Bancaire financiering in de zorg, risicovolle belegging of kansrijke propositie? Chris Zegers Regiodirecteur & Directeur Healthcare Rotterdam, 12 februari 2016
Nieuwe Zorg, een verhaal vanuit de bank! 1
Allereerst een vraag 2
Van Lanschot Healthcare Landelijke dekking vanuit een centrale locatie Speciaal voor de zorgprofessional Die van zijn beroep zijn bedrijf heeft gemaakt Focus Relevant netwerk Vanuit kennis van de markt 3
De zorgmarkt hoe het begon Suboptimale benutting capaciteit Wachtlijsten Beperkte toetreding zorgaanbieders (bouwregime WTZI) Klantvriendelijkheid secundair Beperkt kostenbewustzijn Schottenproblematiek tussen ziekenhuizen en specialisten 4
Nadenken over oplossingen Sinds de jaren 80 discussie over werkbaarheid van aanbodregulering Commissie Biesheuvel (1994), advies invoering prestatiebekostiging Gemene deler is liberalisering zorgverzekerings- en inkoopmarkt Nodig producttypering (= DBC) 5
Oplossing is marktwerking? (1) 6
Oplossing is marktwerking? (2) 7
Oplossing is marktwerking? (3) 8
Oplossing is marktwerking? (4) 9
Markt maar geen vrije markt verschijnsel waarbij zonder sturing van de overheid de mechanismen werkzaam binnen het vrije marktsysteem een bepaalde structuur geven aan de markt. Marktwerking betekent dat zorgverzekeraars en zorgaanbieders met elkaar concurreren om de consument doelmatig en op maat van zorg te voorzien. In de gezondheidszorg is de marktwerking wel aan bepaalde regels gebonden (zoals de acceptatieplicht voor verzekeraars) om te zorgen dat alle consumenten gelijke toegang hebben tot de noodzakelijke zorg. Open en op concurrentie gebaseerde omgeving voor de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten. Ruimte voor nieuw aanbod en om partners in de keten te vervangen als zij slecht functioneren. Voor het laatste is het belangrijk zo weinig mogelijk monopolyposities in wet- en regelgeving te verankeren. 10
Gereguleerde markt, de taakverdeling Overheid toegankelijkheid, betaalbaarheid en kwaliteit Zorgverzekeraars onderhandelen over prijs en resultaat Consumenten keuzeinformatie, keuzemogelijkheden en zeggenschap plus extra bescherming door NZA via consumentenmonitor Zorgaanbieders richten op de vraag van de consument, maatwerk leveren en onderscheid mogelijk maken 11
Gereguleerde markt, het ontwerp 12
Rol overheid blijvend, maar anders Inspectie Gezondheidzorg: - Rol is toegenomen zowel bij instellingen als bij de medische professional Waarborgfonds voor de Zorgsector: - Zorgaanbieders lenen nog steeds goedkoop door af gegeven borging, wel strenger! Zorgaanbieders kunnen failliet gaan: - Overheid springt niet meer bij - Zorgverzekeraars verantwoordelijk voor aanbod in de regio 13
Cure & Care in Nederland Cure Care Verpleging & Verzorging Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) Gehandicaptenzorg Zelfstandige Behandelcentra (ZBC) Jeugdzorg Thuiszorg 14
Bekostiging zorg in Nederland Zorgverzekeringswet 43% Wet Langdurige Zorg (voorheen AWBZ) 29% Wet Maatschappelijk Zorg (WMO) (*) 14% Aanvullende verzekeringen 4% Eigen bijdrage 9% Overig 2% * Transitie AWBZ naar WMO per 01-01-2015 15
Waarom zaten banken in de zorgmarkt Overheidsgarantie Indicatieorgaan Markt Opportunisme 16
Waarom zitten banken in de zorgmarkt 17
Vanaf introductie marktwerking Loslaten budgettering zorgt voor stijging uitgaven Invoering opnieuw budgettair kader Regulering Q en P Discussie over inkomens bestuurders Discussie over inkomen professionals Ondernemerschap? 18
Spagaat marktwerking versus regulering (1) Introductie marktwerking zou een zegen zijn Instelling wordt bedrijfsmatiger Uitzicht op winst dus toetreding nieuwe marktpartijen Gezonde waardering risico en prijs 19
Spagaat marktwerking versus regulering (2) Onduidelijkheid over marktmodel en pad er naar toe Politiek getreuzel leidt tot marktrisico Financiële druk op zorgaanbieders Kwaliteit wordt niet beloond Nauwelijks commitment van zorgverzekaars Bescherming zittende partijen (Meander, Jeroen Bosch, Bascule enz) 20
Survival of the fittest of Overgang naar de markt VVD om in de toekomst goede en betaalbare zorg te garanderen D66 onder de juiste condities leidt concurrentie ook in de zorg tot betere kwaliteit en beheersing van volumes CDA zorg dat er onderhandeld kan worden tussen zorgverzekeraars en ziekenhuizen 21
Langzame verwurging Amper steun voor marktwerking SP marktwerking in de zorg werkt contraproductief en moet daarom worden teruggedraaid Groen Links Perverse prikkels kunnen onnodige handelingen uitlokken PVDA concurrentie tussen verzekeraars en betalen kosten per behandeling hebben kosten explosief doen stijgen 22
Maar hoe werkt het nu? 23
Bankieren is vertrouwen (1) 2009 al brandbrief naar VWS vanuit NVB Geen vrijheid instellingen om te gaan met meer marktwerking Boekwaardeprobleem en afschrijftermijnen Vermogenspositie zorginstellingen Voorfinanciering werkkapitaal Pandverbod verzekeraars 24
Bankieren is vertrouwen (2) Vrije tarieven tandartsen van de baan NZA verlaagt tarieven orthodontist Circa 400 van de 1900 apotheken binnen 1 jaar failliet NZA start onderzoek naar inkomen tandartsen Budgetten jeugdzorg sterk onder druk (omzet en gemiddelde prijsafspraken) 25
Maatschappelijke rol banken Blijven financieren slecht draaiende instellingen? Betrokkenheid (risicodragend) medisch specialisten Meerjarig commitment vragen verzekeraars Focus en specialisatie Rol eerstelijn (vastgoedbubble?) 26
Bancaire financiering in crisis Gewijzigde risicoperceptie Invoering Basel Balansratio s in de praktijk: - Waardering activa - Waardering passiva 27
Waardering activa (wat ziet de bank) Pand in eigen gebruik of commercieel vastgoed Waarde afgegeven budget CAPEX (capital expenditures) 28
Waardering passiva (wat ziet de bank) Eigen vermogen Aansprakelijk vermogen Leningen Renteswaps! Niet uit de balans naar voren komende verplichtingen 29
De markt Bron CPB, RVM 30
Private equity Doelstellingen Horizon Ontwikkelingen: - NL Health (o.a. Zonnestraal en Dermicis) (NPM) - Equipe Zorgbedrijven (GIMV) - MC Groep (Sequoia) - Verkoop Mediq aan Brocacef (11 x ebitda) Nederlanders positief tegenover equity in zorg! 31
Maar hoe werkt het nu? 32
Genoeg waarvoor? 33
Zorg is solidariteit Wet langdurige zorg en eigen bijdrage Nabuurschap en bijvoorbeeld hulp kinderen Aansluiting Vermogenstoets De eerste groep streeft naar soliditeit, de tweede naar solidariteit, dat wil zeggen; andermans geld. (Frits Bolkenstein) 34
Zorg nieuwe modellen 35
2016 een mooi jaar 36