Pagina 1 van 5 GEMEENTE NUTH Raad: 2 juni 2009 Agendapunt: Reg.nr: WEBU/2009/2356 RTG: 19 mei 2009 AAN DE RAAD Onderwerp: Zienswijze raad op jaarstukken KOMPAS Inleiding De gemeenteraad heeft op grond van de gemeenschappelijke regeling Kompas en de Wet gemeenschappelijke regelingen bij de diverse documenten van Kompas telkens een andere rol. De jaarrekening 2008 wordt vastgesteld door het Algemeen Bestuur (AB) van Kompas en wordt ter kennisname toegezonden aan de gemeentebesturen. De resultaten van de jaarreking 2008 van Kompas worden verwerkt in de jaarrekening 2008 van de gemeente Nuth inclusief een tekstuele toelichting. Het beleidsplan 2009/2010 wordt ter vaststelling voorgelegd aan uw raad op grond van artikel 18 lid 1 van de gemeenschappelijke regeling Kompas. Met betrekking tot de Begrotingswijziging 2009-1 en de Begroting 2010 kan uw raad zijn gevoelen kenbaar maken. Voorgeschiedenis NVT Formeel en beleidskader Wet gemeenschappelijke regelingen, Wet werk en bijstand en de GR KOMPAS Overwegingen In het navolgende gaan wij in op respectievelijk de verschillende documenten die KOMPAS met de brief van 31 maart 2009 heeft aangeboden. Beleidsplan 2009 / 2010 Kompas Het beleid uit de beleidsregels Wwb wordt in 2009-2010 voortgezet. In 2009 vindt een evaluatie van de beleidsregels en verordeningen plaats hetgeen zal leiden tot wijzigingen. Deze wijzigingen zullen in de DB-vergadering van 23 april a.s. worden besproken. Vervolgens zullen de gewijzigde verordeningen aan uw raad worden voorgelegd. Wij verwachten u deze stukken in het derde kwartaal van 2009 voor te leggen. Voor de komende periode anticipeert het beleidsplan op de te verwachten ontwikkelingen in 2009/2010 met aandacht voor de economische recessie en handhaving van de ingezette ontwikkelingen in voorgaande jaren. Omdat Kompas binnen de bestaande financiële kaders aan de grens zit van zijn maximale prestatievermogen is doorontwikkelen en aanbrengen van kwalitatieve verbeteringen afhankelijk van de keuzes zie over de richting van de organisatie moeten worden gemaakt, zo is op te maken in het beleidsplan. In 2008 is Kompas gestart met de omzetting van het visiedocument in uitwerkingspunten, maar deze zijn nog niet opgenomen. Ontwikkelingen Door de economische recessie die in het laatste kwartaal van 2008 is ingetreden, is er een kentering gekomen in de voortdurende afname van het klantenbestand. Aan het einde van het 3e kwartaal van 2008 bereikte het aantal klanten zijn laagste stand met 362 (totaal van Kompas) om vervolgens in februari 2009 op te lopen naar 396 klanten. Verwacht wordt dat het cliëntenbestand in de loop van 2009 fors gaat toenemen naar een aantal van 530 cliënten per 31-12-2009. Kompas verwacht dat het aantal WWB-cliënten per 31-12-2010 in totaal zo n 700 zal bedragen. Doordat Parkstad (waaronder ook Nuth wordt gerekend) in Nederland voorop loopt met de vergrijzing, verwacht E til dat het overschot op de arbeidsmarkt in Parkstad eerder zal zijn
Pagina 2 van 5 opgelost dan in de rest van Nederland. Het effect daarvan wordt echter pas na 2010 verwacht. Belangrijk is dat werklozen tot dan door bijvoorbeeld werkstages en opleidingen actief gehouden worden opdat zij geen afstand tot de arbeidsmarkt oplopen. De uitstroom naar een volledige baan voor het huidige WWB-bestand zal door de concurrentie van nieuwe werklozen door de economische recessie vanaf 2009 waarschijnlijk geheel ophouden. Degenen die begin 2009 een baan hebben met arbeidssubsidie zullen evenmin doorstromen naar een arbeidsovereenkomst zonder subsidie. Daarnaast verwacht Kompas zoals gezegd een aanzienlijke extra instroom. De hoofdtaken van Kompas zijn geclusterd naar 3 beleidsprogramma s, te weten: Arbeidsparticipatie (voorheen Werk), Inkomen en Zorg. Hieronder zijn per programma de strategische doelstellingen, gewenste maatschappelijke effecten en inspanningen van Kompas kort samengevat. Voor een uitgebreide toelichting dan wel onderbouwing verwijzen wij u volledigheidshalve naar bijgevoegd beleidsplan 2009 / 2010 van Kompas. Arbeidsparticipatie De invoering van het participatiebudget heeft in 2009 geleid tot naamswijziging van het programma werk in arbeidsparticipatie. Aan dit programma zijn Educatie en de Wet inburgering toegevoegd. Tot en met 2010 blijft de gedwongen winkelnering bij het Regionaal opleidingscentrum (i.c. Arcuscollege in Heerlen) verplicht. De beschikbare middelen worden door Kompas ingezet. In (ambtelijk en bestuurlijk) overleg met de drie Kompasgemeenten gaat Kompas na waar het bestaande beleid voor re-integratie, inburgering en educatie moet worden bijgesteld om de beoogde verbetering van effectiviteit en efficiency te realiseren. Wij zullen u informeren over de inzet van het participatiebudget en dan met name het gedeelte educatie wanneer daarover landelijk meer duidelijkheid bestaat en regionaal afstemming is gevonden. Met name de middelen die voorheen apart voor educatie via de GR Parkstad Limburg werden ingezet (bij het Arcuscollege) leiden tot discussie, omdat namelijk het totaalbudget van alle Parkstadgemeenten en Nuth tezamen voldoende is om educatie aan te bieden in de huidige vorm. Maar als de afzonderlijke gemeenten aparte afspraken gaan maken, dan komen met name de grote gemeenten tekort op dit onderdeel van het participatiebudget. Bovendien moeten deze middelen niet alleen worden ingezet voor re-integratie van mensen, maar ook om de oude educatiedoelstellingen (volwasseneneducatie) te realiseren. De doelstelling van het beleidsprogramma Arbeidsparticipatie is om in samenwerking met andere instellingen werkgelegenheid aan te bieden aan werkloze inwoners en hen te ondersteunen bij het zoeken naar werk. Hiermee wordt verhoging van de arbeidsparticipatie beoogd. Daarnaast worden maatregelen voor nieuwkomers en oudkomers getroffen om hun participatie en redzaamheid in de samenleving te bevorderen. Tot slot is educatie een van de basiselementen bij het vergroten van (arbeids)participatie. Bemiddeling van werk naar werk voor met werkloosheid bedreigde werknemers, werkstages in bedrijven voor nieuwe werklozen, activering en re-integrateie van werklozen met bijzondere aandacht voor jeugdwerkloosheid zijn de speerpunten binnen het programma Arbeidsparticipatie. Door de economische recessie zullen goed gekwalificeerde werklozen na de WW-periode een WWB-uitkering aanvragen. Alle nieuwe fase 1 klanten in de uitkering worden aangemeld voor een werkervaringsplaats met scholing in bedrijven. Realisatie van dit beleid wordt voorbereid in samenwerking met de regiogemeenten en het Werkbedrijf UWV (voorheen CWI en UWV). De uitvoering zal moeten worden gedaan door het Werkbedrijf en re-integratiebureaus. Alle nieuwe fase 2 en 3 klanten in de uitkering worden aangemeld voor een werktraject met werkervaringsplek gericht op uitstroom naar de arbeidsmarkt. Voor de blijvers in de bijstand worden zorg- en activeringstrajecten ingezet. Na afloop van de vrijwilligerspool zijn in 2008 veel trajecten beëindigd. Een vervolgtraject met begeleiding door de casemanagers bleek nog niet haalbaar. Dit is de reden waarom voor de blijvers in de uitkering de uitvoering van de vrijwilligerspool opnieuw zal worden aanbesteed. De nieuwkomers en oudkomers met een bijstandsuitkering moeten deelnemen aan de inburgeringstrajecten die gecombineerd worden met een werkervaringsplek. Het aantal trajecten dat Kompas moet realiseren in 2010 zal naar verwachting niet wijzigen t.o.v. 2008.
