voorstel aan de raad gemeente werkendam onderwerp Inzameling oud-papier en karton met verenigingen samenvatting Eind 2012 is door uw raad gesproken over de inzamelsystematiek van oud-papier met verenigingen. Het college heeft toegezegd te komen met een voorstel voor beleid. besi ispunten voignummer De inzameling van oud-papier en karton met verenigingen te continueren, in ieder geval tot een nieuw inzamelcontract wordt 15768 gesloten. Het college voorwaarden te laten verbinden aan de inzet van vrijwilligers door een vereniging; Uiterlijk in het laatste contractjaar of verlengingsjaar (2016 15768 respectievelijk 2019) te besluiten de inzameling van oud-papieren karton met verenigingen voort te zetten of over te gaan op professionele inzameling met een gelijk serviceniveau voor alle kernen; Elke twee jaar, beginnend in 2014, een openbare inschrijving voor geïnteresseerde verenigingen te organiseren. Het college voorwaarden te laten verbinden aan de tweejaarlijkse inschrijfronde. bijiagen n.v.t. zaaknummer datum voorstei 3september2013 portefeul iiehouder D. Prosman medewerker Koen Lemmens Aan de raad van de gemeente Werkendam 1. Inleiding In de commissie Grondgebied van 18 december 2012 is gesproken over het beleid betreffende de inzameling van oud-papier en karton (hierna genoemd OPK) met verenigingen in de gemeente. De aanleiding was het besluit van het college een aanvraag voor een aanwijzing als inzamelaar van een vereniging uit Werkendam af te wijzen. In de vergadering van de raadscommissie is toegezegd in 2013 te komen met een voorstel voor beleid in deze. unit Ruimte teiefoon (0183) 507316 e-maii k~en.iemmens@werkendam. commissie Ruimte datum commissie maandag 23 september 2013 2. Beleidskader, doel en effect datum raad Landelijk beleid: Wet Milieubeheer; dinsdag 8 oktober 2013 Landelijk Afvalbeheer Plan 2 (LAP2) 2009-2015 Regionaal Beleid: Verklaring van Dussen 2007 Afvalvisie Regio West Brabant 2012-2030 Gemeentelijk beleid: Afvalstoffenverordening 2012 2012 Beleidsnoijtie Invoering Diftar 2004 Evaluatie en wijziging 2006 Afvalvisie gemeente Werkendam 2012-2030 2012
Het beleid van de gemeente Werkendam in zake de afvalinzameling is gebaseerd op de volgende uitgangspunten: Een afvalinzameling met een hoog serviceniveau; Gericht op (bron)gescheiden inzameling van nuttige reststromen; Een ontmoedigingsbeleid voor het aanbieden van ongescheiden restafval. In dit voorstel worden enkele varianten en een uiteindelijk voorstel voor de inzameling van OPK gepresenteerd. Het beoogde doel is een inzamelsystematiek, rekening houdend met de voorwaarden in het huidige contract, voor de komende jaren met de volgende onderdelen: Voorwaarden voor inzet van vrijwilligers door verenigingen; Inzameling van OPK met maximaal resultaat tegen zo laag mogelijke kosten; De beoogde effecten zijn: Transparant beleid voor het inzamelen van OPK met verenigingen; Een lagere gemiddelde afvalstoffenheffing voor de inwoners. 3. Argumenten en kanttekeningen Wettelijk kader De basis is het uitvoeren van de wettelijke inzamelplicht voor huishoudelijk afval, in dit geval oud-papier en karton van huishoudens. Bedrijfspapier, en papier van verenigingen en instellingen worden niet door de gemeente ingezameld. De gemeente heeft geen eigen inzameldienst. De verwerking en inzameling wordt uitgevoerd door commerciële partijen samen met vrijwilligers van verenigingen. Huidige situatie De huidige inzamelsystematiek stamt uit 2006, de inzamelstructuur is als volgt: Huis-aan-huis inzameling in de kernen door marktpartijen met inzet van vrijwilligers door verenigingen voor de belading van de voertuigen. Er zijn geen inzamelmiddelen (minicontainers, kratten) verstrekt door de gemeente; Brengvoorziening op het milieustation Werkendam. Het