Voorbld van ht montarisrn van ysik ctn: 1 Voorbld van ht montarisrn van ysik ctn: 2 Mr wtn? En Maatschapplijk Kostn-BatnAnalys () gt ht rndmnt van n invstring voor d ghl maatschappij wr. D kracht van d is ht inzichtlijk makn van all voor- n nadln van n invstring, waar di ook trchtkomn. All ctn di onz wlvaart n ons wlzijn bïnvlodn wordn daarin mgnomn. D is dan ook god vrankrd in d conomisch thori ovr wlvaart. 's wordn vaak togpast op invstringn waar publik gld m gmoid is. Maar ook blidsmaatrgln o social invstringn van corporatis kunnn aan d hand van n boordld wordn. Mrwaard woningn in gron omgving Natuurbatn Stl dat in n woningbouwprojct in n stad tw altrnativn tgn lkaar agzt dinn t wordn: (1) Woningbouw van 500 woningn in n standaardwijk zondr (vl) gron o (2) 400 woningbouw in n gron omgving (mt bijvoorbld n park o plantson). U kunt contact opnmn mt: Stl dat in ht kadr van n projct 300 hctar natuur (grasland) wordt aanglgd. D aanlg lijkt in rst instanti vooral n kostnpost. Er trdn chtr divrs batn op di tot voor kort wl als PM-post wrdn opgmrkt, maar nit kondn wordn brknd omdat r gn marktprijzn voor zijn. D volgnd batn van natuur kunnn growg wordn ondrschidn: D rcratibatn. Mnsn kunnn rcrërn in d natuur n hchtn hir waard aan. D productibatn. D aanlg van natuur kan tot allrli productibatn lidn zoals CO2 avang (klimaatbschrming), abraak van nitratn n osatn (opprvlaktwatrzuivring) o ritoogst. D vrrvings o nit-gbruikrswaard. Aangzin natuur n stds schaarsr god wordt, hchtn mnsn stds mr waard aan d aanwzighid van natuur, ook al makn z r nit altijd gbruik van. Vl mnsn in Ndrland vindn ht bijvoorbld blangrijk dat d Waddnz mt rust wordt glatn o dat d Vluw voor tokomstig gnratis bwaard blijt. D is in Ndrland sinds ht jaar 2000 mt d lidraad Ovrzicht Ectn Inrastructuur (OEI) niuw lvn ingblazn n wordt sindsdin bhalv voor inrastructuurprojctn - op vl trrinn togpast. Mn kan daarbij dnkn aan invstringn in inrastructuur (wgn, spoor, havns, parkrgarags tc.), (intgral) gbidsontwikkling (woningbouw, natuur, bdrijvntrrinn tc.), maatschapplijk invstringn (brd school, buurthuizn tc.) nzovoort. RIGO n RIGO kan all stappn di in n doorlopn motn wordn voor u uitvorn: 1 Problm- n omgvingsanalys 2 Diniërn van ht nulaltrnati n projctaltrnativn 3 Bpaln van d (ysik) ctn 4 Ht montarisrn van d (ysik) ctn 5 Ht opstlln van n -ovrzicht 6 Ht uitvorn van n gvolighids- n actoranalys In dz brochur lichtn w dz stappn to. Ervan uitgaand dat lk woning gld oplvrt (n dus d ralisatikostn lagr zijn dan d opbrngstn) lijkt projctaltrnati 1 in kostn n batn trmn wllicht aantrkklijk. Er wordn immrs mr woningn gbouwd n projctaltrnati 2 lidt ook nog ns tot moglijk xtra ondrhoudskostn voor ht gron in d wijk. Echtr d woningn in projctaltrnati 2 zulln in d praktijk mr opbrngn dan d woningn in projctaltrnati 1. Uit divrs hdonisch prijsstudis is gblkn dat woningn in n raair omgving, bijvoorbld mt uitzicht op gron gmiddld 10% mr opbrngn. Stl nu dat in projctaltrnati 1 d ralisatikostn pr woning gmiddld 300.000 uro zijn n d opbrngstn 340.000 uro. In gval van projctaltrnati 2 spln dzld ralisatikostn, maar zijn d opbrngstn 340.000 + (0,1 x 340.000) = 374.000 uro. Hirm komn d batn op: Projctaltrnati 1: 500 x (340.000-300.000) = 20 miljon uro. Projctaltrnati 2: 400 x (374.000-300.000) = 29,6 miljon uro (xclusi vntul xtra ondrhoudskostn gron, maar ook xclusi bijvoorbld xtra rcratibatn voor bwonrs di kunnn rcrërn in ht parkj in d wijk). Uitraard is dit n icti voorbld. Dankzij uitgbrid databass mt woningprijzn voor hl Ndrland kan RIGO locatispciik brkningn makn. Ook voor vrschillnd woonomgvingn hbbn w kngtalln voor mrwaard van woningn. 2 En hdonisch prijsstudi is n studi naar d invlod van n bpaald knmrk van n product op d total waard van dat product. Voorbld product woning: d invlod van uitzicht op gron o watr (knmrk) op d total waard van n woning. Voor al dz batn zijn tgnwoordig kngtalln bschikbaar zodat z toch mgnomn kunnn wordn in n kostn-batnanalys. Hirondr wordt één voorbld uitgwrkt. Er wordt 300 hctar grasland aanglgd. Grasland draagt bij aan bschrming tgn klimaatvrandring doordat kooldioxid wordt vastglgd, namlijk 2 ton koolsto (C) pr hctar. D batn van koolstovastlgging kunnn gmontarisrd wordn op basis van intrnationaal vastgstld waardn. Momntl wordt 49,50 uro pr ton C ghantrd. D baat voor klimaatvrandring als gvolg van 300 hctar grasland is dus: 300 x 2 x 49,50 uro = 29.700 uro pr jaar. Frddi Rosnbrg, 020-522 11 58, rddi.rosnbrg@rigo.nl Edgar Wvr, 020-522 11 91, dgar.wvr@rigo.nl Mr inormati ovr onz dinstvrlning op ht gbid van vindt u op www.rigo.nl n www.knniscntrum-.nl RIGO Rsarch n Advis BV D Ruytrkad 139 1011 AC Amstrdam Tloon 020-5221111 Fax 020-627 68 40 Maatschapplijk Kostn Batn Analys Brd gdragn awgingsmthodik voor invstringn op vl maatschapplijk gbidn RIGO Rsarch n Advis BV D Ruytrkad 139 1011 AC Amstrdam tloon 020-522 11 11
Voorbld van ht montarisrn van ysik ctn: 1 Voorbld van ht montarisrn van ysik ctn: 2 Mr wtn? En Maatschapplijk Kostn-BatnAnalys () gt ht rndmnt van n invstring voor d ghl maatschappij wr. D kracht van d is ht inzichtlijk makn van all voor- n nadln van n invstring, waar di ook trchtkomn. All ctn di onz wlvaart n ons wlzijn bïnvlodn wordn daarin mgnomn. D is dan ook god vrankrd in d conomisch thori ovr wlvaart. 's wordn vaak togpast op invstringn waar publik gld m gmoid is. Maar ook blidsmaatrgln o social invstringn van corporatis kunnn aan d hand van n boordld wordn. Mrwaard woningn in gron omgving Natuurbatn Stl dat in n woningbouwprojct in n stad tw altrnativn tgn lkaar agzt dinn t wordn: (1) Woningbouw van 500 woningn in n standaardwijk zondr (vl) gron o (2) 400 woningbouw in n gron omgving (mt bijvoorbld n park o plantson). U kunt contact opnmn mt: Stl dat in ht kadr van n projct 300 hctar natuur (grasland) wordt aanglgd. D aanlg lijkt in rst instanti vooral n kostnpost. Er trdn chtr divrs batn op di tot voor kort wl als PM-post wrdn opgmrkt, maar nit kondn wordn brknd omdat r gn marktprijzn voor zijn. D volgnd batn van natuur kunnn growg wordn ondrschidn: D rcratibatn. Mnsn kunnn rcrërn in d natuur n hchtn hir waard aan. D productibatn. D aanlg van natuur kan tot allrli productibatn lidn zoals CO2 avang (klimaatbschrming), abraak van nitratn n osatn (opprvlaktwatrzuivring) o ritoogst. D vrrvings o nit-gbruikrswaard. Aangzin natuur n stds schaarsr god wordt, hchtn mnsn stds mr waard aan d aanwzighid van natuur, ook al makn z r nit altijd gbruik van. Vl mnsn in Ndrland vindn ht bijvoorbld blangrijk dat d Waddnz mt rust wordt glatn o dat d Vluw voor tokomstig gnratis bwaard blijt. D is in Ndrland sinds ht jaar 2000 mt d lidraad Ovrzicht Ectn Inrastructuur (OEI) niuw lvn ingblazn n wordt sindsdin bhalv voor inrastructuurprojctn - op vl trrinn togpast. Mn kan daarbij dnkn aan invstringn in inrastructuur (wgn, spoor, havns, parkrgarags tc.), (intgral) gbidsontwikkling (woningbouw, natuur, bdrijvntrrinn tc.), maatschapplijk invstringn (brd school, buurthuizn tc.) nzovoort. RIGO n RIGO kan all stappn di in n doorlopn motn wordn voor u uitvorn: 1 Problm- n omgvingsanalys 2 Diniërn van ht nulaltrnati n projctaltrnativn 3 Bpaln van d (ysik) ctn 4 Ht montarisrn van d (ysik) ctn 5 Ht opstlln van n -ovrzicht 6 Ht uitvorn van n gvolighids- n actoranalys In dz brochur lichtn w dz stappn to. Ervan uitgaand dat lk woning gld oplvrt (n dus d ralisatikostn lagr zijn dan d opbrngstn) lijkt projctaltrnati 1 in kostn n batn trmn wllicht aantrkklijk. Er wordn immrs mr woningn gbouwd n projctaltrnati 2 lidt ook nog ns tot moglijk xtra ondrhoudskostn voor ht gron in d wijk. Echtr d woningn in projctaltrnati 2 zulln in d praktijk mr opbrngn dan d woningn in projctaltrnati 1. Uit divrs hdonisch prijsstudis is gblkn dat woningn in n raair omgving, bijvoorbld mt uitzicht op gron gmiddld 10% mr opbrngn. Stl nu dat in projctaltrnati 1 d ralisatikostn pr woning gmiddld 300.000 uro zijn n d opbrngstn 340.000 uro. In gval van projctaltrnati 2 spln dzld ralisatikostn, maar zijn d opbrngstn 340.000 + (0,1 x 340.000) = 374.000 uro. Hirm komn d batn op: Projctaltrnati 1: 500 x (340.000-300.000) = 20 miljon uro. Projctaltrnati 2: 400 x (374.000-300.000) = 29,6 miljon uro (xclusi vntul xtra ondrhoudskostn gron, maar ook xclusi bijvoorbld xtra rcratibatn voor bwonrs di kunnn rcrërn in ht parkj in d wijk). Uitraard is dit n icti voorbld. Dankzij uitgbrid databass mt woningprijzn voor hl Ndrland kan RIGO locatispciik brkningn makn. Ook voor vrschillnd woonomgvingn hbbn w kngtalln voor mrwaard van woningn. 2 En hdonisch prijsstudi is n studi naar d invlod van n bpaald knmrk van n product op d total waard van dat product. Voorbld product woning: d invlod van uitzicht op gron o watr (knmrk) op d total waard van n woning. Voor al dz batn zijn tgnwoordig kngtalln bschikbaar zodat z toch mgnomn kunnn wordn in n kostn-batnanalys. Hirondr wordt één voorbld uitgwrkt. Er wordt 300 hctar grasland aanglgd. Grasland draagt bij aan bschrming tgn klimaatvrandring doordat kooldioxid wordt vastglgd, namlijk 2 ton koolsto (C) pr hctar. D batn van koolstovastlgging kunnn gmontarisrd wordn op basis van intrnationaal vastgstld waardn. Momntl wordt 49,50 uro pr ton C ghantrd. D baat voor klimaatvrandring als gvolg van 300 hctar grasland is dus: 300 x 2 x 49,50 uro = 29.700 uro pr jaar. Frddi Rosnbrg, 020-522 11 58, rddi.rosnbrg@rigo.nl Edgar Wvr, 020-522 11 91, dgar.wvr@rigo.nl Mr inormati ovr onz dinstvrlning op ht gbid van vindt u op www.rigo.nl n www.knniscntrum-.nl RIGO Rsarch n Advis BV D Ruytrkad 139 1011 AC Amstrdam Tloon 020-5221111 Fax 020-627 68 40 Maatschapplijk Kostn Batn Analys Brd gdragn awgingsmthodik voor invstringn op vl maatschapplijk gbidn RIGO Rsarch n Advis BV D Ruytrkad 139 1011 AC Amstrdam tloon 020-522 11 11