Pagina 3 van 5 Inkomen Met het beleidsprogramma Inkomen wordt ernaar gestreefd om een inkomensvoorziening te garanderen voor burgers die niet door eigen inzet in de noodzakelijke kosten van het bestaan kunnen voorzien. Hiermee worden waarborgen gegeven voor financiële zekerheid en kunnen problematische schuldsituaties worden voorkomen. Hoogwaardige handhaving en een verdere verbetering van de poortwachterfunctie bij de instroom van nieuwe bijstandscliënten is een speerpunt van het beleidsprogramma Inkomen. Een goed functionerend Werkbedrijf UWV is een eerste belangrijke voorwaarde. Daarop hebben wij evenwel weinig tot geen invloed, waardoor de instroom moeilijk tot niet beheersbaar is. Het beleidsprogramma Inkomen wordt vooral gestuurd door wet- en regelgeving van het rijk. Het gaat daarbij om vaststellen van het recht op een uitkering. Door middel van gesprekken met cliënten aangevuld met onderzoek naar andere relevante feiten, wordt bij de afhandeling van aanvragen en heronderzoeken beoordeeld of en in welke mate de cliënt recht heeft op een periodieke uitkering. Per 1-1-2010 zal de uitbetaling van de periodieke WWB-uitkeringen voor ouderen door de Sociale Verzekeringsbank worden overgenomen, omdat deze mensen hun recht op een aanvullende WWB-uitkering vaak niet effectueren. Naar verwachting zullen daardoor tussen de 40 en 100 ouderen (totaal voor Kompas) extra een aanvulling op hun AOW ontvangen. De financiële effecten daarvan zijn nog niet duidelijk maar te verwachten valt dat deze operatie ten laste komt van het WWB-budget. Zodra de Rijksregelgeving hieromtrent bekend is, zal KOMPAS ons informeren. Zorg Onder het programma Zorg worden maatregelen getroffen voor het handhaven van de minimaal noodzakelijke koopkracht van minima. Het gaat daarbij om een samenstel van maatregelen dat ervoor moeten zorgen dat ook degenen die langdurig van een minimum inkomen moeten rondkomen in staat blijven om te participeren in de samenleving. De meeste burgers zijn redelijk goed op de hoogte van de mogelijkheden die de gemeente voor hen heeft wanneer zij door bijzondere omstandigheden niet kunnen rondkomen met hun basisinkomen. Minima worden via mailings benaderd met informatie. Voor deze mailings is door middel van bestandskoppelingen een lijst opgesteld. Daarnaast verzorgt Kompas op verzoek van maatschappelijke partners presentaties aangaande de minimaregelingen. In 2009 doet Kompas een onderzoek naar de armoede en armoedebestrijding in de Kompasgemeensten. Het DB van Kompas heeft op 26 maart jl. besloten om de organisatie Research voor Beleid dit onderzoek te laten uitvoeren. Daarbij wordt gerapporteerd over de omvang van de armoede in de gemeenten en de vormen van bestrijding van de effecten van armoede door de gemeenten en maatschappelijke organisaties. De resultaten van het onderzoek worden vertaald in aanbevelingen voor beleid dat vanaf 2010 kan worden uitgevoerd. Jaarrekening 2008 De jaarrekening 2008 van KOMPAS sluit voor de gemeente Nuth met een nadelig verschil van 11.038,00. Een berekening hiervan vindt u in bijlage 1 van dit raadsvoorstel. De oorzaak hiervan ligt hoofdzakelijk in een lagere werkelijk BTW-compensatie ten opzichte van de geraamde. Begrotingswijziging 2009-1 Op basis van de geschatte wijziging in cliëntenaantallen stelt KOMPAS de begroting 2009 middels de eerste begrotingswijziging bij. Voor de gemeente Nuth betekent dit een negatieve bijstelling met 70.108,00. Begroting 2010 Met de schatting van de toename van het aantal cliënten raamt KOMPAS de bijdrage van de gemeente Nuth voor 2010 op 1.224.069,00 wat 101.105,00 meer is dan in 2009. De oorzaak daarvan ligt in de stijging van de bedrijfsvoeringkosten met 122.684,00 die worden veroorzaakt
