Opbouw Basistraining Cultuureducatie boven C-niveau/Zeeland Versie ICC 1 Bedoeling Doel van de basistraining is, om binnen de keuzes die Zeeland heeft gemaakt voor de invulling van Cultuureducatie met Kwaliteit, een basis te leggen voor het verbinden van kunstkwaliteit met onderwijskwaliteit. Daarvoor is het van belang om te werken aan het formuleren van een referentiekader of een gezamenlijke verhaal dat gericht is op een toekomstvisie op de ontwikkeling van kinderen die nu op school zitten. En hoe onderwijs en kunstsector, vanuit hun eigen expertise, samen een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan een toekomstgerichte visie op kunsteducatie. Daaraan gekoppeld tools en gereedschappen om die visie ook tot onderwijspraktijk te maken. Als derde lijn in de basistraining wordt gewerkt aan het vastleggen van de keuzes van de scholen in een beleidsplan cultuureducatie voor de school. 2 Opbouw van de basistraining icc-ers De basistraining bestaat uit 5 bijeenkomsten van een dagdeel. Iedere bijeenkomst wordt gevuld met een aantal modules waarin het onderwerp wordt verkend en ingrediënten worden verzameld om invulling te geven aan de centrale vraag van die bijeenkomst. Iedere school is anders. De input van iedere bijeenkomst zal dan ook door ieder school anders geïnterpreteerd en ingevuld worden. Daarom sluit iedere bijeenkomt af met - het formuleren/samenvatten van de ingrediënten op maat van iedere school. - een aanzet om de opbrengsten van die bijeenkomt te delen met de collega s op school. Zodat er gewerkt wordt aan draagvlak bij het team. - het formuleren van een onderdeel voor een beleidsplan cultuureducatie op maat van de school. 2.1 Bijeenkomst 1 Visie en referentiekader 2.1.1 Referentiekader: Kinderen van nu, vorm-gevers van de toekomst Er wordt een verhaal gepresenteerd dat is vormgegeven als een familiegeschiedenis. Aan de hand van dat verhaal wordt duidelijk dat de wereld waarin we leven ingrijpend verandert en dat die familiegeschiedenis doorgaat en de wereld waarin nazaten van die familie opgroeien voortdurend zal blijven veranderen. De jongste kinderen van de familie in het verhaal zitten nu op school. Wat zullen zij nodig hebben om in die veranderende wereld mede-vorm-gever te kunnen zijn? Daar worden twee concepten aan verbonden: - overgang van een G-cultuur naar een F-cultuur naar een..-cultuur
- toekomstgerichte vaardigheden: creatief/innovatief/ondernemend en In wat voor wereld wil je leven? En hoe kan kunst in dat toekomstperspectief van betekenis zijn? (Ingrediënten voor een visie op cultuureducatie verzamelen.) 2.1.2 Verhaal van Zeeland In de tweede module gaan we aan het werk om naar analogie van het inleidende verhaal een vertaling te maken naar de Zeeuwse situatie. Hoe zou dit verhaal kunnen luiden als je het op de situatie in Zeeland toepast? Of op de omgeving van je school? 2.1.3 Kunst en verbeeldingskracht In dit onderdeel onderzoeken we de bijdrage die kunst kan leveren aan de ontwikkeling van vormgevers van de toekomst. Daarvoor wordt gebruik gemaakt van het gedachtegoed van John Berger en Toon Gerritse die kunst zien als een arsenaal van mogelijk manieren waarop je naar de werkelijkheid kunt kijken. Daarin worden ook de consequenties benoemd voor een visie op cultuureducatie en de bijbehorende didactiek. 2.1.4 Kunst en schoolconcept Hoe verhouden deze opvattingen over cultuur, kunst en onderwijs zich tot het actuele schoolconcept van de deelnemende scholen? Waar liggen aanknopingspunten? Scenario s cultuureducatie, ABC-scholen, onderwijsopvattingen en -concepten. 2.1.5 Formuleren, verbinden en delen Hoe kun je de ingrediënten die deze bijeenkomst zijn aangedragen, verwerken in een eerste versie van een visie op cultuureducatie voor jouw school? Een visie die is geformuleerd in termen van de ambitie die je over 5 jaar wilt realiseren. Hoe breng je jouw collega s op de hoogte van deze visie, hoe betrek je hen daarbij? Verwerk al deze inzichten in het eerste deel van je beleidsplan: Visie op cultuureducatie 2.2 Bijeenkomst 2 Stand van zaken. 2.2.1 Stand van zaken op school Wat gebeurt er nu al op school m.b.t. cultuureducatie? Dat wordt in deze eerste actie in kaart gebracht. 2.2.2 Leren van cultuur Wat kun je eigenlijk leren van cultuur? Eerst een algemene oriëntatie op de vraag: Wat is leren eigenlijk: een autonoom proces dat tot ontwikkeling komt in een context. Als we dat naar cultuur/kunst vertalen zijn er een aantal actuele ontwikkeling interessant: Cultuur in de Spiegel, Culturele Ladekast en Ontwikkelkader Kunstzinnige Oriëntatie SLO. We bekijken het conceptuele kader dat achter die modellen zit. 2.2.3 Doorgaande leerlijnen In het vervolg op de vorige activiteit gaan we een aantal doorgaande leerlijnen concreet bekijken: Culturele Ladekast en de leerlijnen van het ontwikkelkader van het SLO. Wat zie je van deze leerlijnen al terug in je schoolpraktijk?