1. Problm- n omgvingsanalys 3. Bpaln van d (ysik) ctn 4. Ht montarisrn van d (ysik) ctn D start mt n analys van ht problm. Dol daarbij is om hldr vast t stlln wat d dolstlling van ht projct is n wlk projctaltrnativn daarop aansluitn. Vragn di daarbij gstld wordn zijn: Waaruit bstaat ht problm? Wins problm is ht? Op wlk schaalnivau wil mn ht problm oplossn n binnn wlk tijdsbslag? Vaak ht n opdrachtgvr al n problmanalys gmaakt, maar d bidt d moglijkhid om dz analys nog ns tgn ht licht t houdn n vntul altrnativn di buitn zicht warn gblvn alsnog to t vogn. Ht is vrstandig om dz ctn hldr t omschrijvn opdat r gn ctn vrgtn wordn noch ctn dubbl wordn gtld. Vaak dln w d ctn in naar dirct, indirct n xtrn ctn. Hbbn w altrnativn n d typn ctn bpaald dan kunnn w d ctn brknn. Voor lk ct gldt dat w d hovlhid n d prijs motn knnn om ht ct t bpaln. Voor d bdrijsconomisch lmntn (kostn, ondrhoud, vntul opbrngstn) is dat vidnt. Voor sommig ctn gldt chtr dat marktprijzn nit mtn voorhandn zijn. W zokn in dat gval rst naar aanpalnd marktn waarop ht ct van n projct wl in n prijs tot uitdrukking komt (bijvoorbld lbaarhid, gluidsovrlast via d woningprijs o ht ct van n hogr opliding via ht loon). Vrvolgns gaan w na in hovrr omgvingsactorn van invlod zijn op ht projct. Zakn als woningblid, conomisch groi n bvolkingsontwikkling kunnn van invlod zijn op d omvang van ht problm. Omdat w dz zakn nit wrklijk kunnn voorsplln kizn w n aantal omgvingsscnario s di dz tokomstig onzkrhdn wrgvn. Vaak wordn daarvoor langtrmijnscnario s van ht CPB gbruikt waarin blid, conomi n dmograi vrwrkt zijn. Voor d hoodbrkningn wordt in ht algmn n middnscnario gkozn n wordt d robuusthid van d uitkomstn gchckt door ook andr scnario s t hantrn. 2. Diniërn van ht nulaltrnati n projctaltrnativn D kwalitit van d wordt allrrst bpaald door d schrpt waarm d ondrzokr o opdrachtgvr projct- n nulaltrnati vaststlt. Wat zal r gburn zondr projct n wat mt ht projct? Ht nulaltrnati wordt gbruikt als rrnti waartgn d projctaltrnativn wordn agzt. D niging bstaat soms om ht nulaltrnati ngati a t schildrn opdat ht projct zovl moglijk batn lijkt op t lvrn. Maar vaak kunnn mt minimal inspanning d rgst problmn vrmdn wordn. Ht nulaltrnati bstaat vaak uit autonom ontwikklingn n vastgstld blid. Tgnovr ht nulaltrnati plaatsn w d projctaltrnativn. Dz bstaan uit all moglijk altrnativn di voldon aan d gstld doln. Uit ht vrschil in ontwikkling tussn nulaltrnati n projctaltrnati ontstaat n rks van ctn. Ondrstaand schma toont d ontwikkling mt n zondr projct. Ht ct is ht vrschil tussn d tw ontwikklingn zoals aanggvn door d blauw drihok. Ontwikkling mt projct Drihok=Ectn van ht projct c t n Ontwikklingn zondr projct: autonom ontwikklingn Huidig situati Bgin projct Eind projct Tijd Mt dirct ctn wordt bdold d ctn waarm gbruikrs o xploitantn van ht projct t makn krijgn. D dirct ctn bstaan uit d kostn van d invstring n d batn van ht gbruik daarvan. D batn van ht gbruik bstaan uit d voordln di gbruikrs ondrvindn van d niuw invstring: mn dnk daarbij aan ht xtra comort van d niuw woning; ht gmak van d niuw parkrgarag; d ristijdvoordln van d niuw wg, d rcratimoglijkhdn van ht niuw bos o d batn van n brd school. D trm indirct lvrt vaak vrwarring op. Bijna lk ondrwrp knt wl dirct n mindr dirct gvolgn. Mt indirct wordt hir bdold ctn di op n andr markt trchtkomn. Ht id hirachtr is dat ctn vaak wordn doorggvn in d conomi n dat w d gvolgn van d oorspronklijk baat op vrschillnd plkkn in d conomi tgnkomn. Bijvoorbld: door d aanlg van n niuw wg wordt n stad btr brikbaar. D niuw wg vrlaagt d riskostn voor wggbruikrs (waarondr woon-wrkornsn, zaklijk automobilistn), maar lidt ook tot hogr huiznprijzn van woningn n mr wrkglgnhid in d stad als gvolg van d vrbtrd brikbaarhid. D woon-wrkorns krijgt dus n riskostnvoordl. Dit wordt chtr dls wr agroomd door d hogr huiznprijzn in d stad. Vrdr is sprak van d xtra wrkglgnhid in d stad. Dit kan n additionl ct zijn, maar in vl gvalln gaat dz xtra wrkglgnhid tn kost van d wrkglgnhid ldrs (vrdlingsct) n vormt dan gn additionl baat. Drglijk doorggvn ctn zijn intrssant voor d vrdling van ctn (wi krijgt ht voordl) maar wordn slchts nmaal in d mgnomn. Wl kan ht zo zijn dat r rgns in d conomi schaalvoordln gaan ontstaan waardoor ht doorggvn ct xtra groot wordt. In d zijn w op zok naar di additionl indirct ctn. Extrn ctn zijn ctn di bij drdn trchtkomn zondr dat dz daarvoor btaln o gcompnsrd wordn. Ectn op ht miliu (gluid, missis tc.), d vilighid (ovrstroming, vrkr, xtrn vilighid) o d natuur (vrdroging, vrzilting, biodivrsitit) vormn typisch xtrn ctn. In n woonomgving gaat ht vaak om gronvoorzining, social vilighid.d. Ook d invlod van n wijkvrbtring op omliggnd woningn is n god voorbld van n xtrn ct: d bwonrs ondrvindn proijt maar hbbn daar nit voor btaald. Ook kunnn w d marktondrzoksmthodn van RIGO gbruikn om d omvang n waard van projctn in kaart t brngn. Daarnaast bstaan r allrli hulpmiddln om toch d xtrn ctn t kunnn brknn. Zo zijn r vrschillnd lidradn n kngtallnbokn bschikbaar. Vrdrop in dz brochur zijn tw voorbldn uitgwrkt van ht montarisrn van ysik ctn. Batn: Dirct ctn Gbruikrs: ristijdwinst Exploitati: opbrngstn Indirct ctn Arbidsmarkt/ agglomrati-ctn Extrn ctn Vilighid: slachtors Miliu: klimaatvrandring (koolstovastlgging) Blving Natuur: vrnitiging 5. Ht opstlln van n -ovrzicht D uitkomstn van d brkningn wordn vrvolgns wrggvn in n -ovrzicht. Dat ovrzicht bvat all kostn n batn n gt dz zowl wr in trmn van ysik nhdn (aantal woningn, urn ristijdwinst, hctarn gron tc.) als in gld (contant waard). D brkning van d contant waard bhlst ht optlln van all jaarlijks ctn ovr d ghl lvnsduur van ht projct. Omdat gldbdragn nu voor ons mr waard zijn dan gldbdragn in d tokomst makn w d jaarlijks bdragn rst vrglijkbaar aan d hand van n discontovot alvorns d bdragn op t tlln. Di discontovot is nigszins vrglijkbaar mt d rnt di w op onz bankrkning krijgn. D t hantrn discontovot wordt chtr door ht Ministri van Financiën bpaald n ns in d zovl jarn bijgstld. In 2007 is d discontovot 1 vastgstld op 2,5%. Hirnaast is n voorbld ggvn van n -ovrzicht voor n icti projct. 1 Ht btrt d rël risicovrij discontovot. All ctn wordn vrdr in d prijzn van één spciik jaar uitgdrukt zodat r gn invlod bstaat van vrandring in rlativ prijzn. Om onzkrhdn in d tokomst m t nmn wordt bovndin vaak n risico-opslag bovnop d 2,5% gzt. 6. Gvolighids- n actoranalys -ovrzicht voor n icti projct Wlvaartsct mtnhid (Fysik) projctctn in 2020 Vrschil t.o.v. nulaltrnati Ntto contant waard 2007-2107 Vrschil t.o.v. nulaltrnati (in mln. uro) Urn (x duiznd) Riskm (x duiznd) 10,2 4.000 30,7 11,00 Bann 100 0,50 Ziknhuisopnams Ton CO2-1 -60 6,20-0,10 Rcrantn Fijnsto avang (kg) Houtkap (kg) 50 20,1 Totaal Batn Kostn Invstringn Bhr n ondrhoud Mln uro Mln uro 17,3 14,90 3,70 Totaal Kostn 18,6 Saldo 1,5 Ht -ovrzicht gt d kostn n batn van ht projct in vrglijking mt ht nulaltrnati wr. Aan di brkningn ligt ovr ht algmn n rks van aannams tn grondslag. In d gvolighidsanalys wordn d uitkomstn van d gtotst op hun robuusthid voor di aannams. Bkkn wordt in hovrr d conclusis gvolig zijn voor n vrandring in één o mr aannams. Zo wordt bkkn o n andr tokomstscnario waarin bijvoorbld n andr woonblid wordt gvord ht saldo van kostn n batn van tkn (+ o -) dot vrandrn o dat d volgord van mst rndrnd altrnativn vrandrt. Vaak wordt r rikhalznd uitgkkn o d n positi saldo oplvrt. Maar daarm is ht projct nog lang nit op d rails gzt. Zkr in situatis waar mrdr blanghbbndn n contribuantn bij btrokkn zijn is ht hogr god van d slchts n klin ondrdl van d individul awging. Blanghbbndn zulln vooral gïntrssrd zijn in hun individul kostn n batn. Daarom maakt RIGO vaak n actoranalys waarin d kostn n batn naar blanghbbnd wordn togdld n lk actor zijn balans kan opmakn. En drglijk analys gt ht bnodigd inzicht voor partijn maar kan moglijk ook hlpn bij vntul compnsatis aan vrlizrs. Pr projct zal d lijst mt actorn vrschilln maar n aardig start is: xploitant, gbruikrs, ovrhid n omwonndn. Ovrigns is ht nit zo dat mt n ngati saldo ht dok voor ht projct is gvalln. D lvrt, nt als d Miliu Ect Rapportag (MER), inormati aan d bsluitvormr. Di inormati bschrijt in dit gval zo god als moglijk is all maatschapplijk kostn n batn. Ht is vrvolgns aan d politik om n bslissing t nmn.
