Duurzaamheidsadviseur Pau Giding verwacht totae ontwrichting met goede afoop inde economische groei is onze grootste uitdaging Magisch en onverwoestbaar. Voor de crisis dichtten we de economische markt deze eigenschappen toe. Zefs de meest sceptische economen snappen nu dat we niet ongeimiteerd kunnen groeien en produceren. Maar op een totae ontwrichting rekenen ze niet. Die omwenteing is in zicht. Op naar een geukseconomie. In zijn boek Heden uit Noodzaak beschrijft Pau Giding hoe de ecoogische en economische crisis de wered op korte termijn ingrijpend zuen veranderen. Hij reist de wered over om bedrijven, overheden en burgers ervan te doordringen dat onze sameneving in een verbijsterend sne tempo de verkeerde kant opgaat. We staan vogens Giding voor de grootste crisis die onze beschaving ooit gekend heeft. Die crisis kunnen we niet meer ontopen. We kunnen we ons erop voorbereiden, zodat we de grote verstoring zo goed mogeijk kunnen doorstaan. Hiervoor zuen we weredwijd moeten samenwerken: overheid, bedrijfseven en burgers. Onderneem Duurzaam! sprak met de Austraiër tijdens één van zijn werkbezoeken aan Nederand. 6 Foto: Joey Johannsen, Rotterdam Op zijn visitekaartje staat duurzaamheidsadviseur. Zef weet Pau Giding zijn activiteiten niet zo goed te omschrijven. Hij is adviseur maar ook peitbezorger op het gebied van duurzaamheid. Misschien ben ik meer een ambassadeur, zegt hij. Hij 7
8 wi dan ook dat iedereen beseft wat de economische en ecoogische crisis weredwijd voor gevogen heeft. Hij schetst het probeem as vogt: Met onze huidige economie gebruiken we 140% van de capaciteit die Jij en ik gaan die omwenteing meemaken. De komende tien tot twaaf jaar zijn cruciaa de aarde kan everen. A jarenang teren we in op onze reserves. Tegeijkertijd groeit de weredbevoking. In 2050 zijn we met zo n negenmijard mensen op aarde. Dat is een derde meer mensen dan er nu zijn. Iedereen wi in redeijke wevaart even. Ook de mensen in opkomende economieën as India en China. r moet meer geproduceerd en geconsumeerd worden. Het systeem komt verder onder druk te staan. Ieder redeijk denkend mens kan nagaan dat dit niet goed kan gaan. De rek is eruit. We staan voor de grootste uitdaging waar de mensheid ooit voor heeft gestaan: het einde van de economische groei. Versaafd Giding egt ook uit waarom dit zo n probeem is. Streven naar wevaart is niet verkeerd, maar we zijn erin doorgesagen. We zijn versaafd geraakt aan consumeren. Onze hee systeem is ermee doordrenkt. Groei is de drijfveer achter a het economisch beeid. We meten ons succes af aan de waarde van onze eigendommen. We verbinden ons bezit met ons gevoe van veiigheid en eigenwaarde. Het vreemde is dat uit diverse onderzoeken bijkt, dat steeds meer spuen heemaa niet geukkiger maken. As eenmaa aan de basisbehoeften is vodaan, zorgt extra bezit niet voor hogere kwaiteit van even. Maar we denken dat we niet zonder kunnen, doordat we aerei psychoogische en sociae betekenissen aan bezittingen hebben verbonden. Omdat we versaafd zijn, zuen we ons op ae mogeijke manieren verzetten tegen verandering. Ook a is het nog zo duideijk Ontkenningsfase De boodschap die hij brengt, is geen prettige. Vee mensen wien er niet aan. Hij heeft daar begrip voor. We zitten nu in de ontkenningsfase, maar die brokket sne af, omdat de tekenen overa om ons heen zijn. Daarna gaan we via coectieve wanhoop en angst naar vodat dit niet goed kan bijven gaan. Het einde van de economische groei za een weredwijde crisis veroorzaken, daar is Giding van overtuigd. We zuen nameijk pas ingrijpen as we met onze rug tegen de muur staan. r is een ernstige crisis voor nodig om verandering te forceren en daarom is die crisis onvermijdeijk. Onze reactie hierop za de toekomst van de mensheid bepaen. Toekomstscenario Het toekomstscenario dat hij in zijn boek beschrijft, is niet rooskeurig. nkee voorbeeden: een weredwijde hongersnood za aan meer dan een mijard mensen het even kosten. Vijftig procent van de biodiversiteit za verdwijnen. Gewapende conficten in het Midden-Oosten en eders doen mijoenen mensen op de vucht saan. Voedsebronnen worden schaars door droogte of overstromingen. Grote stromen