Begeleidingsformulier raadsvoorstel

Begeleidingsformulier raadsvoorstel Forum Datum Agendapunt Corsanummer 14.048658 Collegebesluit d.d. 27 mei 2014 N. Dierdorp - Financiën, Onderwijs, Personeel en Organisatie Redacteur A.L.J. Tilli Doorkiesnummer (070) 326 18 60 Concernstaf Sectie Advies & Control Portefeuillehouder(s) Afdeling ONDERWERP 1e halfjaarrapportage 2014 AGENDERING Voorstel aan de Raad SAMENVATTING De kadernota markeert de jaarlijkse start van de gemeentelijke sturingscyclus. Bij de kadernota stelt u de kaders vast waarbinnen de begroting voor het nieuwe jaar moet worden uitgewerkt. Omdat het reguliere moment van de kadernota dit jaar zeer kort op de gemeenteraadsverkiezingen volgt, kiezen wij eenmaal voor een lichtere variant: de kaderbrief. Wij kiezen ervoor de tijd te nemen voor het bepalen van de focus en de bestuurlijke ambities voor de komende jaren én om overhaaste beslissingen te voorkomen. Dit besluit betekent dat het kaderstellende debat dit jaar plaatsvindt bij bespreking van het collegewerkprogramma en de begroting 2015. De financiële kaders zijn opgenomen in de kaderbrief. In deze kaderbrief wordt de meerjarenbegroting geactualiseerd: de invloed van de loon- en prijsontwikkeling, ontwikkelingen in de inkomsten en onontkoombare knelpunten worden in kaart gebracht. De kaderbrief bepaalt het beginsaldo van de begroting 2015 en geeft de ruimte weer waarbinnen de uitvoering van het collegeprogramma moet plaatsvinden. Meer dan het in kaart brengen van de invloed van deze ontwikkelingen wordt in deze kaderbrief (nog) niet gedaan. Een sluitend meerjarenperspectief is aan de orde bij de begroting 2015. AANLEIDING Planning & Controlcyclus FINANCIËLE CONSEQUENTIES Financiële consequenties? Ja Boekingsnummer diverse Conform programmabegroting? Nee Begrotingswijziging Ja, Begrotingswijziging nr. 1 Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 1 van 52

COMMUNICATIE n.v.t. BIJLAGE(N) 1e halfjaarrapportage begrotingswijziging nr. 1 TER INZAGE n.v.t. VERVOLGACTIES / TRAJECT concept meerjarenbegroting 2015-2018 TOELICHTING Zie bijgevoegde 1e halfjaarrapportage AFHANDELING Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 2 van 52

Datum besluit B&W 27 mei 2014 (datum) Raadsverg. d.d. Agendapunt nr. Onderwerp 1e halfjaarrapportage 2014 Programma Aan de Raad, 1. Voorstel: de voorjaarsnota 2014 vast te stellen; de kaderbrief 2015 vast te stellen; de wijziging no. 1 van de programmabegroting 2014 vast te stellen; de volgende wijzigingen in de investeringskredieten vast te stellen; Blz. Financieel en HRM pakket Het beschikbaar stellen van een krediet U 400.000 38 Parkeerregulering Cromvliet en Oud Rijswijk Het beschikbaar stellen van een krediet U 80.000 38 Brede school Stationskwartier Het verlagen van het krediet U -/-45.150 38 Renovatie softbalveld 305 sportpark Hoekpolder Het krediet kan vrijvallen U -/-44.000 38 Realisatie waterzuivering hockeyvelden Het krediet kan vrijvallen U -/-79.000 39 Investeringskosten stimuleringsmaatregel verkoop woningen Het beschikbaar stellen van een krediet U 150.000 39 Renovatie Jaagpadleiding Het ramen van een investeringsbijdrage van een derde partij I 1.500.000 39 akkoord te gaan met het opnemen van een programma Sociaal Domein met ingang van het jaar 2015, het programma Sociale Zaken, het programma Zorg, Welzijn en Volksgezondheid en de paragraaf Wet Maatschappelijke Ondersteuning niet meer op te nemen en de inrichting van de begroting hierop aan te passen: de volgende toevoegingen en onttrekkingen aan de reserves vast te stellen: Blz. Beschikking over de reserve revitalisering Oud-Rijswijk I 57.470 18 Beschikking over de reserve inzet combinatiefuncties / brede scholen I 12.700 19 Beschikking over de reserve realisatie kunst I 10.840 21 Beschikking over de reserve realisatie kunst I 3.000 22 Toevoeging aan de reserve vastgoed U 21.850 27 Beschikking over de reserve decentrale arbeidsvoorwaarden I 48.000 34 Toevoeging aan de reserve realisatie kunst U 45.150 40 2. Probleemstelling en samenvatting voorstel Zie bijgesloten 1e halfjaarrapportage 2014. Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 3 van 52

3. Wettelijk kader Met inachtneming van de richtlijnen van het BBV (Besluit Begroting en Verantwoording). 4. Doelstelling SMART geformuleerd n.v.t. 5. Eerdere besluitvorming n.v.t. 6. Argumenten en alternatieven n.v.t. 7. Uitvoering en planning n.v.t. 8. Communicatie / Inspraak n.v.t. 9. Kosten, baten en dekking X Conform programmabegroting Conform bijgaande begrotingswijziging Verwerkt in verzamelbegrotingswijziging d.d. 10. Vervolgtraject en evaluatie n.v.t. Burgemeester en wethouders, de secretaris, de burgemeester, drs. A. de Baat drs. M.J. Bezuijen Bijlage(n) en/of stukken ter inzage: - 1e halfjaarrapportage 2014 - begrotingswijziging nr. 1 Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 4 van 52

1 e HALFJAARRAPPORTAGE 2014 Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 5 van 52

INLEIDING... 7 VOORJAARSNOTA 2014... 9 RISICO TOP 5... 10 PROGRAMMA ALGEMEEN BESTUUR EN ORGANISATIE... 12 PROGRAMMA OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID... 14 PROGRAMMA VERKEER EN VERVOER... 15 PROGRAMMA ECONOMIE EN WERKEN... 17 PROGRAMMA ONDERWIJS... 19 PROGRAMMA SPORT, CULTUUR EN RECREATIE... 20 PROGRAMMA ZORG, WELZIJN EN VOLKSGEZONDHEID... 23 PROGRAMMA WONEN EN LEVEN... 26 PROGRAMMA SOCIALE ZAKEN... 30 ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN EN ONVOORZIEN... 32 ONTWIKKELING PARAGRAFEN... 35 PARAGRAAF BEDRIJFSVOERING... 35 PARAGRAAF FINANCIERING... 38 ONTWIKKELING INVESTERINGSKREDIETEN 2014... 39 RESERVES, VOORZIENINGEN EN VOORHEEN VOORZIENINGEN... 41 KADERBRIEF 2015... 42 BIJLAGE FINANCIËLE CONSEQUENTIES 1E HALFJAARRAPPORTAGE... 47 BESLUIT... 50 Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 6 van 52

Rijswijk, 8 juli 2014 INLEIDING Eerste halfjaarrapportage Het college van de gemeente Rijswijk biedt u deze eerste halfjaarrapportage 2014 aan. Deze rapportage bestaat uit de voorjaarsnota 2014; financiële consequenties voorjaarsnota 2014; kaderbrief 2015. De voorjaarsnota is bedoeld als een informatie- en beslisdocument van het college aan de raad, met inhoudelijke informatie over: structurele doorwerking voor 2014 van de jaarrekening 2013; beleidsmatige en financiële ontwikkelingen van het lopende jaar 2014; andere relevante informatie voor 2014 met eventueel een doorkijk naar latere jaren. In het coalitieakkoord 2014-2018 zijn ten aanzien van de begroting de volgende financiële kaders opgenomen: werken aan een controleerbare begroting met inzicht in vrij besteedbare middelen en gebonden middelen; de begroting structureel in evenwicht te houden met voldoende risicoreserves; bij de begrotingsbehandeling 2015 een visie door het college aan de raad voor te laten leggen over een gepaste opbouw en samenstelling van het eigen vermogen; nieuwe uitgaven en bezuinigingen integraal af te wegen bij de begrotingsbehandeling, en eventueel op hoofdlijnen bij voorjaarsnota; tekorten in eerste instantie te compenseren binnen een beleidsprogramma; meevallers in eerste instantie terug te laten vloeien naar de algemene middelen zodat een integrale afweging mogelijk is; taakstellende bezuinigingen in opdracht te geven aan een beleidsterrein, en geen generieke taakstellingen op te dragen. Vanuit deze afspraak hebben wij ons in deze voorjaarsnota, gelet op het tijdstip waarop deze voorjaarsnota is samengesteld, veelal beperkt tot beleidsarme ontwikkelingen. Bij de totstandkoming van de begroting 2015 en de meerjarenbegroting 2016-2018 worden onze, in het coalitieakkoord opgenomen financiële kaders, uiteraard gehanteerd. Een enkele beleidsmatige ontwikkeling wordt gemeld bij de programma s Algemeen Bestuur en Organisatie, Wonen en Leven en bij het programma Sociale Zaken. Ook van belang is te vermelden dat wij bij de inrichting van de begroting 2015 willen komen tot het opnemen van een programma Sociaal Domein. Hierover wordt in de paragraaf Bedrijfsvoering uitleg gegeven en wordt de Raad verzocht hierover een besluit te nemen. Opbouw voorjaarsnota De opbouw van de voorjaarsnota is als volgt: programma-overzicht ontwikkelingen; algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien- ontwikkelingen; paragrafen. Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 7 van 52

Raad stuurt op hoofdlijnen De voorjaarsnota is opgebouwd vanuit het oogpunt dat de raad op hoofdlijnen stuurt. Wij adviseren u in elk geval nota te nemen van de inleiding, de belangrijkste ontwikkelingen 2014 en de financiële consequenties. Financiële consequenties voorjaarsnota De financiële consequenties van de voorjaarsnota zijn opgenomen in de bijlage. Ze zijn als volgt opgebouwd (V=voordeel, N=nadeel): Beginstand vóór de voorjaarsnota 0 (begroting 2014 na begrotingswijzigingen, na toevoeging aan / beschikking over de reserve evenwicht meerjarenbegroting (zie bijlage financiële consequenties 1 e halfjaarrapportage) Voorjaarsnota 2014: Programmatotaal ontwikkelingen V 2.128.910 Algemene dekkingsmiddelen en onvoorzien V 103.340 Bedrijfsvoering V 83.280 Financiering V 326.710 Mutaties reserves N 45.150 0 V 2.597.090 Totaal inclusief de voorjaarsnota V 2.597.090 Voor een verdere specificatie wordt verwezen naar de bijlage Financiële consequenties 1 e halfjaarrapportage 2014. Kaderbrief 2015 In de kaderbrief wordt de meerjarenbegroting geactualiseerd: de invloed van de loon- en prijsontwikkeling, ontwikkelingen in de inkomsten en onontkoombare knelpunten worden in kaart gebracht. De kaderbrief bepaalt het beginsaldo van de begroting 2015 en geeft de ruimte weer waarbinnen de uitvoering van het collegeprogramma moet plaatsvinden. Meer dan het in kaart brengen van de invloed van deze ontwikkelingen wordt in deze kaderbrief (nog) niet gedaan. Een sluitend meerjarenperspectief is aan de orde bij de begroting 2015. Structurele gevolgen na voorjaarsnota en kaderbrief De voorjaarsnota en het kaderbrief hebben consequenties voor de meerjarenbegroting 2015-2018. Deze zal na de wijzigingen resulteren in de volgende bedragen (V=voordeel, N=nadeel): Jaar 2015 V 508.640 Jaar 2016 V 657.030 Jaar 2017 V 779.200 Jaar 2018 V 777.720 Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 8 van 52

VOORJAARSNOTA 2014 Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 9 van 52