huidige contract voor verwerking en inzameling is in 2012 gesloten na het doorlopen van een Europese aanbestedingsprocedure. Het contract heeft een vaste looptijd van vier jaar (2013 tlm 2016), met mogelijk drie keer één jaar verlenging (2017 tlm 2019). De huidige marktpartijen voor inzameling en verwerking zijn: Peute Papierrecycling BV voor de verwerking met Koenen Kaatsheuvel BV als onderaan nemer voor de inzameling. Geschiedenis huidige inzameling Bij de start van de huidige inzamelsystematiek is een oproep geplaatst voor geïnteresseerde verenigingen. De inzameling is verdeeld onder de geïnteresseerde verenigingen, gebaseerd op de kernen waar de verenigingen vandaan komen. Sindsdien is geen nieuwe mogelijkheid geweest voor andere verenigingen om hun eventuele interesse kenbaar te maken. Voor het beladen van de inzamelvoertuigen zetten elf Werkendamse verenigingen vrijwilligers in (zie het overzicht op de volgende pagina). raadsvoorstel nr. 15768 pagina 2
Kern Vereniging(en) inzameldag frequentie Dussen Fanfare Wilhelmina zaterdag tweewekelijks Hank Fanfare St. Caecilia maandagavond maandelijks, vier wijken in de eerste vier weken van elke maand Nieuwendijk Fanfare O.N.S. donderdagavond maandelijks, Altena Musica laatste donderdag van elke maand SSS Nieuwendijk Sleeuwijk Showk. Wilhelmina zaterdag maandelijks, eerste zaterdag van elke maand Werkendam Zangv. Ver. Zangers zaterdag twee keer per maand, Biesboschzwemmers tweede en vierde zaterdag van Muz. Ver. Irene elke maand Chr. Geref. Kerk ZC Geref. Gemeente Tabel 1: Overzicht huidige inzameling Overzicht kosten en baten inzameling OPK De inkomsten en uitgaven van de inzameling van OPK zijn als volgt: De gemeente ontvangt een vergoeding voor het ingezamelde OPK; De gemeente betaalt een vergoeding voor de inzameling; o Aan de commerciële partij voor inzet voertuigen en chauffeurs; o Aan de verenigingen voor inzet van vrijwilligers bij de huis-aan-huis inzameling. Als voorbeeld wordt de exploitatie voor 2013 vergeleken met de verwachting voor 2014. De volgende kentallen worden gebruikt: Ingezameld tonnage OPK 1.800 ton (1.826 ton in 2012) o huis aan-huis 1.650 ton o brengvoorziening 150 ton Inzamelkosten o Voertuig met chauffeur 6,- per aansluiting per jaar o Vrijwilligers Opbrengsten o 2013 o 2014*1) op basis van 10.090 aansluitingen 45,50 per ton 125,- per ton 85,-perton *1): Deze tarieven worden elk halfjaar opnieuw bepaald. Gezien de huidige marktprijzen is de verwachting voor 2014 een opbrengst tussen 75,- en 95,- per ton (de gemiddelde marktprijs Bont Nederland/België van het laatste halfjaar van 2013 plus garantietoeslag van de verwerker). In de berekeningen wordt daarom een tarief van 85,- per ton gebruikt. Balans 2013, inzameling en verwerking OPK Inkomsten Uitgaven Opbrengsten OPK h-a-h 206.250,- Inzamelkosten voertuigen 60.540,- (1.650 * 125,-) (10.090 * 6,-) Vergoeding vrijwilligers 75.075,- (1.650 * 45,50) Opbrengsten OPK breng 18.750,- Container transporten 1.100,- ( 150 * 125,-) (20 *f 55..) 225.000,- 136.715,- raadsvoorstel nr. 15768 pagina 3
Het totaal van de inzameling en verwerking levert in 2013 een positieve bijdrage aan de exploitatie van 88.285,- per jaar, circa 8,43 per huishouden per jaar (10.475 hh.). Balans 2014, inzameling en verwerking OPK Inkomsten Uitgaven Opbrengsten OPK h-a-h (1.650* 85,~) 140.250,- lnzamelkosten voertuigen (10.090* 6,~) 60.540,- Vergoeding vrijwilligers 75.075,- (1.650 * 45,50) Opbrengsten OPK breng 12.750,- Container transporten 1.100,- ( 150 85,-) (20* 55,~) 153.000,- 136.71 5,- Het totaal van de inzameling en verwerking levert naar verwachting in 2014 nog steeds een positieve bijdrage aan de exploitatie. Met een hoogte van 16.285,- per jaar, circa 1,55 per huishouden per jaar, is die