Geachte lezer, Uitval van studenten is zowel in het middelbaar onderwijs als in het hoger onderwijs een actueel thema. In deze nieuwsbrief besteden we hier aandacht aan, waarbij we zowel de wetenschap aanhalen als de praktijk erbij pakken; wat kan je als onderwijsinstelling hier wezenlijk aan doen? Eén ding is duidelijk; het is van belang dat onderwijsinstellingen al aan de start van de studieloopbaan actief zijn in het vaststellen van eventuele belemmeringen en talenten van de student. Op basis hiervan kan vorm worden gegeven aan de studieloopbaanbegeleiding. In deze nieuwsbrief: Heeft de directeur van NOA, Remko van den Berg, een kerstwens waarbij hij vertelt over het goede doel waar NOA dit jaar aan schenkt (pag. 2) Besteden we aandacht aan een door NOA ontwikkeld intakeassessment bij studenten van de Hogeschool Rotterdam: de Startmeter (pag. 3) Nemen we u mee naar een intervisiebijeenkomst die wij hebben gehouden voor MCT gebruikers in het MBO (pag. 6) Beschrijft Anita de Vries de uitkomsten van haar eerste onderzoek over persoonlijkheid en studiesucces. Voorts wijzen wij op twee vacatures bij NOA voor onderzoeksstage (pag. 8) Geven wij de resultaten van het door NOA gehouden klanttevredenheidsonderzoek (pag. 11) Delen wij trots mee dat NOA ISO gecertificeerd is en lichten wij toe wat dat voor u als klant betekent (pag. 13) Beschrijven wij hoe NOA zich houdt aan de Wet Bescherming Persoonsgegevens en wat dat precies inhoudt (pag. 14). Ik wens u veel leesplezier! Maud Beucker Andreae Eindredacteur NOA Nieuwsbrief Amsterdam, december 2009 NOA De Boelelaan 7 1083 HJ Amsterdam T: 020 50 40 800 F: 020 50 40 801 E: info@noa-vu.nl W: www.noa-vu.nl 1
Kerstwens NOA heeft dit jaar besloten haar traditionele kerstcadeau te schenken aan de Stichting voor Vluchteling-Studenten UAF (www.uaf.nl). Deze stichting zet zich in om hoger opgeleide vluchtelingen en asielzoekers te ondersteunen bij hun studie en het vinden van passend werk. Hoewel het UAF het afgelopen jaar nog 314 studenten naar werk heeft begeleid, verwacht ze dat dit het komende jaar veel moeilijker zal worden. Dat de financiële crisis vooral personen met verschillende culturele achtergronden kwetsbaar maakt wordt geïllustreerd door de toenemende werkloosheid onder deze groepen. Het instituut voor multiculturele ontwikkeling Forum constateerde onlangs dat het percentage werklozen onder niet-westerse allochtonen in het tweede kwartaal van 2009 naar 11 procent was gegroeid, tegenover een gemiddelde werkloosheid in Nederland van 4,8 procent. Dat een goede opleiding van groot belang is voor je kansen op de arbeidsmarkt hoef ik u niet te vertellen. Ook niet dat hoge opgeleide arbeidskrachten voor Nederland als kenniseconomie van essentieel belang zijn. Hoe triest zou het dan ook zijn wanneer wij hoog opgeleide vluchtelingen die vaak enorm gemotiveerd zijn om hun steentje bij te dragen aan de kant zouden blijven staan. Ik hoop dan ook dat we ondanks de crisis onze openheid zullen houden zowel aan de grens voor mensen die hulp nodig hebben als in onze bedrijven waar anders zijn nog wel eens een nadeel kan zijn. Remko van den Berg directeur 2