RISICO TOP 5 Ten opzichte van de situatie ten tijde van de jaarrekening 2013 vertonen de vijf belangrijkste risico s geen wijzigingen. Wij hebben 7 nieuwe (deel) risico s opgenomen met betrekking tot (de transitie van) het Sociaal Domein. Dit heeft tot gevolg dat de benodigde weerstandscapaciteit is opgelopen van 7.937.729,- tot 8.324.405,-. Bij een gelijkblijvende beschikbare weerstandscapaciteit betekent dit dat de ratio terugloopt van 1,88 tot 1,79. De waardering die bij dit laatste cijfer past is onverminderd ruim voldoende. Hieronder volgen de belangrijkste risico s die nog actueel zijn: Risico Kans Financieel gevolg Invloed Modulus 50% max. 3.400.000,- 19.21% In de jaarrekening is een vordering opgenomen op Modulus Projectontwikkeling B.V Deze vordering heeft betrekking op de herberekening van de koopprijs van een kavel aan de Lange Kleiweg die in 2002 aan Modulus Projectontwikkeling B.V. (verder te noemen Modulus) is verkocht. In de koopovereenkomst is bepaald dat Modulus bij overschrijding van 9.600 m2 BVO kantoorruimte een aanvullende koopprijs is verschuldigd aan de gemeente Rijswijk. De aan Modulus op 10 september 2008 verleende -gewijzigde- bouwvergunning voorziet in de realisering van 24.605 m2 gebruiksoppervlak kantoor. Op basis van deze informatie is op 4 april 2011 een factuur aan Modulus verzonden voor de aanvullende koopprijs. Bij brief van 21 april 2011 heeft de door Modulus ingeschakelde advocaat ons laten weten dat Modulus niet wil voldoen aan ons betalingsverzoek. Vanzelfsprekend hebben wij eveneens een advocaat ingeschakeld om ons in deze kwestie te adviseren en ter zijde te staan. Wij handhaven ons standpunt dat Modulus de aanvullende koopprijs verschuldigd is. Op 25 september 2013 heeft ten overstaan van de rechtbank de comparitie van partijen plaats gevonden. De rechtbank heeft de uitspraak vervolgens twee keer uitgesteld en de zaak verwezen naar de meervoudige kamer. De rechtbank heeft op 12 maart 2014 een tussenvonnis gewezen. De rechtbank komt daarin tot de conclusie dat Modulus Projectontwikkeling B.V. aantoonbaar is tekortgeschoten tegenover de gemeente in de nakoming van haar verplichtingen uit de koopovereenkomst. Naar verwachting zal de rechtbank Modulus Projectontwikkeling veroordelen tot het betalen van 4.051.336,50, incl. BTW, vermeerderd met wettelijke rente vanaf 18 april 2011. Met betrekking tot de vorderingen uit onrechtmatige daad tegen de bestuurders (direct en indirect) van Modulus heeft de rechtbank als voorlopig oordeel uitgesproken dat zij onrechtmatig hebben gehandeld jegens de gemeente. De rechtbank heeft de gemeente nu in de gelegenheid gesteld om een standpunt in te nemen over het vereiste causaal verband tussen deze onrechtmatige gedragingen en de door de gemeente gestelde schade. Naar verwachting zal de rechtbank over enkele maanden tot een einduitspraak kunnen komen. Wet Werk en Bijstand 70% max. 1.200.000,- 7.09% Bezuinigingen op de macrobudgetten en veranderingen in het rekenmodel waarmee de macrobudgetten worden berekend kunnen leiden tot tekorten op de lokale rijkssubsidie. Een dergelijke overheidsmaatregel kan niet worden voorkomen en kan leiden tot tekorten. Het participatiebudget wordt maximaal ingezet voor bevordering van uitstroom uit de uitkering zodat de Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 10 van 52

uitgaven aan uitkeringen zo laag mogelijk blijven en het eventuele tekort zoveel als mogelijk beperkt blijft. RijswijkBuiten 50% max. 1.250.000,- 5.32% Richtlijnen, voorwaarden en eisen van andere overheden en overige derden-partijen zoals de in procedure zijnde Ontwerp Visie Ruimte en Mobiliteit van de provincie Zuid-Holland vormen een risico voor de ontwikkeling van de locatie RijswijkBuiten. RijswijkBuiten 50% max. 1.250.000,- 5.30% Wettelijk voorgeschreven onderzoek (met name archeologisch onderzoek) en de daaruit mogelijk niet voorziene aanvullende onderzoeken en opgravingen kunnen een negatief effect hebben op de gecalculeerde kosten van de grondexploitatie. Ook de fasering van de gronduitgiften kan hierdoor negatief worden beïnvloed, hetgeen tot renteverliezen kan leiden. RijswijkBuiten 50% max. 1.250.000,- 5.27% Uitgangspunt is, dat de grondexploitatie RijswijkBuiten kostendekkend wordt uitgevoerd. De kostendekkendheid kan negatief worden beïnvloed door de uitkomsten van nog te maken bestuurlijke afwegingen over het wel of niet hanteren van lagere grondprijzen om het realiseren van maatschappelijke voorzieningen (zoals scholen en sporthallen), dan wel het realiseren van woningbouw voor specifieke doelgroepen, in financiële zin aantrekkelijker te maken. Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 11 van 52

PROGRAMMA ALGEMEEN BESTUUR EN ORGANISATIE Hoofddoelstelling programma We zetten ons in voor een kwalitatief goede publieke dienstverlening aan onze inwoners, bedrijven, het maatschappelijk middenveld en onze partners. Hierbij vinden we het belangrijk dat er een goede verbinding is met en tussen stad en samenleving. Beleidsproduct: Bestuursorganen 0010 Uitbreiding aantal wethouders en wachtgelden vertrekkende wethouders (endogeen, structureel, deels incidenteel) De uitbreiding van het aantal wethouders leidt tot extra uitgaven. Daarnaast dient rekening gehouden te worden met pensioenen/wachtgelden. We zullen de komende periode naar mogelijkheden zoeken deze extra kosten door middel van efficiency te reduceren Een van deze mogelijkheden betreft de doorlichting van de reserves en voorzieningen. Vooralsnog zijn er geen definitieve besluiten genomen over eventuele aanpassing van kantoorfaciliteiten. Wel is er een extra abonnement afgesloten in de parkeergarage. De kosten hiervan kunnen binnen het bestaande budget worden opgevangen. Financiële gevolgen Incidenteel Structureel Product Bestuursorganen 0010 Loonkosten extra wethouder -63.000-94.000-94.000-94.000-94.000 Pensioenen/wachtgelden vml. burgemeester / wethouders -32.000-32.000 Beleidsproduct: Publieksvoorlichting, promotie en Public Relations 0021 Visie op communicatie en profilering gemeente (endogeen, structureel) Op dit moment wordt gewerkt aan een Visie op communicatie. Naar verwachting wordt deze visie binnenkort in het bestuurlijk besluitvormingsproces opgenomen. Naast het van het begin af aan betrekken van inwoners bij besluitvormingsprocessen (van buiten naar binnen denken en werken) speelt de profilering van de gemeente een rol. Voor 2014 wordt rekening gehouden met een bedrag van 65.000,- (visie 40.000,- en profilering 25.000,-). Op korte termijn zal er een bestedingsvoorstel hiervoor worden opgesteld. De consequenties voor de meerjarenbegroting worden betrokken bij de uitwerking van het collegeprogramma. Incidenteel Structureel Financiële gevolgen Product Publieksvoorlichting, promotie en Public Relations 0021 Visie op communicatie en profilering gemeente -65.000 Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 12 van 52

Beleidsproduct: Organisatieverliezen 0022 Organisatieverliezen (endogeen, incidenteel) De organisatieverliezen nemen voor het jaar 2014 met 21.280,- toe in verband met overeengekomen afvloeiingsregelingen met personeel. Voorlopig wordt uitgegaan van een incidenteel nadelig verschil. Financiële gevolgen Incidenteel Structureel Product Organisatieverliezen 0022 Organisatieverliezen -21.280 Beleidsproduct: Verkiezingen/referenda 0031 Verplichte instructie stembureauleden (exogeen, structureel) Met ingang van maart 2014 heeft de centrale overheid het opleiden van stembureauleden verplicht gesteld. Het doel: beter geïnformeerde en geïnstrueerde stembureauleden, waardoor de uiteindelijke uitslag sneller en met minder fouten kan worden gerealiseerd. De kosten voor de gemeente Rijswijk bedragen 10.000,- per jaar waarin verkiezingen plaatsvinden. Naar huidig inzicht zijn verkiezingen voorzien in 2015, 2017 en 2018. Financiële gevolgen Incidenteel Structureel Product Verkiezingen referenda 0031 Kosten instructie stembureauleden 0-10.000 0-10.000-10.000 Beleidsproduct: Mediabeleid 5801 Opheffing Regionale Programmaraad (exogeen, structureel deels incidenteel) Met ingang van 1-1-2014 is de gewijzigde Mediawet in werking getreden. Hiermee is de wettelijke verplichting voor het instellen van een programmaraad vervallen. In het Convenant Regionale Programmaraad LNRVW is opgenomen dat het convenant wordt aangegaan tot het moment dat de verplichting van de Mediawet vervalt. Dit betekent dat de Programmaraad per 1-1-2014 van rechtswege is opgeheven. In de begroting is voor de Programmaraad een structureel budget opgenomen van 2.280,-. Dit bedrag kan structureel worden afgeraamd. Bij de opheffing van de Programmaraad is het batig saldo teruggestort naar de deelnemende gemeenten. Voor Rijswijk betekent dit een incidenteel voordeel van 2.200,-. Financiële gevolgen Incidenteel Structureel Product Mediabeleid 5801 Opheffing programmaraad 2.280 2.280 2.280 2.280 2.280 Batig saldo Programmaraad 2.200 Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 13 van 52

PROGRAMMA OPENBARE ORDE EN VEILIGHEID Hoofddoelstelling programma Bestrijding en voorkoming van criminaliteit, overlast en rampen. Bevordering van veiligheid en leefbaarheid. Afgestemde en integrale werkwijze. Beleidsproduct: Brandweer 1200 Veiligheidsregio Haaglanden (exogeen, structureel) De jaarrekening 2013 is op 23 april 2014 in het algemeen bestuur van de Veiligheidsregio Haaglanden behandeld. Er wordt een teruggave over 2013 verwacht van 205.000,-. Dit voordeel is vooral ontstaan door de opgelegde bezuinigingstaakstelling met ingang van 2015; in aanloop naar 2015 worden tussentijds bezuinigingen bereikt om uiteindelijk aan de opgelegde taakstelling van 10% te kunnen voldoen. Het ontstane voordeel in 2013 wordt over 2014 e.v. structureel verwerkt. Dit geeft voor 2014 een voordeel van 205.000,-. Doordat er een redelijke zekerheid bestaat over het kunnen behalen van de bezuinigingstaakstelling ingaande 2015, wordt er vanaf 2015 rekening gehouden met een structureel voordeel van 175.000,-. Het lagere bedrag ingaande 2015 wordt veroorzaakt door een andere kostenverdeling over de deelnemende gemeenten. Specifiek voor Rijswijk is de totale bijdrage met ingang van 2015 (exclusief de extra bezuinigingstaakstelling van 10%) circa 14% lager. Financiële gevolgen Incidenteel Structureel Product Brandweer 1200 Bijdrage VRH 205.000 175.000 175.000 175.000 175.000 Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 14 van 52

PROGRAMMA VERKEER EN VERVOER Hoofddoelstelling programma Het behouden en verbeteren van de bereikbaarheid, verkeersveiligheid en de leefbaarheid van de gemeente Rijswijk. Naast verkeersbeleid en beheer en onderhoud van de bestaande infrastructuur maken we samen met onze inwoners en andere belanghebbenden plannen voor het verkeer in de toekomst. Beleidsproduct: Wegen, straten en pleinen 2100 Onkruidbestrijding op verharding (endogeen, incidenteel) Op de verharding wordt onkruid chemisch bestreden voor 50.000,- per jaar. Vanaf november 2015 is dit niet meer toegestaan. Dit jaar wordt een proef gestart in de wijken te Werve en Presidentenbuurt met een alternatief middel om het onkruid te bestrijden. Deze proef kost eenmalig 14.000,-. De verwachting is dat een niet-chemische methode circa 150.000,- meer zal gaan kosten (vanaf 2016). Daarbij is het niet zeker of hiermee hetzelfde resultaat bereikt kan worden. Nadat de proef is afgerond wordt een definitieve begrotingswijziging voorgelegd. Correctie budget machinaal vegen (endogeen, structureel) In de programmabegroting 2013 2016 is een structurele taakstelling opgenomen van 300.000,- op het onderhoud van de openbare ruimte. Deze taakstelling is op dit product deels ingevuld door de stad minder schoon te houden. Hiermee is een besparing bereikt van 100.000,-. Er is abusievelijk een bedrag van 25.000,- (opgenomen in het besparingsbedrag van 100.000,-) verminderd op het budget Openbaar groen en openluchtrecreatie. Dit moest in mindering worden gebracht op het budget machinaal vegen, zodat op dit product 25.000,- van het budget machinaal vegen vrijvalt. Zie ook het beleidsproduct Openbaar groen 5600. Financiële gevolgen Incidenteel Structureel Product Wegen, straten en pleinen 2100 Onkruidbestrijding -14.000 Machinaal vegen 25.000 25.000 25.000 25.000 25.000 Beleidsproduct: Openbaar vervoer 2120 Stationslocatie (exogeen,structureel) Eerder was sprake van mogelijke verkoop van het stationsgebouw aan het Generaal Eisenhowerplein. Om deze reden is het onderhoudsbudget geschrapt. Voorlopig blijft het pand in eigendom en lopen de gesprekken met NS nog door. Het pand wordt zeer intensief gebruikt en er zijn dure, onderhoudsgevoelige elementen, zoals roltrappen. Dit betekent een structureel nadeel van 100.000,- tot nader orde. Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 15 van 52