bijdrage al fors lager dan in 2013. Positieve en negatieve punten huidige systematiek Positieve punten: Redelijk rendement (scheidinqspercentaqe) OPK; Jaar 2010 2011 2012 Percentage 90,3 % 90,8 % 92,6 % Inzarnelschema goed bekend; Relatief weinig klachten over inzameling (minder dan 10 per jaar); Inzamelvergoeding komt ten goede aan kas van de betreffende verenigingen, wat een bijdrage levert aan de leefbaarheid. Negatieve punten: Geen transparantie richting andere verenigingen. Er is in de Afvalstoffenverordening niets opgenomen over procedures wanneer andere verenigingen ook willen inzamelen of huidige verenigingen opzeggen; De baten zijn alleen voor de deelnemende verenigingen; Geen vastgelegde afspraken over de voorwaarden voor de verenigingen om deel te nemen aan de inzameling. Wie bepaalt de inzameldagen en de inzamelfrequentie, gemeente of verenigingen? Wie bepaalt de inhoud en vorm van de maandrapportage? Wie is verantwoordelijk voor de nazorg na de inzamelrondes? Niet marktconforme, hoge vergoeding voor de verenigingen; Relatief hoge inzamelkosten (geldt alleen voor de commerciële partijen) door inzameling in avonduren en op zaterdag; Verschil in serviceniveau tussen de kernen door verschil in inzameifrequentie; Relatief hoge belasting van het ambtelijk apparaat. Meerdere verenigingen met hun eigen contactpersonen vragen meer tijd dan overleg met slechts één partij. Inzameling in andere gemeenten De inzameling van OPK in Nederland is een bonte verzameling van systematieken en opbrengsten en vergoedingen. Het is dan ook niet mogelijk een eenduidig overzicht van inzamelsystematiek, kosten en baten te geven. Inzameling met verenigingen is in veel gemeenten gebruikelijk. In de hoogte van de vergoedingen aan de verenigingen zitten veel verschillen, In de ene gemeente ontvangen de verenigingen 20,- per ton, in andere gemeenten vervalt de volledige opbrengst aan de verenigingen. raadsvoorstel nr. 15768 pagina 4
Inzameling OPK in de toekomst In de Evaluatie afvalinzameling gemeente Werkendam 2012 (vastgesteld door het college op 28augustus 2012) wordt het volgende gezegd: Het moment om wijzigingen door te voeren is afhankelijk van diverse factoren: Contractvooiwaarden huidige inzameling; Hoogte investeringsbedrag maatregelen en beschikbare gelden; Benodigd tijdspad voor invoering; Professionele inzameling is, met de huidige inzamelsystematiek en de hoogte van de vergoeding aan de verenigingen, goedkoper dan inzameling met verenigingen. Een bijkomend voordeel is dat er één aanspreekpunt is en de verantwoordelijkheid voor het oplossen van eventuele vragen/klachten na de inzamelrondes contractueel kan worden vastgelegd. Desondanks is de voorkeur van het college om de inzameling met verenigingen voort te zetten. Voor de inzameling van OPK betekent dit concreet dat het huidige contract wordt gerespecteerd, en dat samen met de andere gemeenten wordt opgetrokken bij eventuele verlenging(en). Alles overwegend betekent dit het volgende: Inzameling met verenigingen blijft, in ieder geval tot een nieuw contract wordt gesloten, gehandhaafd. Het nieuwe contract gaat op zijn vroegst in per 1 januari 2017 en uiterlijk per 1januari 2020; Uiterlijk in het laatste contractjaar of verlengingsjaar dient de overweging gemaakt te worden om de inzameling van OPK met verenigingen voort te zetten of over te gaan op professionele inzameling met een gelijk serviceniveau voor alle kernen; Het inzamelschema blijft voorlopig hetzelfde. Het aanpassen van inzameldagen en inzamelfrequentie kan alleen in overleg met de inzamelaar en verenigingen; Het college stelt voorwaarden voor verenigingen die vrijwilligers inzetten voor de inzameling van OPK. Deze voorwaarden worden vastgelegd in een herziening van het Uitvoeringsbesluit