kimaatvuchteingen trekken naar anden waar het beter ijkt te gaan. De verzekeringsbranche wordt noodijdend, met ae gevogen van dien voor de banken en de aandeenmarkt. Het beed maakt niet vroijk, voora omdat Giding stet dat aan dit scenario niet meer vat te ontkomen. We benadrukt hij tijdens zijn hee betoog echter dat een goede afoop mogeijk is. As we ons voorbereiden op deze enorme duurzaamheidscrisis en de juiste keuzes maken, komen we in een steady state -economie terecht. en economie die niet gericht is op groei, maar op wezijn. en geukseconomie. W We zijn versaafd geraakt aan consumeren. Onze hee systeem is ermee doordrenkt 9 nr. 2 - maart 2013
Ingrijpende maatregeen Wetenschappers zijn aang tot de concusie gekomen dat het zo niet anger door kan gaan. Ook overheden en bedrijfseven gaan zich meer en meer met het vraagstuk bezighouden. As er door kimaatverandering en economische crisis steeds meer ongeijkheid in de wered komt, raken mensen ontevreden. Opstandige mensen zorgen voor economische instabiiteit. Ministeries van Defensie, bijvoorbeed die van de Verenigde Staedige acceptatie. n die acceptatie za tot een zekere empowerment eiden. Dit is een beangrijke periode in de menseijke geschiedenis, vervogt Giding. Het is niet een probeem van de toekomst, of van komende generaties. Nee, het speet nu. Jij en ik gaan die omwenteing meemaken. De komende tien tot twaaf jaar zijn cruciaa. Zijn boek He- den uit Noodzaak kwam in 2011 uit en sindsdien ziet hij zijn verwachtingen in snetreinvaart bewaarheid worden. De effecten van de economische en ecoogische crisis worden steeds meer meetbaar. Dit opent vee mensen de ogen. Voor de financiëe crisis hadden mensen de iusie dat de economische markt magisch en onverwoestbaar was. Ze geoofden heiig in de zefreguerende werking. Nu ontstaat angzaam het begrip dat we niet ongeimiteerd kunnen bijven groeien en produceren. conomen die mijn verhaa een jaar geeden nog vo scepsis aanhoorden, beginnen nu ook vragen te steen. WAT kunnen wij doen? Pau Giding stet dat iedereen zich moet voorbereiden op de grote verstoring. As we voorbereid zijn, komt de kap minder hard aan en kunnen we ons er sneer doorheen saan. Hoe kunnen wij ervoor zorgen dat wij er kaar voor zijn? Consuminderen. We hebben tevee spuen, we werken te hard en hebben te weinig tijd. Maar we voeen ons niet geukkiger. We zuen er aan moeten wennen dat we minder ged en spuen hebben. Geen schuden maken. Geef niet uit wat je niet hebt. Verwachtingen bijsteen. As we ons insteen op sechte tijden, zuen we ons minder ongeukkig voeen as het zover is. Focussen op geuk en kwaiteit van even in paats van op materiëe zaken. ten, reassurantiegroepen en taoze mutinationas komen tot eenzefde concusie: we hebben een groot probeem. Zij zijn met Giding in gesprek hoe zij zich optimaa op de toekomst kunnen voorbereiden. Het is niet meer de vraag óf we moeten veranderen, maar hoe. Poitici zuen moeten eren impopuaire berichten te brengen. We moeten meer beasting betaen en minder ged uitgeven. We kunnen het ons echter niet meer verooroven in een maatschappij te even die uitgaat van een groei die er niet komt. We kunnen onze schuden niet asmaar vergroten. We zuen minder moeten gaan werken en eren even met minder inkomsten. Daar krijgen we echter kwaiteit van even en gemeenschapszin voor terug. 10 11
12 De overheid za ingrijpende maatregeen moeten nemen. Deze overheid wordt gekozen door mensen die versaafd zijn aan consumeren en eigenijk geen verandering wien. Dit doet de vraag rijzen of een democratie in een tijd van een dergeijke crisis het juiste poitieke systeem is. Giding denkt niet dat het bestrijden van een weredwijde crisis van poitieke systemen afhankeijk is. Het kan we van invoed zijn, evenas de cutuur van een and. Beang- rijker za zijn of een and een sterke of een zwakke regering heeft, egt hij uit. Ik denk we dat de democratie in tijden van crisis bedreigd kan worden. Gezamenijk vechten De uitdaging waar we voor staan, gaat vee verder dan kimaatverandering. Wie denkt dat het economische en ecoogische systeem os van ekaar kunnen worden gezien, heeft het verkeerd begrepen. Zij zijn dusdanig met ekaar verbonden, dat