De Startmeter Een derde van de uitval in het eerste jaar van het hoger onderwijs is in een vroeg stadium te herkennen en eventueel te voorkomen! (De Volkskrant, 17 september 2009) Bovengenoemd artikel baseert zich op de uitkomsten van een onderzoek van ResearchNed naar studiekeuze en succes in het hoger onderwijs. Uit het onderzoek blijkt onder andere dat inhoudelijke motivatie voor een studie een goede voorspeller is voor studiesucces. Het onderzoek van Anita de Vries over persoonlijkheid en studiesucces verderop in deze nieuwsbrief door haar besproken - onderschrijft eveneens de negatieve relatie tussen extrinsieke motivatie en studiesucces. Gelukkig voeren steeds meer hogescholen en universiteiten een actief beleid om de in-, door- en uitstroom van studenten te ondersteunen. Zo ook Hogeschool Rotterdam: zij heeft in dit kader verschillende deelprojecten opgestart. Eén van deze projecten betreft het Startgesprek. Doel van dit Startgesprek is de student beter voorbereid te laten starten aan de opleiding en de kansen op een succesvol verloop van de studie te vergroten. Klaar voor de start? De Hogeschool Rotterdam heeft NOA benaderd om samen een intakeassessment te ontwikkelen waarmee geobjectiveerde informatie wordt verzameld die gebruikt kan worden in het Startgesprek. Deze samenwerking heeft geresulteerd in een nieuw online instrument, de Startmeter, die door de Hogeschool Rotterdam zowel in het Nederlands als in het Engels af te nemen is. Naast het instrument zelf is door NOA een training ontwikkeld en gegeven aan de studieloopbaancoaches om zo effectief en gestandaardiseerd mogelijk het Startgesprek op basis van de Startmeter te voeren. 3
Wat is de startmeter? De Startmeter bestaat uit een aantal digitale toetsen en vragenlijsten. Aan de hand van de Startmeter krijgt zowel de aankomende student als de Hogeschool Rotterdam zicht op een aantal aspecten dat van belang is voor het succesvol volgen van de opleiding, zoals competenties en vaardigheden op het gebied van taal en rekenen. Daarnaast wordt met de Startmeter een indicatie gegeven van de motivatie van de student, het studie- en beroepsbeeld en een aantal relevante achtergrondgegevens zoals de thuissituatie, beschikbare tijd en behoefte aan ondersteuning. De Startmeter resulteert in een korte, visueel gerichte rapportage waarin de scores van de student op de genoemde aspecten inzichtelijk worden gemaakt. De startmeter is géén selectie-instrument maar geeft handvatten aan de studieloopbaancoach voor het voeren van het Startgesprek: welke punten zijn in orde, welke punten dienen in het Startgesprek verder onderzocht te worden en welke punten zijn aandachtspunten en behoeven verdere actie? Extra ondersteuning kan vervolgens worden aangeboden in de vorm van summerschools, deficiëntieprogramma s, beroepskeuzeadvisering, etc. Resultaat Inmiddels hebben meer dan 6000 studenten van de Hogeschool Rotterdam de Startmeter gemaakt en het Startgesprek gevoerd met een studieloopbaancoach. Uit de evaluaties blijkt dat de studieloopbaancoaches over het algemeen zeer positief zijn over de Startgesprekken. Ook de studenten en hun ouders voelden zich vanwege het persoonlijke karakter van de Startgesprekken serieus genomen. Een instrument als de Startmeter is echter nooit af; zoals studenten zich blijven ontwikkelen, doet een instrument dat ook. Op basis van de eerste evaluatie zal de inhoud van de Startmeter worden verbeterd, om nog meer rendement uit het instrument te halen en vroegtijdige uitval tegen te gaan. 4
Meer informatie? Ook voor uw onderwijsinstelling kan een instrument als de Startmeter uitkomst bieden. NOA ontwikkelt op maat online intakeassessments. Wilt u meer weten over intakeassessments in het hoger onderwijs dan kunt u contact opnemen met: Indra Newton T: 020 5040826 E: i.newton@noa-vu.nl 5