1. Problm- n omgvingsanalys 3. Bpaln van d (ysik) ctn 4. Ht montarisrn van d (ysik) ctn D start mt n analys van ht problm. Dol daarbij is om hldr vast t stlln wat d dolstlling van ht projct is n wlk projctaltrnativn daarop aansluitn. Vragn di daarbij gstld wordn zijn: Waaruit bstaat ht problm? Wins problm is ht? Op wlk schaalnivau wil mn ht problm oplossn n binnn wlk tijdsbslag? Vaak ht n opdrachtgvr al n problmanalys gmaakt, maar d bidt d moglijkhid om dz analys nog ns tgn ht licht t houdn n vntul altrnativn di buitn zicht warn gblvn alsnog to t vogn. Ht is vrstandig om dz ctn hldr t omschrijvn opdat r gn ctn vrgtn wordn noch ctn dubbl wordn gtld. Vaak dln w d ctn in naar dirct, indirct n xtrn ctn. Hbbn w altrnativn n d typn ctn bpaald dan kunnn w d ctn brknn. Voor lk ct gldt dat w d hovlhid n d prijs motn knnn om ht ct t bpaln. Voor d bdrijsconomisch lmntn (kostn, ondrhoud, vntul opbrngstn) is dat vidnt. Voor sommig ctn gldt chtr dat marktprijzn nit mtn voorhandn zijn. W zokn in dat gval rst naar aanpalnd marktn waarop ht ct van n projct wl in n prijs tot uitdrukking komt (bijvoorbld lbaarhid, gluidsovrlast via d woningprijs o ht ct van n hogr opliding via ht loon). Vrvolgns gaan w na in hovrr omgvingsactorn van invlod zijn op ht projct. Zakn als woningblid, conomisch groi n bvolkingsontwikkling kunnn van invlod zijn op d omvang van ht problm. Omdat w dz zakn nit wrklijk kunnn voorsplln kizn w n aantal omgvingsscnario s di dz tokomstig onzkrhdn wrgvn. Vaak wordn daarvoor langtrmijnscnario s van ht CPB gbruikt waarin blid, conomi n dmograi vrwrkt zijn. Voor d hoodbrkningn wordt in ht algmn n middnscnario gkozn n wordt d robuusthid van d uitkomstn gchckt door ook andr scnario s t hantrn. 2. Diniërn van ht nulaltrnati n projctaltrnativn D kwalitit van d wordt allrrst bpaald door d schrpt waarm d ondrzokr o opdrachtgvr projct- n nulaltrnati vaststlt. Wat zal r gburn zondr projct n wat mt ht projct? Ht nulaltrnati wordt gbruikt als rrnti waartgn d projctaltrnativn wordn agzt. D niging bstaat soms om ht nulaltrnati ngati a t schildrn opdat ht projct zovl moglijk batn lijkt op t lvrn. Maar vaak kunnn mt minimal inspanning d rgst problmn vrmdn wordn. Ht nulaltrnati bstaat vaak uit autonom ontwikklingn n vastgstld blid. Tgnovr ht nulaltrnati plaatsn w d projctaltrnativn. Dz bstaan uit all moglijk altrnativn di voldon aan d gstld doln. Uit ht vrschil in ontwikkling tussn nulaltrnati n projctaltrnati ontstaat n rks van ctn. Ondrstaand schma toont d ontwikkling mt n zondr projct. Ht ct is ht vrschil tussn d tw ontwikklingn zoals aanggvn door d blauw drihok. Ontwikkling mt projct Drihok=Ectn van ht projct c t n Ontwikklingn zondr projct: autonom ontwikklingn Huidig situati Bgin projct Eind projct Tijd Mt dirct ctn wordt bdold d ctn waarm gbruikrs o xploitantn van ht projct t makn krijgn. D dirct ctn bstaan uit d kostn van d invstring n d batn van ht gbruik daarvan. D batn van ht gbruik bstaan uit d voordln di gbruikrs ondrvindn van d niuw invstring: mn dnk daarbij aan ht xtra comort van d niuw woning; ht gmak van d niuw parkrgarag; d ristijdvoordln van d niuw wg, d rcratimoglijkhdn van ht niuw bos o d batn van n brd school. D trm indirct lvrt vaak vrwarring op. Bijna lk ondrwrp knt wl dirct n mindr dirct gvolgn. Mt indirct wordt hir bdold ctn di op n andr markt trchtkomn. Ht id hirachtr is dat ctn vaak wordn doorggvn in d conomi n dat w d gvolgn van d oorspronklijk baat op vrschillnd plkkn in d conomi tgnkomn. Bijvoorbld: door d aanlg van n niuw wg wordt n stad btr brikbaar. D niuw wg vrlaagt d riskostn voor wggbruikrs (waarondr woon-wrkornsn, zaklijk automobilistn), maar lidt ook tot hogr huiznprijzn van woningn n mr wrkglgnhid in d stad als gvolg van d vrbtrd brikbaarhid. D woon-wrkorns krijgt dus n riskostnvoordl. Dit wordt chtr dls wr agroomd door d hogr huiznprijzn in d stad. Vrdr is sprak van d xtra wrkglgnhid in d stad. Dit kan n additionl ct zijn, maar in vl gvalln gaat dz xtra wrkglgnhid tn kost van d wrkglgnhid ldrs (vrdlingsct) n vormt dan gn additionl baat. Drglijk doorggvn ctn zijn intrssant voor d vrdling van ctn (wi krijgt ht voordl) maar wordn slchts nmaal in d mgnomn. Wl kan ht zo zijn dat r rgns in d conomi schaalvoordln gaan ontstaan waardoor ht doorggvn ct xtra groot wordt. In d zijn w op zok naar di additionl indirct ctn. Extrn ctn zijn ctn di bij drdn trchtkomn zondr dat dz daarvoor btaln o gcompnsrd wordn. Ectn op ht miliu (gluid, missis tc.), d vilighid (ovrstroming, vrkr, xtrn vilighid) o d natuur (vrdroging, vrzilting, biodivrsitit) vormn typisch xtrn ctn. In n woonomgving gaat ht vaak om gronvoorzining, social vilighid.d. Ook d invlod van n wijkvrbtring op omliggnd woningn is n god voorbld van n xtrn ct: d bwonrs ondrvindn proijt maar hbbn daar nit voor btaald. Ook kunnn w d marktondrzoksmthodn van RIGO gbruikn om d omvang n waard van projctn in kaart t brngn. Daarnaast bstaan r allrli hulpmiddln om toch d xtrn ctn t kunnn brknn. Zo zijn r vrschillnd lidradn n kngtallnbokn bschikbaar. Vrdrop in dz brochur zijn tw voorbldn uitgwrkt van ht montarisrn van ysik ctn. Batn: Dirct ctn Gbruikrs: ristijdwinst Exploitati: opbrngstn Indirct ctn Arbidsmarkt/ agglomrati-ctn Extrn ctn Vilighid: slachtors Miliu: klimaatvrandring (koolstovastlgging) Blving Natuur: vrnitiging 5. Ht opstlln van n -ovrzicht D uitkomstn van d brkningn wordn vrvolgns wrggvn in n -ovrzicht. Dat ovrzicht bvat all kostn n batn n gt dz zowl wr in trmn van ysik nhdn (aantal woningn, urn ristijdwinst, hctarn gron tc.) als in gld (contant waard). D brkning van d contant waard bhlst ht optlln van all jaarlijks ctn ovr d ghl lvnsduur van ht projct. Omdat gldbdragn nu voor ons mr waard zijn dan gldbdragn in d tokomst makn w d jaarlijks bdragn rst vrglijkbaar aan d hand van n discontovot alvorns d bdragn op t tlln. Di discontovot is nigszins vrglijkbaar mt d rnt di w op onz bankrkning krijgn. D t hantrn discontovot wordt chtr door ht Ministri van Financiën bpaald n ns in d zovl jarn bijgstld. In 2007 is d discontovot 1 vastgstld op 2,5%. Hirnaast is n voorbld ggvn van n -ovrzicht voor n icti projct. 1 Ht btrt d rël risicovrij discontovot. All ctn wordn vrdr in d prijzn van één spciik jaar uitgdrukt zodat r gn invlod bstaat van vrandring in rlativ prijzn. Om onzkrhdn in d tokomst m t nmn wordt bovndin vaak n risico-opslag bovnop d 2,5% gzt. 6. Gvolighids- n actoranalys -ovrzicht voor n icti projct Wlvaartsct mtnhid (Fysik) projctctn in 2020 Vrschil t.o.v. nulaltrnati Ntto contant waard 2007-2107 Vrschil t.o.v. nulaltrnati (in mln. uro) Urn (x duiznd) Riskm (x duiznd) 10,2 4.000 30,7 11,00 Bann 100 0,50 Ziknhuisopnams Ton CO2-1 -60 6,20-0,10 Rcrantn Fijnsto avang (kg) Houtkap (kg) 50 20,1 Totaal Batn Kostn Invstringn Bhr n ondrhoud Mln uro Mln uro 17,3 14,90 3,70 Totaal Kostn 18,6 Saldo 1,5 Ht -ovrzicht gt d kostn n batn van ht projct in vrglijking mt ht nulaltrnati wr. Aan di brkningn ligt ovr ht algmn n rks van aannams tn grondslag. In d gvolighidsanalys wordn d uitkomstn van d gtotst op hun robuusthid voor di aannams. Bkkn wordt in hovrr d conclusis gvolig zijn voor n vrandring in één o mr aannams. Zo wordt bkkn o n andr tokomstscnario waarin bijvoorbld n andr woonblid wordt gvord ht saldo van kostn n batn van tkn (+ o -) dot vrandrn o dat d volgord van mst rndrnd altrnativn vrandrt. Vaak wordt r rikhalznd uitgkkn o d n positi saldo oplvrt. Maar daarm is ht projct nog lang nit op d rails gzt. Zkr in situatis waar mrdr blanghbbndn n contribuantn bij btrokkn zijn is ht hogr god van d slchts n klin ondrdl van d individul awging. Blanghbbndn zulln vooral gïntrssrd zijn in hun individul kostn n batn. Daarom maakt RIGO vaak n actoranalys waarin d kostn n batn naar blanghbbnd wordn togdld n lk actor zijn balans kan opmakn. En drglijk analys gt ht bnodigd inzicht voor partijn maar kan moglijk ook hlpn bij vntul compnsatis aan vrlizrs. Pr projct zal d lijst mt actorn vrschilln maar n aardig start is: xploitant, gbruikrs, ovrhid n omwonndn. Ovrigns is ht nit zo dat mt n ngati saldo ht dok voor ht projct is gvalln. D lvrt, nt als d Miliu Ect Rapportag (MER), inormati aan d bsluitvormr. Di inormati bschrijt in dit gval zo god als moglijk is all maatschapplijk kostn n batn. Ht is vrvolgns aan d politik om n bslissing t nmn.
