Begroting november 2012

Vergelijkbare documenten
Begroting 2014 DEFINITIEF 31 oktober 2013

Begroting oktober 2014

uw brief van: ons kenmerk: bijlage(n): datum: juni 2015

uw brief van: ons kenmerk: bijlage(n): datum: juni 2014

Ingekomen stukken. Vergadering : 22 januari 2015

Ingekomen stukken. Vergadering : 19 juni 2014

Begroting oktober 2015

Managementsamenvatting

Caparis NV. Rapportage 3 e kwartaal 2013

Aan de gemeenteraad. Registratienummer: GF Datum: 8 mei 2012 Agendapunt: 18. Behandelend ambtenaar: De heer C. Tiemersma

Subsidieresultaat A V. NTW (netto toegevoegde waarde) B

GR SW ''FRYSLÂN'' Begroting 2014

Registratienummer: GF Datum collegebesluit: 19 mei 2014 Agendapunt: 12

Financieel verslag Derde Kwartaal d.d. 13 december DSW Rijswijk en omstreken

Subsidieresultaat A V. NTW (netto toegevoegde waarde) B N

Financiële resultaten Caparis NV

Winst- en verliesrekening Caparis NV - 1e kwartaalcijfers 2015

Financiële resultaten Caparis NV

Oplegnotitie begroting 2017

Caparis NV. Rapportage 1 e kwartaal 2012

GR SW ''FRYSLÂN'' Begroting 2015

Aan de gemeenten in de GR Breed Griffier ter attentie van gemeenteraad. Datum: 31 maart 2014 Onderwerp: gewijzigde begroting 2015

De raad van de gemeente Emmen Ontwikkeling, Beleid en Directiestaf. uw kenmerk bijlage behandeld door M.J. Visser

Financieel verslag 2017

Managementsamenvatting

Financiële resultaten Caparis NV

Caparis NV. Rapportage 2 e kwartaal 2014

Caparis NV. Rapportage 1 e kwartaal 2015

BEGROTING bij ongewijzigd beleid Werkvoorzieningschap De Sluis

Begroting 2017 NV Empatec

Begroting Bedrijfsresultaat

Financiële resultaten Caparis NV Q1 2014

BaanStede. Denkt mee. Werkt mee.

GR SW ''FRYSLÂN'' Begroting 2016

Portefeuillehouder van der Laan Datum collegebesluit 28 april 2015 Opsteller Cor Tiemersma Registratie GF Agendapunt

Financieel verslag Prognose d.d. 25 maart DSW Rijswijk en omstreken

Rapportage 3 e kwartaal 2009

Caparis NV. Rapportage 4e kwartaal 2015

GR SW ''FRYSLÂN'' Begroting 2017

Caparis NV. Rapportage 3 e kwartaal 2014

advies Jaarrekening 2013 Gemeenschappelijke Regeling Breed

Eerste Kwartaal verslag

Gewijzigde begroting 2011 versie 2

- oo~ FEB :09. BuslncssPost

Definitief bijgestelde begroting 2015 van Vixia BV en GR

EMCOBGROEP. College van Burgemeester en Wethouders van de deelnemende gemeenten Emmen, Coevorden en Borger-Odoorn

Aan de Raad. 1. Aanleiding Het voorstel wordt aan de raad voorgelegd in zijn kaderstellende rol

Willemsoord BV Rapportage aan de gemeenteraad

Le L a e r a n n & & S h S a h r a e e b i b jie j e e n e k n om o s m t t S W S Zwolle 12 oktober

Raadsvoorstel Nummer:

Afwijking Prognose vs Begroting

RAADSVOORSTEL EN ONTWERPBESLUIT

Toelichting begroting 2015

FINANCIEEL RESULTAAT 2016

Caparis NV. Rapportage 2 e kwartaal 2015

IW4 vooruitblik op de jaren 2019, 2022 en 2028

Caparis NV. Rapportage 4 e kwartaal 2014

BEGROTING 2015 WERKVOORZIENINGSSCHAP ZUID-KENNEMERLAND

Inhoud. Voorwoord 5. Begroting NTW overzicht per bedrijf 10. Begrote investeringen [3]

BEGROTING 2014 SOCIALE DIENST DRECHTSTEDEN

De leden van de raad van de gemeente Groningen te GRONINGEN

De missie van DZB en de Wet werken naar vermogen

Financieel economisch verslag

Begrotingswijziging IJmond Werkt! 2016 I

Benchmark laat zien: betere bedrijfsprestatie en doorstroming dan landelijk gemiddelde, maar ook hogere lonen en hoger ziekteverzuim

Rapportage 2 e kwartaal 2016 Exploitatie Hefpunt

Caparis NV. Rapportage 3e kwartaal 2015

Ontwerpbegroting Vixia 2014

Bestemd voor: Bestuur GR Sw Fryslân Colleges B&W 20 augustus 2014

RAPPORTAGE 2 e HALFJAAR 2013 ONTWIKKELINGS- EN EXPLOITATIEMAATSCHAPPIJ WILLEMSOORD B.V. April 2014 ID

WerkSaam in Beeld

Risicoanalyse en scenariostudie als onderbouwing van de Kadernota. Samenvatting

Openbaar Lichaam Sociale Werkvoorziening Drechtsteden

Caparis NV. Rapportage 2 e kwartaal Bestemd voor: Raad van Commissarissen Aandeelhouders. augustus 2011 Pagina 1/19

Rapportage 3 e kwartaal 2016 Exploitatie Hefpunt

Gewijzigde begroting 2012

Financieel verslag Prognose d.d. 17 juni DSW Rijswijk en omstreken

Notitie beschut werk. Aanleiding. Indicatiestelling beschut werk UWV

Notitie tijdelijke dienstverbanden medewerkers Risse

Caparis NV. Rapportage. 3e kwartaal 2018

Toelichting begroting 2014

3. Beoogd resultaat Vaststellen van de concept begrotingen 2018 van Wedeka bedrijven en de EMCO-groep.

Financieel verslag Eerste Kwartaal DSW Rijswijk en omstreken

1. Inleiding. Het gaat daarbij om de volgende wijzigingen:

In de begrotingen van PAUW Bedrijven wordt uitgegaan van onderbouwingen en aannames. Hiervoor wordt verwezen naar de betreffende documenten.

KWARTAALRAPPORTAGE EERSTE KWARTAAL 2013 GEMEENSCHAPPELIJKE REGELING WAVA &!GO B.V.

Underwerp Begrotingswijziging 2013 GR Sw Fryslân, begroting 2013 Caparis NV en begrotingswijziging uitvoering Sociale Werkvoorziening Achtkarspelen

FINANCIEEL ECONOMISCH VERSLAG

Aan de gemeenteraad B-voorstel STANDPUNT GEMEENTE SMALLINGERLAND TEN AANZIEN VAN HET BUSINESSPLAN VOOR TRANSITIE VAN CAPARIS N.V.

Toelichting begroting 2016

Rapportage 1 e kwartaal 2017 Exploitatie Hefpunt

TOEZEGGING AAN RAADSCOMMISSIE uit vergadering d.d. 2 maart Toezegging:

Financieel economisch verslag

VOORSTEL AAN HET COLLEGE VAN BURGEMEESTER EN WETHOUDERS. Behandeld door: J.Woltersd.d Afdeling/Cluster: SEM Telefoonnr.