ontwikkeingen in het een direct invoed heeft op het ander. Toch zuen we ons in eerste instantie focussen Wie is Pau Giding? Pau Giding is voormaig directeur van Greenpeace Internationa. Hij is adviseur en ambassadeur op het gebied van duurzaamheid. Hij heeft twee bedrijven opgericht en is id van de kerngroep van het Programma voor Duurzaam Leiderschap van de Universiteit van Cambridge. Hij reist de wered over om met overheden, bedrijven en de gemeenschap te praten over duurzaamheid. Giding woont in Tasmanië, Austraië, met zijn vrouw en dochters. In 2011 verscheen zijn boek The Great Disruption. De Nederandse versie is getited Heden uit noodzaak, hoe onze generatie dankzij de ecoogische en economische crisis de wered gaat redden. op kimaatverandering, omdat dit de urgentste bedreiging is. Bovendien gaan vee economen ervanuit dat we het huidige sociaa-economische mode kunnen voortzetten. Zij grijpen terug naar de theorie dat de economie gofbewegingen kent en dat het we weer goed za komen. Maar er is meer aan de hand. Het oude mode is stuk. Het komt niet meer terug. We moeten een nieuw mode bedenken. Giding is ervan overtuigd dat we tijdens de grote verstoring op rationee gronden de juiste keuze zuen maken. Hij neemt daarbij de Tweede Weredoorog as voorbeed. In een crisis aten we ons niet eiden door emotie. We reageren rationee. We zijn in staat in korte tijd ingrijpende maatregeen te nemen, a ijken die nu soms hoogst onwaarschijnijk. We zoeken een opossing die gezond is voor de groep, omdat we het aeen niet redden. In barre tijden, gedraagt de meerderheid van de mensen zich goed. We zuen er niet voor kiezen om te veranderen; we zuen niet anders kunnen, egt hij uit. As we in ons bestaan worden bedreigd, zuen overheden ingrijpen. We zuen weredwijd onze krachten bundeen en er voor zorgen dat er minder armoede komt. Niet omdat we zo ideëe zijn, maar omdat grote inkomensverschien tot opstand eidt onder de massa. De Arabische ente is daar een goed voorbeed van. Bovendien zuen we de steun van de hee bevoking nodig hebben om gezamenijk te vechten tegen de crisis die onze beschaving bedreigt. en keuze Reigie za naar zijn mening geen ro van betekenis spe- D De effecten van de economische en ecoogische crisis worden steeds meer meetbaar. Dit opent vee mensen de ogen 13
onderneem duurzaam! R NI V HO DUURZ AAMST en in het duurzaamheidsconfict. Het is niet in de menseijke aard om ijdzaam af te wachten tot de wered vergaat. Reigieuze conficten in de wered zijn issues van vandaag. n tijdens de crisis zuen ze ongetwijfed nog erger worden. Maar in feite iggen er vaak andere oorzaken aan ten grondsag. Armoede bijvoorbeed. Uiteindeijk zuen we gedwongen worden naar het totaapaatje te kijken. Wien we overeven, dan zuen we moeten samenwerken. AND L R D N 14 WWW.JOHNKOOMN.NL O nr. N 2T- voorjaar W R2013 P AANLG RNOVATI T 0229 57 76 10 ONDRHOUD Het geoof in een goede afoop is voor hem essentiee. Mensen zuen niet in actie komen as zij niet geoven dat er een opossing is. Zef ben ik ook een tijdang somber geweest toen ik het scenario had overzien. Maar dat bracht me nergens. As ik me richt op de mogeijkheden voe ik me beter. Ik denk dat we zuen ingrijpen, a is het op het aeraatste moment. Het za chaotisch zijn en niet pezierig, maar het za een voedige instorting van onze maatschappij voorkomen. Natuurijk kan het ook anders open. Mensen kunnen doorgaan met onbezorgd even, waarna de bescha- ving ten onder gaat. Het bijft een keuze, adus Giding. Ik ben geen voorspeer. r zijn geen signaen in het vereden die erop duiden dat we een bepaade kant op zuen gaan. Ik zie echter wat er gebeurt en ik heb zicht op opossingen. Waarom dan niet geoven in het goede en zorgen dat het gebeurt? Niet meer meemaken Tijd is reatief en het is moeiijk te voorspeen wanneer de tijden van onrust en chaos voorbij zuen zijn. Giding gaat ervan uit dat we rond het jaar 2100 een steady state -economie gecreëerd zuen hebben. Hij za zef het herste dus niet meemaken. Het is jammer dat ik niet ae ontwikkeingen za kunnen zien. Maar het begin za ik zeker meemaken en as ik gewoon oud mag worden, za ik ook nog zien dat het de goede kant opgaat. 15