1. Problm- n omgvingsanalys 3. Bpaln van d (ysik) ctn 4. Ht montarisrn van d (ysik) ctn D start mt n analys van ht problm. Dol daarbij is om hldr vast t stlln wat d dolstlling van ht projct is n wlk projctaltrnativn daarop aansluitn. Vragn di daarbij gstld wordn zijn: Waaruit bstaat ht problm? Wins problm is ht? Op wlk schaalnivau wil mn ht problm oplossn n binnn wlk tijdsbslag? Vaak ht n opdrachtgvr al n problmanalys gmaakt, maar d bidt d moglijkhid om dz analys nog ns tgn ht licht t houdn n vntul altrnativn di buitn zicht warn gblvn alsnog to t vogn. Ht is vrstandig om dz ctn hldr t omschrijvn opdat r gn ctn vrgtn wordn noch ctn dubbl wordn gtld. Vaak dln w d ctn in naar dirct, indirct n xtrn ctn. Hbbn w altrnativn n d typn ctn bpaald dan kunnn w d ctn brknn. Voor lk ct gldt dat w d hovlhid n d prijs motn knnn om ht ct t bpaln. Voor d bdrijsconomisch lmntn (kostn, ondrhoud, vntul opbrngstn) is dat vidnt. Voor sommig ctn gldt chtr dat marktprijzn nit mtn voorhandn zijn. W zokn in dat gval rst naar aanpalnd marktn waarop ht ct van n projct wl in n prijs tot uitdrukking komt (bijvoorbld lbaarhid, gluidsovrlast via d woningprijs o ht ct van n hogr opliding via ht loon). Vrvolgns gaan w na in hovrr omgvingsactorn van invlod zijn op ht projct. Zakn als woningblid, conomisch groi n bvolkingsontwikkling kunnn van invlod zijn op d omvang van ht problm. Omdat w dz zakn nit wrklijk kunnn voorsplln kizn w n aantal omgvingsscnario s di dz tokomstig onzkrhdn wrgvn. Vaak wordn daarvoor langtrmijnscnario s van ht CPB gbruikt waarin blid, conomi n dmograi vrwrkt zijn. Voor d hoodbrkningn wordt in ht algmn n middnscnario gkozn n wordt d robuusthid van d uitkomstn gchckt door ook andr scnario s t hantrn. 2. Diniërn van ht nulaltrnati n projctaltrnativn D kwalitit van d wordt allrrst bpaald door d schrpt waarm d ondrzokr o opdrachtgvr projct- n nulaltrnati vaststlt. Wat zal r gburn zondr projct n wat mt ht projct? Ht nulaltrnati wordt gbruikt als rrnti waartgn d projctaltrnativn wordn agzt. D niging bstaat soms om ht nulaltrnati ngati a t schildrn opdat ht projct zovl moglijk batn lijkt op t lvrn. Maar vaak kunnn mt minimal inspanning d rgst problmn vrmdn wordn. Ht nulaltrnati bstaat vaak uit autonom ontwikklingn n vastgstld blid. Tgnovr ht nulaltrnati plaatsn w d projctaltrnativn. Dz bstaan uit all moglijk altrnativn di voldon aan d gstld doln. Uit ht vrschil in ontwikkling tussn nulaltrnati n projctaltrnati ontstaat n rks van ctn. Ondrstaand schma toont d ontwikkling mt n zondr projct. Ht ct is ht vrschil tussn d tw ontwikklingn zoals aanggvn door d blauw drihok. Ontwikkling mt projct Drihok=Ectn van ht projct c t n Ontwikklingn zondr projct: autonom ontwikklingn Huidig situati Bgin projct Eind projct Tijd Mt dirct ctn wordt bdold d ctn waarm gbruikrs o xploitantn van ht projct t makn krijgn. D dirct ctn bstaan uit d kostn van d invstring n d batn van ht gbruik daarvan. D batn van ht gbruik bstaan uit d voordln di gbruikrs ondrvindn van d niuw invstring: mn dnk daarbij aan ht xtra comort van d niuw woning; ht gmak van d niuw parkrgarag; d ristijdvoordln van d niuw wg, d rcratimoglijkhdn van ht niuw bos o d batn van n brd school. D trm indirct lvrt vaak vrwarring op. Bijna lk ondrwrp knt wl dirct n mindr dirct gvolgn. Mt indirct wordt hir bdold ctn di op n andr markt trchtkomn. Ht id hirachtr is dat ctn vaak wordn doorggvn in d conomi n dat w d gvolgn van d oorspronklijk baat op vrschillnd plkkn in d conomi tgnkomn. Bijvoorbld: door d aanlg van n niuw wg wordt n stad btr brikbaar. D niuw wg vrlaagt d riskostn voor wggbruikrs (waarondr woon-wrkornsn, zaklijk automobilistn), maar lidt ook tot hogr huiznprijzn van woningn n mr wrkglgnhid in d stad als gvolg van d vrbtrd brikbaarhid. D woon-wrkorns krijgt dus n riskostnvoordl. Dit wordt chtr dls wr agroomd door d hogr huiznprijzn in d stad. Vrdr is sprak van d xtra wrkglgnhid in d stad. Dit kan n additionl ct zijn, maar in vl gvalln gaat dz xtra wrkglgnhid tn kost van d wrkglgnhid ldrs (vrdlingsct) n vormt dan gn additionl baat. Drglijk doorggvn ctn zijn intrssant voor d vrdling van ctn (wi krijgt ht voordl) maar wordn slchts nmaal in d mgnomn. Wl kan ht zo zijn dat r rgns in d conomi schaalvoordln gaan ontstaan waardoor ht doorggvn ct xtra groot wordt. In d zijn w op zok naar di additionl indirct ctn. Extrn ctn zijn ctn di bij drdn trchtkomn zondr dat dz daarvoor btaln o gcompnsrd wordn. Ectn op ht miliu (gluid, missis tc.), d vilighid (ovrstroming, vrkr, xtrn vilighid) o d natuur (vrdroging, vrzilting, biodivrsitit) vormn typisch xtrn ctn. In n woonomgving gaat ht vaak om gronvoorzining, social vilighid.d. Ook d invlod van n wijkvrbtring op omliggnd woningn is n god voorbld van n xtrn ct: d bwonrs ondrvindn proijt maar hbbn daar nit voor btaald. Ook kunnn w d marktondrzoksmthodn van RIGO gbruikn om d omvang n waard van projctn in kaart t brngn. Daarnaast bstaan r allrli hulpmiddln om toch d xtrn ctn t kunnn brknn. Zo zijn r vrschillnd lidradn n kngtallnbokn bschikbaar. Vrdrop in dz brochur zijn tw voorbldn uitgwrkt van ht montarisrn van ysik ctn. Batn: Dirct ctn Gbruikrs: ristijdwinst Exploitati: opbrngstn Indirct ctn Arbidsmarkt/ agglomrati-ctn Extrn ctn Vilighid: slachtors Miliu: klimaatvrandring (koolstovastlgging) Blving Natuur: vrnitiging 5. Ht opstlln van n -ovrzicht D uitkomstn van d brkningn wordn vrvolgns wrggvn in n -ovrzicht. Dat ovrzicht bvat all kostn n batn n gt dz zowl wr in trmn van ysik nhdn (aantal woningn, urn ristijdwinst, hctarn gron tc.) als in gld (contant waard). D brkning van d contant waard bhlst ht optlln van all jaarlijks ctn ovr d ghl lvnsduur van ht projct. Omdat gldbdragn nu voor ons mr waard zijn dan gldbdragn in d tokomst makn w d jaarlijks bdragn rst vrglijkbaar aan d hand van n discontovot alvorns d bdragn op t tlln. Di discontovot is nigszins vrglijkbaar mt d rnt di w op onz bankrkning krijgn. D t hantrn discontovot wordt chtr door ht Ministri van Financiën bpaald n ns in d zovl jarn bijgstld. In 2007 is d discontovot 1 vastgstld op 2,5%. Hirnaast is n voorbld ggvn van n -ovrzicht voor n icti projct. 1 Ht btrt d rël risicovrij discontovot. All ctn wordn vrdr in d prijzn van één spciik jaar uitgdrukt zodat r gn invlod bstaat van vrandring in rlativ prijzn. Om onzkrhdn in d tokomst m t nmn wordt bovndin vaak n risico-opslag bovnop d 2,5% gzt. 6. Gvolighids- n actoranalys -ovrzicht voor n icti projct Wlvaartsct mtnhid (Fysik) projctctn in 2020 Vrschil t.o.v. nulaltrnati Ntto contant waard 2007-2107 Vrschil t.o.v. nulaltrnati (in mln. uro) Urn (x duiznd) Riskm (x duiznd) 10,2 4.000 30,7 11,00 Bann 100 0,50 Ziknhuisopnams Ton CO2-1 -60 6,20-0,10 Rcrantn Fijnsto avang (kg) Houtkap (kg) 50 20,1 Totaal Batn Kostn Invstringn Bhr n ondrhoud Mln uro Mln uro 17,3 14,90 3,70 Totaal Kostn 18,6 Saldo 1,5 Ht -ovrzicht gt d kostn n batn van ht projct in vrglijking mt ht nulaltrnati wr. Aan di brkningn ligt ovr ht algmn n rks van aannams tn grondslag. In d gvolighidsanalys wordn d uitkomstn van d gtotst op hun robuusthid voor di aannams. Bkkn wordt in hovrr d conclusis gvolig zijn voor n vrandring in één o mr aannams. Zo wordt bkkn o n andr tokomstscnario waarin bijvoorbld n andr woonblid wordt gvord ht saldo van kostn n batn van tkn (+ o -) dot vrandrn o dat d volgord van mst rndrnd altrnativn vrandrt. Vaak wordt r rikhalznd uitgkkn o d n positi saldo oplvrt. Maar daarm is ht projct nog lang nit op d rails gzt. Zkr in situatis waar mrdr blanghbbndn n contribuantn bij btrokkn zijn is ht hogr god van d slchts n klin ondrdl van d individul awging. Blanghbbndn zulln vooral gïntrssrd zijn in hun individul kostn n batn. Daarom maakt RIGO vaak n actoranalys waarin d kostn n batn naar blanghbbnd wordn togdld n lk actor zijn balans kan opmakn. En drglijk analys gt ht bnodigd inzicht voor partijn maar kan moglijk ook hlpn bij vntul compnsatis aan vrlizrs. Pr projct zal d lijst mt actorn vrschilln maar n aardig start is: xploitant, gbruikrs, ovrhid n omwonndn. Ovrigns is ht nit zo dat mt n ngati saldo ht dok voor ht projct is gvalln. D lvrt, nt als d Miliu Ect Rapportag (MER), inormati aan d bsluitvormr. Di inormati bschrijt in dit gval zo god als moglijk is all maatschapplijk kostn n batn. Ht is vrvolgns aan d politik om n bslissing t nmn.