Terugblik intervisie MCT-M voor gebruikers in het MBO Afgelopen september heeft NOA twee intervisiebijeenkomsten georganiseerd voor gebruikers van de Multiculturele Capaciteitentest voor Middelbaar niveau binnen het MBO. Doel van deze bijeenkomsten was om gebruikers de kans te bieden op een actieve manier kennis en vaardigheden in het gebruik en interpretatie van de MCT-M te vergroten. Een meerwaarde was de uitwisseling van kennis met gebruikers vanuit andere ROC's. Intervisie Het principe van intervisie is simpel. Gebruikers hebben praktijkervaring met de MCT-M, maar er zijn altijd casussen waarbij vragen spelen die niet altijd even makkelijk beantwoord kunnen worden. Denk hierbij aan: Hoe moet ik de scores van de MCT-M interpreteren als ik weet dat er sprake is van dyslexie? Hoe kan ik deze scores interpreteren in het licht van de problematische achtergrond van de deelnemer? Welk advies kan ik de deelnemer op basis van deze scores geven? Hoe werkt het? Intervisie beknopt in drie stappen: 1. Iemand introduceert een casus. 2. Hierover stelt de groep de casus inbrenger kritische en prikkelende vragen. 3. Vervolgens krijgt de casus inbrenger adviezen van de groep. 6
Leermoment en uniformiteit Dankzij intervisie vergroot je elkaars kennis en vaardigheden op het gebied van interpretatie. Daarbij krijg je inzichten mee vanuit het perspectief van een andere gebruiker waardoor je scherper leert kijken naar uitslagen. Ten slotte is het bij uitstek een methode voor teams om meer uniformiteit van werken te creëren in het gebruik van de MCT-M. Je leert namelijk van elkaar, krijgt een beeld hoe de ander interpreteert en kunt vervolgens afspraken maken hoe hier mogelijk meer standaardisering in te krijgen. Bijvoorbeeld als het gaat om het voorbereiden van de deelnemer, afname, verslaglegging of terugkoppeling. Het was een geslaagde dag met positieve reacties: Goed om te horen hoe collega s te werk gaan! Casuïstiekbespreking is zeer waardevol. Je loopt regelmatig tegen opvallende scores aan, sparren hierover is heel prettig. Lekker praktische manier om te leren. Meer informatie? Uiteraard is intervisie mogelijk met betrekking tot alle NOA tests en vragenlijsten. Als u interesse heeft in intervisie omtrent testgebruik, neem contact op met: Sander Prins E: s.prins@noa-vu.nl T: 020-5040818. 7
Persoonlijkheid en studiesucces NOA financiert de leerstoel Arbeids- en Personeelspsychologie in het bijzonder gericht op allochtoon-etnische groepen aan de afdeling Arbeids- & Organisatiepsychologie op de Vrije Universiteit te Amsterdam. Deze leerstoel wordt op dit moment bekleed door Prof. Dr. Marise Born. Naast de leerstoel financiert NOA het promotietraject van Anita de Vries, tevens aan de Vrije Universiteit. In januari 2008 is zij gestart met onderzoek gericht op het voorspellen van studie- en werksucces in diverse culturele groepen. Haar eerste onderzoek gaat over: Persoonlijkheid als voorspeller van studiesucces en contraproductief studiegedrag onder autochtone en allochtone studenten Onderzoek heeft aangetoond dat uitval onder studenten hoog is, maar dat uitval onder studenten van allochtone afkomst zelfs nog hoger is (Jennissen, 2006). Een belangrijke vraag is hoe uitval verminderd kan worden en daaraan gekoppeld hoe het voorspellen van studiesucces verbeterd kan worden. Interessant is dat recent internationaal onderzoek heeft aangetoond dat persoonlijkheid, en in het bijzonder de persoonlijkheidsdimensie Consciëntieusheid, in sommige situaties een betere voorspeller is van studiesucces dan cognitieve capaciteiten (Conard, 2006; Furnham & Monsen, 2009; Noftle & Robins, 2007). Kijkend naar persoonlijkheid zien we dat de laatste jaren steeds vaker gesproken wordt over een zesdimensionaal persoonlijkheidsmodel. Het nieuwe persoonlijkheidsmodel bestaat uit varianten van de 8