Financiële gevolgen Incidenteel Structureel Product Openbaar vervoer 2120 Stationslocatie -100.000-100.000-100.000-100.000-100.000 Beleidsproduct: Parkeren 2140 Parkeerregulering Oud-Rijswijk/Cromvliet (endogeen, uitgaven incidenteel en inkomsten structureel) Ingevolge de besluiten van B&W inzake parkeerregulering Oud Rijswijk/Cromvliet/Welgelegen/Huis te Lande, zijn onvoorziene lasten en baten te melden. Besloten is melding te doen in de voorjaarsnota. NB Omdat niet alle facturen al volledig voldaan/verwerkt zijn, wordt hier uitgegaan van ramingen. De investeringskosten zijn opgenomen in het onderdeel investeringen in deze rapportage. De kosten van communicatie, drukwerk, vergunningen en onderzoek worden geschat op 53.000,-. Daarnaast hebben wij besloten twee bijzondere opsporingsambtenaren (BOA s) in te huren van de gemeente Den Haag voor de periode 31 maart tot 1 juli tegen een bedrag van 56.160,-. Na deze drie maanden vindt handhaving plaats via inhuur. De kosten voor de rest van het jaar hiervoor bedragen 30.000,-. De totale kosten voor de exploitatie bedragen 139.160,-. Voor de kosten van het plaatsen van de bebording wordt aan de raad gevraagd een krediet beschikbaar te stellen. De baten komen uit de verkoop van nieuwe vergunningen en dagdeel-vergunningen en bedragen 87.700,-. Voor de jaren 2015 en verder zijn geen bedragen opgenomen, omdat sprake is van een proef. Na afronding van de evaluatie wordt de meerjarenbegroting hierop aangepast. Parkeerinkomsten (endogeen, structureel) Zoals gemeld bij de jaarrekening 2013, zijn er structureel tegenvallers bij de inkomsten (baten) van de parkeerregulering. Enerzijds veroorzaakt doordat er minder zakelijke parkeervergunningen verkocht worden (bijvoorbeeld door minder afnemers door leegstand panden in en rond het winkelcentrum In de Bogaard), anderzijds door terugloop in parkeerinkomsten (met name Oud Rijswijk, wellicht ook recessie). Er is aanleiding om de begrote baten met 65.000,- af te ramen op deze producten. Parkeerautomaten (endogeen, structureel) Vanuit winkeliers en gebruikers is er een sterke behoefte om met PIN te kunnen betalen. De afdeling verkeer heeft de opdracht gegeven om de parkeerautomaten te voorzien van dit systeem. De beheerslasten van het bedrijf die het betalingsverkeer regelt zijn 7.000,- per jaar. Dit kan niet binnen het onderhoudsbudget opgevangen worden. Financiële gevolgen Incidenteel Structureel Product Parkeren 2140 Uitgaven parkeerregulering -139.160 Parkeerautomaten -7.000-7.000-7.000-7.000-7.000 Inkomsten parkeerregulering 87.700 Afname inkomsten betaald parkeren -65.000-65.000-65.000-65.000-65.000 Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 16 van 52

PROGRAMMA ECONOMIE EN WERKEN Hoofddoelstelling programma We streven ernaar de sterke economische positie van Rijswijk te behouden en te versterken. Onze economische positie betreft de kantoren- en bedrijventerreinen, het (internationale) vestigingsklimaat en de winkelcentra. Beleidsproduct: Economische aangelegenheden 3100 Deelneming Stichting Businesspark Haaglanden (endogeen, structureel) De gemeenteraad heeft op 11 maart 2014 aangegeven om met toevoeging van wensen en bedenkingen, te weten het evalueren van de vorm van samenwerking na 1 jaar, in te stemmen met het besluit tot oprichting van en deelneming in Stichting Businesspark Haaglanden (BPH). Deelname in de stichting betekent ook jaarlijks het leveren van een financiële bijdrage. In het raadsbesluit is aangegeven hiervoor jaarlijks een bedrag van max. 10.000,- beschikbaar te stellen, waarvan 50% binnen het bestaande budget Economische Zaken kan worden opgevangen. Opgave Toekomst in de Bogaard (endogeen, incidenteel) Winkelcentrum In de Bogaard kent sinds 1,5 jaar een toenemende leegstand, van 6% (aanvaardbare frictieleegstand) in 2011 naar ruim 20% eind 2013. Redenen hiervoor zijn vaak exogeen: demografische transities, economische stagnatie, afname besteedbaar inkomen consument en toename internetverkopen. Naast de concurrentie met internet wordt ook de concurrentie met winkelcentra in buurgemeenten groter. Zo wordt er in Den Haag hard gewerkt aan het nog aantrekkelijker maken van Den Haag als winkelstad en voor Leidschenhage liggen er plannen voor een ontwikkeling, inclusief uitbreiding, van het winkelarsenaal. Het zijn één voor één factoren waar het winkelcentrum geen directe invloed op heeft maar wel direct de gevolgen van ondervindt. Het uit zich onder andere in een lagere consumentenstroom, retailers die hun zaak (gedwongen) sluiten, leegstaande panden of verschuiving van retailers van de ene passage naar de andere. Ondanks deze signalen, wordt er door de direct betrokkenen in het gebied, de eigenaren en de winkeliers, geen actie ondernomen met een focus op de lange termijn. De urgentie neemt toe, maar de opgave reikt verder dan alleen de eigen winkel of passage. Met 150 winkels en 11 vastgoedeigenaren heeft het centrum dan ook te maken met diverse, uiteenlopende belangen. Als gemeente hebben we de regierol genomen in het proces Toekomst in de Bogaard. Een proces waarbij we de komende jaren in samenwerking met de belangrijkste actoren (eigenaren, winkeliers en centrummanager) een krachtig centrum willen creëren wat in staat is in te spelen op de nieuwe markt en de nieuwe consument. Dit proces vergt inzet van diverse (externe) deskundigen die in staat zijn om snel en constructief met verschillende partijen (en belangen) een gezamenlijk doel na te streven. Daarnaast vraagt dit proces diverse out-of-pocket uitgaven voor het kunnen organiseren van bijeenkomsten met alle betrokkenen en het versterken van het commitment tussen alle partijen. Voor 2014 en de jaren hierna wordt er structureel extra budget gevraagd voor dit proces waarbij de focus ligt op het economisch sterker maken van het centrum. Voor 2014 wordt extra budget gevraagd van 30.000,-. Voor de jaren 2015, 2016 en 2017 zal dit worden betrokken bij de begroting 2015 en verder. Veertig procent van de totale kosten wordt uit bestaand budget gedekt. Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 17 van 52

Revitalisering Oud-Rijswijk De reserve revitalisering Oud-Rijswijk was bestemd om uitvoering te geven aan het Masterplan De Herontdekking van Oud-Rijswijk. Een van de doelstellingen van het Masterplan is het versterken van het cultuurhistorisch karakter, bijvoorbeeld door historisering van de gevels. Daarnaast wordt de reserve aangewend om een extra impuls te geven aan de kwaliteit van het openbaar gebied, op basis van de Rapportage Schoon en Heel; verbetering van de kwaliteit van het openbaar gebied is ook een doelstelling van het Masterplan. In overleg met de winkeliers is een plan voor aanpassing van de bewegwijzering gemaakt en is daarvoor opdracht gegeven aan de ANWB. De ontwikkeling van het bewegwijzeringsplan door de ANWB heeft langer geduurd dan verwacht. De eerste fase van het bewegwijzeringsplan is in 2013 uitgevoerd, de tweede fase zal gecombineerd met de herinrichting van de Haagweg worden uitgevoerd. Daartoe is in 2014 een bedrag van 57.470,- onttrokken aan de reserve. Vervolgens zal in samenhang met de herontwikkeling van de Haagweg een plan worden ontwikkeld voor herinrichting van het voorste gedeelte van de Herenstraat als belangrijke entree van Oud Rijswijk. Uit de reserve zal een financiële bijdrage worden geleverd aan de uitvoering van deze herinrichting. In de tweede halfjaarrapportage wordt hierop nader ingegaan. Financiële gevolgen Incidenteel Structureel Product Economische aangelegenheden 3100 Deelneming Stichting Businesspark Haaglanden -5.000-5.000-5.000-5.000-5.000 Toekomst in de Bogaard -30.000 Tweede fase van verbetering van de bewegwijzering rond winkelgebied Oud-Rijswijk -57.470 Mutatie reserve revitalisering Oud-Rijswijk 57.470 Beleidsproduct: Nutsbedrijven 3300 Dividend Eneco (exogeen, structureel) Het dividend van Eneco over het jaar 2013 wordt conform het BBV in 2014 verantwoord. Het dividend is vastgesteld op 2.144.900,-. Dit is hoger dan de raming zodat er een voordeel is van 70.790,-. Het is gebruikelijk dit voordeel structureel op te nemen. Financiële gevolgen Incidenteel Structureel Product Nutsbedrijven 3300 Dividend Eneco 70.790 70.790 70.790 70.790 70.790 Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 18 van 52

PROGRAMMA ONDERWIJS Hoofddoelstelling programma Iedere in de gemeente Rijswijk wonende of schoolgaande jeugdige behaalt een startkwalificatie. Gedurende de schoolcarrière zijn daarnaast de randvoorwaarden aanwezig om het individueel talent optimaal te ontwikkelen. Beleidsproduct: Huisvesting scholen openbaar en bijzonder onderwijs 4010 Noodlokalen W. van Rijswijckstraat (exogeen, structureel) De opgenomen baten worden in 2014 verhoogd van 3.300,- naar 9.400,-. In 2014 worden in plaats van 2, 4 noodlokalen bij t Prisma in gebruik gegeven aan de J.H. Snijdersschool. Dit betekent dat ook de lasten verhoogd moeten worden met 6.100,-. Meander (endogeen, structureel) Dit gebouw wordt gesplitst in een welzijnsgebouw en onderwijsgebouw (49% welzijn en 51% onderwijs). De naam van het onderwijsgebouw wordt gewijzigd in Steenvoordeschool locatie Kei. De begroting wordt budgettair neutraal aangepast. Omdat dit gevolgen heeft voor twee programma s moet dit in een begrotingswijziging worden opgenomen. Het programma Onderwijs wordt in 2014 verlaagd met per saldo 22.480,-, het programma Zorg, Welzijn en Volksgezondheid wordt met ditzelfde bedrag verhoogd. In de latere jaren verandert dit bedrag enigszins maar het blijft budgettair neutraal. Inzet combinatiefuncties/brede scholen De reserve Inzet combinatiefuncties/brede scholen zal in 2014 aangewend worden. Het gaat om een bedrag van 12.700,-. Financiële gevolgen Incidenteel Structureel Product Huisvesting scholen 4010 Toename aantal noodlokalen baten 6.100 6.100 6.100 6.100 6.100 Toename aantal noodlokalen lasten -6.100-6.100-6.100-6.100-6.100 Meander programma onderwijs 22.480 22.070 21.610 21.210 21.210 Meander programma zorg, welzijn en volksgezondheid -22.480-22.070-21.610-21.210-21.210 Inzet combinatiefuncties/brede scholen -12.700 Mutatie reserve inzet combinatiefuncties / brede scholen 12.700 Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 19 van 52