En wat kun je vanuit deze leerlijnen gedacht: toevoegen, veranderen, aanpassen om je onderwijspraktijk in lijn te brengen met de ambitie die je in je visie hebt beschreven? 2.2.4 Vragen van kinderen, trendwatchen 1 En wat is de stand van zaken als we het bekijken door de ogen van kinderen? We passen de technieken van trendwatchers toe om zicht te krijgen op de vragen die bij kinderen leven over de wereld waarin ze leven. 2.2.5 Onderwijsconcept en ambitie We nemen de ingrediënten die we in deze bijeenkomst hebben verzameld en leggen die naast de praktijk van de school. Wat kunnen we zeggen over de actuele schoolpraktijk als we de ingrediënten van deze bijeenkomst op een rijtje zetten? En hoe kunnen de inzichten uit deze bijeenkomst bijdragen aan het verbeteren of verrijken van de praktijk van het onderwijs jouw school? Hoe zou je de ambitie van je school kunnen formuleren? 2.2.6 Formuleren, verbinden en delen Hoe kun je de ingrediënten die deze bijeenkomst zijn aangedragen, verwerken in een eerste versie van de actuele stand van zaken m.b.t. cultuureducatie op jouw school? Verwerk al deze inzichten in het tweede deel van je beleidsplan: Stand van zaken cultuureducatie. 2.3 Bijeenkomst 3 Kunst en creativiteit Deze bijeenkomt staat helemaal in het teken van het inzetten van kunst als een middel om creativiteit, innovatief vermogen en ondernemerschap op school te versterken. Enerzijds door actief gebruik te maken van het kunstaanbod dat de school in komt. Anderzijds door creativiteit te verbinden met andere schoolvakken. 2.3.1 Wat is creativiteit? We starten met een brede oriëntatie op de begrippen creativiteit, innovatief vermogen en ondernemerschap. Waar kom je die tegen? Waar gaat dat in feite over? Wat is de betekenis van die begrippen? 2.3.2 Wat is creativiteit voor ons? Creativiteit is een containerbegrip. Het is belangrijk om af te bakenen wat je onder creativiteit verstaat, dat je er een eigen invulling aan geeft, die werkt voor jou en jouw school. 2.3.3 Kenmerken van een creatief proces Op een actieve manier onderzoeken we de kenmerken van een creatief proces. Dit onderdeel wordt afgesloten met een model van een creatief proces dat kan dienen als didactisch model om creatieve processen in te richten. 2.3.4 Kenmerken van creatief gedrag Bij creativiteit hoort ook creatief gedrag. We onderzoeken op een actieve manier wat kenmerken van creatief gedrag zijn. Ook hier wordt een model aan verbonden. We kijken verder hoe we deze kenmerken kunnen inzetten bij het observeren van kinderen en het inrichten van activiteiten waarin deze kenmerken een kans krijgen zich verder te ontwikkelen.
