2, 4 of 6 op een TS? Verslag van NVBR vakbijeenkomst 12 juni 2008 Groningen, 12 juni 2008 Welkom en inleiding TS4 Welkomstwoord door voorzitter Martin Evers, voorzitter van het NVBR-netwerk Repressie en plaatsvervangend commandant Haaglanden, gevolgd door een korte voorstelronde van alle deelnemers (27 in totaal). Zes or Less? Presentatie Brandweer Apeldoorn Aan de hand van een powerpointpresentatie hield Jaap van Oussoren, medewerker van de brandweer Apeldoorn een inleiding over doel, werkwijze en stand van zaken van het Apeldoornse project 6 of Less (zie ook bijlage). De aanleiding van het opstarten van dit project was de vraag van commandant Hilco Kruise zelf: Hoe komt het dat in het buitenland al jarenlang met TS4 wordt gewerkt (en met goede ervaringen), maar dat wij in Nederland zo terughoudend zijn? Maar een ander doel is ook om met eventueel bespaard geld andere zaken te kunnen organiseren zoals extra realistische oefeningen. Apeldoorn richt zich in het project op verschillende scenario's en buigen werkgroepen zich over een aantal aspecten, zoals juridische, veiligheid etc. Het project 'kent nog een open eind'. Aan de deelnemers verzoekt Kruise om mee te doen aan een enquête. (zie voor meer informatie over deze enquête de bijlage van Apeldoorn). Momenteel bevindt het project zich in de eerste onderzoeksfase, aan de hand van welke besloten zal worden om al dan niet door te gaan met het vervolg. Van Putten benadrukt dat de methode wel, maar de resultaten niet één op één overgenomen kan worden. Er komen veel vragen uit de zaal, met name hoe er wordt nagedacht over de veiligheid. Dit aspect wordt in een volgende fase belicht, zegt Van Putten. Apeldoorn richt zich nu vooral op de 24-uursdiensten en de beroepskrachten; wat betreft de vrijwilligers in het korps zijn er (nog) geen plannen in de richting TS4. Dit komt ook, omdat er voldoende vrijwilligers zijn in het korps en dat er weinig winst (financieel) valt te halen bij deze groep. Wat je al met 4 niet kan!!!; Presentatie Brandweer Utrecht / Amersfoort Ramón Müller, medewerker Repressie van de brandweer Utrecht, vertelt hoe Utrecht en Amersfoort gestart zijn (zie bijlage) waar de uitdagingen lagen (en liggen) en wat de huidige stand van zaken is. Een van de conclusies die wordt getrokken is dat vooral de burgers baat hebben bij een snelle opkomst van de brandweer. De overige zaken zijn toch vooral een intern brandweerprobleem. Winst voor de brandweer ten aanzien van TS4 is daarom vooral de positieve beeldvorming en niet zozeer de vraag 2, 4 of 6 manschappen op TS. Er zijn kansen ten aanzien van een kleinere bemanning (met name dus een snellere opkomsttijd), maar ook bedreigingen. Zo weet je nooit precies van tevoren waar je naar toe rijdt. Dus moet je de opschaling goed hebben geregeld. 1
De focus in Utrecht/Amersfoort ligt op de vrijwilligers, omdat het hier moeilijk is om tijdens kantooruren de auto's volledig bemand te krijgen. De insteek van Utrecht/Amersfoort is verschillend van die van Apeldoorn. Waar Apeldoorn eerst literatuuronderzoek doet, kiest Utrecht/Amersfoort er voor om het systeem in de praktijk te testen. Beide inleidingen zorgden voor een geanimeerde discussie die werd afgesloten met een aantal aandachtspunten: - Het behoud van de vrijwilliger versus het kwijtraken van de vrijwilligers. - Wat zijn de gevolgen voor plattelandsgemeenten? Opschaling is hier sowieso een probleem, wordt dat niet groter bij een TS4-situatie? - Gevolgen voor de brandveiligheid, blijft deze gewaarborgd? - Wat zijn rechtspositionele en financiële consequenties van de vernieuwing? - Is de brandweer in staat om een dergelijke vernieuwing toe te passen? Als laatste onderdeel voor de pauze is een stelling neergelegd als opmaat voor het programma na de pauze. Centrale stelling De brandweer moet niet onder druk van de buitenwereld sleutelen aan de basiseenheid Deze stelling liet uiteindelijk de volgende score zien: 15 groen; 12 rood Cijfers op zich laten al zien dat een TS4 kan, want een groot deel van de uitrukken kan afgedaan worden met een verkleinde basiseenheid van vier personen. Wel voelen de aanwezigen de druk van buitenaf, lees: ook de bewegingen in de branche zelf. Het lokale karakter van de brandweer is op de bijeenkomst goed merkbaar. 