N I E U W S B R I E F COLOFON Dit is een uitgave van de Stichting Alcatel-Lucent Pensioenfonds Redactie C.W. Zeeman J.W. Thurkow F.J.M. Musters Vormgeving Cor Zeeman Adres Stichting Alcatel-Lucent Pensioenfonds Postbus 914 1180 AX Amstelveen www.alcatel-lucentpensioenfonds.nl Bestuur J. Koenhein, voorzitter F.J.M. Musters, secretaris M.S. van Beek, lid R.N. Dröge, lid J. van Leerdam, lid K. Lustig, lid J.W. Thurkow, lid J.P.S. Wijthoff, lid Pensioenbureau C.W. Zeeman, directeur Doel Het pensioenfonds heeft tot doel de pensioenregelingen te waarborgen die door de bijdragende ondernemingen ten behoeve van de (gewezen) deelnemers, pensioengerechtigden en hun eventuele partners zijn getroffen en in de pensioenreglementen zijn vastgelegd. UITNODIGING VERGADERING VAN DEELNEMERS EN GEPENSIONEERDEN Dinsdag 29 september 2015 om 20.00 uur in de Morgensterkerk, Seinstraat 2 te Hilversum (Vanaf 19.30 ontvangst met koffie) Onderwerp: Bespreking jaarverslag 2014 en stand van zaken in het fonds (inclusief status liquidatie) Gaarne ontvangen we van u een aanmeldings e-mail als u de vergadering komt bijwonen. (dit i.v.m. de logistiek) U kunt dat sturen aan: info@alu-pf.nl 8 september 2015 1
Inhoud Algemeen Jaarverslag / Jaarbericht Ontwikkelingen op de financiële markten Financiële positie van het pensioenfonds Dekkingsgraad ontwikkeling Beëindiging uitvoeringsovereenkomst en de toekomst van het fonds Agenda vergadering 29 september 2015 Algemeen In de nieuwsbrief willen we u een overzicht geven wat er zoal op pensioengebied gebeurt in het algemeen en bij ons pensioenfonds in het bijzonder. Belangrijk in deze nieuwsbrief is de informatie over de status betreffende de beëindiging van de uitvoeringsovereenkomst, de stand van zaken en de liquidatie voor het einde van het jaar. Tevens is de uitnodiging en agenda opgenomen voor de jaarvergadering op 29 september 2015. Er wordt die avond een toelichting gegeven op het jaarverslag 2014, de huidige stand van zaken en de voorgenomen liquidatie van het pensioenfonds. Deze nieuwsbrief wordt naar alle (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden van het Alcatel-Lucent pensioenfonds per post verstuurd. Dit om u op de hoogte te houden en te wijzen op zaken die verder op de website worden uitgediept. Normaal gesproken worden de nieuwsbrieven enkel aan de pensioengerechtigden per post gestuurd. Wilt u, als (gewezen) deelnemer, voortaan de nieuwsbrieven digitaal ontvangen meldt u dan aan door een e-mail te sturen naar het pensioenbureau: info@alu-pf.nl onder vermelding van nieuwsbrief. 2 Jaarverslag / Jaarbericht Het jaarverslag wordt niet meer gedrukt en naar alle deelnemers verstuurd. Dit om zowel het milieu te ontzien alsook de kosten te beperken. Het jaarbericht, een verkorte versie van het jaarverslag met de kerngegevens, is bijgevoegd in de nieuwsbrief. Het jaarverslag 2014 kan worden ingezien en gedownload op de website van het pensioenfonds. www.alcatel-lucentpensioenfonds.nl onder [jaarverslagen]. Ontwikkelingen op de financiële markten De eerste acht maanden van 2015 zijn de financiële markten nog steeds erg volatiel (bewegelijk). Met name de maand augustus liet een enorme correctie zien op de aandelen markten. Er is opnieuw onzekerheid of het herstel van de economie doorzet. De aandelen en het onroerendgoed hebben geven nog een licht posititief resultaat, door de licht gestegen rente zijn de obligaties minder waard geworden. De vooruitzichten voor de rest van 2015 zijn echter erg onzeker. Financiële positie van het pensioenfonds De beleidsdekkingsgraad, die is voorgeschreven door DNB voor de beleidsbeslissingen is eind augustus 2015 97,5% (eind 2014: 103,3%). De dekkingsgraad (VPV dagbasis met UFR) is eind augustus 2015 96,8% (eind 2014: 96,0%). Dit is beide onder de minimaal vereiste dekkingsgraad. Het bestuur heeft dit aan De Nederlandsche Bank gemeld met het verzoek tot ontheffing van het schrijven van een kortetermijnherstelplan. Ons fonds heeft ontheffing gekregen tot 1 januari 2016 in het licht van de voorgenomen liquidatie.