Begroting Openbaar lichaam Ferm Werk

FINANCIEEL ECONOMISCH VERSLAG

B&W Vergadering. Dossiernummer 1637 Vertrouwelijk Vergaderdatum 25 april 2017 Agendapunt Zaaknummer Gemeenteraad

Gewijzigde begroting 2015 Breed als zelfstandige GR, geen onderdeel Werkbedrijf

onderwerp Zienswijze SWA ontwerp programmabegroting 2016 en SWA meerjarenbegroting

Registratienummer: GF Datum collegebesluit: 16 april 2013 Agendapunt: 7

Transcriptie:

Begroting 2013 12 november 2012

Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 1.1 Algemeen... 3 1.2 Leeswijzer... 5 2 Uitgangspunten begroting 2013... 6 2.1 Algemeen... 6 2.2 Inzet trajectdeelnemers... 6 2.3 Vastgoed... 7 2.4 Taakstelling... 7 2.5 Financiële uitgangspunten... 8 2.6 Omzetten GR-gemeenten...10 2.7 Organieke uitgangspunten...11 3 Risicoparagraaf begroting 2013...13 4 Sociale doelstellingen 2013...16 4.1 Werkladder tabel...16 4.2 Ziekteverzuim...17 5 Financiële begroting per bedrijfsonderdeel...18 5.1 Caparis totaal...18 5.2 Deta / BW / Business Post / Schoonmaak...20 5.3 Groenservice...22 5.4 Industrie...24 5.5 O&I...26 5.6 Concern...29 6 Investeringen...31 7 Kasstroomprognose...33

1 Inleiding 1.1 Algemeen Voor u ligt de begroting 2013 van Caparis NV. Bij het opstellen van de vorige begroting (2012) werd het jaar 2012 gezien als een overgangsjaar naar de invoering van de Wet Werken naar Vermogen (hierna: WWnV) en de daarbij behorende invoering van de nieuwe opdracht voor Caparis. In het 2e kwartaal 2012 is het kabinet echter gevallen. Dit heeft tot gevolg gehad dat eind mei 2012 de WWnV controversieel is verklaard en de geplande bezuinigingen op de Wsw voor 2013 zijn teruggedraaid. Doordat de bezuiniging als gevolg van de invoering van de WWnV niet door gaat is in het Lenteakkoord afgesproken dat de herstructureringsfaciliteit voor de Sw (landelijk 400 miljoen) komt te vervallen. Hiermee wordt het niet doorgaan van de bezuiniging op de Wsw deels gecompenseerd. In het nieuwe regeerakkoord wordt de opvolger van de WWnV geïntroduceerd: de Participatiewet. Uit het regeerakkoord blijkt dat de Wsw zoals we die nu kennen komt te vervallen. In het nu voorliggende regeerakkoord wordt ook niet meer gesproken over een herstructureringsfaciliteit. Consequentie hiervan is wel dat er (vooralsnog) vanuit het Rijk geen middelen beschikbaar lijken te komen om de sector te hervormen. Onderdeel van de totale herstructureringsfaciliteit voor Caparis betrof de door de GR Sw Fryslân (hierna: GR) aangesloten gemeenten beschikbaar gestelde cofinanciering. Op dit moment is onduidelijk of de acht aangesloten GR-gemeenten deze middelen nog beschikbaar hebben voor een toekomstige aanpassing van de bedrijfsvoering van Caparis. Samen met de GR-gemeenten is er voor gekozen om niet af te wachten. Inmiddels is er een bijeenkomst met de GR, aandeelhouders en een afvaardiging van de Raad van Commissarissen geweest waarin elkaars ideeën, (toekomst)verwachtingen, enzovoorts voor wat betreft het sociale domein in het algemeen en de bedrijfsvoering van Caparis in het bijzonder op een constructieve wijze met elkaar zijn gedeeld. Dit heeft in het najaar van 2012 een vervolg gekregen. Als Caparis zijnde werken we continu aan het verbeteren van onze sociale en financiële resultaten. Hiermee zullen we in 2013 ook verder gaan. Caparis blijft streven naar een positief bedrijfsresultaat. In de begroting 2013 laten we dit ook tot uitdrukking komen. De begroting 2013 toont bedrijfsresultaat 1 van 954.000 negatief. De begroting 2012 toont een bedrijfsresultaat van 736.000 negatief. Op het eerste gezicht lijkt dit een verslechtering van het bedrijfsresultaat van 218.000. Echter, gedurende 2012 zijn gesprekken gevoerd tussen een afvaardiging van Caparis en een afvaardiging van de GR over welke kostencomponenten als onderdeel van het subsidieresultaat overgeheveld worden naar de GR. Tijdens de gesprekken is duidelijk geworden dat de GR een aantal Sw-gerelateerde kosten niet vanuit haar begroting 2013 dekt. In de begroting van de GR worden alleen de Sw-gerelateerde kosten opgenomen die voortvloeien uit de CAO Sw. Consequentie hiervan is dat een groot deel van de overige Sw-gerelateerde kosten, waaronder arbo- en interventiezorg, in 2013 voor een bedrag van 751.000 ten laste van het bedrijfsresultaat van Caparis komen. In de begroting 2012 maakten deze kosten 1 Het bedrijfsresultaat is in deze begroting inclusief resultaat Begeleid Werken Begroting 2013 Pagina 3 van 33

nog onderdeel uit van het subsidieresultaat. Voor de volledigheid wordt opgemerkt dat hierover bestuurlijk nog geen definitief besluit is genomen. In de begroting 2013 van Caparis hebben we deze kosten voorzichtigheidshalve al wel opgenomen. Om de begroting 2012 te vergelijken met de begroting 2013, dient rekening worden gehouden met deze verschuiving van subsidieresultaat naar bedrijfsresultaat. Naast het nadelige effect van de overige Sw-gerelateerde personeelskosten is in de begroting 2013 ook een bedrag ad 350.000 bate als bonus Begeleid Werken (hierna: BW) opgenomen. In de begroting 2012 was geen bonus BW opgenomen. In de jaareindeverwachting 2012 2 is de verwachte bonus BW 2010 opgenomen voor een bedrag van 350.000. Om tot een goede vergelijking van de begroting 2012 en begroting 2013 te komen, dienen deze posten uit het bedrijfsresultaat te worden geëlimineerd. Dit leidt tot het volgende overzicht: Omschrijving Begroting 12 Begroting 13 Bedrijfsresultaat -/- 736.000 -/- 954.000 Effect reclassificatie overige Sw-gerelateerde 0 751.000 personeelskosten Effect Bonus BW 0 -/- 350.000 Vergelijkbaar bedrijfsresultaat -/- 736.000 -/- 553.000 Uit bovenstaande tabel blijkt dat het begrote bedrijfsresultaat 2013 in feite een verbetering laat zien van 183.000 ten opzichte van de begroting 2012. De nu voorliggende begroting 2013 is gebaseerd op het uitgangspunt dat het beleid 2012 wordt voorgezet in 2013 (zie hoofdstuk 2). Voor het verbeteren van het bedrijfsresultaat in de jaren na 2013, zal door de directie en het management van Caparis in 2013 een nadere (portfolio)analyse worden uitgevoerd van de huidige werksoorten in relatie tot de nieuwe toekomstige opdracht voor Caparis. De door Caparis in afgelopen jaren gerealiseerde groei op het gebied van Deta/BW heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan de sociale doelstellingen van Caparis en de bij de GR aangesloten gemeenten. Bij voortzetting van het huidige beleid is het slechts beperkt mogelijk om een verdere groei in doorstroming naar Deta/BW te realiseren. Een grotere door- en uitstroom van Sw-medewerkers op kritische functies binnen Caparis ten opzichte van hetgeen nu in de begroting is opgenomen, heeft een kostenverhogend effect omdat de betreffende functies vervolgens door kader moet worden opgevuld. Per Sw-medewerker die door- en uitstroomt vanaf kaderfuncties heeft dit een negatief netto effect 3 van circa 30.000 per persoon. Gezien dit kosteneffect heeft Caparis er voor gekozen om een verdere door- en uitstroom van Sw-medewerkers op kritische functies te beperken. 2 Jaareindeverwachting zoals opgenomen in de 3e kwartaal rapportage 2012. 3 Het netto effect betreft het verschil tussen de extra loonkosten kader enerzijds en de detacheringsvergoeding van de Sw-medewerker die door-/uitstroomt anderzijds. Begroting 2013 Pagina 4 van 33

1.2 Leeswijzer De begroting 2013 beschrijft in hoofdstuk 2 de belangrijkste uitgangspunten voor de begroting. In hoofdstuk 3 worden vervolgens de belangrijkste risico s in de begroting 2013 beschreven. Hoofdstuk 4 beschrijft de sociale doelstellingen op het gebied van de werkladder en het ziekteverzuim (Sw en kader) waarna in hoofdstuk 5 de financiële begroting per bedrijfsonderdeel wordt gepresenteerd en toegelicht. Hoofdstuk 6 toont de begrote investeringen 2013. In hoofdstuk 7 is tot slot op hoofdlijnen de begrote kasstroomprognose opgenomen. Begroting 2013 Pagina 5 van 33