2.3.5 Creativiteit en kunstaanbod Hoe kun je creativiteit ontwikkelen/bevorderen/ bij de inzet van het kunstaanbod dat op school wordt gepresenteerd? Wat kunnen de kenmerken van creatieve processen daarin bijdragen en hoe kun je vanuit dat perspectief creatief gedrag verbeteren, versterken,. 2.3.6 Creativiteit op school Hoe kun je creativiteit en creatief gedrag inzetten bij de andere onderwijs-activiteiten op je school. Hoe kun je de school creatiever maken? 2.3.7 Formuleren, verbinden en delen Hoe kun je de ingrediënten die deze bijeenkomst zijn aangedragen, verwerken in je beleidsplan? Daarvoor worden een aantal beleidsaspecten benoemd die in het plan moeten worden beschreven: samenwerken met, rol en taak icc-er, voorwaarden, schoolspecifieke zaken, Geef de ingrediënten die je in deze bijeenkomst hebt verzameld een plaats in de diverse hoofdstukken van je plan in ontwikkeling. 2.4 Bijeenkomst 4 Kunst en visie op de wereld In het gezamenlijke verhaal hebben we verwerkt dat cultuureducatie een belangrijke bijdrage kan leveren aan de ontwikkeling van vorm-gevers van de toekomst. Naast creatief/innovatief/ondernemend gaat het er dan om kinderen te leren om antwoorden te formuleren op de vraag: In wat voor wereld wil ik leven. Daarbij wordt gerefereerd aan zaken als burgerschap, verantwoordelijkheid, samenleven, ethiek. Omdat de kunsten voortdurend uitspraken doen over mogelijk visies op de wereld waarin we leven, kan dat een goede bron zijn om daar een bijdrage aan te leveren. In deze bijeenkomst oriënteren we ons op dat aspect van ons gezamenlijk verhaal. 2.4.1 In wat voor wereld wil je leven We oriënteren ons op de visie op de werkelijkheid die door de kunsten geproduceerd worden. Kunst als een arsenaal van mogelijke visies op de wereld waarin we leven. We gaan op zoek naar het Verhaal achter de kunstwerken, Third level thinking, betekenisgeving. 2.4.2 Vragen van kinderen, Trendwatchen 2 In de tweede bijeenkomst hebben we onderzocht wat vragen zijn van kinderen m.b.t. de wereld waarin we leven. De uitkomsten van die workshop leggen we nu naast de visies van kunstenaars. Hoe kunnen we kunst inzetten om een bijdrage te leveren aan het onderzoeken van die vragen van kinderen? 2.4.3 Vraaggestuurd werken In dit onderdeel gaan we in op een lesopzet/format waarin we de vragen van kinderen als uitgangspunt nemen voor een creatief proces waarin kunst een hoofdrol speelt. 2.4.3 Kunstaanbod en visies op de werkelijkheid Hoe kunnen we het kunstaanbod dat op de scholen wordt gepresenteerd inzetten om kinderen uit te dagen om door de ogen van de kunstenaar naar de wereld te kijken? Wat zie je dan en wat betekent dat? 2.4.4 Visie op de wereld op school Hoe kun je de kunsten inzetten om een bijdrage te leveren aan de oriëntatie van kinderen op de wereld? Waar liggen koppelingen met wereldoriëntatie en hoe kun je die koppeling op een zinvolle manier vormgeven in je lessen?
2.4.5 Formuleren, verbinden en delen Hoe kun je de ingrediënten, die deze bijeenkomst zijn aangedragen, verwerken in je beleidsplan? Daarvoor worden een aantal beleidsaspecten benoemd die in het plan moeten worden beschreven: samenwerken met, rol en taak icc-er, voorwaarden, schoolspecifieke zaken, Geef de ingrediënten die je in deze bijeenkomst hebt verzameld een plaats in de diverse hoofdstukken van je plan in ontwikkeling. 2.5 Bijeenkomst 5 Ter sprake brengen/tot spreken brengen In deze bijeenkomst werken we met praktijkvoorbeelden die toegepast kunnen worden om een leercontext in te richten waarin onderzoek en experiment centraal staan. 2.5.1 Praktijkvertalingen Hierin presenteren we voorbeelden van lespraktijken waarin ter sprake brengen centraal staat: uitleggen, overtuigen, overdragen. Daartegenover zetten we praktijkvoorbeelden waarin tot spreken brengen centraal staat: een leeromgeving waarin kinderen zelf kunnen onderzoeken en uitproberen. 2.5.2 Kunst tot spreken brengen: werkvormen en procesontwerp We passen een aantal werkvormen toe die passen bij het lesconcept; tot spreken brengen aan de hand van concrete kunstwerken. Naar aanleiding daarvan presenteren we een procesontwerp dat uitgaat van een kunstwerk, materiaal of een thema. Daarin worden alle ingrediënten die we de voorgaande bijeenkomsten hebben verzameld, toegepast. 2.5.3 Procesontwerp Daarna gaan we aan de slag om een eigen procesontwerp te ontwikkelen dat past bij de keuzes die iedere school heeft gemaakt. 2..5.4 Plan van aanpak en beleidsplan We sluiten de bijeenkomst af met het beleidsplan en gaan in op vragen en onduidelijkheden die nog verhelderd moeten worden om het plan verder af te werken. 2.5.6 Beleidsplan Werk je beleidsplan af. We bedenken manieren waarop de beleidsplannen aan de collega s kunnen worden gepresenteerd. En hoe zorggedragen kan worden voor verdere ontwikkeling.