Afvalstoffenverordening Gemeente Werkendam; De vergoeding die uitgekeerd wordt aan de verenigingen is gelijk aan het tarief van professionele belading. Het is niet wenselijk om meer of minder te betalen. o Een hogere vergoeding dan de marktconforme inzameltarieven kan worden gezien als een verkapte vorm van subsidie. Daarnaast is het gezien de bezuinigingsopgave niet reëel meer uit te keren dan die marktconforme tarieven. De opgave van de huidige inzamelaar is een tarief van 30,- tot 35,- per ton. Het marktconforme tarief voor de vergoeding aan de verenigingen komt uit in het midden: 32,50 per ton. o Een lagere vergoeding dan de marktconforme inzameltarieven is niet gewenst. De gemeente wil een betrouwbare partner zijn en de vrijwilligers die zich inzetten voor hun verenigingen niet uitbuiten. Varianten Alle overwegingen samen leiden tot een aantal varianten waar de vergoeding voor het beladen van de voertuigen (door professionals of vrijwilligers) de doorslaggevende factor is. Ter verduidelijking worden vier varianten met elkaar vergeleken om hun effect op de hoogte van de afvalstoffenheffing inzichtelijk te maken. De vier varianten zijn: Professionele inzameling: De belading van de voertuigen wordt uitgevoerd door professionals. Deze worden ingehuurd bij de huidige inzamelaar tegen een marktconform tarief; raadsvoorstel nr. 15768 pagina 5
Inzameling met verenigingen: De belading van de voertuigen wordt uitgevoerd door verenigingen waarbij de hoogte van de vergoeding wordt gedifferentieerd. De onderzochte varianten zijn: o Huidige vergoeding 45,50 per ton; o Lagere vergoeding, marktconform tarief 32,50 per ton; o Lagere vergoeding, laag tarief 25,- per ton. De volgende kentallen worden ook voor deze vergelijking gebruikt: Ingezameld tonnage OPK 1.800 ton (1.826 ton in 2012) o huis aan-huis 1.650 ton o brengvoorziening 150 ton Inzamelkosten o Voertuig met chauffeur 6,- per aansluiting per jaar op basis van 10.090 aansluitingen o Professionele belading 35,- per ton o Vrijwilligers variabel, zie tabel o Opbrengsten 85,-perton,niveau2ol4 1) *1): Deze tarieven worden elk halfjaar opnieuw bepaald. Gezien de huidige marktprijzen is de verwachting voor 2014 een opbrengst tussen 75,- en 95,- per ton (de gemiddelde marktprijs Bont Nederland/België van het laatste halfjaar van 2013 plus garantietoeslag van de verwerker). In de berekeningen wordt daarom een tarief van 85,- per ton gebruikt. Variant 1 2 3 4 Professionele Verenigingen, Verenigingen, Verenigingen, inzameling huidig marktconform Laag Vergoeding verenigingen 0,- 45,50 per ton 32,50 per ton 25,- per ton Vergelijking varianten Opbrengsten 140.250,- 140.250,- 140.250,- 140.250,- huis-aan-huis Opbrengsten 12.750,- 12.750,- 12.750,- 12.750,- brengvoorzien ing Totaal opbrengsten Inzamelkosten voertuigen Inzamelkosten belading Container transporten Vergoeding verenigingen Totaal uitgaven 153.000,- 153.000,- 153.000,- 153.000,- 60.540,- 60.540,- 60.540,- 60.540,- 57.750,- - - - 1.100,- 1.100,- 1.100,- 1.100,- - 75.075 53.625,- 41.250,- 119.390,- 136.715,- 115.265,- 102.890,- Resultaat 33.610,- 16.285,- 37.735,- 50.110,- Per huishouden (10475) per jaar 3,21 1,55 3,60 4,78 Tabel 2: Kosteneffect varianten op afvalstoffenheffing raadsvoorstel nr. 15768 pagina 6