J A A R B E R I C H T 2014 2014: Alweer een bewogen jaar Pensioenfondsen en pensioenen stonden in 2014 nog steeds volop in de belangstelling. Daarnaast waren er volop wetswijzigingen die op de rol stonden: het nieuwe FTK, de pensioen communicatiewet, de wet versterking bestuur en de regeling voor het Algemeen Pensioenfonds (APF). Ook voor het Alcatel-Lucent pensioenfonds is het een bewogen jaar geweest. Dit komt zowel door de financiële situatie als ook de gerechtelijke procedure tegen de onderneming en daardoor het veelvuldige contact met De Nederlandsche Bank (DNB). In 2014 is de afgeleide marktrente gedaald van 2,7% (driemaandsgemiddelde marktrente met Ultimate Forward Rate) tot 1,8%. Door de daling van de de rente is de waarde van de obligaties toegenomen (~ 11,6%). Doordat ook de zakelijke waarden (aandelen en onroerend goed) in waarde toenamen (~ 10,9%) is er uiteindelijk een positief fondsrendement behaald van 11,4% behaald. Door de gedaalde (lange) rente namen de pensioenverplichtingen toe met ~ 14%. Per saldo daalde de dekkingsgraad van 105,2% eind 2013 naar 99,7% eind 2014. Het behoudende beleggingsbeleid van voorgaande jaren is in 2014 voortgezet, waarbij het risicoprofiel ongewijzigd is gebleven. De onderneming heeft de uitvoeringsovereenkomst met het fonds opgezegd. Dit heeft geleid tot een juridische procedure, die in de loop van 2012 heeft geleid tot een gerechtelijke uitspraak. Het bestuur is tegen die uitspraak in beroep gegaan en in 2014 is er een uitspraak in hoger beroep geweest. Deze uitspraak is op een aantal punten onduidelijk en het bestuur heeft besloten in cassatie te gaan. Doordat vanaf 1 januari 2012 voor ons fonds artikel 150 Pensioenwet geldt, heeft DNB ons fonds verzocht om een Plan van aanpak voor het overdragen van de pensioenverplichtingen naar een andere uitvoerder. Inmiddels heeft DNB op 15 juni 2015 een aanwijzing gegeven waarbij de overdrachtstermijn is gesteld op uiterlijk 31 december 2015. Na afwikkeling van de overdracht van de pensioenverplichtingen en de afwikkeling gerechtelijke procedure zijn de activiteiten van het pensioen beëindigd. Daarna zal de stichting worden ontbonden. In het jaarverslag kunt u lezen hoe het fonds ervoor staat en welke resultaten in 2014 zijn gerealiseerd. Dit jaarbericht is daar een beknopt uittreksel van. 3 Het bestuur: Inhoud: J. Koenhein, voorzitter Kerncijfers F.J.M. Musters, secretaris Ontwikkeling vermogenspositie M.S. van Beek, lid Balans op 31 december 2014 R.N. Dröge, lid Dekkingsgraad ontwikkeling J. van Leerdam, lid Staat van baten en lasten over 2014 K. Lustig, lid Resultaat J.W. Thurkow, lid Rendement J.P.S. Wijthoff, lid Mededeling De directeur: C.W. Zeeman
KERNCIJFERS Verzekerden (ultimo) 2014 2013 2012 2011 2010 Deelnemers (voortzetting arbeidsongeschikten) 34 39 43 486 519 Gewezen deelnemers (nog werkzaam bij alu) 315 359 401 Gewezen deelnemers 2.396 2.471 2.513 2.553 2.589 Pensioengerechtigden 1.423 1.346 1.332 1.278 1.234 * Door de opzegging van de uitvoeringsovereenkomst worden de deelnemers gesplitst weergegeven vanaf 2012. Indexatie (in %) 2014 2013 2012 2011 2010 Indexatie Inactieven 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% 