2 Uitgangspunten begroting 2013 2.1 Algemeen De inrichting van de resultatenrekening is grotendeels gelijk gebleven ten opzichte van de op dit moment gehanteerde inrichting. Met ingang van 2013 is het subsidieresultaat 4 opgenomen in de begroting van de GR en komt het subsidietekort derhalve niet meer ten laste van de exploitatie van Caparis. De financiële rapportages van Caparis zullen met ingang van 2013 conform deze systematiek worden opgezet. Naast bovenstaande wijziging wordt met ingang van 2013 het resultaat BW niet als separate regel getoond. De met BW samenhangende kosten worden gesplitst naar de verschillende kostencategorieën in plaats van samenvoeging onder één regel als apparaatskosten. Hiermee zijn we als Caparis zijnde beter in staat om de kosten die met BW samenhangen te kunnen beheersen. We houden daarnaast ook nog inzicht in het uiteindelijke resultaat op BW. Leidend uitgangspunt voor de begroting 2013 is dat Caparis op de middellange termijn wil groeien naar een situatie waarin sprake is van een bedrijfsresultaat van minimaal 0. Gezien de nog lopende gesprekken met de gemeenten over de toekomstige opdracht van Caparis, is er in deze begroting voor gekozen om het huidige beleid en de huidige opdracht (betreffende 2012) als uitgangspunt te nemen voor de begroting 2013. Voor de begroting 2013 geldt daarnaast als algemeen uitgangspunt dat wordt uitgegaan van de (organisatorische) situatie zoals die op dit moment is. In feite betekent dit dat we de begroting 2012 doorrollen naar 2013, rekening houdend met de bekend zijnde organisatorische wijzigingen en het uiteindelijke doel om een positief bedrijfsresultaat te realiseren. In de begroting 2013 is geen rekening gehouden met nieuwe plannen of initiatieven die nog niet concreet zijn uitgewerkt. Wel zijn kostenbesparingen of rendementsverbeteringen, bijvoorbeeld op het gebied van huisvesting, die Caparis binnen haar eigen mogelijkheden kan realiseren, verwerkt in de begroting. 2.2 Inzet trajectdeelnemers Caparis heeft in 2012 voor nagenoeg alle aangesloten gemeenten reintegratieactiviteiten voor uitkeringsgerechtigden uitgevoerd. In de begroting 2013 is als uitgangspunt gehanteerd een voortzetting van het beleid 2012. Concreet betekent dit dat Caparis verwacht dat Caparis in 2013 door de aangesloten gemeenten ook weer voor een deel van de re-integratieactiviteiten van uitkeringsgerechtigden wordt ingezet. Hierover zijn in 2012 met gemeenten gesprekken gevoerd. Op basis van deze gesprekken wordt in de begroting 2013 rekening gehouden met re-integratieactiviteiten voor 180 trajectdeelnemers. Dit staat gelijk aan 90 fte voor heel 2013. De reintegratieactiviteiten zullen worden ingezet voor uitkeringsgerechtigden met een loonwaarde van 50% - 80% WML 5 (participatieladder 3 4). 4 Het subsidieresultaat bestaat uit het verschil tussen de Rijksbijdrage enerzijds en de loonkosten Sw, vervoerskosten Sw en overige CAO gerelateerde kosten Sw anderzijds. 5 WML: Wettelijk Minimum Loon Begroting 2013 Pagina 6 van 33

Door de gemeenten is aangegeven dat het niet waarschijnlijk is dat uitkeringsgerechtigden met een loonwaarde van boven de 80% WML (participatieladder 5 en hoger) bij Caparis zullen worden ondergebracht voor re-integratie. Van deze doelgroep wordt een grotere eigen verantwoordelijkheid verwacht op het gebied van re-integratie of zijn door de gemeenten met andere private partijen al afspraken gemaakt. Caparis zal met de individuele gemeenten afspraken maken over de wijze waarop de inzet van de re-integratie van uitkeringsgerechtigden vormgegeven en vergoed zal worden. Hierbij zijn verschillende vormen mogelijk zoals een vaste trajectvergoeding en/of een bonus bij uitplaatsing of zelfs zonder trajectvergoeding. Dit laatste geldt alleen wanneer de uitkeringsgerechtigden een loonwaarde hebben van minimaal 80% WML (participatieladder 5 en hoger). Alleen in deze situatie is Caparis namelijk in staat om de kosten van de re-integratieactiviteiten te dekken vanuit de eigen opbrengsten die Caparis met deze doelgroep realiseert. De nu opgenomen begrotingspost met betrekking tot de trajecten acht Caparis realistisch, ongeacht de wijze van financiering. 2.3 Vastgoed Caparis is vanaf 2008 gestart met het reduceren van huurlocaties door het meer integreren van de activiteiten op de eigen locaties. De reductie van huurlocaties heeft in 2011 geresulteerd in een besparing van 220.000 op de huisvestingslasten. In 2012 is de reductie van het aantal huurlocaties voortgezet. In 2012 zijn de locaties Hemmen te Drachten, Kuper te Heerenveen en Edisonstraat te Leeuwarden reeds verlaten resulterend in een besparing van 100.000 op de huisvestingslasten. Verwacht wordt dat eind 2012 ook de locaties Jupiter te Heerenveen, Waardeel te Oosterwolde en De Giek te Drachten zullen worden verlaten. In de begroting 2013 is hier bij het bepalen van de huisvestingslasten rekening mee gehouden, resulterend in een besparing van circa 125.000. Caparis zal de huisvesting in 2013 verder reduceren. Het gebruik van de locaties in Gorredijk, Wijnjewoude en Wolvega wordt momenteel onderzocht. Het is de verwachting dat in de loop van 2013 meer duidelijkheid over het gebruik van deze locaties komt. De kosten van deze locaties zijn derhalve nog opgenomen in de begroting 2013. 2.4 Taakstelling De verwachte taakstelling van de bij de GR aangesloten gemeenten bedraagt 2.322,1 Se. Dit is een daling van 8 Se ten opzichte van de taakstelling 2012 (2.330,1 Se). Rekening houdend met het verwachte aantal Se s welke buiten de GR-regio actief zijn en rekening houdend met het aantal Se s van niet GR-gemeenten die bij Caparis actief zijn, bedraagt de opdracht voor Caparis in 2013 naar verwachting 2.313,9 Se (2012: 2.336,3 Se). Zie de hierna volgende tabel. Begroting 2013 Pagina 7 van 33

Gemeente Taakstelling 2013 Buiten GR-regio Van andere gemeenten Opdracht Achtkarspelen 223,77 21,45-202,32 Heerenveen 370,87 9,87-361,00 Leeuwarden 563,79 16,00-547,79 Ooststellingwerf 186,15 13,60-172,55 Opsterland 146,92 2,25-144,67 Smallingerland 435,06 12,16-422,90 Tytsjerksteradiel 170,46 5,08-165,38 Weststellingwerf* 225,05 7,60-217,45 Overig - - 79,79 79,79 Totaal 2.322,07 88,01 79,79 2.313,85 * Inclusief effect door garantiestelling van 94% en de verhoogde taakstelling in 2012 als gevolg van overdracht De taakstelling 2013 is gebaseerd op de toegewezen taakstelling per gemeente. Het aantal Se buiten de GR-regio en van andere gemeenten betreft een prognose op basis van de stand ultimo september 2012. Bij het bepalen van de taakstelling en opdracht is rekening gehouden met de overdracht tussen GR-gemeenten, maar ook met overdracht van andere gemeenten naar de GR-gemeenten. Tot slot is rekening gehouden met de garantiestelling. 2.5 Financiële uitgangspunten Ondanks het wegvallen van de herstructureringsfaciliteit, blijft de doelstelling voor de middellange termijn een bedrijfsresultaat van minimaal 0. Een belangrijk financieel uitgangspunt voor de begroting 2013 is derhalve een verbetering van het bedrijfsresultaat ten opzichte van 2012. Deze doelstelling komt dan ook in de nu voorliggende begroting tot uitdrukking, waarbij rekening moet worden gehouden met de in hoofdstuk 1 toegelichte verschuiving in 2013 van Sw-gerelateerde kosten van subsidieresultaat naar bedrijfsresultaat en de verwachte bonus BW in 2013. De financiële uitgangspunten en aannames voor de begroting 2013 zijn als volgt: Er wordt, gezien het vervallen van de landelijke herstructureringsfaciliteit, geen rekening gehouden met de herstructureringsmaatregelen en kosten zoals deze zijn opgenomen in de eind april door de GR ingediende aanvraag voor de herstructureringsfaciliteit. In de begroting zijn geen gemeentelijke bijdragen (per Se) opgenomen. De gemeentelijke omzet is begroot op basis van de ontwikkeling in de omzet 2012, de jaareindeverwachting voor heel 2012 en de lopende contracten. Een uitzondering betreft de gemeentelijke omzet bij Groenservice. Enkele GR-gemeenten hebben aangegeven hier in 2013 op te zullen gaan bezuinigingen. Per saldo betekent dit dat de gemeentelijke omzet Groenservice naar verwachting 373.000 lager zal uitvallen ten opzichte van de begroting 2012. De begrote gemeentelijke omzet is in september met de gemeenten afgestemd. Voor de begroting 2012 was ingezet op de nullijn voor de lonen van het kader. Uit de CAO-onderhandelingen in 2012 is een afspraak van per saldo 2,3% loonstijging kader 2012 gekomen. De nieuwe CAO geldt tot eind 2012. Voor 2013 zal door de werkgevers weer worden ingezet op een nullijn. Echter, gezien de uitkomsten van de meest recente CAO-onderhandelingen is het de vraag in hoeverre daadwerkelijk aan Begroting 2013 Pagina 8 van 33