Voorkeursvariant: Variant 3 De voorkeursvariant is variant 3, inzameling met verenigingen tegen een marktconforme inzamelvergoeding van 32,50 per ton ingezameld OPK. In deze variant is de inzameling binnen de huidige voorwaarden optimaal, krijgen de verenigingen een vergoeding voor hun bijdrage en zijn de kosten marktconform. Voorwaarden voor inzameling van oud-papier en karton door verenigingen Het college heeft de volgende voorwaarden verbonden aan de inzameling van OPK door verenigingen. De vereniging/instelling dient: krachtens haar doelstelling, zonder winstoogmerk de behartiging van materiële en/of immateriële belangen ten doel te stellen; statutair gevestigd te zijn in de gemeente Werkendam; een open karakter te hebben; voldoende vrijwilligers ouder dan 18 jaar te kunnen in zetten; elk halfjaar een overzicht van de vrijwilligers te overleggen, met daarin de naam, het adres en de geboortedatum van de vrijwilligers; alle inzamelrondes vrijwilligers in te kunnen zetten; de volledige twee jaar vrijwilligers in te zetten. Tussentijds stoppen is niet mogelijk tenzij sprake is van zwaarwegende redenen (onder andere opheffen vereniging, onvoldoende vrijwilligers); een opzegtermijn van tenminste drie maanden in acht te houden; de inzameling volgens vastgesteld schema uit te voeren; de regels op het gebied van Arbo en Veiligheid na te leven; De gemeente: keert een inzamelvergoeding uit voor inzet van de vrijwilligers. De hoogte van de vergoeding wordt jaarlijks opnieuw vastgesteld, maar kan nooit meer bedragen dan de marktconforme vergoeding voor professionele belading; keert wanneer meerdere verenigingen in een kern inzamelen aan elke individuele vereniging een vergoeding uit die evenredig is met de geleverde inzet; stelt elk kwartaal de verenigingen schriftelijk op de hoogte van de ingezamelde tonnen en de daarvoor te ontvangen vergoeding; stelt de achterliggende informatie ter inzage beschikbaar voor de contactpersonen van de verenigingen; biedt tijdig het concept inzamelschema aan de verenigingen/instellingen ter beoordeling aan, in ieder geval voor definitieve vaststelling van het inzamelschema; Voorwaarden twee jaarlijkse inschrijving verenigingen Om aan de wens de inzameling voor alle verenigingen open te stellen tegemoet te komen heeft het college besloten elke twee jaar een inschrijving voor verenigingen te organiseren. De gemeente organiseert tweejaarlijks, te beginnen in 2014, in maart een oproep voor verenigingen/instellingen om hun interesse kenbaar te maken; De verenigingen instellingen krijgen twee maanden na publicatie de tijd om hun interesse kenbaar te maken; De inschrijving dient gedaan te worden door een geautoriseerde vertegenwoordiger van de vereniging/instelling. Het bewijs hiervan dient te worden meegestuurd met de inschrijving; Een vereniging/instelling voert in principe de inzamelwerkzaamheden alleen in de eigen kern uit; raadsvoorstel nr. 15768 pagina 7
Bij een overaanbod van verenigingen/instellingen wordt geloot om optimale uitvoering van de inzameling te waarborgen; Eventuele wijzigingen die voortkomen uit interesse van nieuwe verenigingen gaan altijd op 1 januari van het volgende jaar in; Bij tussentijdse opzegging van een van de deelnemende verenigingen hanteert het college de volgende werkwijze: o De vrijkomende plek wordt aangeboden aan de volgende vereniging(en) die uitgeloot waren voor inzameling in die kern; o Indien geen interesse is wordt de plek aangeboden aan de overige verenigingen in die kern. De verenigingen hebben de keus om de vrijkomende plek onderling te verdelen of door één van de verenigingen over te laten nemen; o Indien geen kandidaat in de eigen kern is wordt aan verenigingen uit de andere kernen gevraagd of er interesse is de vrijkomende plek onderling te verdelen of door een van de verenigingen over te laten nemen; o Indien geen kandidaten gevonden worden wordt de inzameling uitgevoerd met professionele beladers tegen het dan geldend tarief. Deze voorwaarden, zowel voor de inzameling als voor de tweejaarlijkse inschrijfronde, kunnen indien noodzakelijk op elk moment door het college gewijzigd worden, waarbij zij uiteraard de belangen van gemeente, contractpartijen en verenigingen in haar beslissing meeneemt. 