Pagina 4 van 5 door het feit dat meer cliëntmanagers nodig zijn om de cliëntenstroom aan te kunnen. Een cliëntmanager heeft 65 cliënten in zijn portefeuille. Financiële aspecten Jaarrekening 2008 Het nadelige verschil van 11.038,00 kan worden gedekt met het rekeningresultaat 2008 van de gemeente. Begrotingswijziging 2009-1 Na de begrotingswijzing 2009-1 van KOMPAS komt het tekort op de gemeentebegroting 2009 uit op 125.108,00. Dit wordt deels veroorzaakt door de keuze van onze gemeente om voor 2009 risicovoller te ramen ten aanzien van de gemeentelijke bijdrage aan KOMPAS. In de voorgaande jaren bleek immers keer op keer dat de geraamde gemeentelijke bijdragen te hoog waren, omdat aantal cliënten steeds weer daalde. Helaas is eind 2008 de recessie ingetreden en is de verwachting voor 2009 dat het aantal cliënten sinds lange tijd weer zal stijgen. Het nadelige verschil kan evenals het tekort voor 2008 worden gedekt met het rekeningresultaat 2008 van de gemeente. Begroting 2010 In de meerjarenraming van de gemeentebegroting is voor de jaarschijf 2010 een bedrag opgenomen van 1.005.881,00 terwijl KOMPAS een bijdrage becijfert van 1.224.069,00 waardoor wij een tekort van 218.188,00 op de jaarschijf 2010 van de meerjarenbegroting hebben. Dit zal in de behandeling van de gemeentebegroting moeten worden meegenomen. Risico s Zoals in dit raadsvoorstel meermaals is aangegeven heeft de economische recessie naar verwachting een aanzienlijke toename van het aantal WWB-cliënten tot gevolg. Dit betekent dat het door het rijk toegekende budget voor de uitkeringen, het zogenaamde I-deel, niet toereikend is. 10% van de overschrijding van dit budget is voor risico en rekening van de gemeenten (lees: gemeentebijdrage). Overschrijding boven 10% van het budget kan onder bepaalde voorwaarden bij het rijk worden gedeclareerd. Kompas heeft deze systematiek in de begrotingswijziging 2009-1 en begroting 2010 gehanteerd. Echter wanneer niet wordt voldaan aan de door het rijk gestelde voorwaarden of wanneer het rijk het budget voor het I-deel verhoogt (waardoor de bijdrage ad. 10% van de gemeente ook toeneemt), heeft dit financiële gevolgen voor de gemeente. Ook sluiten wij niet uit dat het Rijk maatregelen neemt om geen ongebreidelde toename van de Rijksbijdragen te krijgen als gevolg van de stijgende cliëntenaantallen. Zodra wij hierover meer informatie hebben, zullen wij u informeren. Voorstel Wij stellen de raad voor om: 1. de jaarrekening 2008 van KOMPAS voor kennisgeving aan te nemen. 2. geen aanmerkingen te plaatsen bij de begrotingswijziging 2009-1 en de begroting 2010. 3. het beleidsplan 2009/2010 conform de door KOMPAS aangereikte versie vast te stellen. Burgemeester en wethouders van Nuth, de secretaris de burgemeester Mr. F.L.J. van Vloten Mr. H.G. Vos
Pagina 5 van 5 Besluit De gemeenteraad van Nuth besluit om: 1. de jaarrekening 2008 van KOMPAS voor kennisgeving aan te nemen. 2. geen aanmerkingen te plaatsen bij de begrotingswijziging 2009-1 en de begroting 2010. 3. het beleidsplan 2009/2010 conform de door KOMPAS aangereikte versie vast te stellen. De raad van de gemeente Nuth, Aldus besloten door de raad van de gemeente Nuth in de openbare vergadering van 02 juni 2009. de griffier, de voorzitter, P.J.M. Boyen Mr. H.G. Vos Bijlage(n) 1. Overzicht jaarrekening 2008 KOMPAS 2. Overzicht begroting 2009 en begrotingswijziging 2009-1 KOMPAS 3. Overzicht begroting 2010 KOMPAS Ter inzage 1. Jaarverslag en jaarrekening 2008 KOMPAS 2. Begrotingswijziging 2009-1 KOMPAS 3. Begroting 2010 KOMPAS 4. Beleidsplan 2009/2010 KOMPAS 5. Begeleidende brief bij stukken 1 t/m 4 (WEBU/2009/4611)