de nullijn vastgehouden kan worden. Daarnaast is sprake van te lage dekkingsgraden bij de pensioenfondsen en streeft de regering naar het terugdringen van de begrotingstekorten. Wij verwachten dan ook dat de premies voor pensioenen en sociale lasten in 2013 zullen stijgen. Wij hebben in de begroting 2013 voorzichtigheidshalve rekening gehouden met een stijging van de loonkosten kader met 3,6%. Dit dient als dekking voor de mogelijke stijging van de CAO-lonen, pensioenpremies en sociale lasten. Het invullen van vacatures binnen Caparis vindt plaats middels tijdelijke dienstverbanden van maximaal drie keer één jaar. Hiermee houdt Caparis de nodige flexibiliteit voor toekomstige wijzigingen in de opdracht en de eigen organisatie. De inhuur derden wordt in 2013 verder afgebouwd en waar noodzakelijk en mogelijk vervangen door tijdelijke dienstverbanden. De huisvestingslasten zijn begroot, rekening houdend met de in paragraaf 2.3 toegelichte krimp in huurlocaties. De huisvestingskosten worden intern doorbelast op basis van het werkelijke aantal vierkante meters wat door een afdeling in gebruik is. Het aantal door te belasten vierkante meters wordt gereduceerd indien een afdeling de vierkante meters bezemschoon en vrij voor verhuur oplevert. De kosten van leegstand worden niet doorbelast en blijven achter bij de afdeling Vastgoed (onderdeel van Concern). De rente is gebaseerd op de huidige leningenportefeuille. Daarnaast is verondersteld dat met ingang van 1 januari 2013 voor 3.000.000 aan (kortlopende) kasgeldleningen worden omgezet in langlopende leningen. Dit leidt tot gezondere balansverhoudingen. Daarnaast is in deze begroting verondersteld dat Caparis per 1 juli 2013 nog een aanvullend bedrag van 2.500.000 aan langlopende leningen aantrekt. De begrote rentepercentages voor de nieuwe langlopende leningen zijn respectievelijk 3,0% en 3,5%. Uitgangspunt hierbij is een stijging van de op dit moment geldende rentepercentages. Voorafgaand aan het afsluiten van langlopende leningen zal overleg plaatsvinden met het bestuur van de GR. De kosten voor reclame, sponsoring, ICT, telecom en bijzondere projecten (Caparis in beweging) zijn gebaseerd op de huidige verplichtingen en verbruik. Voor zover bekend is rekening gehouden met stijging van inkoopprijzen. Bij de verzekeringspremies is rekening gehouden met een stijging van de assurantiebelasting van 9,7% naar 21%. In september is aangekondigd dat de bonus BW zal worden uitgekeerd. De bonus voor het jaar 2011 zal waarschijnlijk worden uitgekeerd in 2013. Momenteel is echter geen duidelijkheid over de hoogte van deze bonus. In 2010 is voor het laatst een bonus BW uitgekeerd voor een bedrag van 548.000. Verwacht wordt dat de in 2013 te ontvangen bonus significant lager zal zijn doordat meer instellingen hiervoor in aanmerking zullen komen. Voorzichtigheidshalve is daarom een bedrag van 350.000 als bonus BW in de begroting 2013 opgenomen. De bonus is als een incidentele bate in de begroting verwerkt, omdat deze niet jaarlijks wordt uitgekeerd door het Rijk. Er is geen rekening gehouden met eventuele afwaardering van gebouwen en terreinen. Caparis is van mening dat afwaardering van vastgoed op dit moment nog niet aan de orde is. Voor de volledigheid wordt verwezen naar de risicoparagraaf (hoofdstuk 3). Begroting 2013 Pagina 9 van 33

Tussen de bestuurder van Caparis en de OR zijn momenteel gesprekken over de hoeveel tijd die OR-leden aan OR-werkzaamheden mogen besteden. De OR heeft gevraagd om 50% van de werktijd aan OR-werkzaamheden te besteden. Dit is als uitgangspunt in deze begroting gehanteerd. De hiermee samenhangende loonkosten worden op een separate kostenplaats geboekt zodat beter inzicht wordt gekregen in het daadwerkelijke rendement van de verschillende PMC s. Binnen Industrie leidt het voorstel van de OR bij enkele PMC s tot een tekort aan werkleiding. Hiervoor is in de begroting 2013 een vacature opgenomen. Het negatieve exploitatieresultaat 2012 wordt door de aandeelhouders definitief afgerekend en gefinancierd na vaststelling van de jaarrekening door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. In de begroting zijn geen rentelasten opgenomen voor het geval Caparis zelf het tekort dient te financieren. In de begroting 2013 wordt er op voorhand niet van uitgegaan dat het negatieve exploitatieresultaat 2013 gedurende 2013 door de aandeelhouders zal worden bevoorschot. 2.6 Omzetten GR-gemeenten Onderstaande tabel toont de begrote omzet 2013 bij GR-gemeenten. Opdrachten gemeenten Tot. begr. '12 Tot. begr. '13 A'karsp. H'veen L'warden O'werf Op.land Smal. T-diel W'werf Gerealiseerd 2011 6.372 838 444 1.631 281 764 1.110 585 719 Begroting 2012 6.743 860 474 1.799 345 762 1.119 595 788 Begroting Begroting 2013 per gemeente Huisdrukwerk 108 151-15 18 25 36 30 20 8 Postbezorging 510 542 43 80 200 35 25 95 40 24 Detachering 326 345 - - 240 15-70 15 5 Schoonmaak 381 580-49 300 91 50-90 - Groenvoorziening (incl. OHW) 4.886 4.513 710 359 879 107 585 698 484 691 Overig - - - - - - - - - - Totaal diensten/producten 6.211 6.131 753 503 1.637 273 696 893 649 728 Totaal arbeidsontwikkeling 532 290 15 10 65 60 10 100 15 15 Totaal generaal 6.743 6.421 768 513 1.702 333 706 993 664 743 Met alle gemeenten is tijdens het opstellen van de begroting contact opgenomen om de verwachte gemeentelijke omzet 2013 af te stemmen. De resultaten hiervan zijn in bovenstaande tabel verwerkt. Uit bovenstaande tabel blijkt dat de begrote omzet 2013 bij GR-gemeenten op totaalniveau naar verwachting 322.000 lager zal uitvallen ten opzichte van de begroting 2012. De daling is met name het gevolg van de lagere omzet Groenservice en lagere trajectvergoeding. Enkele gemeenten hebben aangekondigd in 2013 te zullen gaan bezuinigen op de groenvoorziening. Door het herschikken van werk / bestekken kunnen de gemeenten het verlies voor Caparis beperken. Graag gaan we hierover met de gemeenten het gesprek aan. Voor wat betreft de trajectvergoeding constateren we dat als gevolg van de financiële positie van gemeenten in toenemende mate minder re-integratiemiddelen beschikbaar zijn. Daarnaast wordt een keuze gemaakt voor andere doelgroepen. Derhalve is de begroting 2013 op dit punt naar beneden bijgesteld ten opzichte van de begroting 2012. Begroting 2013 Pagina 10 van 33