1. Problm- n omgvingsanalys 3. Bpaln van d (ysik) ctn 4. Ht montarisrn van d (ysik) ctn D start mt n analys van ht problm. Dol daarbij is om hldr vast t stlln wat d dolstlling van ht projct is n wlk projctaltrnativn daarop aansluitn. Vragn di daarbij gstld wordn zijn: Waaruit bstaat ht problm? Wins problm is ht? Op wlk schaalnivau wil mn ht problm oplossn n binnn wlk tijdsbslag? Vaak ht n opdrachtgvr al n problmanalys gmaakt, maar d bidt d moglijkhid om dz analys nog ns tgn ht licht t houdn n vntul altrnativn di buitn zicht warn gblvn alsnog to t vogn. Ht is vrstandig om dz ctn hldr t omschrijvn opdat r gn ctn vrgtn wordn noch ctn dubbl wordn gtld. Vaak dln w d ctn in naar dirct, indirct n xtrn ctn. Hbbn w altrnativn n d typn ctn bpaald dan kunnn w d ctn brknn. Voor lk ct gldt dat w d hovlhid n d prijs motn knnn om ht ct t bpaln. Voor d bdrijsconomisch lmntn (kostn, ondrhoud, vntul opbrngstn) is dat vidnt. Voor sommig ctn gldt chtr dat marktprijzn nit mtn voorhandn zijn. W zokn in dat gval rst naar aanpalnd marktn waarop ht ct van n projct wl in n prijs tot uitdrukking komt (bijvoorbld lbaarhid, gluidsovrlast via d woningprijs o ht ct van n hogr opliding via ht loon). Vrvolgns gaan w na in hovrr omgvingsactorn van invlod zijn op ht projct. Zakn als woningblid, conomisch groi n bvolkingsontwikkling kunnn van invlod zijn op d omvang van ht problm. Omdat w dz zakn nit wrklijk kunnn voorsplln kizn w n aantal omgvingsscnario s di dz tokomstig onzkrhdn wrgvn. Vaak wordn daarvoor langtrmijnscnario s van ht CPB gbruikt waarin blid, conomi n dmograi vrwrkt zijn. Voor d hoodbrkningn wordt in ht algmn n middnscnario gkozn n wordt d robuusthid van d uitkomstn gchckt door ook andr scnario s t hantrn. 2. Diniërn van ht nulaltrnati n projctaltrnativn D kwalitit van d wordt allrrst bpaald door d schrpt waarm d ondrzokr o opdrachtgvr projct- n nulaltrnati vaststlt. Wat zal r gburn zondr projct n wat mt ht projct? Ht nulaltrnati wordt gbruikt als rrnti waartgn d projctaltrnativn wordn agzt. D niging bstaat soms om ht nulaltrnati ngati a t schildrn opdat ht projct zovl moglijk batn lijkt op t lvrn. Maar vaak kunnn mt minimal inspanning d rgst problmn vrmdn wordn. Ht nulaltrnati bstaat vaak uit autonom ontwikklingn n vastgstld blid. Tgnovr ht nulaltrnati plaatsn w d projctaltrnativn. Dz bstaan uit all moglijk altrnativn di voldon aan d gstld doln. Uit ht vrschil in ontwikkling tussn nulaltrnati n projctaltrnati ontstaat n rks van ctn. Ondrstaand schma toont d ontwikkling mt n zondr projct. Ht ct is ht vrschil tussn d tw ontwikklingn zoals aanggvn door d blauw drihok. Ontwikkling mt projct Drihok=Ectn van ht projct c t n Ontwikklingn zondr projct: autonom ontwikklingn Huidig situati Bgin projct Eind projct Tijd Mt dirct ctn wordt bdold d ctn waarm gbruikrs o xploitantn van ht projct t makn krijgn. D dirct ctn bstaan uit d kostn van d invstring n d batn van ht gbruik daarvan. D batn van ht gbruik bstaan uit d voordln di gbruikrs ondrvindn van d niuw invstring: mn dnk daarbij aan ht xtra comort van d niuw woning; ht gmak van d niuw parkrgarag; d ristijdvoordln van d niuw wg, d rcratimoglijkhdn van ht niuw bos o d batn van n brd school. D trm indirct lvrt vaak vrwarring op. Bijna lk ondrwrp knt wl dirct n mindr dirct gvolgn. Mt indirct wordt hir bdold ctn di op n andr markt trchtkomn. Ht id hirachtr is dat ctn vaak wordn doorggvn in d conomi n dat w d gvolgn van d oorspronklijk baat op vrschillnd plkkn in d conomi tgnkomn. Bijvoorbld: door d aanlg van n niuw wg wordt n stad btr brikbaar. D niuw wg vrlaagt d riskostn voor wggbruikrs (waarondr woon-wrkornsn, zaklijk automobilistn), maar lidt ook tot hogr huiznprijzn van woningn n mr wrkglgnhid in d stad als gvolg van d vrbtrd brikbaarhid. D woon-wrkorns krijgt dus n riskostnvoordl. Dit wordt chtr dls wr agroomd door d hogr huiznprijzn in d stad. Vrdr is sprak van d xtra wrkglgnhid in d stad. Dit kan n additionl ct zijn, maar in vl gvalln gaat dz xtra wrkglgnhid tn kost van d wrkglgnhid ldrs (vrdlingsct) n vormt dan gn additionl baat. Drglijk doorggvn ctn zijn intrssant voor d vrdling van ctn (wi krijgt ht voordl) maar wordn slchts nmaal in d mgnomn. Wl kan ht zo zijn dat r rgns in d conomi schaalvoordln gaan ontstaan waardoor ht doorggvn ct xtra groot wordt. In d zijn w op zok naar di additionl indirct ctn. Extrn ctn zijn ctn di bij drdn trchtkomn zondr dat dz daarvoor btaln o gcompnsrd wordn. Ectn op ht miliu (gluid, missis tc.), d vilighid (ovrstroming, vrkr, xtrn vilighid) o d natuur (vrdroging, vrzilting, biodivrsitit) vormn typisch xtrn ctn. In n woonomgving gaat ht vaak om gronvoorzining, social vilighid.d. Ook d invlod van n wijkvrbtring op omliggnd woningn is n god voorbld van n xtrn ct: d bwonrs ondrvindn proijt maar hbbn daar nit voor btaald. Ook kunnn w d marktondrzoksmthodn van RIGO gbruikn om d omvang n waard van projctn in kaart t brngn. Daarnaast bstaan r allrli hulpmiddln om toch d xtrn ctn t kunnn brknn. Zo zijn r vrschillnd lidradn n kngtallnbokn bschikbaar. Vrdrop in dz brochur zijn tw voorbldn uitgwrkt van ht montarisrn van ysik ctn. Batn: Dirct ctn Gbruikrs: ristijdwinst Exploitati: opbrngstn Indirct ctn Arbidsmarkt/ agglomrati-ctn Extrn ctn Vilighid: slachtors Miliu: klimaatvrandring (koolstovastlgging) Blving Natuur: vrnitiging 5. Ht opstlln van n -ovrzicht D uitkomstn van d brkningn wordn vrvolgns wrggvn in n -ovrzicht. Dat ovrzicht bvat all kostn n batn n gt dz zowl wr in trmn van ysik nhdn (aantal woningn, urn ristijdwinst, hctarn gron tc.) als in gld (contant waard). D brkning van d contant waard bhlst ht optlln van all jaarlijks ctn ovr d ghl lvnsduur van ht projct. Omdat gldbdragn nu voor ons mr waard zijn dan gldbdragn in d tokomst makn w d jaarlijks bdragn rst vrglijkbaar aan d hand van n discontovot alvorns d bdragn op t tlln. Di discontovot is nigszins vrglijkbaar mt d rnt di w op onz bankrkning krijgn. D t hantrn discontovot wordt chtr door ht Ministri van Financiën bpaald n ns in d zovl jarn bijgstld. In 2007 is d discontovot 1 vastgstld op 2,5%. Hirnaast is n voorbld ggvn van n -ovrzicht voor n icti projct. 1 Ht btrt d rël risicovrij discontovot. All ctn wordn vrdr in d prijzn van één spciik jaar uitgdrukt zodat r gn invlod bstaat van vrandring in rlativ prijzn. Om onzkrhdn in d tokomst m t nmn wordt bovndin vaak n risico-opslag bovnop d 2,5% gzt. 6. Gvolighids- n actoranalys -ovrzicht voor n icti projct Wlvaartsct mtnhid (Fysik) projctctn in 2020 Vrschil t.o.v. nulaltrnati Ntto contant waard 2007-2107 Vrschil t.o.v. nulaltrnati (in mln. uro) Urn (x duiznd) Riskm (x duiznd) 10,2 4.000 30,7 11,00 Bann 100 0,50 Ziknhuisopnams Ton CO2-1 -60 6,20-0,10 Rcrantn Fijnsto avang (kg) Houtkap (kg) 50 20,1 Totaal Batn Kostn Invstringn Bhr n ondrhoud Mln uro Mln uro 17,3 14,90 3,70 Totaal Kostn 18,6 Saldo 1,5 Ht -ovrzicht gt d kostn n batn van ht projct in vrglijking mt ht nulaltrnati wr. Aan di brkningn ligt ovr ht algmn n rks van aannams tn grondslag. In d gvolighidsanalys wordn d uitkomstn van d gtotst op hun robuusthid voor di aannams. Bkkn wordt in hovrr d conclusis gvolig zijn voor n vrandring in één o mr aannams. Zo wordt bkkn o n andr tokomstscnario waarin bijvoorbld n andr woonblid wordt gvord ht saldo van kostn n batn van tkn (+ o -) dot vrandrn o dat d volgord van mst rndrnd altrnativn vrandrt. Vaak wordt r rikhalznd uitgkkn o d n positi saldo oplvrt. Maar daarm is ht projct nog lang nit op d rails gzt. Zkr in situatis waar mrdr blanghbbndn n contribuantn bij btrokkn zijn is ht hogr god van d slchts n klin ondrdl van d individul awging. Blanghbbndn zulln vooral gïntrssrd zijn in hun individul kostn n batn. Daarom maakt RIGO vaak n actoranalys waarin d kostn n batn naar blanghbbnd wordn togdld n lk actor zijn balans kan opmakn. En drglijk analys gt ht bnodigd inzicht voor partijn maar kan moglijk ook hlpn bij vntul compnsatis aan vrlizrs. Pr projct zal d lijst mt actorn vrschilln maar n aardig start is: xploitant, gbruikrs, ovrhid n omwonndn. Ovrigns is ht nit zo dat mt n ngati saldo ht dok voor ht projct is gvalln. D lvrt, nt als d Miliu Ect Rapportag (MER), inormati aan d bsluitvormr. Di inormati bschrijt in dit gval zo god als moglijk is all maatschapplijk kostn n batn. Ht is vrvolgns aan d politik om n bslissing t nmn.