PROGRAMMA SPORT, CULTUUR EN RECREATIE Hoofddoelstelling programma Het stimuleren van deelname van de Rijswijkse bevolking aan sport, kunst en cultuur door het in stand houden van een breed aanbod. Hierdoor willen we een brede ontwikkeling bevorderen, sociale cohesie versterken, onderling respect vergroten en gezondheid verbeteren. Beleidsproduct: Sport 5300 Sloop opstallen Juventas (endogeen, incidenteel) Het college heeft in 2013 besloten de kantine en kleedkamers op dit voormalige sportcomplex te slopen. Het in standhouden van het gebouw leidde tot ongewenste situaties, zoals een wietkwekerij en illegale bewoning. De sloop was niet voorzien en derhalve niet opgenomen in de begroting. Dit betekent een tegenvaller van 55.230,-.Uitvoering van het collegebesluit is vertraagd i.v.m. flora- en faunawetgeving. Energiekosten sportaccommodaties (exogeen, structureel) Voor de (energie) budgetten wordt al jaren de nullijn gehanteerd terwijl de energieprijzen zijn gestegen. Het is op dit moment niet meer mogelijk de stijgende energiekosten op te vangen binnen het reguliere budget van de sportaccommodaties. De ramingen moeten worden bijgesteld conform de werkelijke prijsontwikkeling. Dit leidt tot de volgende structurele verhoging van de ramingen: Marimbahal ( 15.000,-); Van Zweedenzaal ( 30.000,-); gymzalen ( 5.000,-). Ter aanvulling op het bovenstaande geldt nog het volgende. Ook bij ander gemeentelijk vastgoed bestaan tekorten op de budgetten voor energie. Hierop vindt nader onderzoek plaats in het kader van het onderzoek vastgoed en herschikking welzijnsorganisaties. Bij de samenstelling van de begroting 2015 worden de resultaten hieruit meegenomen. Zwembad (exogeen, structureel) Zoals eerder is aangegeven staan de inkomsten van het zwembad onder druk. Er is meer concurrentie ontstaan door een nieuw zwembad in Den Haag (Hofbad). Scholen kiezen steeds minder voor schoolzwemmen en door de economische crisis ontvangen wij minder particuliere bezoekers. Dit leidt tot de volgende structurele aanpassingen in de ramingen: externe verhuur nadelig 35.000,-; vrij zwemmen nadelig 12.000,-; doelgroepzwemmen nadelig 16.000,-; diploma zwemmen voordelig 35.000,-; schoolzwemmen nadelig 10.000,-. Per saldo moeten de inkomsten met 38.000,- afgeraamd worden. Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 20 van 52

Gymnastieklokaal De Melodie (endogeen, structureel) In september 2013 is de brede school Muziekbuurt in gebruik genomen. De brede school is een multifunctioneel gebouw waarvan zowel het juridisch, als economisch eigendom verantwoordelijkheid van de gemeente is. Dit betekent dat de gemeente nu meer verantwoordelijkheden heeft t.o.v. de oude situatie waarbij het schoolbestuur juridisch eigenaar was. Een direct gevolg hiervan is dat het bij het complex behorende gymnastieklokaal een gemeentelijke verantwoordelijkheid is geworden. Het oude gymnastieklokaal is gesloopt. In de begroting was hiermee nog geen rekening gehouden. Dit alles verloopt budgettair neutraal. Omdat dit gevolgen heeft voor twee programma s moet dit in een begrotingswijziging worden opgenomen. Het programma Onderwijs wordt verlaagd met per saldo 1.600,-, het programma Sport, Cultuur en Recreatie wordt met ditzelfde bedrag verhoogd. Financiële gevolgen Incidenteel Structureel Product Sport 5300 Kosten sloop Juventas -55.230 Energiekosten -50.000-50.000-50.000-50.000-50.000 sportaccommodaties Inkomsten Zwembad -38.000-38.000-38.000-38.000-38.000 De Melodie programma Onderwijs 1.600 1.600 1.600 1.600 1.600 De Melodie programma Sport, Cultuur en Recreatie -1.600-1.600-1.600-1.600-1.600 Beleidsproduct: Kunst en cultuur 5400 Rijswijkse Schouwburg (endogeen, incidenteel voor twee jaar) Tijdens de begrotingsraad in november 2013 is door de raad de motie Schouwburg verder helpen aangenomen. Ter uitvoering van de motie heeft uw raad op 11 maart jl. op voorstel van het college besloten tot een tijdelijke aanvullende subsidiering van 200.000,- in de jaren 2014 en 2015. Daarbij is besloten dat de extra lasten van 131.000,- in 2014 en 69.000,- in 2015 zullen worden meegenomen in de eerste halfjaarrapportage 2014. Realisatie kunstwerk bij Brede School De Melodie (endogeen, incidenteel) Op grond van de Percentageregeling voor beeldende kunst wordt bij de Brede School De Melodie een kunstwerk gerealiseerd. In 2014 vindt de afronding plaats en dient de laatste termijn van 10.840,- excl. btw aan de kunstenaar te worden betaald. Voor de dekking van dit bedrag wordt eenzelfde bedrag onttrokken aan de reserve Realisatie kunst in de openbare ruimte. Vanuit het bouwbudget is het bedrag voor het kunstwerk in deze reserve gestort. Realisatie kunstwerk bij Villawijk Eikelenburg (endogeen, incidenteel) Op grond van de Percentageregeling voor beeldende kunst wordt bij de Villawijk Eikelenburg een kunstwerk gerealiseerd. Het kunstwerk wordt aangebracht op de nieuw te bouwen toegangsbrug. De kosten voor het kunstwerk bedragen 52.250,- excl. btw. Voor de dekking van dit bedrag wordt eenzelfde bedrag onttrokken aan de reserve Realisatie kunst in de openbare ruimte. Door de projectontwikkelaar is 55.790,- aan de gemeente uitbetaald. In dit bedrag zijn ook de vergoedingen voor het maken van schetsontwerpen opgenomen die in 2013 zijn betaald aan drie kunstenaars. Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 21 van 52

Realisatie kunstwerk bij Brede School Stationskwartier (endogeen, incidenteel) Op grond van de Percentageregeling voor beeldende kunst wordt bij de nieuw te bouwen Brede School Stationskwartier een kunstwerk gerealiseerd. In 2014 zal aan drie kunstenaars gevraagd worden een schetsontwerp te maken. Hiervoor ontvangen zij een vergoeding van 1.000,- excl. btw. Voor de dekking van deze 3.000,- excl. btw wordt eenzelfde bedrag onttrokken aan de reserve Realisatie kunst in de openbare ruimte. Financiële gevolgen Incidenteel Structureel Product Kunst en cultuur 5400 Aanvullende subsidie schouwburg -131.000-69.000 Kunstwerk De Melodie -10.840 Onttrekking reserve realisatie kunst 10.840 Kunstwerk Eikelenburg -52.250 Bijdrage ontwikkelaar kunstwerk Eikelenburg 55.790 Kunstwerk Stationskwartier -3.000 Onttrekking reserve realisatie kunst 3.000 Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 22 van 52

PROGRAMMA ZORG, WELZIJN EN VOLKSGEZONDHEID Hoofddoelstelling programma De deelname aan het maatschappelijke verkeer te bevorderen van alle burgers, jong en oud, met en zonder beperking. Alle inwoners doen mee en zijn betrokken bij de samenleving van Rijswijk. Welzijnsactiviteiten leveren een belangrijke bijdrage aan het behoud van zelfstandigheid en welbevinden van mensen. Het mede bevorderen en beschermen van de gezondheid van de Rijswijkse burger draagt hier ook aan bij. Beleidsproduct: Wet Maatschappelijke Ondersteuning 6220 Scootmobielen (exogeen, structureel) Het Rijk wil dat scootmobielen worden hergebruikt en heeft om deze reden de algemene uitkering verlaagd met 48.000,- voor 2015, 80.000,- voor 2016 en oplopend naar structureel 163.000,- vanaf 2017. Financiële gevolgen Incidenteel Structureel Product Wet Maatschappelijke Ondersteuning 62201 Hergebruik scootmobielen -48.000-80.000-163.000-163.000 Labelling Algemene Uitkering 48.000 80.000 163.000 163.000 Beleidsproduct: Jeugdbeleid 6301 Centra voor Jeugd en Gezin (exogeen, structureel) De extra middelen voor Jeugd en Gezin zijn in eerdere circulaires voor het jaar 2013 door het Rijk toegezegd en gelabeld. Het gaat om een structureel bedrag van 57.000,-. In verband met hogere regionale verplichtingen in het kader van de bekostigingsystematiek extra jongerencontactmoment JGZ ZHW zijn deze middelen aan dit budget toegekend. Financiële gevolgen Incidenteel Structureel Product Jeugdbeleid 6301 Extra jongerencontactmoment -57.000-57.000-57.000-57.000-57.000 Labelling Algemene Uitkering 57.000 57.000 57.000 57.000 57.000 Beleidsproduct: Welzijnsaccommodaties 6310 Julialaantje 28a (endogeen, structureel) De huurbaten en de uitgaven voor de huisvesting van 3 kunstenaars ad. 6.500,- zijn abusievelijk niet geraamd. De begroting wordt hierdoor, budgettair neutraal, structureel aangepast. Energiekosten Ottoburg (exogeen, structureel) Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 23 van 52

Voor de (energie) budgetten wordt al jaren de nullijn gehanteerd, terwijl de energieprijzen zijn gestegen. De raming moet worden bijgesteld conform de werkelijke prijsontwikkeling. Dit leidt tot een structurele verhoging van de raming Esdoornstraat / Ottoburg van 10.000,-. Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 24 van 52

Financiële gevolgen Incidenteel Structureel Product Welzijnsaccommodaties 6310 Julialaantje 28a lasten -6.500-6.500-6.500-6.500-6.500 Julialaantje 28a baten 6.500 6.500 6.500 6.500 6.500 Energiekosten Ottoburg -10.000-10.000-10.000-10.000-10.000 Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 25 van 52

PROGRAMMA WONEN EN LEVEN Hoofddoelstelling programma In samenwerking met betrokken partijen streven we ernaar dat inwoners van Rijswijk, maar ook nieuwe inwoners, plezierig kunnen wonen in een passende woning naar keuze en in een aantrekkelijke duurzame en groene leefomgeving. Beleidsproduct: Openbaar groen en openluchtrecreatie 5600 Correctie budget onderhoud openbare ruimte (endogeen, structureel) In de programmabegroting 2013 2016 is een structurele taakstelling opgenomen van 300.000,- op het onderhoud van de openbare ruimte. Deze taakstelling is op dit product deels ingevuld door de stad minder schoon te houden. Hiermee is een besparing bereikt van 100.000,-. Er is abusievelijk een bedrag van 25.000,- (opgenomen in het besparingsbedrag van 100.000,-) verminderd op het budget Openbaar groen en openluchtrecreatie. Dit moest verminderd worden op het budget machinaal vegen. Zie ook het beleidsproduct wegen. Daarnaast is de taakstelling op het budget zwerfvuil ten onrechte twee maal verwerkt. Efficiency voordeel Openbaar groen Met ingang van 2014 wordt 100.000,- efficiency voordeel behaald in het kader van het project 2020. Er wordt meer gewerkt met opstapbanen en meer zaken worden door DSW opgepakt. Dit levert een structureel voordeel op van 100.000,- ten gunste van het project 2020. Financiële gevolgen Incidenteel Structureel Product Openbaar groen en openluchtrecreatie 5600 Onderhoud openbare ruimte -25.000-25.000-25.000-25.000-25.000 Zwerfvuil -75.000-75.000-75.000-75.000-75.000 Efficiencyvoordeel Openbaar groen 100.000 100.000 100.000 100.000 100.000 Beleidsproduct: Milieubeheer 7230 Omgevingsdienst Haaglanden ODH (endogeen, structureel) De raming van de jaarlijks verschuldigde exploitatiebijdrage aan de gemeenschappelijke regeling Omgevingsdienst Haaglanden behoeft bijstelling. In 2013 zijn de taken toetsing en vergunningverlening Milieu én toezicht en handhaving op milieugebied overgegaan naar de Omgevingsdienst Haaglanden (ODH). De mensen die deze taken uitvoerden zijn meegegaan naar de gemeenschappelijke regeling ODH (mens volgt taak). De hiermee gemoeide salariskosten bedragen (inclusief overhead) 232.480,-. Dit bedrag was nog niet in de raming van de hogere exploitatiebijdrage verwerkt en nog niet in mindering gebracht op de personeelsbegroting van de gemeente. Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 26 van 52