Het negatieve effect bij Groenservice en trajecten wordt deels gecompenseerd door hogere omzet bij de andere bedrijfsonderdelen. De groei bij Schoonmaak wordt gerealiseerd doordat schoonmaakopdrachten die gedurende 2012 zijn gestart in 2013 voor een heel jaar meetellen in de omzet. De omzet GR-gemeenten bedraagt naar verwachting 2013 31,7% van de totale externe omzet. In de begroting 2012 was dit nog 31,3%. 2.7 Organieke uitgangspunten Zoals in paragraaf 2.1 is beschreven, is de begroting 2013 gebaseerd op de huidige organisatorische inrichting van Caparis. In de begroting 2013 is met de volgende organisatorische wijzigingen rekening gehouden: Alle detacheringen binnen Groenservice worden ondergebracht bij de afdeling Detachering binnen het bedrijfsonderdeel Groenservice. Dit betreft zowel de detacheringen aan gemeenten als de detacheringen voor de private markt. In 2012 zijn de detacheringen nog opgenomen bij de afdeling Overheid van Groenservice. Echter, omdat detacheringsopdrachten een andere kostenstructuur tot gevolg heeft ten opzichte van aangenomen werk of regiewerk, is ervoor gekozen om alle detacheringen binnen één en dezelfde kostenplaats op te nemen. Hiermee ontstaat beter inzicht in het rendement van de verschillende activiteiten. In 2012 is de afdeling WMO toegevoegd. Hierin zijn de ondergrenzers opgenomen. In 2013 worden binnen deze afdeling ook de Sw-medewerkers die alleen werkzaam kunnen zijn binnen een prikkelarme werkomgeving (PWO) opgenomen. Dit betreft een administratieve handeling. In de praktijk zullen deze twee doelgroepen wel worden gescheiden omdat beide doelgroepen een andere vorm en mate van aansturing en begeleiding nodig hebben. In 2012 is het bedrijfsonderdeel Industrie verder gegaan met het efficiënter inrichten van de verschillende productieafdelingen. Dit heeft er onder andere toe geleidt dat opdrachten met minder Sw-medewerkers kunnen worden uitgevoerd en dat een deel van de Sw-medewerkers niet meer mee kan komen met de huidige productieprocessen. In 2012 zijn deze Sw-medewerkers tijdelijk binnen het Expertise Centrum geplaatst. Het Expertise Centrum is echter primair opgezet voor het testen en trainen van zowel trajectdeelnemers als nieuwe Sw-medewerkers. Daarnaast worden door het Expertise Centrum ook de Sw-medewerkers die de potentie hebben om door te groeien naar een hogere plek op de werkladder getest en getraind. In de begroting 2013 is er voor gekozen om een duidelijkere scheiding aan te brengen tussen de activiteiten van het Expertise Centrum (testen en trainen) en het begeleiden van de Sw-medewerkers die niet meer mee kunnen komen in de huidige productieprocessen. Deze laatste doelgroep zal worden ondergebracht in een Schakelafdeling. De Schakelafdeling zal op termijn krimpen qua omvang omdat getracht wordt de betreffende Sw-medewerkers om te scholen om in te zetten op andere activiteiten. Voor de Sw-medewerkers in de Schakelafdeling is andere begeleiding nodig en zal separaat werk worden geacquireerd. Door het scheiden van beide activiteiten, wordt ook beter inzicht gekregen in de daadwerkelijke (financiële) resultaten van het Expertise Centrum. Begroting 2013 Pagina 11 van 33

De afdelingen HRM en Regie op Verzuim zijn verplaatst van het bedrijfsonderdeel O&I naar Concern. In 2012 is gestart met de centralisatie van de afdeling Financiën & Control. Naar verwachting zal de centralisatie, na ontvangst van het inmiddels aangevraagde advies van de OR, in 2013 worden afgerond. De uiteindelijke voordelen worden hoofdzakelijk vanaf 2014 gerealiseerd. In de begroting 2013 zijn nog geen voordelen opgenomen, met uitzondering van de besparing als gevolg van het combineren van de functies van financieel directeur en concerncontroller en het reduceren van de externe inhuur binnen Financiën & Control. In 2012 is gestart met het centraliseren van enkele taken van de lokale bedrijfsbureaus naar een centraal bedrijfsbureau. Het centraal bedrijfsbureau is vooralsnog organisatorisch opgenomen bij Financiën & Control. De taken die centraal zullen worden uitgevoerd betreft onder andere het afsluiten van raamcontracten voor inkoop, maken van kostprijscalculaties, calculaties bij grote offertetrajecten en het realiseren van procesverbeteringen binnen de gehele Caparis organisatie. Het centraal bedrijfsbureau levert geen besparing in formatie op, maar levert wel een bijdrage aan de efficiëntie / productiviteit en daarmee het rendement van de bedrijfsprocessen. Door Caparis wordt momenteel een adviesaanvraag voor de OR voorbereid. De bedrijfsonderdelen O&I, Industrie en alle stafafdelingen worden in 2012 aangestuurd door de algemeen directeur van Caparis. Dit leidt tot een te grote span of control. Derhalve is er in de begroting 2013 voor gekozen om alle stafafdelingen, met uitzondering van Financiën & Control, Directiesecretariaat en Communicatie, in 2013 onder één verantwoordelijke manager te plaatsen. Begroting 2013 Pagina 12 van 33

3 Risicoparagraaf begroting 2013 In deze paragraaf wordt ingegaan op de nu bekend zijnde risico s ten aanzien van het realiseren van de begroting 2013. Indien deze risico s zich voordoen zal bijsturing plaats gaan vinden. Een consequentie van het zich voordoen van één of meerdere risico s kan zijn, dat de plannen voor 2013 moeten worden herzien. Dit kan ook leiden tot het opstellen van een aangepaste sociale en financiële verwachting voor 2013. De belangrijkste risico s die op dit moment worden onderscheiden zijn: 1. Economisch klimaat en gemeentelijke omzet De nu voorliggende begroting 2013 is gebaseerd op de op dit moment bekend zijnde uitgangspunten. Hiermee is waar mogelijk rekening gehouden met effecten van de huidige economische recessie. Van onze relaties en klanten hebben wij op dit moment geen duidelijke signalen dat de verwachte afzet van Caparis lager zullen uitvallen of dat de tarieven verder onder druk komen te staan. Een uitzondering betreft de gemeentelijke omzet bij Groenservice. Op basis van de huidige signalen hebben wij de begrote omzet 373.000 naar beneden bijgesteld ten opzichte van de begroting 2012. Indien zich verdere volumedalingen voordoen of wanneer sprake is van tariefdruk, dan dienen we mogelijk de financiële verwachting 2013 aan te passen aan de op dat moment bekend zijnde uitgangspunten, omdat een verdere reductie van kosten lastig te realiseren is. 2. Salaris- en pensioenontwikkeling In de begroting 2012 was uitgegaan van de nullijn voor loonkosten kader. Gedurende 2012 zijn we geconfronteerd met een nieuwe CAO, resulterend in 2,3% hogere loonkosten kader (exclusief sociale lasten en pensioenpremies). Dit heeft voor 2012 geleidt tot circa 285.000 aan extra loonkosten kader. Daarnaast zijn gedurende 2012 met enige regelmaat berichten in de media verschenen over de (te) lage dekkingsgraden van pensioenfondsen, waaronder het pensioenfonds ABP. De pensioenfondsen onderzoeken diverse maatregelen, waarbij verdere premieverhoging zeer realistisch lijkt. Daarnaast dient de overheid verder te bezuinigen en is het niet geheel uit te sluiten dat ook de premies sociale lasten worden verhoogd. Gezien de ontwikkelingen in 2012 is in de begroting 2013 uitgegaan van een loonstijging kader van maximaal 3,6%. Deze stijging dient ter dekking van het risico van een stijging van de CAO-lonen, sociale lasten en pensioenpremies. Indien de uiteindelijke lonen, sociale lasten en pensioenpremies verder stijgen, dan heeft dit direct financiële gevolgen. Een extra stijging 1% leidt tot circa 100.000 extra loonkosten kader. Begroting 2013 Pagina 13 van 33