0,00% Korting van Pensioenen (per 1 april 2013) -6,20% Aanpassing (in %) 2014 2013 2012 2011 2010 Aanpassing Actieven * 1,70% 1,00% Korting van Pensioenen (per 1 april 2013) -6,20% * De aanpassing komt uit de garantie van de onderneming. Vanaf 2012 is deze elders ondergebracht. Beleggingsresultaat (in %) 2014 2013 2012 2011 2010 Beleggingsrendement fonds 11,4% 1,2% 10,4% 8,8% 9,1% Beleggingsrendement vergelijk * 10,8% 0,6% 10,8% 8,8% 12,0% * Vanaf 2012 Interne Benchmark, daarvoor WM-Universum. 4 (Alle bedragen in duizenden euro s) Bijdragen en pensioenen 2014 2013 2012 2011 2010 Bijdragen (premie) 2.777 4.447 3.814 14.192 11.477 Overdrachten, inkomend individueel 0 0 0 2 57 Pensioenuitkeringen 19.945 19.188 19.610 19.522 19.940 Overdrachten, uitgaand 3.130 1.619 0 1.022 1.147 De ontwikkeling van de vermogenspositie en de opbouw eigen vermogen. (Alle bedragen in duizenden euro s) Vermogenspositie 2014 2013 2012 2011 2010 a. Voorziening pensioenverplichtingen 713.327 625.523 664.713 664.523 582.261 b. (Benodigde) Reserve Solvabiliteit 74.398 77.206 73.613 64.474 61.373 c. Aanwezige Algemene Reserve -76.349-44.732-70.568-109.094-66.264 d. Pensioenvermogen (a + b + c) 711.376 657.997 667.758 619.903 577.370 e. Dekkingsgraad (f / a in %) 99,7% 105,2% 100,5% 93,3% 99,2% f. Eigen Vermogen (b + c) -1.951 32.474 3.045-44.620-4.891 g. Vereiste Reserve Solvabiliteit 74.398 77.206 73.613 64.474 61.373 h. Tekort Vereist Eigen Vermogen (f-g) -76.349-44.732-70.568-109.094-66.264 i. Benodigde Algemene Reserve 44.137 50.667 119.070 97.037 77.615 j. Reserveoverschot of -tekort (h - i) -120.486-95.399-189.637-206.031-143.879 k. Benodigde dekkingsgraad (in %) 116,6% 120,4% 129,0% 124,3% 123,9%
BALANS en DEKKINGSGRAADONTWIKKELING (Alle bedragen in duizenden euro s) Balans Activa 2014 2013 2012 2011 2010 Vastgoed 42.655 36.501 34.732 29.296 31.353 Aandelen 109.631 99.181 85.870 71.743 89.772 Staatsobligaties (incl. intrest) 503.256 466.512 521.804 492.637 430.167 Bedrijfsobligaties 34.292 31.508 0 0 0 Geldmarktbeleggingen 20.945 22.503 23.910 11.739 12.133 Rentederivaten 0 0 0 11.148 12.251 Valutaderivaten 0 141 1 0 0 Vorderingen beleggingen 7.238 1.869 17.619 451 7.888 Subtotaal beleggingen * 718.017 658.215 683.936 617.014 583.564 Overigen 1.646 2.040 1.665 4.978 3.948 Totaal activa 719.663 660.255 685.601 621.992 587.512 Balans Passiva Reserve Solvabiliteit 74.398 77.206 73.613 64.474 61.373 Algemene Reserve -76.349-44.732-70.568-109.094-66.264 Eigen Vermogen -1.951 32.474 3.045-44.620-4.891 Voorziening pensioenverplichtingen 713.327 625.523 664.713 664.523 582.261 Pensioenvermogen 711.376 657.997 667.758 619.903 577.370 Valutaderivaten * 900 0 0 874 990 Schulden beleggingen * 6.683 1.592 17.311 140 7.488 Overigen 704 666 532 1.075 1.664 Totaal passiva 719.663 660.255 685.601 621.992 587.512 * De totale beleggingen in 2014 bedragen 710.434 duizend, zijnde 718.017 duizend minus 7.583 duizend. Belangrijkste grondslagen van waardering en resultaatbepalingen: De beleggingen worden gewaardeerd op actuele waarde, te weten de relevante marktnotering of, als die er niet is, de waarde die wordt bepaald met behulp van marktconforme en toetsbare waarderingsmodellen. De voorziening pensioenverplichting is, contant gemaakt tegen de marktrente, berekend op 713.327 duizend. 