Daarnaast zijn er op het gebied van vergunningverlening, toezicht en handhaving bij provinciale inrichtingen met ingang van 2014 taken van de Provincie naar de gemeente overgebracht. In de afgelopen Decembercirculaire van het gemeentefonds hebben de gemeenten extra middelen ontvangen voor uitvoering van deze taak. Voor Rijswijk bedraagt de vergoeding van het Rijk 32.000,-. In de begroting 2015 is de jaarlijkse exploitatiebijdrage verhoogd tot hetzelfde bedrag. bijdrage ODH 398.480 399.650 399.650 362.970 362.970 geraamd 134.000 134.000 134.000 134.000 134.000 saldo 264.480 265.650 265.650 228.970 228.970 dekking d.m.v. mindering op personeelsbegroting 232.480 232.480 232.480 232.480 232.480 dekking gemeentefonds 32.000 32.000 32.000 32.000 32.000 totale dekking 264.480 264.480 264.480 264.480 264.480 saldo (N=nadelig; V= voordelig) 0 N 1.170 N 1.170 V 35.510 V 35.510 Financiële gevolgen Incidenteel Structureel Product Milieubeheer 7230 Bijdrage ODH -264.480-265.650-265.650-228.970-228.970 Labelling Algemene Uitkering 32.000 32.000 32.000 32.000 32.000 Beleidsproduct: Ruimtelijke Ordening 8100 Anterieure overeenkomsten (endogeen, incidenteel) In de anterieure overeenkomst worden afspraken gemaakt tussen de gemeente en exploitant om te komen tot de ontwikkeling van een exploitatiegebied. De bijdrage die de exploitant aan de gemeente dient te betalen is ter dekking van de kosten die de gemeente heeft gemaakt of nog moet maken t.b.v. deze ontwikkeling. De volgende anterieure overeenkomst(en) is/zijn ondertekend en betaald: EPO Met het EPO is een anterieure overeenkomst gesloten voor de sloop en nieuwbouw op deze locatie en heeft zich jegens de Gemeente verplicht om de gemeentelijke apparaat- en proceskosten c.q. de Exploitatiebijdrage in verband met de voorbereiding, begeleiding en advisering en besluitvorming als bedoeld in artikel 4 van de Overeenkomst te vergoeden. De Exploitatiebijdrage bedraagt in totaal 131.000,-. McDonald s Polakweg Met McDonald s is een anterieure overeenkomst gesloten op grond van de Wet ruimtelijke ordening om de door de gemeente gemaakte (apparaats)kosten, waaronder planprocedurekosten, in het kader van het bouwplan te verhalen. Deze kosten bedragen 15.000,-. Financiële gevolgen Incidenteel Structureel Product Ruimtelijke Ordening 8100 EPO: exploitatiebijdrage 131.000 McDonald s: planprocedurekosten 15.000 Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 27 van 52

Beleidsproduct: Woningexploitatie 8200 Verkoop pand Julialaantje 28 (endogeen, incidenteel) Eind 2013 is overeenstemming bereikt over de verkoop van het pand Julialaantje 28 en een verkoopprijs overeengekomen van 386.000,-. De werkelijke overdracht vond pas plaats op 17 januari 2014 en werd veroorzaakt doordat de koper de financiering nog rond moest krijgen. Het bedrag dat daadwerkelijk ontvangen is, bedraagt 381.846,18. Het verschil tussen de verkoopprijs en het daadwerkelijk ontvangen bedrag zijn de notariële kosten, kadastrale kosten e.d. In de begroting is voor de verkoop van gemeentelijk vastgoed structureel een bedrag geraamd van 360.000,-. Het verschil, zowel positief als negatief, wordt verwerkt in de bestemmingsreserve vastgoed. Door deze verkoop ontstaat een positief verschil t.o.v. de raming van 21.850,- dat wordt gestort in de bestemmingsreserve vastgoed. Financiële gevolgen Incidenteel Structureel Product Woningexploitatie 8200 Verkoop Julialaantje 28 386.000 Kosten verkoop Julialaantje -4.150 Storting bestemmingsreserve vastgoed -21.850 Beleidsproduct: Volkshuisvesting 8220 Baten vergunningen bouwleges (exogeen, incidenteel) De bijgestelde raming van de bouwleges voor 2014 is aanzienlijk hoger dan die in de primitieve begroting. Dit heeft te maken met een eenmalige opbrengst voor een vergunning voor sloop en nieuwbouw en de gemaakte afspraken over de hoogte van de legeskosten. In totaal wordt een bijdrage betaald van 2,5 mln. Overeengekomen is, dat dit jaar het legesbedrag in 2 gelijke delen van 1,25 miljoen zal worden ontvangen. Meerdere keren per jaar actualiseren wij de te verwachten opbrengsten uit leges. Voor 2014 geeft de actualisatie geen reden tot wijziging, behoudens de hierboven genoemde ontwikkeling. Voor de volledigheid vermelden wij dat na de vaststelling van de herziening van de grondexploitatie RijswijkBuiten in 2014 er wederom een kostendekkendheidsonderzoek leges wordt uitgevoerd. Ambtelijke begeleiding EPO (exogeen, incidenteel) Het EPO heeft besloten om zich blijvend te vestigen in Rijswijk en gaat investeren in hoogwaardige nieuwbouw van toonaangevende allure. Voor de gemeente is het noodzakelijk om te zorgen voor een adequate ambtelijke begeleiding en ondersteuning van het realisatietraject. Op dit moment is nog niet te overzien wat deze begeleiding precies betekent voor de inzet. Gezien de complexiteit van het bouwprogramma wordt voor 2014 in ieder geval uitgegaan van een bedrag van 150.000,- voor extra ambtelijke ondersteuning en diensten. De kosten van 2015 e.v. zullen op een later tijdstip aan uw raad worden voorgelegd. Financiële gevolgen Incidenteel Structureel Product Volkshuisvesting 8220 Inkomsten bouwleges 2.500.000 Extra ambtelijke begeleiding -150.000 Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 28 van 52

Beleidsproduct: Bouwgrondexploitatie 8300 Beheer TH-locatie (endogeen, incidenteel) In de lopende begroting is voor kosten tijdelijk beheer TH-locatie een bedrag opgenomen van 130.000,-. Wij zijn onverwacht geconfronteerd met kosten voor noodzakelijke asbestsanering van het gebouw. De kosten bedroegen 65.450,- excl. BTW. Aangezien deze kosten niet voorzien zijn in de begroting, zal dit leiden tot een overschrijding. Financiële gevolgen Incidenteel Structureel Product Bouwgrondexploitaties 8300 Kosten asbestsanering -65.450 Beleidsmatige ontwikkelingen Beleidsproduct: Afvalverwijdering- en verwerking 7210 Ondergrondse containers De wens van Avalex is de ondergrondse containers van de gemeente Rijswijk in 2014 over te nemen en de hiermee samenhangende investeringen en kapitaallasten met de gemeente te verrekenen. Rijswijk zal hierover nog een definitief standpunt bepalen. Beleidsproduct: Riolering en waterzuivering 7220 Voortgang renovatieprogramma riolering In 2012 hebben we het Verbreed Gemeentelijke Rioleringsplan (VGRP) aan de raad aangeboden. Dit plan geeft op strategisch niveau aan welke investeringen nodig zijn en hoe de rioolheffing zich zal ontwikkelen. Er zijn een aantal nieuwe ontwikkelingen en inzichten: het rioleringsplan is uitgewerkt en geconcretiseerd in een operationeel meerjarenplan. Wij hebben nu een beter zicht wat komen gaat; er zijn meevallers: het lijkt erop dat we een groot aantal projecten met relatief goedkope technieken kunnen uitvoeren. Tevens hebben we een bijdrage van het Hoogheemraadschap van Delfland gekregen voor de Jaagpadleiding. Hier hadden we in de begroting geen rekening mee gehouden; er zijn ook tegenvallers: een aantal projecten zal naar aller waarschijnlijkheid eerder uitgevoerd moeten worden. Gelet op bovenstaande, zien wij voldoende aanleiding om de kostenonderbouwing van het VGRP opnieuw tegen het licht te houden. Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 29 van 52

PROGRAMMA SOCIALE ZAKEN Hoofddoelstelling programma De gemeente Rijswijk wil de zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid van burgers stimuleren. De gemeente werkt samen en legt duurzame verbindingen met haar maatschappelijke partners. Uitgangspunt is dat burgers maximaal gebruik maken van hun eigen kracht en mogelijkheden om deel te (blijven) nemen aan de samenleving. De gemeente biedt hulp aan mensen die daartoe niet zelf in staat zijn, om ze naar een zelfstandige bestaansvoorziening te begeleiden en hun participatie aan de samenleving te vergroten. Beleidsproduct: Participatie en minima 6102 Extra middelen armoedebestrijding (endogeen, incidenteel) Het kabinet vindt het van groot belang dat mensen met beperkte financiële middelen en/of problematische schulden volop mee kunnen doen in onze samenleving. In 2013 heeft het kabinet daarom extra middelen beschikbaar gesteld (landelijk 20 miljoen, voor Rijswijk 61.000,-) met daarbij de vraag aan gemeenten om deze middelen met name in te zetten voor kinderen die onvoldoende kunnen meedoen. In november 2013 is bij de behandeling van de begroting in de Raad een motie aangenomen om de extra middelen in te zetten voor kwetsbare groepen in Rijswijk zoals kinderen of ouderen met een klein of geen pensioen. Het college is gevraagd met voorstellen te komen voor uitvoering van de motie. Voor 2014 en verder heeft het kabinet bovenop de 20 miljoen van 2013 structureel extra middelen beschikbaar gesteld om de armoede- en schuldenaanpak te intensiveren. Voor 2014 is er 80 miljoen extra beschikbaar en vanaf 2015 100 miljoen per jaar. Voor Rijswijk betekent dit een extra budget in 2014 van 238.000,- en ingaande 2015 structureel 288.000,-. In april 2014 is in de raad een voorstel behandeld voor de besteding van een deel van de extra middelen. In dit voorstel is een regeling uitgewerkt voor gezinnen met een Ooievaarspas die hen de mogelijkheid geeft een keer op vakantie te gaan of uitstapjes te maken. Bij de uitwerking van de regeling is uitgegaan van ongeveer 250 huishoudens en 250,- per huishouden, de kosten voor de regeling bedragen 62.500,-. Voor het restant budget dat in 2014 beschikbaar is zullen later in het jaar voorstellen worden gedaan voor de besteding. De besteding van het restant van de extra middelen zal o.a. bekeken worden in samenhang met de aanpassing van de WWB waarin enkele maatregelen worden opgenomen m.b.t. het armoedebeleid en de relatie met de AWBZ en de WMO. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan de beperking van de mogelijkheid voor gemeenten om categoriale bijstand te verlenen. Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 30 van 52

Financiële gevolgen Incidenteel Structureel Product Participatie en minima 6102 Extra middelen armoedebestrijding -62.500 Labelling Algemene Uitkering 62.500 Beleidsmatige ontwikkelingen Inkomensvoorziening Aangezien het resultaat op de wet BUIG van jaar tot jaar beoordeeld wordt, en er in verband met de vele onzekerheden niet lopende het jaar al een voor- of nadeel wordt geraamd, zal er op basis van deze rapportage geen begrotingswijziging plaatsvinden. Hoewel deze rapportage eigenlijk by exception is lijkt het in verband met de omvang van de bedragen binnen dit product alsmede de grote politieke belangstelling toch belangrijk om een verwachting uit te spreken met betrekking tot het financiële verloop in 2014. Op basis van de realisatie over het eerste kwartaal 2014 en de budgetindicatie zoals die tot op heden door het ministerie is afgegeven zal Rijswijk ook in het jaar 2014 weer een voordeelgemeente zijn. Het voordeel op dit moment zou 3,1 miljoen bedragen maar hier zal zeker nog verandering in komen. Het macrobudget zal in lijn met de verwachting omtrent de lagere uitgaven aangepast worden. Op grond van de huidige inzichten wordt gemeenten geadviseerd rekening te houden met een daling van het macrobudget 2014 in de orde van grootte van 8% ten opzichte van het voorlopige macrobudget 2014 zoals dat in september 2013 over gemeenten is verdeeld. Het CPB zal in juni nog een nieuwe werkloosheidsraming maken. Zoals gebruikelijk zal het ministerie van SZW daarna het nader voorlopig budget 2014 bekend maken, waarin deze juniraming zal worden verwerkt. In september wordt het macrobudget voor 2014 definitief vastgesteld. Collectieve zorgverzekering Sinds 2006 heeft de gemeente een collectieve zorgverzekering bij Zorg en Zekerheid. Eind 2013 hebben directie en college besloten het huidige collectieve contract nog voor 1 jaar te verlengen. In 2014 moet dan een aanbesteding plaatsvinden voor 2015 (en verder). Op dit moment (maart 2014) is nog onduidelijk welke eisen we willen gaan stellen aan de nieuwe collectieve zorgverzekering. Het is bijvoorbeeld mogelijk om meer voorzieningen onder te brengen bij de collectieve verzekering. Zo worden de landelijke regelingen voor chronisch zieken en gehandicapten overgeheveld naar de gemeente. Deze regelingen zouden ondergebracht kunnen worden in de collectieve verzekering. Deze mogelijkheid wordt versterkt doordat per 1 januari 2015 de inkomensgrens van 110% voor de categoriale bijstand in de vorm van een collectieve verzekering wordt afgeschaft. Hiermee is de weg vrij om de collectieve verzekering open te stellen voor inwoners met bijvoorbeeld een chronische aandoening ongeacht inkomen. Uiteraard zit hier een nu nog onbekend kostenplaatje aan en zal hier ook een bestuurlijk akkoord voor gegeven moeten worden. Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 31 van 52