3. Financiering negatief resultaat 2012 Naar verwachting komt Caparis over 2012 uit op een negatief exploitatieresultaat van 5.425.000 bestaande uit een bedrijfsresultaat van 433.000 negatief en een subsidieresultaat van 4.992.000 negatief. Het exploitatieresultaat is voor het deel van het begrote subsidieresultaat door de aandeelhouders middels agiostortingen bevoorschot ( 5.348.000). In de begroting is verondersteld dat de aandeelhouders het uiteindelijke negatieve exploitatieresultaat, na vaststelling van de jaarrekening 2012, definitief zullen afrekenen en financieren middels een agiostorting, waarbij verrekening zal plaatsvinden met de bevoorschotting die in augustus en september 2012 heeft plaatsgevonden. 4. Waardering vastgoed Als gevolg van de beweging van binnen naar buiten en doordat de Sw-populatie een verdere krimp vertoont als gevolg van de ieder jaar dalende taakstelling, komen er vierkante meters vrij binnen de infrastructuur van Caparis. De vrijkomende vierkante meters worden geabsorbeerd door het afstoten van huurlocaties of door verhuur aan externe partijen. Hiermee is Caparis in staat om de leegstand in de eigen locaties zoveel mogelijk te voorkomen. Voor 2012 en 2013 voorzien wij op dit moment dan ook geen aanleiding tot het afwaarderen van vastgoed. Caparis heeft op dit moment geen intenties tot verkoop van eigen locaties. Daarnaast staat de continuïteit van Caparis niet ter discussie. Mocht in de toekomst, bij een eventuele wijziging in beleid en in de opdracht aan Caparis, minder eigen vierkante meters nodig zijn, dan zou dat kunnen leiden tot een lagere waardering van het vastgoed. In die situatie bestaat een reële kans dat de reeds aangetrokken leningen het plafond van de "gouden ketting zullen overschrijden. Dit omdat de maximale leencapaciteit van Caparis 130% van de boekwaarde van de materiële vaste activa bedraagt. In dat geval zal overleg met het bestuur van de GR, de aandeelhouders en de Raad van Commissarissen worden gevoerd om te komen tot een oplossing. 5. Overheidsmaatregelen Door het Rijk is besloten om met ingang van 1 oktober 2012 het btw-percentage te verhogen van 19% naar 21%. Enkele klanten, met name klanten die geen btw kunnen aftrekken (bijvoorbeeld gezondheidsinstellingen), trachten de financiële gevolgen hiervan voor rekening van Caparis te laten komen. Het beleid van Caparis is om hier niet mee in te stemmen. In de begroting is derhalve geen rekening gehouden met eventuele negatieve effecten van de btw-verhoging zoals verlies van klanten of omzet indien Caparis de btw-verhoging niet voor haar rekening neemt. Recentelijk is de landelijke formatiebespreking afgerond en het regeerakkoord gepresenteerd. In het regeerakkoord zijn verschillende maatregelen aangekondigd, waaronder de invoering van de Participatiewet. Wat de exacte gevolgen van het regeerakkoord voor Caparis zullen zijn is vooralsnog niet bekend. Hier is in de begroting 2013 dan ook geen rekening mee gehouden. Het potentieel financiële effect is op dit moment niet te kwantificeren. Begroting 2013 Pagina 14 van 33

6. Bonus BW In september is door Cedris aangekondigd dat de bonus BW zal worden uitgekeerd. Cedris baseert haar informatie op de begroting 2013 van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Uit deze informatie blijkt dat de bonus voor het jaar 2011 zal worden uitgekeerd in 2013. Op dit moment is echter geen duidelijkheid over de hoogte van deze bonus. In 2010 is voor het laatst een bonus BW uitgekeerd voor een bedrag van 548.000. Deze bonus had betrekking op het jaar 2009. In 2012 zal naar verwachting de bonus BW betreffende 2010 worden uitgekeerd. Verwacht wordt dat de in 2013 te ontvangen bonus significant lager zal zijn doordat meer instellingen hiervoor in aanmerking zullen komen. Voorzichtigheidshalve is daarom een bedrag van 350.000 als bonus BW in de begroting 2013 opgenomen. De uiteindelijke omvang kan derhalve afwijken van het in de begroting 2013 van Caparis opgenomen bedrag. Begroting 2013 Pagina 15 van 33

4 Sociale doelstellingen 2013 4.1 Werkladder tabel Op dit moment is de opdracht van de GR aan Caparis voor wat betreft 2013 nog niet duidelijk. De opdracht voor 2012 is dat ultimo december 2012 het aandeel Deta / BW in de werkladder minimaal 33,0% moet bedragen. Wij verwachten dat we deze opdracht zullen halen; ultimo september 2012 bedraagt het aandeel 35,0%. In onderstaande tabel is het verwachte werkladder 2013 opgenomen. Werkladder Opdracht ult. '12 Begroting gem. '12 LE gem. '12 Begroting gem. '13 Begeleid Werken 6,4% 6,2% 6,2% Detachering 23,6% 26,3% 30,1% Totaal Deta / BW 33,0% 30,0% 32,5% 36,3% Beschut buiten 22,0% 21,0% 20,5% 17,4% Beschut binnen 40,0% 43,0% 41,0% 45,1% Expertise Centrum 5,0% 6,0% 6,0% 1,2% Totaal 100,0% 100,0% 100,0% 100,0% Wij constateren dat in algemene zin het aantal vacatures in Friesland afneemt en dat bedrijven momenteel terughoudend zijn in het aangaan van BW-contracten. Gedurende 2012 is het aantal BW-plaatsingen stabiel gebleven. Er vallen iedere maand enkele plaatsen af, maar er komen ook iedere maand enkele plaatsen bij. Caparis streeft er naar om het aantal BW-plaatsingen gedurende 2013 stabiel te houden ten opzichte van 2012. Uit bovenstaande tabel blijkt een krimp bij het Expertise centrum. In 2012 waren de Swmedewerkers die nog geen werkplek hadden, geplaatst bij het Expertise Centrum. De afgelopen periode zijn deze Sw-medewerkers getest. Hierbij is gebleken dat een groep Sw-medewerkers niet geschikt is voor de nieuwe wijze waarop de productieprocessen worden ingericht. In deze groep zitten veel langdurig verzuimers, ondergrenzers en mensen met een moeilijke problematiek. Op de Schakelafdeling, die onder beschut binnen valt, zal men deze Sw-medewerkers gaan begeleiden naar een betere werkplek binnen Caparis of zal uitstroom naar bijvoorbeeld dagbesteding plaats gaan vinden. Begroting 2013 Pagina 16 van 33

4.2 Ziekteverzuim Ziekteverzuim Sw De doelstelling voor het gemiddeld verzuimpercentage Sw 2013 bedraagt 11,5% (doel 2012 bedraagt 12,0%): Gemiddeld doel 2013 kort verzuim: 5,8% Gemiddeld doel 2013 lang verzuim: 5,7% Om de doelstelling te kunnen realiseren dienen enkele randvoorwaarden nader uitgewerkt te worden, namelijk: Uitbreiding van de formatie bij Regie op verzuim voor aanvang van 2013, zodat de nieuwe medewerker adequaat opgeleid, ingewerkt en gecoacht kan worden door de nu nog aanwezige externe capaciteit. De uitbreiding in formatie bij Regie op verzuim zal gecompenseerd worden door reductie in de ingehuurde formatie. Een nadere uitsplitsing in beïnvloedbaar en niet-beïnvloedbaar verzuim is noodzakelijk om beter inzicht te krijgen en betere acties te kunnen nemen. Te denken valt aan bijvoorbeeld specificatie van ondergrensverzuim en arbeidsongeschiktheidsverzuim. Strengere handhaving op het beleid en de procedures ten aanzien van het ziekteverzuim. Bij Caparis zijn veel Sw-medewerkers in de leeftijdscategorie van 55 65 jaar. Deze medewerkers krijgen steeds vaker last van lichamelijke klachten. Dit leidt tot een hoog ziekteverzuim en het in mindere mate kunnen inzetten van deze medewerkers binnen hun oorspronkelijke bedrijfsonderdeel. Om het ziekteverzuim te reduceren, zal per geval gekeken moeten worden waar de Sw-medewerker binnen Caparis nog wel kan worden ingezet. De bijdrage van Regie op Verzuim wordt in financiële zin alleen terugverdiend indien er voldoende aanbod van werk binnen Caparis is. Alleen in die situatie verdienen de additioneel beschikbare fte s middels extra NTW de door Regie op Verzuim gemaakte kosten terug. Ziekteverzuim kader De doelstelling voor het gemiddeld verzuimpercentage kader 2013 bedraagt 4,5% (doel 2012 bedraagt 5,0%): Gemiddeld doel 2013 kort verzuim: 2,3% Gemiddeld doel 2013 lang verzuim: 2,2% Begroting 2013 Pagina 17 van 33