4. Financiën De kosten voor de inzameling en de opbrengsten voor het OPK vallen binnen de gesloten exploitatie van afval (Productgroep 10 Milieu). Voordelen in de exploitatie dienen dan ook gebruikt te worden om ofwel de reserve afvalstoffenheffing aan te vullen tot het gewenste niveau ofwel om de afvalstoffen heffing te verlagen. Wijzigingen in de hoogte van opbrengsten en vergoedingen worden op de daarvoor bestemde momenten in de P&C-cyclus verwerkt in de begroting. 5. Aanpak Na behandeling in de commissie en raad worden de volgende stappen ondernomen: Bekendmaking besluit (2013); Wijzigen Uitvoeringsbesluit Afvalstoffenverordening Gemeente Werkendam (in combinatie met andere wijzigingen: jan-feb 2014); Organisatie inschrijfronde geïnteresseerde verenigingen (maart 2014); Aanpassen uitvoering inzameling (2014) met ingang 1januari 2015. 6. Communicatie en burgerparticipatie De huidige verenigingen zijn ingelicht over de plannen van de gemeente. Zij hebben een brief ontvangen over de voorgenomen wijzigingen. Om andere verenigingen een kans te geven deel te nemen wordt in 2014 een publicatie gedaan waarin verenigingen en instellingen worden opgeroepen hun interesse kenbaar te maken. De voorwaarden voor deelname worden duidelijk bekend gemaakt. Vanaf januari 2015 is het dan mogelijk dat nieuwe verenigingen bijdragen aan de inzameling. raadsvoorstel nr. 15768 pagina 8
Voor de huidige verenigingen kan dit betekenen dat zij de mogelijkheid lopen dat ze de opbrengsten moeten delen met andere verenigingen en daardoor minder vergoeding ontvangen dan nu, bovenop de voorgenomen verlaging van de inzamelvergoeding. 7. Regionale en lokale aspecten De aanbesteding van de verwerking en inzameling is gezamenlijk met Aalburg, Oosterhout en Woudrichem uitgevoerd. De vier gemeenten hebben een individueel contract, met gelijke voorwaarden en gelijke looptijd. Het is van belang om eventuele aanpassingen vroegtijdig te bespreken met de contractpartij en te delen met de andere gemeenten, aangezien wijzigingen in de inzamelsystematiek mogelijk gevolgen kunnen hebben voor het tarief, ook van de andere gemeenten. 8. Besluit Wij stellen u voor, het bijgevoegde raadsbesluit vast te stellen. Het college van burgeme ter en wethou. ~.; -~.-. - ee - - te Werkendam de secretaris, ei~ o nen Prs. C.G.J. Breuer raadsvoorstel nr. 15768 pagina 9
raadsbesluit 1 gemeente werkendam voignummer 15768 onderwerp Inzameling oud-papier en karton met verenigingen De raad van de gemeente Werkendam, gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders, gelet op Landelijk beleid: Wet Milieubeheer; Landelijk Afvalbeheer Plan 2 (LAP2) 2009-2015 Regionaal Beleid: Verklaring van Dussen 2007 Afvalvisie Regio West Brabant20l2-2030 2012 Gemeentelijk beleid: Afvalstoffenverordening 2012 Beleidsnotitie Invoering Diftar 2004 Evaluatie en wijziging 2006 Afvalvisie gemeente Werkendam 2012-2030 2012 besluit: 1. De inzameling van oud-papier en karton met verenigingen te continueren, in ieder geval tot een nieuw inzamelcontract wordt gesloten. Het college voorwaarden te laten verbinden aan de inzet van vrijwilligers door een vereniging; 2. Uiterlijk in het laatste contractjaar of verlengingsjaar (2016 respectievelijk 2019) te besluiten de inzameling van oud-papier en karton met verenigingen voort te zetten of over te gaan op professionele inzameling met een gelijk serviceniveau voor alle kernen; 3. Elke twee jaar, beginnend in 2014, een openbare inschrijving voor geïnteresseerde verenigingen te organiseren. Het college voorwaarden te laten verbinden aan de tweejaarlijkse inschrijfronde. Aldus besloten in de openbare vergadenng van de raad van de gemeente Werkendam van de raadsgriffier, de voorzitter, mr. 1. Bakker mw. drs. C.G.J. Breuer raadsbesluit nr. 15768 pagina 10