Zaken

#gebiedsesco Stelling 1 Collectief verduurzamen op een bedrijventerrein levert meer op dan individueel

#gebiedsesco Stelling 2 Aan financieren van verduurzamingsmaatregelen op een bedrijventerrein zitten nog te veel risico s aan verbonden

#gebiedsesco Stelling 3 Er liggen meer kansen om bedrijventerreinen te verduurzamen dan alleen op het gebied van energie.

#gebiedsesco Stelling 4 Ik ben wel toe aan een borrel!

Mede mogelijk gemaakt door:

#gebiedsesco Ziet u kansen voor een GebiedsESCo? - Visitekaartje in de kom-op-de-koffie-vaas - Zet uw aanleiding op uw visitekaartje!

#gebiedsesco Presentaties en evaluatieformulier www.dwa.nl/seminargebiedsesco

Bedankt voor uw komst! 56