Voorbld van ht montarisrn van ysik ctn: 1 Voorbld van ht montarisrn van ysik ctn: 2 Mr wtn? En Maatschapplijk Kostn-BatnAnalys () gt ht rndmnt van n invstring voor d ghl maatschappij wr. D kracht van d is ht inzichtlijk makn van all voor- n nadln van n invstring, waar di ook trchtkomn. All ctn di onz wlvaart n ons wlzijn bïnvlodn wordn daarin mgnomn. D is dan ook god vrankrd in d conomisch thori ovr wlvaart. 's wordn vaak togpast op invstringn waar publik gld m gmoid is. Maar ook blidsmaatrgln o social invstringn van corporatis kunnn aan d hand van n boordld wordn. Mrwaard woningn in gron omgving Natuurbatn Stl dat in n woningbouwprojct in n stad tw altrnativn tgn lkaar agzt dinn t wordn: (1) Woningbouw van 500 woningn in n standaardwijk zondr (vl) gron o (2) 400 woningbouw in n gron omgving (mt bijvoorbld n park o plantson). U kunt contact opnmn mt: Stl dat in ht kadr van n projct 300 hctar natuur (grasland) wordt aanglgd. D aanlg lijkt in rst instanti vooral n kostnpost. Er trdn chtr divrs batn op di tot voor kort wl als PM-post wrdn opgmrkt, maar nit kondn wordn brknd omdat r gn marktprijzn voor zijn. D volgnd batn van natuur kunnn growg wordn ondrschidn: D rcratibatn. Mnsn kunnn rcrërn in d natuur n hchtn hir waard aan. D productibatn. D aanlg van natuur kan tot allrli productibatn lidn zoals CO2 avang (klimaatbschrming), abraak van nitratn n osatn (opprvlaktwatrzuivring) o ritoogst. D vrrvings o nit-gbruikrswaard. Aangzin natuur n stds schaarsr god wordt, hchtn mnsn stds mr waard aan d aanwzighid van natuur, ook al makn z r nit altijd gbruik van. Vl mnsn in Ndrland vindn ht bijvoorbld blangrijk dat d Waddnz mt rust wordt glatn o dat d Vluw voor tokomstig gnratis bwaard blijt. D is in Ndrland sinds ht jaar 2000 mt d lidraad Ovrzicht Ectn Inrastructuur (OEI) niuw lvn ingblazn n wordt sindsdin bhalv voor inrastructuurprojctn - op vl trrinn togpast. Mn kan daarbij dnkn aan invstringn in inrastructuur (wgn, spoor, havns, parkrgarags tc.), (intgral) gbidsontwikkling (woningbouw, natuur, bdrijvntrrinn tc.), maatschapplijk invstringn (brd school, buurthuizn tc.) nzovoort. RIGO n RIGO kan all stappn di in n doorlopn motn wordn voor u uitvorn: 1 Problm- n omgvingsanalys 2 Diniërn van ht nulaltrnati n projctaltrnativn 3 Bpaln van d (ysik) ctn 4 Ht montarisrn van d (ysik) ctn 5 Ht opstlln van n -ovrzicht 6 Ht uitvorn van n gvolighids- n actoranalys In dz brochur lichtn w dz stappn to. Ervan uitgaand dat lk woning gld oplvrt (n dus d ralisatikostn lagr zijn dan d opbrngstn) lijkt projctaltrnati 1 in kostn n batn trmn wllicht aantrkklijk. Er wordn immrs mr woningn gbouwd n projctaltrnati 2 lidt ook nog ns tot moglijk xtra ondrhoudskostn voor ht gron in d wijk. Echtr d woningn in projctaltrnati 2 zulln in d praktijk mr opbrngn dan d woningn in projctaltrnati 1. Uit divrs hdonisch prijsstudis is gblkn dat woningn in n raair omgving, bijvoorbld mt uitzicht op gron gmiddld 10% mr opbrngn. Stl nu dat in projctaltrnati 1 d ralisatikostn pr woning gmiddld 300.000 uro zijn n d opbrngstn 340.000 uro. In gval van projctaltrnati 2 spln dzld ralisatikostn, maar zijn d opbrngstn 340.000 + (0,1 x 340.000) = 374.000 uro. Hirm komn d batn op: Projctaltrnati 1: 500 x (340.000-300.000) = 20 miljon uro. Projctaltrnati 2: 400 x (374.000-300.000) = 29,6 miljon uro (xclusi vntul xtra ondrhoudskostn gron, maar ook xclusi bijvoorbld xtra rcratibatn voor bwonrs di kunnn rcrërn in ht parkj in d wijk). Uitraard is dit n icti voorbld. Dankzij uitgbrid databass mt woningprijzn voor hl Ndrland kan RIGO locatispciik brkningn makn. Ook voor vrschillnd woonomgvingn hbbn w kngtalln voor mrwaard van woningn. 2 En hdonisch prijsstudi is n studi naar d invlod van n bpaald knmrk van n product op d total waard van dat product. Voorbld product woning: d invlod van uitzicht op gron o watr (knmrk) op d total waard van n woning. Voor al dz batn zijn tgnwoordig kngtalln bschikbaar zodat z toch mgnomn kunnn wordn in n kostn-batnanalys. Hirondr wordt één voorbld uitgwrkt. Er wordt 300 hctar grasland aanglgd. Grasland draagt bij aan bschrming tgn klimaatvrandring doordat kooldioxid wordt vastglgd, namlijk 2 ton koolsto (C) pr hctar. D batn van koolstovastlgging kunnn gmontarisrd wordn op basis van intrnationaal vastgstld waardn. Momntl wordt 49,50 uro pr ton C ghantrd. D baat voor klimaatvrandring als gvolg van 300 hctar grasland is dus: 300 x 2 x 49,50 uro = 29.700 uro pr jaar. Frddi Rosnbrg, 020-522 11 58, rddi.rosnbrg@rigo.nl Edgar Wvr, 020-522 11 91, dgar.wvr@rigo.nl Mr inormati ovr onz dinstvrlning op ht gbid van vindt u op www.rigo.nl n www.knniscntrum-.nl RIGO Rsarch n Advis BV D Ruytrkad 139 1011 AC Amstrdam Tloon 020-5221111 Fax 020-627 68 40 Maatschapplijk Kostn Batn Analys Brd gdragn awgingsmthodik voor invstringn op vl maatschapplijk gbidn RIGO Rsarch n Advis BV D Ruytrkad 139 1011 AC Amstrdam tloon 020-522 11 11
Voorbld van ht montarisrn van ysik ctn: 1 Voorbld van ht montarisrn van ysik ctn: 2 Mr wtn? En Maatschapplijk Kostn-BatnAnalys () gt ht rndmnt van n invstring voor d ghl maatschappij wr. D kracht van d is ht inzichtlijk makn van all voor- n nadln van n invstring, waar di ook trchtkomn. All ctn di onz wlvaart n ons wlzijn bïnvlodn wordn daarin mgnomn. D is dan ook god vrankrd in d conomisch thori ovr wlvaart. 's wordn vaak togpast op invstringn waar publik gld m gmoid is. Maar ook blidsmaatrgln o social invstringn van corporatis kunnn aan d hand van n boordld wordn. Mrwaard woningn in gron omgving Natuurbatn Stl dat in n woningbouwprojct in n stad tw altrnativn tgn lkaar agzt dinn t wordn: (1) Woningbouw van 500 woningn in n standaardwijk zondr (vl) gron o (2) 400 woningbouw in n gron omgving (mt bijvoorbld n park o plantson). U kunt contact opnmn mt: Stl dat in ht kadr van n projct 300 hctar natuur (grasland) wordt aanglgd. D aanlg lijkt in rst instanti vooral n kostnpost. Er trdn chtr divrs batn op di tot voor kort wl als PM-post wrdn opgmrkt, maar nit kondn wordn brknd omdat r gn marktprijzn voor zijn. D volgnd batn van natuur kunnn growg wordn ondrschidn: D rcratibatn. Mnsn kunnn rcrërn in d natuur n hchtn hir waard aan. D productibatn. D aanlg van natuur kan tot allrli productibatn lidn zoals CO2 avang (klimaatbschrming), abraak van nitratn n osatn (opprvlaktwatrzuivring) o ritoogst. D vrrvings o nit-gbruikrswaard. Aangzin natuur n stds schaarsr god wordt, hchtn mnsn stds mr waard aan d aanwzighid van natuur, ook al makn z r nit altijd gbruik van. Vl mnsn in Ndrland vindn ht bijvoorbld blangrijk dat d Waddnz mt rust wordt glatn o dat d Vluw voor tokomstig gnratis bwaard blijt. D is in Ndrland sinds ht jaar 2000 mt d lidraad Ovrzicht Ectn Inrastructuur (OEI) niuw lvn ingblazn n wordt sindsdin bhalv voor inrastructuurprojctn - op vl trrinn togpast. Mn kan daarbij dnkn aan invstringn in inrastructuur (wgn, spoor, havns, parkrgarags tc.), (intgral) gbidsontwikkling (woningbouw, natuur, bdrijvntrrinn tc.), maatschapplijk invstringn (brd school, buurthuizn tc.) nzovoort. RIGO n RIGO kan all stappn di in n doorlopn motn wordn voor u uitvorn: 1 Problm- n omgvingsanalys 2 Diniërn van ht nulaltrnati n projctaltrnativn 3 Bpaln van d (ysik) ctn 4 Ht montarisrn van d (ysik) ctn 5 Ht opstlln van n -ovrzicht 6 Ht uitvorn van n gvolighids- n actoranalys In dz brochur lichtn w dz stappn to. Ervan uitgaand dat lk woning gld oplvrt (n dus d ralisatikostn lagr zijn dan d opbrngstn) lijkt projctaltrnati 1 in kostn n batn trmn wllicht aantrkklijk. Er wordn immrs mr woningn gbouwd n projctaltrnati 2 lidt ook nog ns tot moglijk xtra ondrhoudskostn voor ht gron in d wijk. Echtr d woningn in projctaltrnati 2 zulln in d praktijk mr opbrngn dan d woningn in projctaltrnati 1. Uit divrs hdonisch prijsstudis is gblkn dat woningn in n raair omgving, bijvoorbld mt uitzicht op gron gmiddld 10% mr opbrngn. Stl nu dat in projctaltrnati 1 d ralisatikostn pr woning gmiddld 300.000 uro zijn n d opbrngstn 340.000 uro. In gval van projctaltrnati 2 spln dzld ralisatikostn, maar zijn d opbrngstn 340.000 + (0,1 x 340.000) = 374.000 uro. Hirm komn d batn op: Projctaltrnati 1: 500 x (340.000-300.000) = 20 miljon uro. Projctaltrnati 2: 400 x (374.000-300.000) = 29,6 miljon uro (xclusi vntul xtra ondrhoudskostn gron, maar ook xclusi bijvoorbld xtra rcratibatn voor bwonrs di kunnn rcrërn in ht parkj in d wijk). Uitraard is dit n icti voorbld. Dankzij uitgbrid databass mt woningprijzn voor hl Ndrland kan RIGO locatispciik brkningn makn. Ook voor vrschillnd woonomgvingn hbbn w kngtalln voor mrwaard van woningn. 