Big Five 1 persoonlijkheidsdimensies aangevuld met een zesde dimensie: Integriteit (Ashton & Lee, 2004, 2007). Consciëntieus en integer In het onderzoek was de verwachting dat los van Consciëntieusheid, Integriteit ook studiesucces voorspelt. Als maatstaf voor studiesucces is onder andere het gemiddeld cijfer van de student genomen. Tevens was de verwachting dat de onderliggende schalen van de dimensies Consciëntieusheid (zoals Ordelijkheid en Doorzettingsvermogen) en Integriteit (zoals Eerlijkheid en Oprechtheid) nog beter in staat zijn om studiecriteria te voorspellen dan de dimensies zelf. Resultaten van twee onderzoeken, waarvan één met de Multiculturele PersoonlijkheidsTest Big Six (MPT-BS) ontwikkeld door NOA, hebben deze verwachtingen inderdaad bevestigd. Extrinsiek gemotiveerd Een andere uitkomst van het onderzoek betreft de motivatie van de student. Wanneer studenten extrinsiek gemotiveerd zijn, betekent dit dat zij vanuit externe beweegredenen - beloningen als status of mogelijk toekomstig salaris - een opleiding kiezen. Ook het kiezen van een opleiding omwille van wat ouders of anderen in de omgeving belangrijk vinden, is een extrinsieke beweegreden. Wanneer een student een opleiding kiest uit inhoudelijke interesse en dus het volgen van de opleiding zelf als beloning ziet, is er sprake van intrinsieke motivatie. In het huidig onderzoek komt naar voren dat extrinsieke motivatie de relatie tussen Integriteit en studiesucces verklaart. In andere woorden, studenten die lager scoorden op Integriteit, scoorden over het algemeen hoger op extrinsieke motivatie, wat weer een nadelig effect had op studiesucces. Daarnaast lieten de resultaten zien dat studenten van allochtone afkomst gemiddeld meer extrinsiek gemotiveerd waren dan studenten van autochtone afkomst. De gemiddeld hogere extrinsieke motivatie onder allochtone studenten zou een reden kunnen zijn voor het hogere uitvalpercentage onder deze groep. Kortom, resultaten van 1 Big Five persoonlijkeidsdimensies: Emotionele Stabiliteit, Extraversie, Vriendelijkheid, Openheid en Consciëntieusheid 9
dit onderzoek tonen aan dat het voorspellen van studiesucces onder allochtone en autochtone studenten verbeterd kan worden door te kijken naar de persoonlijkheidsdimensies Consciëntieusheid en Integriteit en de daarbij behorende onderliggende schalen. Praktijk In praktijk wordt er bij de aanval op uitval voornamelijk gekeken naar de kennis en capaciteiten van studenten en worden persoonlijkheidsaspecten nog te veel genegeerd. Uit bovenstaande kan echter geconcludeerd worden dat het van nut kan zijn een persoonlijkheidstest in te zetten bij studenten. Aan studenten die laag scoren op Consciëntieusheid en Integriteit kan dan extra en meer passende begeleiding worden gegeven zodat zij bij kunnen blijven. Concluderend kunnen we stellen dat aandacht van onderwijsinstellingen voor persoonlijkheidsaspecten van studenten van belang is om uitval te tegen te gaan. Meer informatie? Mocht u vragen hebben of meer informatie willen over het promotietraject van Anita de Vries, dan kunt u contact opnemen met: Anita de Vries E: A.de.Vries@psy-vu.nl of a.devries@noa-vu.nl T: 020 5040814 Vacatures NOA onderzoeksstage NOA heeft twee vacatures uitstaan voor onderzoeksstages, met betrekking tot ontwikkeling, verbetering en hernormering van tests en vragenlijsten. Voor meer informatie, zie www.noa-vu.nl. 10