ALGEMENE DEKKINGSMIDDELEN EN ONVOORZIEN Beleidsproduct: Algemene dekkingsmiddelen 9500 Vermakelijkhedenretributie (endogeen, structureel) Bij de eerste halfjaarrapportage 2013 is gelet op lopende bezwarenprocedures de vermakelijkheden-retributie afgeraamd. Inmiddels zijn er afspraken gemaakt met de belastingplichtige en is afgesproken dat de aanslagen vermakelijkhedenretributie met terugwerkende kracht worden voldaan en dat het beroep tegen de aanslag wordt ingetrokken waardoor ook toekomstige aanslagen opgelegd kunnen worden. Vanaf 2014 resulteert dit in een structurele meevaller van 20.000,- per jaar. Ontwikkeling van de algemene uitkering gemeentefonds Decembercirculaire 2013 Naar aanleiding van de laatst uitgebrachte Decembercirculaire door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) is een aantal beleidswijzigingen door het Rijk doorgevoerd. Deze zijn financieel vertaald en in het navolgende overzicht opgenomen: Resultaten ten opzichte van de begroting 2014-2017 De Decembercirculaire 2013 levert ten opzichte van de begroting 2014-2017 het volgende beeld op (+ = voordelig;- = nadelig): De gelabelde bedragen zijn in deze rapportage onder het betreffende product opgenomen en toegelicht. Zo nodig worden de gelabelde bedragen hierna nader toegelicht. Labeling intensivering armoede- en schuldenbeleid (regel 6) Voor 2014 en verder heeft het kabinet bovenop de 20 miljoen van 2013 structureel extra middelen beschikbaar gesteld om de armoede- en schuldenaanpak te intensiveren. Voor 2014 is er 80 miljoen extra beschikbaar en vanaf 2015 100 miljoen per jaar. Voor Rijswijk betekent dit een extra budget in 2014 van 238.000,- en ingaande 2015 structureel 288.000,-. In het programma Sociale Zaken is rekening gehouden met besteding van een bedrag van 62.500,- voor gezinnen met een Ooievaarspas die hun de mogelijkheid geeft een keer op vakantie te gaan of uitstapjes te maken. Het resterende deel blijft gelabeld binnen het product algemene uitkering totdat er later in het jaar aanvullende voorstellen worden gedaan ter besteding. Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 32 van 52

Verwachte stijging Rijk aantal bijstandsontvangers tot 2018 met 30% (regel 11) Het Rijk verwacht een stijging van het aantal bijstandsontvangers tot 2018 met 30%. Om de hiermee samenhangende hogere vergoedingen voor invoeringskosten te kunnen bekostigen heeft het Rijk met ingang van 2015 een generieke korting voor gemeenten toegepast. Deze korting op de algemene uitkering bedraagt voor Rijswijk voor 2015 240.000,- oplopend tot 802.000,- in 2018. Gemeenten die dezelfde groei doormaken van het aantal bijstandsgerechtigden als het landelijke gemiddelde, worden voor het gelijke bedrag gecompenseerd via de berekeningsmaatstaf in de algemene uitkering van het aantal bijstandsgerechtigden. Gemeenten die een hogere groei doormaken krijgen een hogere compensatie en andersom. De gemeente Rijswijk heeft de laatste jaren een groei van het aantal bijstandsontvangers doorgemaakt die iets onder het landelijke gemiddelde ligt. Als deze trend zich doorzet, mag verwacht worden dat Rijswijk de komende jaren een relatief gering nadeel zal ondervinden. Om nu rekening te houden met een korting van het gehele bedrag oplopend tot 802.000,- is onjuist. Tegenover het verwachte relatief kleine nadeel in de algemene uitkering bestaat overigens een groot voordeel in het inkomensdeel (Wet Buig). Om deze reden wordt de korting in mindering gebracht op de algemene uitkering en een stelpost tot hetzelfde bedrag in inkomsten onder de algemene uitkering opgenomen en de werkelijke extra ontvangsten als gevolg van een hoger aantal uitkeringsontvangers en in tweede instantie het ontstane voordelig verschil in het inkomensdeel (Wet Buig) in de komende jaren met deze stelpost verrekend. Wmo (regel 12) Conform de Bestuursafspraken tussen Rijk en VNG uit 2011 is het Wmo-budget meerjarig vastgesteld en wordt het jaarlijks geïndexeerd. Voor het laatst is dit gebeurd in de Septembercirculaire op basis van 2,6%. Daarnaast is de Wmo sterk gestegen door het effect extramuralisering ZZP s en het onderbrengen in de Wmo van de compensatie voor het afschaffen van diverse regelingen van rijkswege verstrekte financiële vergoedingen. Het Rijk heeft de verhoogde uitkering van 357.000,- per jaar structureel toegekend. Deze extra middelen zijn, in afwachting van het werkelijk verloop van de nu onzekere financiële uitkomsten van de nieuwe Wmo (inclusief efficiencykortingen) apart gelabeld om eventueel flinke financiële nadelen op te kunnen vangen. Nieuwe verdeling gemeentefonds BZK heeft op 20 maart jl. de voorlopige uitkomst van de herverdeling van het gemeentefonds ingaande 2015 bekend gemaakt. Het gaat voor Rijswijk om een structureel voordeel van 725.000,-. De uitkomst is gebaseerd op de herverdeling van het gemeentefonds 2010 en moest nog interdepartementair worden afgestemd. Waaruit de plus bestaat wordt niet aangegeven. Eén van de oorzaken is o.a. de afbouw van de vaste bedragen die aan de vier grootste gemeenten werd toegekend. In de aanstaande Meicirculaire wordt naar verwachting de definitieve verdeling van het gemeentefonds opgenomen. Gezien de hoogte van de mutatie zal waarschijnlijk het hogere bedrag stapsgewijs over enkele jaren worden ontvangen totdat het maximumbedrag is bereikt. Gezien de voorlopige status van de herverdeling worden in de 2e halfjaarrapportage de definitieve mutaties opgenomen. Dividend BNG (exogeen, structureel) De winst over 2013 is ten opzichte van 2012 gedaald met 17,3%. Dit is vooral veroorzaakt door afwaardering van vorderingen. De BNG keert 25% van de nettowinst uit. Het dividend van de BNG over het jaar 2013 wordt conform het BBV in 2014 verantwoord. Het dividend is vastgesteld op 210.750,-. Dit is een nadeel van 36.510,-. Gezien de aanhoudende onzekerheden acht de bank het niet verantwoord een uitspraak te doen over de nettowinst 2014. Vooralsnog houden wij rekening met een structureel lagere opbrengst van 36.510,-. Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 33 van 52

Grondzaken (endogeen, incidenteel) Verkoop grond Park Hoornwijck 16 De bewoner heeft van de gemeente een perceel grond, gelegen naast zijn woning, gekocht ter grootte van 69 m2 voor een koopsom van 17.250,-. De leveringsakte is op 11 april 2014 bij de notaris gepasseerd. McDonald s Polakweg (endogeen, incidenteel) In de raadsvergadering van 13 mei jl. is een voorstel voor de realisatie van het bouwplan voor de nieuwe vestiging van McDonald s aan de Polakweg (Plaspoelpolder) aan de orde geweest. Voor de aankoop van de gemeentegronden en het verkrijgen van een opstalrecht betaalt McDonald s (éénmalig) 391.600,- (excl. BTW) aan de gemeente. De raad had na beantwoording van vragen geen bedenkingen meer. Reclame opbrengsten(endogeen, structureel) Enkele jaren gelden is besloten om het aantal reclame uitingen te vergroten. Dit plan is inmiddels ingevoerd binnen de gestelde kaders. De werkelijke inkomsten staan nu vast en liggen structureel 12.000,- lager dan de raming. Financiële gevolgen Incidenteel Structureel Product Algemene dekkingsmiddelen 9500 Vermakelijkhedenretributie 20.000 20.000 20.000 20.000 20.000 Algemene uitkering -277.000 212.000 245.000 312.000 307.000 Herverdeling gemeentefonds 725.440 725.440 725.440 725.440 Dividend BNG -36.510-36.510-36.510-36.510-36.510 Verkoop grond Park Hoornwijck 16 17.250 Verkoop grond McDonald s 391.600 Reclame opbrengsten -12.000-12.000-12.000-12.000-12.000 Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 34 van 52

ONTWIKKELING PARAGRAFEN PARAGRAAF BEDRIJFSVOERING Decentrale arbeidsvoorwaarden (endogeen, incidenteel) Op 10 december 2013 heeft het college van B&W besloten het Persoonsgebonden budget (PGB) ook in 2014 te continueren en hiervoor een bedrag van 48.000,- aan de reserve decentrale arbeidsvoorwaarden te onttrekken. Ook is besloten in 2014 het verkopen van verlofuren via het cafetariamodel toe te staan en de kosten hiervan te onttrekken aan de reserve decentrale arbeidsvoorwaarden. In de 2e halfjaarrapportage zal hierover meer inzicht bestaan en rapporteren we hierover. Taakstelling personele bezuiniging Bij het opstellen van de begroting 2013 is rekening gehouden met een taakstelling op de organisatie van 1.228.000. Hiervan moest 250.000,- in 2013 gerealiseerd worden en het restant structureel vanaf 2014. In 2013 is uiteindelijk een bedrag van 386.000,- structureel bezuinigd waardoor er voor 2014 en volgende jaren een bedrag resteert van 842.000,-. Voor 2014 is er inmiddels een bezuiniging gerealiseerd van 692.720,-,waarvan 592.720,- binnen het personele budget en 100.000,- efficiencyvoordeel binnen openbaar groen (zie programma wonen en leven). In de gerealiseerde bezuiniging voor 2014 zitten vooralsnog enkele incidentele bedragen. Structureel is er voor 2015 sprake van een bezuiniging van 370.850,- en 418.680,- vanaf 2016. Het bovenstaande betekent dat er nog een bedrag van 149.280,- voor 2014 moet worden gerealiseerd. Voor 2015 moet nog 471.150,- worden gevonden en structureel vanaf 2016 nog een bedrag van 423.320,-. In de loop van 2014 zal concrete invulling worden gegeven aan de resterende taakstelling 2014. Participatie 2.0 (endogeen, incidenteel) De transitie van het Sociaal Domein vergt aanzienlijke interne inzet van de organisatie. Het programmamanagement (inclusief ondersteuning 400.000,-) wordt gedekt uit het budget van het Projectenbureau. Voor de projectleiding van de verschillende decentralisaties worden de invoeringsbudgetten (Jeugdzorg en AWBZ) van het Rijk ( 117.000,-) ingezet. (Inmiddels is vanuit het Rijk toegezegd dat het invoeringsbudget Jeugdzorg zal worden opgehoogd naar hetzelfde niveau als in 2013 ( 92.000,-). Naar verwachting wordt dit in de meicirculaire meegenomen. Voor de dekking van de andere kosten is in het raadsvoorstel Jaarrekening 2013 voorgesteld om een reserve Sociaal Domein ter hoogte van 870.000,- in te stellen. De dekking komt uit het overschot op de zogenaamde BUIGgelden 2013. Uit de voorgestelde reserve wordt met name personeelsinzet vanuit de afdelingen SoZa en S&S bekostigd, evenals externe inhuur en kosten vanuit de samenwerkingen (bv. Inkoopbureau H10). Mocht deze reserve onverhoopt niet toegekend worden, dan zal er (ander) budget moeten worden aangevraagd. Externe juridische kosten (endogeen, structureel) Op dit moment wordt voorzien dat de post externe juridische kosten dit jaar meer dan 100.000,- (inclusief projectkosten) zal belopen. Dit is het gevolg van een afspraak dat deze kosten centraal worden betaald, en via de gebruikelijke verdeelsleutels verdeeld. Met het oog op de vorming van het Shared Service Center wordt voorgesteld om een budget van 60.000,- te reserveren, waaruit externe juridische kosten (niet zijnde projectkosten) kunnen worden gedekt. Juridische kosten als gevolg van projecten (bv. aanbestedingsprocedures) dienen binnen de budgetten van de desbetreffende projecten te worden opgevangen. Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 35 van 52