2 En hdonisch prijsstudi is n studi naar d invlod van n bpaald knmrk van n product op d total waard van dat product. Voorbld product woning: d invlod van uitzicht op gron o watr (knmrk) op d total waard van n woning. Voor al dz batn zijn tgnwoordig kngtalln bschikbaar zodat z toch mgnomn kunnn wordn in n kostn-batnanalys. Hirondr wordt één voorbld uitgwrkt. Er wordt 300 hctar grasland aanglgd. Grasland draagt bij aan bschrming tgn klimaatvrandring doordat kooldioxid wordt vastglgd, namlijk 2 ton koolsto (C) pr hctar. D batn van koolstovastlgging kunnn gmontarisrd wordn op basis van intrnationaal vastgstld waardn. Momntl wordt 49,50 uro pr ton C ghantrd. D baat voor klimaatvrandring als gvolg van 300 hctar grasland is dus: 300 x 2 x 49,50 uro = 29.700 uro pr jaar. Frddi Rosnbrg, 020-522 11 58, rddi.rosnbrg@rigo.nl Edgar Wvr, 020-522 11 91, dgar.wvr@rigo.nl Mr inormati ovr onz dinstvrlning op ht gbid van vindt u op www.rigo.nl n www.knniscntrum-.nl RIGO Rsarch n Advis BV D Ruytrkad 139 1011 AC Amstrdam Tloon 020-5221111 Fax 020-627 68 40 Maatschapplijk Kostn Batn Analys Brd gdragn awgingsmthodik voor invstringn op vl maatschapplijk gbidn RIGO Rsarch n Advis BV D Ruytrkad 139 1011 AC Amstrdam tloon 020-522 11 11
1. Problm- n omgvingsanalys 3. Bpaln van d (ysik) ctn 4. Ht montarisrn van d (ysik) ctn D start mt n analys van ht problm. Dol daarbij is om hldr vast t stlln wat d dolstlling van ht projct is n wlk projctaltrnativn daarop aansluitn. Vragn di daarbij gstld wordn zijn: Waaruit bstaat ht problm? Wins problm is ht? Op wlk schaalnivau wil mn ht problm oplossn n binnn wlk tijdsbslag? Vaak ht n opdrachtgvr al n problmanalys gmaakt, maar d bidt d moglijkhid om dz analys nog ns tgn ht licht t houdn n vntul altrnativn di buitn zicht warn gblvn alsnog to t vogn. Ht is vrstandig om dz ctn hldr t omschrijvn opdat r gn ctn vrgtn wordn noch ctn dubbl wordn gtld. Vaak dln w d ctn in naar dirct, indirct n xtrn ctn. Hbbn w altrnativn n d typn ctn bpaald dan kunnn w d ctn brknn. Voor lk ct gldt dat w d hovlhid n d prijs motn knnn om ht ct t bpaln. Voor d bdrijsconomisch lmntn (kostn, ondrhoud, vntul opbrngstn) is dat vidnt. Voor sommig ctn gldt chtr dat marktprijzn nit mtn voorhandn zijn. W zokn in dat gval rst naar aanpalnd marktn waarop ht ct van n projct wl in n prijs tot uitdrukking komt (bijvoorbld lbaarhid, gluidsovrlast via d woningprijs o ht ct van n hogr opliding via ht loon). Vrvolgns gaan w na in hovrr omgvingsactorn van invlod zijn op ht projct. Zakn als woningblid, conomisch groi n bvolkingsontwikkling kunnn van invlod zijn op d omvang van ht problm. Omdat w dz zakn nit wrklijk kunnn voorsplln kizn w n aantal omgvingsscnario s di dz tokomstig onzkrhdn wrgvn. Vaak wordn daarvoor langtrmijnscnario s van ht CPB gbruikt waarin blid, conomi n dmograi vrwrkt zijn. Voor d hoodbrkningn wordt in ht algmn n middnscnario gkozn n wordt d robuusthid van d uitkomstn gchckt door ook andr scnario s t hantrn. 2. Diniërn van ht nulaltrnati n projctaltrnativn D kwalitit van d wordt allrrst bpaald door d schrpt waarm d ondrzokr o opdrachtgvr projct- n nulaltrnati vaststlt. Wat zal r gburn zondr projct n wat mt ht projct? Ht nulaltrnati wordt gbruikt als rrnti waartgn d projctaltrnativn wordn agzt. D niging bstaat soms om ht nulaltrnati ngati a t schildrn opdat ht projct zovl moglijk batn lijkt op t lvrn. Maar vaak kunnn mt minimal inspanning d rgst problmn vrmdn wordn. Ht nulaltrnati bstaat vaak uit autonom ontwikklingn n vastgstld blid. Tgnovr ht nulaltrnati plaatsn w d projctaltrnativn. Dz bstaan uit all moglijk altrnativn di voldon aan d gstld doln. Uit ht vrschil in ontwikkling tussn nulaltrnati n projctaltrnati ontstaat n rks van ctn. Ondrstaand schma toont d ontwikkling mt n zondr projct. Ht ct is ht vrschil tussn d tw ontwikklingn zoals aanggvn door d blauw drihok. Ontwikkling mt projct Drihok=Ectn van ht projct c t n Ontwikklingn zondr projct: autonom ontwikklingn Huidig situati Bgin projct Eind projct Tijd Mt dirct ctn wordt bdold d ctn waarm gbruikrs o xploitantn van ht projct t makn krijgn. D dirct ctn bstaan uit d kostn van d invstring n d batn van ht gbruik daarvan. D batn van ht gbruik bstaan uit d voordln di gbruikrs ondrvindn van d niuw invstring: mn dnk daarbij aan ht xtra comort van d niuw woning; ht gmak van d niuw parkrgarag; d ristijdvoordln van d niuw wg, d rcratimoglijkhdn van ht niuw bos o d batn van n brd school. D trm indirct lvrt vaak vrwarring op. Bijna lk ondrwrp knt wl dirct n mindr dirct gvolgn. Mt indirct wordt hir bdold ctn di op n andr markt trchtkomn. Ht id hirachtr is dat ctn vaak wordn doorggvn in d conomi n dat w d gvolgn van d oorspronklijk baat op vrschillnd plkkn in d conomi tgnkomn. Bijvoorbld: door d aanlg van n niuw wg wordt n stad btr brikbaar. D niuw wg vrlaagt d riskostn voor wggbruikrs (waarondr woon-wrkornsn, zaklijk automobilistn), maar lidt ook tot hogr huiznprijzn van woningn n mr wrkglgnhid in d stad als gvolg van d vrbtrd brikbaarhid. D woon-wrkorns krijgt dus n riskostnvoordl. Dit wordt chtr dls wr agroomd door d hogr huiznprijzn in d stad. Vrdr is sprak van d xtra wrkglgnhid in d stad. Dit kan n additionl ct zijn, maar in vl gvalln gaat dz xtra wrkglgnhid tn kost van d wrkglgnhid ldrs (vrdlingsct) n vormt dan gn additionl baat. Drglijk doorggvn ctn zijn intrssant voor d vrdling van ctn (wi krijgt ht voordl) maar wordn slchts nmaal in d mgnomn. Wl kan ht zo zijn dat r rgns in d conomi schaalvoordln gaan ontstaan waardoor ht doorggvn ct xtra groot wordt. In d zijn w op zok naar di additionl indirct ctn. Extrn ctn zijn ctn di bij drdn trchtkomn zondr dat dz daarvoor btaln o gcompnsrd wordn. Ectn op ht miliu (gluid, missis tc.), d vilighid (ovrstroming, vrkr, xtrn vilighid) o d natuur (vrdroging, vrzilting, biodivrsitit) vormn typisch xtrn ctn. In n woonomgving gaat ht vaak om gronvoorzining, social vilighid.d. Ook d invlod van n wijkvrbtring op omliggnd woningn is n god voorbld van n xtrn ct: d bwonrs ondrvindn proijt maar hbbn daar nit voor btaald. Ook kunnn w d marktondrzoksmthodn van RIGO gbruikn om d omvang n waard van projctn in kaart t brngn. Daarnaast bstaan r allrli hulpmiddln om toch d xtrn ctn t kunnn brknn. Zo zijn r vrschillnd lidradn n kngtallnbokn bschikbaar. Vrdrop in dz brochur zijn tw voorbldn uitgwrkt van ht montarisrn van ysik ctn. Batn: Dirct ctn Gbruikrs: ristijdwinst Exploitati: opbrngstn Indirct ctn Arbidsmarkt/ agglomrati-ctn Extrn ctn Vilighid: slachtors Miliu: klimaatvrandring (koolstovastlgging) Blving Natuur: vrnitiging 5. Ht opstlln van n -ovrzicht D uitkomstn van d brkningn wordn vrvolgns wrggvn in n -ovrzicht. Dat ovrzicht bvat all kostn n batn n gt dz zowl wr in trmn van ysik nhdn (aantal woningn, urn ristijdwinst, hctarn gron tc.) als in gld (contant waard). D brkning van d contant waard bhlst ht optlln van all jaarlijks ctn ovr d ghl lvnsduur van ht projct. Omdat gldbdragn nu voor ons mr waard zijn dan gldbdragn in d tokomst makn w d jaarlijks bdragn rst vrglijkbaar aan d hand van n discontovot alvorns d bdragn op t tlln. Di discontovot is nigszins vrglijkbaar mt d rnt di w op onz bankrkning krijgn. D t hantrn discontovot wordt chtr door ht Ministri van Financiën bpaald n ns in d zovl jarn bijgstld. In 2007 is d discontovot 1 vastgstld op 2,5%. Hirnaast is n voorbld ggvn van n -ovrzicht voor n icti projct. 