5 De ontwikkeling van de dekkingsgraad en de factoren welke hebben bijgedragen aan de vermindering van de financiële positie in %-punten dekkingsgraad. Dekkingsgraad ontwikkeling 2014 2013 2012 2011 2010 Dekkingsgraad begin van het jaar 105,2% 100,5% 93,3% 99,2% 102,0% Resultaat beleggingsactiviteiten 11,9% 1,1% 9,3% 8,5% 9,2% Rentetoevoeging voorz.pens.verpl. -0,4% -0,4% -1,4% -1,3% -1,2% Wijziging marktrente -16,6% 3,1% -6,1% -13,0% -9,0% Indexering pensioenrechten 0,0% -0,1% 0,0% -0,1% 0,0% Korting pensioenrechten 0,0% 0,0% 6,4% 0,0% 0,0% Wijziging actuariële grondslagen 1,4% 0,0% -1,1% 0,0% -1,7% Overig -1,8% 1,0% 0,1% 0,0% -0,1% Dekkingsgraad eind van het jaar 99,7% 105,2% 100,5% 93,3% 99,2%
STAAT VAN BATEN EN LASTEN OVER 2014 (Alle bedragen in duizenden euro s) Staat van baten en lasten 2014 2013 2012 2011 2010 Premies en aanvullingen 2.777 4.447 3.814 14.192 11.477 Waardeoverdrachten, per saldo -3.130-1.619 0-1.020-1.090 Mutaties voorziening pensioenverpl. -87.804 39.190-190 -82.262-52.699 Pensioenuitkeringen -19.945-19.188-19.610-19.522-19.940 Kosten en herverzekering -819-828 1.568-1.096-2.163 Baten en lasten pensioenactiviteiten -108.921 22.002-14.418-89.708-64.415 Baten en lasten beleggingsactiviteiten 74.496 7.427 62.083 49.979 48.688 Totaal van baten en lasten -34.425 29.429 47.665-39.729-15.727 6 (Alle bedragen in miljoenen euro s) Resultaat 2014 2013 2012 2011 2010 Beleggingsopbrengsten 74,5 7,4 62,1 50,0 48,7 Toevoeging Rekenrente (VPV) -2,3-2,4-10,1-7,4-6,8 Wijziging Rentetermijnstructuur. -116,9 20,2-65,6-87,6-51,6 Overgang op Ultimate forward rate 0,0 0,0 19,1 0,0 0,0 Toeslagverlening (VPV) -0,1-0,2-0,1-0,2-0,2 Korting van het pensioen 0,0-0,2 43,1 0,0 0,0 Premieresultaat 2,5 4,4 3,5 5,6 3,9 Resultaat op actuariële grondslagen 8,1 0,0-7,7 0,0-10,1 Resultaat kosten, kanssystemen, overig -0,2 0,2 3,4-0,2 0,4 Saldo -34,4 29,4 47,7-39,7-15,7 Het beleggingsrendementen per manager. (In procenten) Categorie (Manager) 2014 2013 2012 2011 2010 Vastgoed (Blackrock) 23,9% 8,9% 29,7% -9,9% 14,4% Vastgoed (Altera) 2,5% 1,3% 2,8% 6,3% 4,3% Aandelen Wereld (Blackrock) 22,1% 22,9% 14,1% -3,9% 21,1% Aandelen Wereld (Tobam) 11,6% 35,7% 7,5% -8,6% Emerging Aandelen (Lazard) 9,2% -4,8% 20,5% -15,4% 32,3% Obligaties Euro (Aegon) 11,1% -1,6% 7,5% 6,6% 1,5% Oblies Euro long (Aegon) 19,3% -4,8% 12,4% 12,7% 8,7% Oblies Euro AAA (Aegon) 9,0% -1,5% 8,0% 6,6% 4,2% Bedrijfsobligaties (Insight) 8,8% 4,1% Cash (Banken) 0,7% 1,1% 2,2% 1,7% 1,8% Valuta-afdekking (Deutsche Bank) * -0,4% 0,1% 0,1% 0,0% -0,3% Totaal incl. derivaten 11,4% 1,2% 10,4% 8,8% 9,1% * Het rendementen is berekend ten opzichte van de totale portefeuille. Mededeling Door het fonds is op 29 juni 2015 de jaarrekening 2014 opgesteld. De gegevens in dit jaarbericht zijn ontleend aan deze jaarrekening. Bij deze jaarrekening is door de externe accountant een goedkeurende accountantsverklaring verstrekt, door de externe actuaris een goedkeurende verklaring verstrekt en door het verantwoordingsorgaan een verklaring verstrekt.