Regionale inkoopsamenwerking (endogeen, structureel) Rijswijk werkt al langdurig en vaak samen met partners in de regio op het gebied van inkoop en aanbesteding. Het college heeft besloten deze regionale samenwerking te formaliseren in de regionale netwerkorganisatie Inkoopkracht Zuid-Holland West. Ervaringscijfers geven aan dat de kosten (aandeel Rijswijk 21.700) jaarlijks drie keer worden terugverdiend als gevolg van schaalgrootte en efficiency. Afgesproken is om de samenwerking voor in eerste instantie 3 jaar aan te gaan. Samenwerking Delft (endogeen, incidenteel) Een groot deel van de kosten in verband met het Shared Service Center (SSC) out of pocket worden uit budgetten van de afdeling Bedrijfsvoering betaald. Inmiddels zijn we de fase genaderd dat dit niet meer haalbaar lijkt te zijn. Een en ander zal worden meegenomen in het transitiedocument waaraan nu wordt gewerkt. Vooralsnog is duidelijk dat er aanvullend budget benodigd is voor de afronding van de huidige voorbereidingsfase SSC. Ook nu wordt uitgegaan van een kostenverdeling 1/3 2/3 (Rijswijk-Delft). Zo brengen de uitvoering van de businesscase door KPMG en de ondersteuning door Leeuwendaal voor HR21 kosten met zich mee. Vooralsnog gaan we voor de rest van deze fase uit van een bedrag van 37.500; op basis van de overeengekomen verdeelsleutel heeft Delft 75.000,- aanvullend budget gevraagd. De businesscase wordt opgesteld ter ondersteuning van de besluitvorming inzake de mogelijke oprichting van het SSC. Verzekeringen (endogeen, structureel) Door een aanbestedingsvoordeel vallen de verzekeringskosten structureel (tot een volgende aanbesteding) lager uit. De verzekeringsbudgetten vallen onder diverse producten (bv. gebouwen, scholen, etc.). In totaal wordt het voordeel op 70.000,- per jaar geraamd. Verlaging personeelsbudget i.v.m. ODH (exogeen, structureel) Het personeelsbudget wordt verlaagd met 232.480,- aan personeelskosten, omdat een drietal fte is overgegaan naar de Omgevingsdienst Haaglanden. Voor een uitgebreide toelichting wordt verwezen naar de toelichting op het beleidsproduct Milieubeheer 7230 van het programma Wonen en Leven (blz. 25/26). Financiële gevolgen Product Incidenteel Structureel Bedrijfsvoering Decentrale arbeidsvoorwaarden -48.000 Onttrekking reserve arbeidsvoorwaarden 48.000 Participatie 2.0-117.000 Labelling Algemene Uitkering 117.000 Externe juridische kosten -60.000-60.000-60.000-60.000-60.000 Regionale inkoopsamenwerking -21.700-21.700-21.700 Samenwerking Delft -37.500 Verzekeringen 70.000 70.000 70.000 70.000 70.000 Invulling bezuinigingstaakstelling personeel -692.720-370.850-418.680-418.680-418.680 Verlaging personeelslasten 592.720 270.850 318.680 318.680 318.680 Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 36 van 52

Verlaging personeelsbudget i.v.m. ODH 232.480 232.480 232.480 232.480 232.480 Programmawijziging Sociaal Domein Vanaf 1 januari 2015 draagt de gemeente financiële en bestuurlijke verantwoordelijkheid op een drietal nieuwe taken in het kader van het Sociaal Domein. Het gaat om de Jeugdzorg, Participatie en AWBZ en zij dienen een plek te krijgen in de begroting. Één van de kenmerken van de Rijksbudgetten die we gaan ontvangen, is dat ze ontschot zijn. Dat wil zeggen dat tekorten in het ene onderdeel worden gecompenseerd met plussen uit de andere onderdelen. Dit pleit voor één centraal programma Sociaal Domein. In de huidige begrotingsopzet zouden de onderdelen deels thuis horen in het programma Sociale Zaken en deels in het programma Zorg, Welzijn en Volksgezondheid. Wij willen deze programma s integreren tot één programma Sociaal Domein. Hiermee kan tevens de paragraaf Wet Maatschappelijke Ondersteuning komen te vervallen, doordat dit aspect ook in het programma Sociaal Domein wordt meegenomen. De raad wordt voorgesteld hiermee akkoord te gaan. Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 37 van 52

PARAGRAAF FINANCIERING Rente exploitatie (exogeen, incidenteel) In 2014 is de rente van kasgeldleningen op een zeer laag niveau gebleven (circa 0,20%- 0,25% op jaarbasis). Ook de rente voor de langere termijn (kapitaalmarkt) blijft laag (10 jaars per ultimo april circa 1,8%). Het lage renteniveau op de geldmarkt zal waarschijnlijk tot ver in 2015 worden gehandhaafd; diverse indicatoren wijzen op lagere inflatie en weinig groei voor de consumentenbestedingen in Europa, zodat naar verwachting het rentebeleid van de ECB ongewijzigd blijft. Wij houden de ontwikkelingen in de gaten om tijdig maatregelen te kunnen nemen. Opnieuw hebben wij in het eerste halfjaar 2014 optimaal gebruik gemaakt van de lage rente van korte termijnleningen en daarvoor de kasgeldlimiet flink overschreden. Hierdoor is de geraamde lening in het tweede halfjaar 2013 van 15 miljoen en de lening 2014 van 20 miljoen vooralsnog niet opgenomen. Voor het tweede halfjaar 2014 zal de maximale periode van de overschrijding van de kasgeldlimiet bereikt worden en zal een deel van de opgenomen kasgeldleningen worden omgezet in leningen voor de langere termijn. Op dat moment zullen we een nieuwe berekening maken van de financieringsbehoefte op de middellange en lange termijn. Als gevolg van uitstel van opname van langlopende leningen tot later in het jaar houden wij voorlopig rekening met een incidenteel rentevoordeel van 200.000,-. Bespaarde rente (exogeen, structureel) Door een toename van de reserves en voorzieningen t.o.v. de primitieve programmabegroting 2014 wordt er een voordeel behaald op de bespaarde rente van 126.710,-. Financiële gevolgen Product Incidenteel Structureel Financiering Rente langlopende geldleningen 200.000 Bespaarde rente 126.710 126.710 126.710 126.710 126.710 Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 38 van 52

ONTWIKKELING INVESTERINGSKREDIETEN 2014 Financieel- en HRM-pakket Samen met Delft oriënteren we ons op de aanschaf van een nieuw gezamenlijk financieel informatiesysteem/personeels- en Salarissysteem. Het is de bedoeling dat de aanbesteding eind 2014 gaat plaatsvinden zodat in 2014/2015 de implementatie kan plaatsvinden. Vanaf boekjaar 2016 zou het nieuwe systeem operationeel moeten zijn. De totale kosten voor aanschaf en implementatie van het nieuwe systeem zijn nog onzeker. Er heeft een marktconsultatie plaatsgevonden, maar niet alle partijen hebben een prijsindicatie kunnen geven in dit stadium van het proces. Uitgegaan wordt van een investering (Rijswijks aandeel) van 400.000,- voor beide systemen, met een afschrijvingstermijn van 5 jaar. Het begrote budget is het aandeel aanschaf van Rijswijk, inclusief de implementatie. De Raad wordt voorgesteld een krediet van 400.000,- beschikbaar te stellen. Uitvoering fietsbeleid 2011 De komende jaren staan er veel fietsprojecten gepland. Een deel van de projecten kan uitgevoerd worden met gelden die vanuit het stadsgewest of de provincie beschikbaar worden gesteld (subsidies). De budgetten onder dit investeringsnummer worden aangewend voor het afronden van een van de hoofdfietsroutes in Rijswijk, de route vanaf de nieuwe fietsbrug over de Rembrandtkade richting Den Haag. In 2015 worden de fietspaden langs de Steenlaan en de Rembrandtkade (tussen S.W.Churchilllaan en Lindelaan) geoptimaliseerd. Dit krediet geldt als eigen inleg voor het verkrijgen van subsidiegelden voor deze projecten. De onttrekking van deze middelen vindt plaats in 2015 in plaats van 2014. Ontsluiting CBR locatie Dit krediet is gereserveerd voor de aanleg van een nieuwe ontsluitingsweg voor het Stationskwartier en de kiss-en ridezone voor de Brede School De Piramide. In het collegevoorstel van 4 september 2013 is onder andere het financiële kader aangegeven en de financiering. Bij het Stadsgewest Haaglanden is extra subsidie aangevraagd voor dit project. In juli 2014 wordt bij de vaststelling van het Investeringsprogramma Verkeer en Vervoer (afk. IPVV) 2014/2015 bekend of deze extra subsidie ook daadwerkelijk wordt toegekend. In de 2e halfjaarrapportage zal hierop worden teruggekomen. Parkeerregulering Cromvliet en Oud Rijswijk In de collegevergadering van 20 februari 2014 is besloten een krediet beschikbaar te stellen voor het plaatsen van bebording t.b.v. de parkeerregulering in de wijken Cromvliet en Oud Rijswijk, ter grootte van 80.000,-. De afschrijving vindt plaats over een periode van 10 jaar. De jaarlijkse rente en afschrijvingslasten bedragen vanaf 2015 11.200,-. De Raad wordt voorgesteld een krediet van 80.000,- beschikbaar te stellen. Brede School Stationskwartier Vanuit dit bouwbudget wordt een bedrag van 45.150,- excl. BTW gestort in de reserve realisatie kunst. In de raming van het krediet is met deze uitgaven rekening gehouden. De Raad wordt voorgesteld akkoord te gaan met de verlaging van het krediet. Renovatie softbalveld 305 sportpark Hoekpolder Dit krediet van 44.000,- kan vervallen. De kosten worden opgevangen binnen het reeds beschikbaar gestelde krediet Toplaagrenovatie softbalveld. Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 39 van 52

Realisatie waterzuivering hockeyvelden Dit krediet van 79.000,- kan vervallen. Dit is reeds in 2013 gerealiseerd en de kosten zijn meegenomen in het krediet voor de renovatie van kunstgras hockeyvelden van sportpark Elsenburg. Investeringskosten stimuleringsmaatregel verkoop woningen In december 2013 heeft uw raad ingestemd met het voornemen tot invoering van erfpacht als stimuleringsmaatregel voor de uitgifte van gronden voor nieuwbouwwoningen in RijswijkBuiten. Erfpacht zal worden ingezet als marketingtool voor de gebiedsontwikkeling van RijswijkBuiten. Het doel is om kopers te enthousiasmeren voor de aankoop van woningen in het gebied, door de keuze voor erfpacht als financieringsmaatregel te kunnen aanbieden. Dat verlaagt de financiële drempel voor de financiering van de woning en zal een gunstig effect kunnen hebben voor het tempo voor de woningbouwproductie. De invoering van de maatregel brengt investeringskosten met zich mee (vooral oprichtingskosten). Voor de invoering van de stimuleringsmaatregel wordt een investeringskrediet van 150.000,- aangevraagd. Het bedrag wordt in 5 jaar afgeschreven en terugverdiend door het verschil tussen de werkelijke rentelasten en de betaalde canon. Renovatie Jaagpadleiding Delfland De arbitrage met het Hoogheemraadschap van Delfland over de renovatie van de Jaagpadleiding is afgerond. Delfland moet 1.500.000,- voor de renovatie betalen. Dit wordt in mindering gebracht op de investeringskosten. Financiële gevolgen Product Incidenteel Structureel Kapitaallasten Financieel- en HRM-pakket 96.000 92.800 89.600 86.400 Uitvoering fietsbeleid 2011 1 Ontsluiting CBR locatie 1 Parkeerregulering Cromvliet en Oud Rijswijk 11.200 10.880 10.560 10.240 Brede School Stationskwartier 1 Renovatie softbalveld 305 sportpark Hoekpolder 1 Realisatie waterzuivering hockeyvelden 1 Investeringskosten stimuleringsmaatregel verkoop woningen 2 0 0 0 0 Renovatie Jaagpadleiding Delfland 3 1. De mutatie in de kapitaallasten wordt verrekend met de stelpost kapitaallasten. De doorrekening van de kapitaallasten zal worden meegenomen in de 2 e halfjaarrapportage. 2. De kapitaallasten van de investeringskosten worden gedekt uit de erfpachtvergoedingen 3. De lagere lasten worden betrokken bij de doorlichting van het Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan inclusief dekkingsplan en tariefstelling rioolheffing. Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 40 van 52