5 Financiële begroting per bedrijfsonderdeel 6 5.1 Caparis totaal Resultatenrek. (x 1.000) Budget LE % Budget CAPARIS NV OPBRENGSTEN 2012 2013 Omzet 21.025 20.232-3,8 19.996 Trajecten 547 460-15,9 290 Interne omzet 552 461-16,5 445 Overige bedrijfsopbr. 90 78-12,9 289 Directe orderkosten 2.635 2.712 2,9 2.796 Kosten uitbesteed 1.003 908-9,4 793 NTW 18.576 17.611-5,2 17.431 Opbrengsten BW 1.466 1.542 5,2 1.551 Totale opbrengsten 20.042 19.153-4,4 18.982 KOSTEN Loonkosten kader 10.373 9.813-5,4 10.185 Overige pers. kosten kader 600 560-6,7 604 Dienstverlening derden 970 1.588 63,7 924 Overige pers. kosten SW* 734 518-29,4 751 Huisvesting 2.906 2.776-4,5 2.811 Vervoer/prod.middelen 2.677 2.597-3,0 2.461 Rente 933 352-62,3 480 Interne in/uitleen personeel 0 0 0 Reclamekosten/sponsoring 218 201-7,9 210 ICT en huur telecom 451 406-10,0 406 Accountants- & advieskosten 165 94-43,0 150 Reis-/verblijfkosten 345 317-8,3 343 Bijzondere projecten 107 159 48,6 128 Overige kosten 993 878-11,6 830 Totaal Kosten 21.472 20.258-5,7 20.283 Doorbelasting overhead 70 53-24,6 2 Doorbelasting O & I -4 0 n.v.t. 0 Doorbelasting Vastgoed 0-6 n.v.t. 0 Doorbelasting intern -27-28 -5,4 0 Totaal Doorbelasting 40 19-51,3 2 Incidentele baten/lasten 0-173 -350 Bedrijfsres. incl. pers. kst SW -1.470-951 35,3-954 Correctie: overige pers. kosten SW* -734-518 29,4-751 Bedrijfsres. excl. pers. kst SW* -736-433 41,2-203 Bezetting 2012 2013 budget LE % budget Bezetting in Se Sw in Se in dienst 2.186,5 2.186,6 0,0 2.170,4 BW in Se 149,8 143,5-4,2 143,5 Totaal Sw in Se 2.336,3 2.330,1-0,3 2.313,9 Bezetting in fte Sw in fte in dienst 2.075,1 2.069,4-0,3 2.054,8 Trajecten in FTE 150,0 150,0 0,0 90,0 BW in fte 134,1 128,0-4,5 128,0 Totaal Bezetting in fte 2.359,2 2.347,4-0,5 2.272,8 Kader fte 187,3 169,6-9,4 173,8 Trajecten kader fte 0,0 0,0 0,0 Inhuur kader fte 6,8 12,6 84,9 5,8 Totaal Kader fte 194,1 182,2-6,1 179,6 * Met ingang van 2013 is het subsidieresultaat onderdeel van de exploitatie van de GR. In 2012 hebben gesprekken tussen de GR en Caparis plaatsgevonden, waarbij is vastgesteld dat niet alle Sw-gerelateerde kostenelementen zijn toe te wijzen aan het subsidieresultaat ad 5.348.000 (subsidieresultaat 2012). Als gevolg hiervan is in de begroting 2013 een bedrag ad 751.000 opgenomen als overige personeelskosten Sw. Voor een juiste vergelijking zijn deze kosten in bovenstaand overzicht in de kolom budget 2012 en LE ook als onderdeel van het bedrijfsresultaat opgenomen. 6 De in deze begroting opgenomen jaareindeverwachting betreft de verwachting zoals opgenomen in het 3e kwartaal rapport 2012. Begroting 2013 Pagina 18 van 33

Toelichting In deze paragraaf worden kort de belangrijkste ontwikkelingen in de begroting 2013 toegelicht. Voor een nadere toelichting per bedrijfsonderdeel wordt verwezen naar de volgende paragrafen. Caparis verwacht voor 2013 een begroot bedrijfsresultaat van 954.000 negatief. Rekening houdend met de effecten van de reclassificatie van de overige personeelskosten Sw en de bonus BW is dit een verbetering van 183.000 ten opzichte van het begrote bedrijfsresultaat 2012. De overige personeelskosten Sw 7 maakten in 2012 nog onderdeel uit van het subsidieresultaat. Met ingang van 2013 komen deze kosten mogelijk ten laste van de exploitatie van Caparis (bestuurlijk is dit nog niet definitief besloten). Voor een juiste vergelijking is in het overzicht op de vorige pagina de begroting 2012 en jaareindeverwachting 2012 op dit punt ook aangepast. Voor 2013 wordt verwacht dat de NTW 1.145.000 lager zal uitvallen ten opzichte van de begroting 2012 en 180.000 lager ten opzichte van de jaareindeverwachting 2012. Voor de bedrijfsonderdelen Deta/BW/Business Post/Schoonmaak en Industrie wordt een groei in NTW verwacht. Deze groei is echter onvoldoende om de lagere NTW bij Groenservice en O&I te compenseren. Hierbij dient in ogenschouw worden genomen dat de taakstelling ieder jaar krimpt. De door Caparis te realiseren NTW dient derhalve ieder jaar met een lagere Sw-bezetting worden gerealiseerd. Voor enkele kaderfuncties geldt dat sprake is van onderbezetting of inhuur derden. In 2013 zullen enkele van deze functies worden ingevuld middels aanstelling bij Caparis in de vorm van jaarcontracten. Dit heeft tot gevolg dat de inhuur derden voor 2013 lager is begroot. In de begroting 2013 is rekening gehouden met de volgende inhuur derden: Directeur Groenservice (1,0 fte) Monteur Centrale Technische Dienst Groenservice (1,0 fte) Sorteerder Business Post (0,3 fte) Manager Schoonmaak / Projecten (1,0 fte) Hoofd Schakelafdeling (0,8 fte) Manager Marketing & Sales (0,6 fte) Manager Regie op Verzuim (0,7 fte) In de begroting is tevens rekening gehouden met 0,4 fte onvoorziene inhuur kader. Deze inhuur is mogelijk noodzakelijk als ondersteuning bij het uitwerken van de nieuwe opdracht voor Caparis. De begrote inhuur kader 2013 is lager ten opzichte van de begroting en jaareindeverwachting 2012. De noodzakelijke investeringen in vastgoed worden in 2013 zoveel mogelijk beperkt. Zodra de nieuwe opdracht voor Caparis duidelijk is, kan worden onderzocht welke huisvesting daarbij past. Tot die tijd worden investeringen in bestaande huisvesting zoveel mogelijk beperkt. Voor 2013 leidt dit tot 75.000 hogere onderhoudskosten. 7 Bestaande uit onder andere arbozorg, interventiezorg, opleiding, werkkleding / persoonlijke beschermingsmiddelen en kerstpakketten. Begroting 2013 Pagina 19 van 33

5.2 Deta / BW / Business Post / Schoonmaak Resultatenrek. 2012 2013 (x 1.000) Budget LE % Budget CAPARIS NV OPBRENGSTEN Omzet 5.273 4.928-6,5 5.595 Trajecten 0 40 0 Interne omzet 425 422-0,8 420 Overige bedrijfsopbr. 0 0 0 Directe orderkosten 1.075 1.164 8,3 1.244 Kosten uitbesteed 30 16-47,0 179 NTW 4.593 4.209-8,3 4.591 Opbrengsten BW 1.466 1.542 5,2 1.551 Totale opbrengsten 6.059 5.751-5,1 6.142 KOSTEN Loonkosten kader 1.154 1.137-1,5 1.205 Overige pers. kosten kader 19 10-47,9 23 Dienstverlening derden 106 119 12,1 132 Overige pers. kosten SW 0 0 70 Huisvesting 0 0 0 Vervoer/prod.middelen 175 246 40,5 283 Rente 0 0 0 Interne in/uitleen personeel 0 64 30 Reclamekosten/sponsoring 0 1 0 ICT en huur telecom 0 0 0 Accountants- & advieskosten 0 0 0 Reis-/verblijfkosten 39 54 37,8 55 Bijzondere projecten 0 0 0 Overige kosten 31 56 81,7 50 Totaal Kosten 1.524 1.687 10,6 1.847 Doorbelasting overhead 1.307 1.191-8,9 1.669 Doorbelasting O & I 386 482 24,9 0 Doorbelasting Vastgoed 120 124 126 Doorbelasting intern -27-27 0,0 0 Totaal Doorbelasting 1.787 1.770-0,9 1.795 Incidentele baten/lasten -350-350 Bedrijfsresultaat NV 2.748 2.645-3,7 2.849 Bezetting 2012 2013 budget LE % budget Bezetting in Se Sw in Se in dienst 482,2 414,2-14,1 454,3 BW in Se 149,8 143,5-4,2 143,5 Totaal Sw in Se 632,0 557,7-11,8 597,8 Bezetting in fte 0,0 0,0 Sw in fte in dienst 462,4 396,6-14,2 436,0 Trajecten in FTE 0,0 0,0 10,0 BW in fte 134,1 128,0-4,5 128,0 Totaal Bezetting in fte 596,5 524,6-12,1 574,0 Kader fte 20,5 19,7-3,9 21,4 Trajecten kader fte 0,0 0,0 0,0 Inhuur kader fte 0,0 0,8 0,8 Totaal Kader fte 20,5 20,5-0,1 22,2 Begroting 2013 Pagina 20 van 33