Dekkingsgraad ontwikkeling (t/m augustus 2015) De dekkingsgraad is uiterst volatiel, als gevolg van de sterk fluctuerende rente en de waarde van aandelen en vastgoed. Duidelijk zichtbaar is het effect van de verbeterde levensverwachting, de verlaging van de pensioenen en de wijziging van de rekenrente (UFR). De dekkingsgraad wordt maandelijks gepubliceerd op de website. www.alcatel-lucentpensioenfonds.nl In 2014 heeft het ALU-PF een lager rendement gehaald dan het gemiddelde pensioenfonds. Dit werd met name veroorzaakt door een tweetal beleggingskeuzes. Door een andere asset allocatie met een hoger risico profiel (meer aandelen) heeft een gemiddeld fonds een gering hoger rendement gehaald. Het grote verschil wordt gemaakt door de rente afdekking middels derivaten. Het ALU-PF heeft door de obligaties een rente afdekking van 30% en heeft geen rente derivaten voor verdere renteafdekking. Het gemiddelde fonds heeft een rente afdekking van 20%, veelal aangevuld door rentederivaten posities waardoor de rente afdekking komt op 50%. Dit houdt in dat als de rente daalt andere fondsen extra rendement behalen op hun rentederivaten posities. Beëindiging Uitvoeringsovereenkomst en de toekomst van het fonds 7 Zoals bekend is de uitvoeringsovereenkomst (UO) beëindigd. Omdat ons pensioenfonds op dat moment in onderdekking was (dekkingsgraad beneden de 104%) vielen wij onder artikel 150 van de Pensioenwet. Dat betekent dat we in een door De Nederlandse Bank (DNB) te stellen termijn onze pensioenverplichtingen (dat zijn alle in de toekomst uit te betalen pensioenen): a) of moeten herverzekeren, b) of moeten overdragen aan een verzekeraar, c) of moeten onderbrengen bij een ander pensioenfonds. Het bestuur heeft zich op het standpunt gesteld dat we datgene zouden doen wat het beste is voor de deelnemers. Dat zijn we ook verplicht volgens art. 105 van de Pensioenwet. In januari 2015 heeft het bestuur een voorgenomen besluit genomen om ons aan te sluiten bij een Algemeen Pensioenfonds (APF). We hebben dit aan DNB laten weten en ons besluit toegelicht in een gesprek in maart 2015. Een APF is een pensioenfonds waarin meerdere pensioenfondsen samen mogen werken. Door de schaalvergroting kunnen besparingen worden behaald in de kosten van beheer en beleggingen. DNB heeft ons in mei 2015 schriftelijk laten weten niet in te stemmen met het onderbrengen van onze verplichtingen bij een APF omdat: 1) de wettelijke kaders om APF op te richten nog niet bestaan en zijn uitgesteld tot januari 2016. 2) met het onderbrengen van onze verplichtingen bij een APF verandert ons risicoprofiel niet. Op 15 juni heeft DNB ons fonds een aanwijzing gegeven om onze verplichtingen vóór 1 januari 2016 (met de vermelding van bepaalde tussenstappen) over te dragen. Wij hebben bij DNB bezwaar aangetekend tegen deze in onze ogen onrealistische termijnen. Ook hebben we bij de rechter in Rotterdam gevraagd om (enige) uitstel. Helaas heeft de rechter dit verzoek niet ingewilligd en DNB in het gelijk gesteld. Voor de goede orde: Met de stand van de rente en de stand van de beurzen rond 1 juli 2015 betekende overdragen naar een verzekeraar ongeveer 8% afstempelen en nooit meer indexeren.