'Ik heb de buitenwereld niet nodig. Ik denk zelf na over oplossingen', 'We moeten het initiatief houden vanuit de eigen deskundigheid.' Ook wordt herinnerd aan de tijd dat de brandweer met acht man op een TS reed; ook de beweging naar zes man bracht emoties met zich mee. Conclusie: communiceer goed hierover met de manschappen! Stand.nl Er volgen acht stellingen waarover per stelling - tien minuten wordt gediscussieerd. De discussie wordt zowel door een zeer zichtbare en hoorbare klok als de voorzitter goed in de gaten gehouden. Een korte impressie van de discussie is per stelling weergegeven. 1. Veiligheid staat voorop en daarom mag je nooit met minder dan zes personen op een tankautospuit een binnenaanval doen! (Marcel Siliakus). Voor: 9 Tegen: 14 De meningen lijken verdeeld, maar komen neer op het gegeven dat als je voor de deur staat met vier of zes of meer mensen wordt van de brandweer actie verwacht. Bovendien mag innovatie geen beperkingen met zich meebrengen. De bevelvoerder heeft uiteindelijk de zeggenschap over de te nemen acties. Wel brengt een kleinere bemanning risico's met zich mee: zo is er geen back-up team of kan de ploeg buiten niet zorgen voor extra bluswater. 2
2. De Brandweer kan wel operationeel innoveren, maar niet strategisch (Taco van Someren). Voor: 9 Tegen:6 Niet iedereen stemde; ook omdat de stelling wat abstract leek. Wat is strategisch innoveren? Voor de een betekent het het meedenken in het bouwbesluit, voor de ander ook het implementeren ervan in de gehele organisatie. 'De brandweer ervaart verandering als bedreiging', was een gehoorde kreet. 'Maar de brandweer blijkt in het dagelijks leven zeer creatief', een ander. 3. De NVBR moet een leidende rol vervullen bij innovaties binnen de brandweer (Caroline van de Wiel). Voor: 23 Tegen: 2 In deze discussie blijkt dat het werk en de werkwijze van de NVBR voor een aantal bezoekers vrij onbekend is. De NVBR is wat betreft structuur ondoorzichtig en er moet een meer heldere inspraakprocedure komen voor mensen in het veld. Dat biedt kansen voor een breder draagvlak, zeggen de aanwezigen. Als voorbeeld werd ook de VBV genoemd. Eén brandweermedewerker vertelt hoe zijn gehele post lid is geworden van de vakvereniging, juist om meer grip te krijgen op de spelende ontwikkelingen in de branche. Een ander stelde juist dat de brandweerlieden zelf initiatief moeten nemen. Hij noemt als voorbeeld het netwerk Roze Rood, dat door de NVBR is omarmd na initiatief van de leden zelf. 4. 90 % van de uitrukken kan met twee personen, 500 liter water en wat klein gereedschap worden opgelost. Het is een belediging van de professionaliteit van de brandweermens om standaard met vier personen teveel uit te rukken (Martin Slot). Voor: 0 Tegen:23 Iedereen is het oneens met deze stelling. Er bestaat een te groot veiligheidsrisico, want het is altijd wijsheid achteraf om te kunnen stellen dat je een brand/incident wel met minder af had kunnen handelen. Wel staat de zaal open voor onderzoek naar efficiëntere inzet van mensen en middelen. 'We moeten maar eens onderzoeken wat er mogelijk is op het gebied van een kleinere bezetting.' 'We moeten oplossingsgericht denken, waarbij het uitgangspunt moet zijn dat we over een paar jaar de TS bemannen met vier mensen.' 