Eindstand Klanttevredenheidsonderzoek Zoals beloofd in de vorige nieuwsbrief presenteren we hier de eindresultaten van het klanttevredenheidsonderzoek. Wat voor klanten zijn gesproken? Bij de deelnemende klanten is een interview afgenomen, waarbij de verschillende aspecten van onze dienstverlening zijn geëvalueerd en waarbij ook ruimte was voor eigen inbreng van de klant. In totaal zijn 36 klanten gesproken die bekend zijn met onze producten en diensten. Bijna twee derde van de gesproken klanten komt uit de onderwijssector (MBO en HBO; 64%), gevolgd door overheid (20%) en de private sector (o.a. re-integratie en zakelijke dienstverlening; 16%). Van alle gesproken klanten maakt 83 % - naast eventuele andere producten en diensten - gebruik van onze tests. 28% maakt (onder andere) gebruik van trainingen en 12% van assessments. Tot slot heeft 6% van de gesproken klanten NOA voor een coachingsopdracht ingeschakeld. De meest voorkomende combinatie van producten en diensten is tests en trainingen. De belangrijkste toepassingsgebieden zijn individuele begeleiding (41%) en reflectie (18%), groepsgewijze begeleiding (16%), individuele (13%) en groepsgewijze selectie (8%), en ten slotte groepsgewijze zelfreflectie (3%). Als punten waarmee NOA zich onderscheidt worden de wetenschappelijke basis (betrouwbaar), de multiculturele toepasbaarheid, en het maatwerk en de flexibiliteit genoemd. Wat zeggen de cijfers? Over het geheel genomen zijn onze klanten (zeer) tevreden (gemiddeld algemeen rapportcijfer 8,0). Hoge cijfers zijn daarnaast gegeven voor de tevredenheid met het product (7,9), de service (7,9) en de prijs-kwaliteitverhouding (7,5). Hierbij dient opgemerkt te worden dat de klanten in het onderwijs wat kritischer zijn dan de andere klanten, maar nog steeds een ruime voldoende geven. De testgebruikers beoordelen de kwaliteit van de tests (op een schaal van 1 tot 4) gemiddeld 11
genomen met 3,42 en de kwaliteit van de rapportages met 3,09. Ten aanzien van de rapportages van de tests is aangegeven dat men deze te weinig overzichtelijk en (te) uitvoerig vindt. Relatief gezien wordt ook de facturatie minder goed gewaardeerd. Hierbij lijkt het te gaan om de inzichtelijkheid van de facturen van de online tests. Ten slotte (b)lijkt ook de bekendheid die wij aan onze producten en diensten geven een minder sterk punt. Wat gaan we hiermee doen? De resultaten en dan vooral de punten waar we op kunnen verbeteren gaan we meenemen in onze plannen voor 2010. Dat betekent dat we onze sterke kanten, zoals het wetenschappelijk onderbouwen van onze instrumenten, zullen blijven waarborgen en zo mogelijk verder uitbouwen. En we zullen de aandachtspunten die naar voren gekomen zijn gaan aanpakken. Met de overzichtelijkheid en uitvoerigheid van de rapportages zijn wij inmiddels aan de slag gegaan. Begin volgend jaar zult u nader geïnformeerd worden over de resultaten hiervan. Ook zijn wij van plan in 2010 actiever contact te zoeken met onze klanten, bijvoorbeeld door middel van klantenfora. Voor het derde kwartaal van 2010 staat er in ieder geval opnieuw een klanttevredenheidsonderzoek op de agenda. Meer informatie? Als u meer informatie wil over het klanttevredenheidsonderzoek van NOA, kunt u contact opnemen met: Corine Sonke E: c.sonke@noa-vu.nl T: 020 5040824 12
NOA is ISO9001:2008 gecertificeerd Verwachtingen, normen en kwaliteit Als opdrachtgever van NOA verwacht u dat wij kwalitatief hoogwaardige producten en diensten leveren, de verhouding prijs-kwaliteit in orde is, wij afspraken nakomen en dat wij adequaat reageren op uw vragen en verzoeken. NOA heeft deze verwachtingen in 2008 vertaald naar concrete normen voor producten, diensten en procedures. De naleving van deze normen worden gecontroleerd door onszelf en door een onafhankelijke, externe auditor. Daarnaast vragen wij zowel opdrachtgevers als deelnemers aan trainingen, assessments en coachingstrajecten naar hun ervaringen met onze producten en diensten. De resultaten van al deze onderzoeken vormen de basis voor verbetering van procedures en het vaststellen van nieuwe