8 Overdragen aan een ander pensioenfonds betekende (afhankelijk aan welk fonds) 2% tot 6% afstempelen. Maar met wel een kans om in de toekomst weer te indexeren. Als we ons hadden mogen aansluiting bij een APF zou dat betekenen dat we niet meteen hoeven af te stempelen en wel een kans hebben in de toekomst te indexeren. Het bestuur heeft nu het voorgenomen besluit genomen in eerste instantie te gaan praten met twee Bedrijfstakpensioenfondsen (BPF) om te kijken onder welke voorwaarden wij onze verplichtingen aan één van hun te kunnen overdragen. Maar plotseling gingen de laatste weken van augustus 2015 de beurzen onderuit. Dat is slecht voor alle pensioenfondsen, maar voor ons iets minder slecht dan voor de meeste andere fondsen, omdat wij minder aandelen hebben. Dit is ook een reden waarom wij, als aandelen het goed doen, het minder goed dan andere fondsen. Plotseling kwamen de dekkingsgraden van de twee BPF-en in de buurt van de onze. Zonder, of met een klein beetje afstempelen zouden we over kunnen. Waar we eerst nog uitstel vroegen bij DNB hebben we nu ineens haast (vóór de aandelen weer stijgen). Voor een mogelijke overdracht naar een BPF moet nog heel veel werk worden verzet. - We moeten het Verantwoordings Orgaan (VO) informeren over de plannen en advies vragen. - We moeten ons pensioenreglement aanpassen aan het reglement van de ontvangende partij. (o.a. de indexatieambitie en de pensioenleeftijd. Dat wordt 67 jaar. Maar we kennen een mogelijkheid tot vervroeging, dus iemand die dat wil kan nog steeds eerder met pensioen). - We moeten afspraken maken over de overdracht van ons vermogen (o.a. het onroerend goed). - We moeten afspraken maken over de regeling voor de arbeidsongeschikten in ons fonds. - We hebben nog mensen die vroeger uitgezonden zijn geweest naar het buitenland, en een AOW-garantie hebben bij ons fonds. Dat mag niet meer en moet worden omgezet in pensioen. - Hoe verwerken we de herstelbetalingen die het bedrijf de komende jaren nog verschuldigd is? Gelukkig krijgen we hulp van een zogenaamde transitie expert (Towers Watson). Daarnaast loopt nog altijd de vraag bij de cassatierechtbank om de uitspraak in hoger beroep tegen de onderneming te herzien. In november 2015 horen we daar waarschijnlijk meer van. We hopen elkaar te zien op 29 september om al deze gegevens toe te lichten en/of aan te vullen. Meer informatie kunt u vinden op onze website: www.alcatel-lucentpensioenfonds.nl Uitnodiging Hierbij nodigt het bestuur u uit voor de VERGADERING VAN DEELNEMERS EN GEPENSIONEERDEN Datum: Locatie: Agenda Dinsdag 29 september 2015 om 20.00 uur (Vanaf 19.30 ontvangst) De Morgensterkerk, Seinstraat 2 te Hilversum 1 Opening. 2 Bestuurssamenstelling. 3 Korte toelichting op het jaarverslag over 2014. 4 Toelichting huidige stand van zaken financieel en beleggingsbeleid. 5 Stand van zaken rechtszaken. 6 Externe ontwikkelingen. 7 Interne Ontwikkelingen. 8 Voorgenomen liquidatie van het pensioenfonds. 9 Rondvraag en sluiting. Gaarne ontvangen we van u een aanmeldings e-mail als u de vergadering komt bijwonen. (dit i.v.m. de logistiek) U kunt dat sturen aan: info@alu-pf.nl