5. Door met minder dan zes personen op een tankautospuit uit te rukken, loopt de brandweer het risico aansprakelijk te worden gesteld als er iets mis gaat als gevolg van een tekort aan manschappen (Ton Hol). Voor: 6 Tegen: 16 Het is een helder verhaal: zorg ervoor dat je beleidsomvormingen goed beschrijft en beargumenteert, dat neemt juridische risico's weg. Bovendien is nergens vastgelegd dat een TS met zes man moet uitrukken. Dit zijn eigen standaarden, die wel als zodanig beoordeeld kunnen worden in juridische zin. 6. Als we in Nederland niet van die achterlijke zorgnormen hadden, was de hele discussie over 2, 4 of 6 op een tankautospuit niet nodig geweest (Ester Lieben). Voor: 6 Tegen: 16 3
Een pittige stelling en dus een pittige discussie. De zorgnorm geeft de brandweer juist een kader om in te functioneren, zegt de één. Maar aan de andere kant is het een 'corrupte norm' die kan zorgen voor de verkeerde effecten: je bent binnen acht minuten ter plaatse, maar dan? Wel komt ook het beargumenteerd afwijken naar voren: dit moet volgens de aanwezigen in de zaal beter worden vastgelegd. Nu lijkt het zo, dat de brandweer zelf een eigen norm zichzelf heeft opgelegd. Bovendien zorgen andere aspecten voor de discussie over TS4: financiële zaken en de beschikbaarheid van mensen spelen een grotere rol. 7. De brandweer vraagt al jaren meer geld aan het bestuur. De TS4 discussie is een mooie mogelijkheid tot bezuiniging (Menno van Duin). Voor: 1 Tegen: 24 De enige voorstander wordt geprikkeld door de opmerking van Van Duin. Maar het financiële verhaal vindt weinig draagvlak. 'De brandweer heeft voldoende geld', wordt er gezegd. 'Alles hangt samen met keuzes.' Bovendien is het bespaarde bedrag bij de overgang van zes naar vier op een TS marginaal. De discussie gaat over op het oprekken naar een opkomsttijd van 15 minuten en een brandweer met 200 door beroeps bemande posten. 'Misschien kunnen we besparen aan de linkerkant om aan de rechterkant te investeren.' Maar: de brandweer heeft ook, met het huidige personeel en met de huidige middelen een verhoogde maatschappelijke waarde. Investeren in preventieve maatregelen betekent dus niet dat we met minder brandweer af kunnen. 8. Over tien jaar bestaat er geen tankautospuit meer(taco van Someren). Voor: 5 Tegen: 15 Afronding Hoewel er tegenstellingen lijken te bestaan, is men het er over eens dat de vorm van de TS zeker zal veranderen. Maar tegelijk wil men niet sleutelen aan de basiskwaliteiten van de TS, omdat je bij iedere melding weet dat je met voldoende mensen en middelen op pad gaat. Een korte discussie over een multidisciplinaire hulpverleningsdienst is snel gevoerd: daar zijn de cultuurverschillen te groot voor. Iemand noemt de TS nog een achterhaald idee, omdat er veel geld wordt gestoken in preventie, waardoor de inzet van een TS beperkter wordt. De voorzitter geeft aan dat er nog drie bijeenkomsten gehouden worden over dit onderwerp. Van elke bijeenkomst wordt een verslag gemaakt en toegestuurd naar alle deelnemers. Bij het verslag komen ook de presentaties en het enquêteverzoek. Na de bijeenkomsten zullen de verslagen als basis dienen voor 'best practices' Voorzitter dankt de aanwezigen en de gastsprekers en ook vooral de brandweer Groningen voor de gastvrijheid en uitstekende catering! Op het komende NVBR-congres zullen de uitkomsten van de bijeenkomsten en het boekje n.a.v. de verslagen worden gepresenteerd. Doel is om uiteindelijk met een NVBR-standpunt over dit onderwerp te komen. Op BKN van de NVBR wordt een dossier opgebouwd over dit onderwerp. Er zal vanuit BKN contact worden opgenomen met de korpsen die hier al mee werken en anderen die bijvoorbeeld onderzoek hebben gedaan (Almelo). De voorzitter dankt alle deelnemers en sprekers voor hun inzet en betrokkenheid. 4
130608JRNVBR 5