normen. Dit proces van Plan-Do-Check-Act (Deming circle) herhaalt zich voortdurend. Cerfificering Deze werkwijze heeft in november 2009 geresulteerd in de certificering van ons kwaliteitsmanagementsysteem met het NEN-EN ISO 9001:2008 certificaat. ISO 9001:2008 is een algemeen erkend certificeringsysteem van kwaliteitsmanagement. Meer dan een miljoen bedrijven wereldwijd beschikt inmiddels over dit certificaat. normeisen voldoet. Daarom kunt u erop vertrouwen dat uw opdracht bij ons in vertrouwde handen is. U kunt op aanvraag inzage krijgen in ons Kwaliteitshandboek. Hierin zijn onze normen en procedures vastgelegd. In navolging op het steekproefsgewijze klanttevredenheidsonderzoek afgelopen najaar (zie pagina 11 van deze Nieuwsbrief) zullen alle klanten van NOA in het derde kwartaal van 2010 benaderd worden voor het klanttevredenheidsonderzoek. Wij stellen ons tot doel in 2010 een gemiddelde klanttevredenheid van tenminste 8.0 te realiseren. NOA-werk blijft mensenwerk en wij kunnen u helaas niet garanderen dat wij nooit fouten zullen maken. Wél garanderen wij u dat geconstateerde tekortkomingen zo snel mogelijk verholpen worden en zullen leiden tot aanpassingen in onze systemen. Daarmee wordt herhaling voorkomen. U wilt een tip, opmerking, vraag of klacht bij ons melden Als u constateert dat onze dienstverlening verbeterd zou kunnen worden hoeft u uiteraard niet te wachten tot u door ons benaderd wordt. U kunt dan het beste direct contact opnemen met uw contactpersoon binnen NOA. Uw contactpersoon zal uw melding opnemen en u na verloop van tijd informeren wat wij met uw melding hebben gedaan. Meer informatie? Wilt u meer weten over ons kwaliteitsmanagementsysteem? Wilt u ons Kwaliteitshandboek inzien? Neem dan contact op met: Wat betekent deze certificering voor u? Het ISO 9001:2008-certificaat garandeert u dat ons kwaliteitsmanagementsysteem aan alle Mira Golsteyn Manager Bedrijfsvoering E: m.golsteyn@noa-vu.nlt: 020-50 40 800 13
Bescherming persoonsgegevens binnen NOA Melding verwerking persoonsgegevens In de Wet Bescherming Persoonsgegevens (2001) zijn strikte regels vastgelegd met betrekking tot de verwerking van persoonsgegevens. De wetgever doelt met de term persoonsgegevens op alle gegevens die herleidbaar zijn tot een persoon. U kunt daarbij denken aan naam, adres, burgerservicenummer, studentnummer, etcetera. Elke organisatie in Nederland die gebruik maakt van persoonsgegevens dient dat op verantwoorde wijze te doen en deze verwerking aan te melden bij het College Bescherming Persoonsgegevens. documenten worden conform de CA+normering voor archiefvernietiging door een extern bedrijf vernietigd. U vindt ons privacyreglement op onze website. Wat betekent dit voor u? Ons privacyreglement garandeert dat wij op verantwoorde wijze zullen omgaan met uw persoonsgegevens en die van uw medewerkers en uw studenten. Het betekent ook dat wij bewaartermijnen strikt nakomen en na het verstrijken van een bewaartermijn alle gegevens zullen verwijderen en vernietigen. Wij kunnen u bijvoorbeeld geen kopie geven van een assessmentrapport dat langer dan twee jaar geleden is opgesteld. Persoonsgegevens binnen NOA NOA voldoet aan alle eisen, waaronder de meldingsverplichting, die voortvloeien uit wet- en regelgeving. In aanvulling daarop heeft NOA een eigen privacyreglement opgesteld. In dit reglement wordt beschreven op welke wijze persoonsgegevens worden verzameld, vastgelegd, verwerkt, verwijderd en vernietigd. Vertrouwelijke Meer informatie? Wilt u meer weten over ons privacyreglement? Neem dan contact op met: Mira Golsteyn Manager Bedrijfsvoering E: m.golsteyn@noa-vu.nl T: 020-50 40 800 14