Toelichting begroting 2013 Deta / BW / Business Post / Schoonmaak In de begroting 2013 is rekening gehouden met een kleine groei van Deta ten opzichte van de jaareindeverwachting 2012. De groei van Deta in 2012 blijft in het tweede half jaar achter bij de verwachtingen omdat er onvoldoende geschikte Sw-medewerkers beschikbaar zijn om de vacatures te kunnen invullen. Daarom zijn de groeidoelstellingen voor Deta naar beneden bijgesteld. Deta verwacht voor 2013 een NTW die 200.000 hoger is ten opzichte van de jaareindeverwachting 2012. Echter, de voor 2013 begrote NTW is 180.000 lager ten opzichte van de begroting 2012. Het aantal BW-plaatsingen is in de begroting 2013 stabiel gehouden ten opzichte van de jaareindeverwachting 2012. We constateren namelijk dat werkgevers momenteel terughoudend zijn in het aangaan van BW-contracten. Daarnaast constateren we dat het aantal vacatures in Friesland terugloopt. Gedurende 2012 blijft het aantal BWplaatsingen stabiel. Caparis heeft als doel om het aantal plaatsingen ook in 2013 stabiel te houden. De omzet en NTW Schoonmaak zal naar verwachting in 2013 verder toenemen. Dit betreft groei van in 2012 gestarte klanten die in 2013 voor een heel jaar in de omzet en NTW mee worden genomen. In de begroting is geen groei van nieuwe klanten meegenomen omdat Schoonmaak te weinig medewerkers heeft om nieuw te acquireren opdrachten bij bijvoorbeeld gemeenten of via andere schoonmaakbedrijven uit te voeren. Bij Schoonmaak is een toename in kader begroot van 1,4 fte ten opzichte van de jaareindeverwachting 2012 en van 1,2 fte ten opzichte van de begroting 2012. De groei is het gevolg van de nieuwe opdracht bij gemeente Tytsjerksteradiel. Caparis heeft hierbij het schoonmaakpersoneel van het huidige schoonmaakbedrijf overgenomen. Schoonmaak huurt 0,5 fte kader in (manager Schoonmaak). Voor Business Post is ten opzichte van de jaareindeverwachting 2012 omzetgroei van 100.000 begroot, die moet worden gerealiseerd middels nieuwe klanten. De verwachte groei in 2013 bij bestaande klanten, betreft klanten die in 2012 zijn gestart en in 2013 voor een heel jaar in de omzet zijn meegenomen. Bij enkele bestaande klanten wordt een krimp in volume verwacht als gevolg van digitalisering. In de begroting is rekening gehouden met een verhoging van de tarieven met circa 3%. Verwacht wordt dat dit de krimp in volumes bij bestaande klanten compenseert. Gezien de steeds verdergaande ontwikkelingen op het gebied van digitalisering is het de verwachting dat de volumes in de toekomst verder zullen krimpen. De meeste grote instellingen die lokaal post verzenden zijn inmiddels klant bij Business Post. Bij groei middels nieuwe klanten zal dan ook kritisch gekeken worden naar het verspreidingsgebied en de met de betreffende postwerkzaamheden samenhangende opbrengsten en kosten. Business Post heeft in de begroting 2013 voor 0,3 fte aan inhuur kader opgenomen. Dit betreft een oproepkracht voor sorteerwerkzaamheden. De begrote incidentele bate van 350.000 betreft de verwachte bonus BW met betrekking tot het jaar 2011. De exacte omvang van deze bonus is nog niet duidelijk, maar zal naar verwachting lager uitvallen dan de bonus BW die voor het laatst in 2010 is uitgekeerd ( 548.000) omdat naar verwachting meer instellingen recht hebben op een bonus. Begroting 2013 Pagina 21 van 33

5.3 Groenservice Resultatenrek. 2012 2013 (x 1.000) Budget LE % Budget CAPARIS NV OPBRENGSTEN Omzet 8.181 7.508-8,2 6.519 Trajecten 0 0 0 Interne omzet 57 11-80,7 0 Overige bedrijfsopbr. 0 0 147 Directe orderkosten 557 318-42,9 336 Kosten uitbesteed 853 713-16,5 473 NTW 6.828 6.489-5,0 5.857 Opbrengsten BW Totale opbrengsten 6.828 6.489-5,0 5.857 KOSTEN Loonkosten kader 1.979 1.497-24,4 1.283 Overige pers. kosten kader 36 32-11,2 55 Dienstverlening derden 339 437 28,9 270 Overige pers. kosten SW 0 0 133 Huisvesting 0 0 0 Vervoer/prod.middelen 1.589 1.366-14,0 1.242 Rente 0 0 0 Interne in/uitleen personeel 0-33 60 Reclamekosten/sponsoring 0 0 0 ICT en huur telecom 0 0 0 Accountants- & advieskosten 0 0 0 Reis-/verblijfkosten 225 142-36,7 145 Bijzondere projecten 0 0 0 Overige kosten 104 143 37,6 115 Totaal Kosten 4.272 3.585-16,1 3.302 Doorbelasting overhead 1.119 1.135 1,4 1.572 Doorbelasting O & I 449 647 44,2 0 Doorbelasting Vastgoed 764 778 676 Doorbelasting intern 0 0 0 Totaal Doorbelasting 2.332 2.560 9,8 2.248 Incidentele baten/lasten -25 Bedrijfsresultaat NV 224 369 64,8 307 Bezetting 2012 2013 budget LE % budget Bezetting in Se Sw in Se in dienst 538,5 556,5 3,3 538,3 BW in Se 0,0 0,0 0,0 Totaal Sw in Se 538,5 556,5 3,3 538,3 Bezetting in fte Sw in fte in dienst 518,9 535,5 3,2 517,0 Trajecten in FTE 0,0 0,0 20,0 BW in fte 0,0 0,0 0,0 Totaal Bezetting in fte 518,9 535,5 3,2 537,0 Kader fte 39,2 28,1-28,3 24,6 Trajecten kader fte 0,0 0,0 0,0 Inhuur kader fte 4,0 5,0 25,0 2,0 Totaal Kader fte 43,2 33,1-23,3 26,6 Begroting 2013 Pagina 22 van 33

Toelichting begroting 2013 Groenservice Binnen Groenservice wordt momenteel onderzocht hoe met ingang van 2013 de Centrale Technische Dienst van Groenservice kan worden geoptimaliseerd. Varianten die onderzocht worden zijn uitbesteden, samenwerken met derden, verdere centralisatie en optimalisatie van de CTD. De uitkomsten van het onderzoek zijn nog niet bekend, derhalve is de begroting 2013 gebaseerd op het voortzetten van de huidige situatie. Qua bezetting wordt verwacht dat het kader lager zal zijn dan de jaareindeverwachting 2012 en begroting 2012. In 2012 is het aantal kaderleden inmiddels afgenomen als gevolg van de samenwerkingsovereenkomst met Donkergroen en Snoek Hoveniers. Voor 2013 wordt een verdere afname verwacht doordat de afdeling KAM 8 centraal vanuit Concern wordt georganiseerd en aangestuurd (betreft verschuiving in formatie). De inhuur van kader betreft de directeur Groenservice en een monteur voor de Centrale Technische Dienst. De inhuur van een externe medewerker bij de Kwekerij is vervangen door een meewerkend voorman van Caparis. De begrote omzet Groenservice 2013 is 1.662.000 lager ten opzichte van begroting 2012 en 989.000 lager ten opzichte van de jaareindeverwachting. De lagere omzet heeft voor 373.000 betrekking op lagere gemeentelijke omzet (ten opzichte van de begroting 2012). Enkele gemeenten hebben aangegeven te gaan bezuinigen op de groenvoorziening. Bij enkele andere overheidsgerelateerde instanties wordt een lichte groei van omzet verwacht. Hier is in de begroting 2013 rekening mee gehouden. De begrote omzet 2013 is daarnaast lager als gevolg van de samenwerking met Donkergroen en Snoek Hoveniers. Echter, de samenwerking resulteert ook in lagere bedrijfskosten (minder kader en eigen materieel nodig), waardoor per saldo een hoger bedrijfsresultaat voor Caparis overblijft. Gevolg van de samenwerking met Donkergroen en Snoek Hoveniers is een stijging van het aantal detacheringen in de begroting 2013. De detacheringen aan gemeenten worden met ingang van 2013 verantwoord binnen dezelfde afdeling als de overige detacheringen Groenservice. Detacheringen hebben een andere kostenstructuur dan groenwerkzaamheden op basis van aanneemsommen of regiewerk. Door de huidige verantwoording, is Caparis beter in staat om de winstgevendheid van de aanneemsommen of regiewerk voor gemeenten en overheidsgerelateerde instellingen te kunnen beoordelen. 8 KAM: Kwaliteit, Arbo en Milieu Begroting 2013 Pagina 23 van 33