1 Ht btrt d rël risicovrij discontovot. All ctn wordn vrdr in d prijzn van één spciik jaar uitgdrukt zodat r gn invlod bstaat van vrandring in rlativ prijzn. Om onzkrhdn in d tokomst m t nmn wordt bovndin vaak n risico-opslag bovnop d 2,5% gzt. 6. Gvolighids- n actoranalys -ovrzicht voor n icti projct Wlvaartsct mtnhid (Fysik) projctctn in 2020 Vrschil t.o.v. nulaltrnati Ntto contant waard 2007-2107 Vrschil t.o.v. nulaltrnati (in mln. uro) Urn (x duiznd) Riskm (x duiznd) 10,2 4.000 30,7 11,00 Bann 100 0,50 Ziknhuisopnams Ton CO2-1 -60 6,20-0,10 Rcrantn Fijnsto avang (kg) Houtkap (kg) 50 20,1 Totaal Batn Kostn Invstringn Bhr n ondrhoud Mln uro Mln uro 17,3 14,90 3,70 Totaal Kostn 18,6 Saldo 1,5 Ht -ovrzicht gt d kostn n batn van ht projct in vrglijking mt ht nulaltrnati wr. Aan di brkningn ligt ovr ht algmn n rks van aannams tn grondslag. In d gvolighidsanalys wordn d uitkomstn van d gtotst op hun robuusthid voor di aannams. Bkkn wordt in hovrr d conclusis gvolig zijn voor n vrandring in één o mr aannams. Zo wordt bkkn o n andr tokomstscnario waarin bijvoorbld n andr woonblid wordt gvord ht saldo van kostn n batn van tkn (+ o -) dot vrandrn o dat d volgord van mst rndrnd altrnativn vrandrt. Vaak wordt r rikhalznd uitgkkn o d n positi saldo oplvrt. Maar daarm is ht projct nog lang nit op d rails gzt. Zkr in situatis waar mrdr blanghbbndn n contribuantn bij btrokkn zijn is ht hogr god van d slchts n klin ondrdl van d individul awging. Blanghbbndn zulln vooral gïntrssrd zijn in hun individul kostn n batn. Daarom maakt RIGO vaak n actoranalys waarin d kostn n batn naar blanghbbnd wordn togdld n lk actor zijn balans kan opmakn. En drglijk analys gt ht bnodigd inzicht voor partijn maar kan moglijk ook hlpn bij vntul compnsatis aan vrlizrs. Pr projct zal d lijst mt actorn vrschilln maar n aardig start is: xploitant, gbruikrs, ovrhid n omwonndn. Ovrigns is ht nit zo dat mt n ngati saldo ht dok voor ht projct is gvalln. D lvrt, nt als d Miliu Ect Rapportag (MER), inormati aan d bsluitvormr. Di inormati bschrijt in dit gval zo god als moglijk is all maatschapplijk kostn n batn. Ht is vrvolgns aan d politik om n bslissing t nmn.
Voorbld van ht montarisrn van ysik ctn: 1 Voorbld van ht montarisrn van ysik ctn: 2 Mr wtn? En Maatschapplijk Kostn-BatnAnalys () gt ht rndmnt van n invstring voor d ghl maatschappij wr. D kracht van d is ht inzichtlijk makn van all voor- n nadln van n invstring, waar di ook trchtkomn. All ctn di onz wlvaart n ons wlzijn bïnvlodn wordn daarin mgnomn. D is dan ook god vrankrd in d conomisch thori ovr wlvaart. 's wordn vaak togpast op invstringn waar publik gld m gmoid is. Maar ook blidsmaatrgln o social invstringn van corporatis kunnn aan d hand van n boordld wordn. Mrwaard woningn in gron omgving Natuurbatn Stl dat in n woningbouwprojct in n stad tw altrnativn tgn lkaar agzt dinn t wordn: (1) Woningbouw van 500 woningn in n standaardwijk zondr (vl) gron o (2) 400 woningbouw in n gron omgving (mt bijvoorbld n park o plantson). U kunt contact opnmn mt: Stl dat in ht kadr van n projct 300 hctar natuur (grasland) wordt aanglgd. D aanlg lijkt in rst instanti vooral n kostnpost. Er trdn chtr divrs batn op di tot voor kort wl als PM-post wrdn opgmrkt, maar nit kondn wordn brknd omdat r gn marktprijzn voor zijn. D volgnd batn van natuur kunnn growg wordn ondrschidn: D rcratibatn. Mnsn kunnn rcrërn in d natuur n hchtn hir waard aan. D productibatn. D aanlg van natuur kan tot allrli productibatn lidn zoals CO2 avang (klimaatbschrming), abraak van nitratn n osatn (opprvlaktwatrzuivring) o ritoogst. D vrrvings o nit-gbruikrswaard. Aangzin natuur n stds schaarsr god wordt, hchtn mnsn stds mr waard aan d aanwzighid van natuur, ook al makn z r nit altijd gbruik van. Vl mnsn in Ndrland vindn ht bijvoorbld blangrijk dat d Waddnz mt rust wordt glatn o dat d Vluw voor tokomstig gnratis bwaard blijt. D is in Ndrland sinds ht jaar 2000 mt d lidraad Ovrzicht Ectn Inrastructuur (OEI) niuw lvn ingblazn n wordt sindsdin bhalv voor inrastructuurprojctn - op vl trrinn togpast. Mn kan daarbij dnkn aan invstringn in inrastructuur (wgn, spoor, havns, parkrgarags tc.), (intgral) gbidsontwikkling (woningbouw, natuur, bdrijvntrrinn tc.), maatschapplijk invstringn (brd school, buurthuizn tc.) nzovoort. RIGO n RIGO kan all stappn di in n doorlopn motn wordn voor u uitvorn: 1 Problm- n omgvingsanalys 2 Diniërn van ht nulaltrnati n projctaltrnativn 3 Bpaln van d (ysik) ctn 4 Ht montarisrn van d (ysik) ctn 5 Ht opstlln van n -ovrzicht 6 Ht uitvorn van n gvolighids- n actoranalys In dz brochur lichtn w dz stappn to. Ervan uitgaand dat lk woning gld oplvrt (n dus d ralisatikostn lagr zijn dan d opbrngstn) lijkt projctaltrnati 1 in kostn n batn trmn wllicht aantrkklijk. Er wordn immrs mr woningn gbouwd n projctaltrnati 2 lidt ook nog ns tot moglijk xtra ondrhoudskostn voor ht gron in d wijk. Echtr d woningn in projctaltrnati 2 zulln in d praktijk mr opbrngn dan d woningn in projctaltrnati 1. Uit divrs hdonisch prijsstudis is gblkn dat woningn in n raair omgving, bijvoorbld mt uitzicht op gron gmiddld 10% mr opbrngn. Stl nu dat in projctaltrnati 1 d ralisatikostn pr woning gmiddld 300.000 uro zijn n d opbrngstn 340.000 uro. In gval van projctaltrnati 2 spln dzld ralisatikostn, maar zijn d opbrngstn 340.000 + (0,1 x 340.000) = 374.000 uro. Hirm komn d batn op: Projctaltrnati 1: 500 x (340.000-300.000) = 20 miljon uro. Projctaltrnati 2: 400 x (374.000-300.000) = 29,6 miljon uro (xclusi vntul xtra ondrhoudskostn gron, maar ook xclusi bijvoorbld xtra rcratibatn voor bwonrs di kunnn rcrërn in ht parkj in d wijk). Uitraard is dit n icti voorbld. Dankzij uitgbrid databass mt woningprijzn voor hl Ndrland kan RIGO locatispciik brkningn makn. Ook voor vrschillnd woonomgvingn hbbn w kngtalln voor mrwaard van woningn. 2 En hdonisch prijsstudi is n studi naar d invlod van n bpaald knmrk van n product op d total waard van dat product. Voorbld product woning: d invlod van uitzicht op gron o watr (knmrk) op d total waard van n woning. Voor al dz batn zijn tgnwoordig kngtalln bschikbaar zodat z toch mgnomn kunnn wordn in n kostn-batnanalys. Hirondr wordt één voorbld uitgwrkt. Er wordt 300 hctar grasland aanglgd. Grasland draagt bij aan bschrming tgn klimaatvrandring doordat kooldioxid wordt vastglgd, namlijk 2 ton koolsto (C) pr hctar. D batn van koolstovastlgging kunnn gmontarisrd wordn op basis van intrnationaal vastgstld waardn. Momntl wordt 49,50 uro pr ton C ghantrd. D baat voor klimaatvrandring als gvolg van 300 hctar grasland is dus: 300 x 2 x 49,50 uro = 29.700 uro pr jaar. Frddi Rosnbrg, 020-522 11 58, rddi.rosnbrg@rigo.nl Edgar Wvr, 020-522 11 91, dgar.wvr@rigo.nl Mr inormati ovr onz dinstvrlning op ht gbid van vindt u op www.rigo.nl n www.knniscntrum-.nl RIGO Rsarch n Advis BV D Ruytrkad 139 1011 AC Amstrdam Tloon 020-5221111 Fax 020-627 68 40 Maatschapplijk Kostn Batn Analys Brd gdragn awgingsmthodik voor invstringn op vl maatschapplijk gbidn RIGO Rsarch n Advis BV D Ruytrkad 139 1011 AC Amstrdam tloon 020-522 11 11