RESERVES, VOORZIENINGEN EN VOORHEEN VOORZIENINGEN Reserve realisatie kunst in de openbare ruimte (endogeen, incidenteel) Op grond van de Percentageregeling voor beeldende kunst wordt bij de nieuw te bouwen Brede School Stationskwartier een kunstwerk gerealiseerd. Vanuit het bouwbudget wordt het bedrag voor het kunstwerk, in totaal 45.150,- excl. btw, in deze reserve gestort (zie afwijking krediet kapitaaldienst). Financiële gevolgen Product Incidenteel Structureel Reserves en voorzieningen Reserve realisatie kunst in de openbare ruimte -45.150 De overige mutaties in de reserves staan vermeld onder de programma s waar de maatregelen zijn opgenomen. Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 41 van 52

KADERBRIEF 2015 Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 42 van 52

Inleiding De kadernota markeert de jaarlijkse start van de gemeentelijke sturingscyclus. Bij de kadernota stelt u de kaders vast waarbinnen de begroting voor het nieuwe jaar moet worden uitgewerkt. Omdat het reguliere moment van de kadernota dit jaar zeer kort op de gemeenteraadsverkiezingen volgt, kiezen wij eenmaal voor een lichtere variant: de kaderbrief. Wij kiezen ervoor de tijd te nemen voor het bepalen van de focus en de bestuurlijke ambities voor de komende jaren én om overhaaste beslissingen te voorkomen. Dit besluit betekent, dat het kaderstellende debat dit jaar plaatsvindt bij de begroting 2015. In deze kaderbrief wordt de meerjarenbegroting geactualiseerd: de invloed van de loon- en prijsontwikkeling, ontwikkelingen in de inkomsten en onontkoombare knelpunten worden in kaart gebracht. De kaderbrief bepaalt het beginsaldo van de begroting 2015 en geeft de ruimte weer waar binnen de uitvoering van het collegeprogramma moet plaatsvinden. Meer dan het in kaart brengen van de invloed van deze ontwikkelingen wordt in deze kaderbrief (nog) niet gedaan. Een sluitend meerjarenperspectief is aan de orde bij de begroting 2015. Begrotingsrichtlijnen Prijsstijging Door het Centraal Plan Bureau wordt een inflatiepercentage voor 2015 geprognosticeerd van 1,5% (publicatiedatum 18 maart). Deze prijsstijging van de materiële budgetten ten opzichte van de begroting 2014 wordt alleen toegekend indien dit afdoende wordt onderbouwd. Subsidies aan derden De subsidies worden jaarlijks geïndexeerd overeenkomstig de stijging of daling van het Consumenten Prijs Indexcijfer, gepubliceerd door het Centraal Bureau voor de Statistiek. De basis voor de indexatie is het voorafgaande jaar ten opzichte van het jaar waarin de raming van de subsidie plaatsvindt. De stijging over 2013 bedroeg 2,5%. Gemeenschappelijke regelingen In de colleges van alle Haaglandengemeenten is afgesproken dat voorafgaande aan een nieuwe begrotingscyclus gezamenlijke afspraken worden gemaakt over de financiële kaderstelling voor gemeenschappelijke regelingen (GR). Er is gezamenlijk een kaderbrief vastgesteld en verstuurd naar de verschillende GR en. Voor Rijswijk zijn dat VeiligheidsRegio Haaglanden, OmgevingsDienst Haaglanden, Stadsgewest Haaglanden, Avalex en de Dienst Sociale Werkvoorziening De kaders hebben betrekking op: indexering, taakstelling, risico s en weerstandcapaciteit, omgang met tekorten/overschotten, inzicht in toepassing en naleving financieel kader, Wet Normering Topinkomens en tijdige inzending van stukken. De indexering wordt gebaseerd op het Indexcijfer voor Materiële OverheidsConsumptie (IMOC) zoals opgenomen in het Centraal Economisch Plan (CEP) van het Centraal Planbureau. Voor 2015 wordt de prijsontwikkeling en daarmee de indexering ingeschat op 1,5%. Daarbij is echter aangegeven dat de gemeenten worden geconfronteerd met forse, nieuwe rijksbezuinigingen via het Gemeentefonds en met financiële risico s als gevolg van de decentralisaties in het sociaal domein (Participatiewet, AWBZ/WMO en Jeugdzorg). Bij de verwerking van deze bezuinigingen wordt ook een bijdrage van de GR en verwacht. In de brief is verzocht om aan te geven wat de gevolgen zijn van een aanvullende taakstelling ter hoogte van het structureel achterwege laten van de verwachte indexering 2015. Omdat de besluitvorming in de negen gemeenten lang heeft geduurd, is dit slechts gedeeltelijk in de begrotingen van de GR en verwerkt. Het gezamenlijke optreden vanuit de Haaglandengemeenten wordt steeds meer vorm gegeven. De verwachting is dat bij de begroting 2016 hier tijdig afspraken over kunnen worden gemaakt. Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 43 van 52

Belastingtarieven In de meerjarenbegroting 2014-2017 is de extra verhoging van de OZB met jaarlijks 1,75% verwijderd. Er dient alleen rekening gehouden te worden met het indexatiecijfer. De opbrengsten uit afvalstoffenheffing en brede rioolheffing worden afzonderlijk bepaald en vastgesteld. Uitbreiding woningareaal Aanpassingen in budgetten als gevolg van de mutaties in het aantal inwoners, huishoudens, woningen en openbaar gebied dienen in de begroting verwerkt te worden. Op dit moment zijn deze cijfers nog niet beschikbaar. Na vaststelling van de herziene grondexploitatie RijswijkBuiten kunnen deze cijfers worden verwerkt in de meerjarenbegroting. Algemene uitkering De algemene uitkering is in de voorjaarsnota berekend in prijzen 2014. De begroting 2015 en dus de kaderbrief wordt berekend in prijzen 2015. De hoogte van de algemene uitkering moet daarom worden aangepast aan de prijzen van 2015. Het Rijk hanteert voor de berekening van de algemene uitkering de indicator van de prijsmutatie van het bruto binnenlands product (BBP). Voor 2015 bedraagt deze stijging volgens de laatste inschattingen van het CPB van maart 2014 1,25% t.o.v. 2014. Dit is gelijk aan een bedrag van circa 600.000,- structureel. Loonontwikkeling gemeente Momenteel zijn er nog onzekerheden omtrent de CAO onderhandelingen. De vakbonden eisen een structurele loonsverhoging van 2,5% in 2013 en 3,0% in 2014. De VNG geeft echter aan dat een loonstijging van 5,5% de financiële positie van gemeenten en de werkgelegenheid nog verder onder druk zal zetten. Het ultimatum dat door de vakbonden was gesteld is dan ook door de VNG verworpen. Dit betekent dat er nieuwe onderhandelingen tussen de vakbonden en de VNG zullen volgen. Omdat wij verwachten dat de VNG de vakbonden in ieder geval deels tegemoet zal komen, stellen wij voor om in het meerjarenperspectief alvast rekening te houden met een loonstijging van 2,5%. Dit percentage is gelijk aan de werkelijke inflatie over 2013 en de eis van de vakbonden over datzelfde jaar. De werkelijk benodigde bijstelling is weliswaar nog afhankelijk van de uitkomst van de onderhandelingen, maar hiermee doen wij recht aan het voorzichtigheidsprincipe en komen wij in onze ogen tot een realistischer meerjarenperspectief. De voorgestelde indexatie leidt tot een verwachte kostenstijging van 667.000,- vanaf 2015. Inflatie aanneemkosten onderhoud openbare ruimte De meerjarenbegroting gaat uit van de nullijn. Dat wil zeggen: er wordt geen inflatiecorrectie toegepast. In lijn met de besluitvorming van vorig jaar wordt voor de openbare ruimte voor 2015 een uitzondering gemaakt. Aannemers rekenen immers wel inflatiecorrectie aan ons door. Dit geldt voor de meerjarencontracten en bijvoorbeeld de inzet van DSW in het groen. Het niet toekennen van inflatiecorrectie leidt dan automatisch tot een tekort op de begroting of tot kwaliteitsverlies wanneer we binnen de grenzen van de contracten de hoeveelheid werk kunnen verminderen. In feite betekent dit laatste dat er een bezuiniging wordt doorgevoerd. Wij stellen voor om vanaf nu structureel een uitzondering te maken voor de openbare ruimte en structureel een inflatiecorrectie te hanteren. Ons uitvoeringsbudget voor externe partijen is 4.2 mln. Een inflatieaanpassing van 1.5% per jaar leidt tot een budgetverhoging van afgerond 75.000,- in 2015 e.v. Ook de huur van Hoogvoorde wordt jaarlijks geïndexeerd conform contract. De verhoging voor 2014 is al ingecalculeerd, die voor 2015 (e.v.) nog niet. Er wordt verwacht dat de correctie 23.000,- is. Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 44 van 52

Doorrekening van de uitgangspunten leidt tot de volgende bijstellingen: Financiële gevolgen Product indexatie op de inkomsten 1,5% Incidenteel Structureel (+ = voordelig; -/- = nadelig) 2015 2016 2017 2018 - huren 38.186 38.186 38.186 38.186 - leges en retributies 24.125 24.425 25.316 25.316 - OZB 179.095 179.818 182.051 182.051 - toeristenbelasting 2.809 2.809 2.809 2.809 - hondenbelasting 2.111 2.111 2.111 2.111 - BIZ 1.387 1.387 1.387 1.387 - parkeerinkomsten 8.704 8.704 8.704 8.704 - algemene uitkering 600.000 600.000 600.000 600.000 subsidie 2,5% -191.421-191.571-191.421-191.421 loonkostenontwikkeling 2,5% -667.000-667.000-667.000-667.000 Indexering huur Hoogvoorde -23.000-23.000-23.000-23.000 Indexering openbare ruimte -75.000-75.000-75.000-75.000-100.004-99.131-95.857-95.857 Coalitieakkoord In het coalitieakkoord zijn de ambities van ons college voor de komende vier jaar vastgelegd. Een belangrijke afspraak is dat de financiën op orde dienen te zijn. Een sluitende meerjarenbegroting is uitgangspunt. Enkele budgettaire regels voor de gehele periode 2014-2017, zonder uitputtend te zijn, worden hier herhaald: werken aan een controleerbare begroting met inzicht in vrij besteedbare middelen en gebonden middelen; de begroting structureel in evenwicht te houden met voldoende risicoreserves; tekorten in eerste instantie te compenseren binnen een beleidsprogramma; meevallers in eerste instantie terug te laten vloeien naar de algemene middelen zodat een integrale afweging mogelijk is; taakstellende bezuinigingen in opdracht te geven aan een beleidsterrein en geen generieke taakstellingen op te dragen; gelden die vrijvallen door investeringen die niet doorgaan terug te laten vloeien naar de algemene middelen zodat een integrale afweging mogelijk is; structureel en op lange termijn kostendekkende heffingen en leges door te voeren met name voor diensten waar langjarige investeringen voor nodig zijn; de onroerendzaakbelasting jaarlijks aan te passen aan de inflatie; verhoging van de onroerendzaakbelasting alleen door te voeren, als laatste middel, als dit noodzakelijk is voor de financiering van onvoorziene tekorten in het kader van de decentralisaties op het sociale domein of de grondexploitatie; te streven naar een lastendruk onder het gemiddelde van andere gemeenten in de regio Haaglanden. Ontwikkelingen Decentralisatie-dossiers Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 45 van 52

De kortingen op de budgetten van Jeugdzorg en AWBZ en WMO zijn fors. De inhoudelijke (rand)voorwaarden en definitieve budgetten zijn nog allerminst zeker. De nieuwe Participatiewet moet nog door de Eerste Kamer worden behandeld. De nieuwe WMO moet zelfs nog door de Tweede Kamer worden behandeld. Over de WMO heeft de Raad voor Financiële Verhoudingen (RvF) geadviseerd tot uitstel, en de VNG heeft aangegeven de WMO met de huidige kaders en budgetten niet uit te kunnen voeren. Uitstel van de nieuwe WMO is dan ook niet ondenkbaar. In de meicirculaire 2014 zullen (meer) definitieve budgetten bekend worden gemaakt. Meicirculaire 2014 De meicirculaire 2014 verschijnt te laat om in deze Kaderbrief te verwerken en zal zoals gebruikelijk onderdeel uit maken van het raadsvoorstel van de Begroting 2015. De verwachting is dat de circulaire in ieder geval meer inzicht geeft in de financiële effecten van de decentralisatiedossiers. Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 46 van 52

Bijlage financiële consequenties 1e halfjaarrapportage + = voordelig, - /- = nadelig Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 47 van 52

Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 48 van 52

Registratienummer: 14.048658 2-6-2014 15:29:00 pagina 49 van 52