RAADSVOORSTEL Nr. BP/021 Aan de Raad van de gemeente Gulpen-Wittem Gulpen-Wittem, 06 juli 2006 Portefeuillehouder wethouder M. Leurs- Bijlagen div. Mordang Afdeling bp Ons Kenmerk - ONDERWERP: Onderzoeksrapportage MAAZ: regionale afstemming gemeentelijk beleid individuele Wmo voorzieningen VOORSTEL: voor kennisgeving aan te nemen BEHANDELING IN B&W d.d. 11-07-2006 BEHANDELING in ronde tafelgesprek d.d. 07-09-2006 BEHANDELING RAAD d.d. 21-09-2006
NOTA I. Inleiding De 10 gemeenten die onder de noemer Parkstad+ samenwerken in het kader van de voorbereiding van de invoering van de Wmo hebben bureau MAAZ opdracht verstrekt een onderzoek te plegen naar de Regionale afstemming gemeentelijk beleid individuele Wmo voorzieningen. De resultaten van het onderzoek zijn weergegeven in bijgevoegd rapport (met bijlage). Het rapport is voorzien van een ambtelijk advies, dat door het portefeuillehoudersoverleg Zorg en Welzijn is vastgesteld in de vergadering van 28 juni jl. Bij het rapport is ook een reactie van zorgvragers en zorgaanbieders (regionale klankbordgroep Wmo) gevoegd. Conclusie van het rapport is dat de invoering van de Wmo uitstekende mogelijkheden biedt voor regionale harmonisatie van beleid en zelfs voor regionale uitvoering van beleid en regelingen. Het rapport pleit wel nadrukkelijk voor het opnemen van een groeimodel van samenwerking en harmonisatie dat uitgaat van het starten met de nieuwe taken uit de Wmo, zijnde de huishoudelijke hulp en de centrale loketfunctie, en moet toegroeien naar verdere integratie van huishoudelijke hulp en Wvg uiterlijk per 1 januari 2009. Op basis van het regionale uitgangspunt: wat regionaal moet, regionaal doen; wat lokaal kan, lokaal doen; dienen gemeenten zich het doel te stellen om per 1 januari 2009 Wmo-proof te zijn in de aanpak en invulling. Dat betekent dat binnen een termijn van 2 jaar na invoering van de wet alle prestatievelden invulling moeten hebben gekregen en de nu nog bestaande welzijnswet geheel moet zijn geïntegreerd met de Wmo. Het streven noodzaakt tot regionale samenwerking. Het is aan gemeenten om invulling te geven aan het begrip regionaal. II. Doelstelling/Beoogd effect De onderzoeksrapportage MAAZ benadrukt de mogelijkheden en kansen van regionale samenwerking bij de invoering en uitvoering van de Wmo met betrekking tot o.a. het onderdeel individuele Wmo voorzieningen. Regionaal worden de adviezen van het rapport onderschreven, zij het dat de samenwerking en harmonisering vooral op basis van een groeimodel moet worden opgenomen. Het onderzoeksrapport geldt als een van de basisdocumenten voor het locale beleidskader Wmo en de locale verordening Wmo. Beide stukken zullen apart ter behandeling en vaststelling worden aangeboden. III. Argumenten/Alternatieven/Toelichting De 10 gemeenten die onder de noemer Parkstad+ samenwerken in het kader van de voorbereiding van de invoering van de Wmo hebben bureau MAAZ opdracht verstrekt een onderzoek te plegen naar de Regionale afstemming gemeentelijk beleid individuele Wmo voorzieningen. De resultaten van het onderzoek zijn weergegeven in bijgevoegd rapport (met bijlage). Het rapport is voorzien van een ambtelijk advies, dat door het portefeuillehoudersoverleg Zorg en Welzijn is vastgesteld in de vergadering van 28 juni jl. Bij -1-
het rapport is ook een reactie van zorgvragers en zorgaanbieders (regionale klankbordgroep Wmo) gevoegd. Conclusie van het rapport is dat de Wmo uitstekende mogelijkheden biedt voor regionale harmonisatie van beleid en zelfs voor regionale uitvoering van beleid en regelingen. Het rapport pleit wel nadrukkelijk voor het opnemen van een groeimodel van samenwerking en harmonisatie dat uitgaat van het starten met de nieuwe taken uit de Wmo, zijnde de huishoudelijke hulp en de centrale loketfunctie, en moet toegroeien naar verdere integratie van huishoudelijke hulp en Wvg uiterlijk per 1 januari 2009. Op basis van het regionale uitgangspunt: wat regionaal moet, regionaal doen; wat lokaal kan, lokaal doen; dienen gemeenten zich het doel te stellen om per 1 januari 2009 Wmo-proof te zijn in de aanpak en invulling. Dat betekent dat binnen een termijn van 2 jaar na invoering van de wet alle prestatievelden invulling moeten hebben gekregen en de nu nog bestaande welzijnswet geheel moet zijn geïntegreerd met de Wmo. Het streven noodzaakt tot regionale samenwerking. Het is aan gemeenten om invulling te geven aan het begrip regionaal. Het portefeuillehoudersoverleg heeft onderstaande actielijst, met de daarin opgenomen data onderschreven. Locale invulling is en blijft te allen tijde mogelijk al wordt er vanuit gegaan dat een geharmoniseerde aanpak de voorkeur verdient en door allen steeds zal worden nagestreefd: Wmo Kadernota Gereed t.b.v. lokale invulling in juni 2006, besluitvorming lokaal uiterlijk september 2006 Wmo Verordening individuele Gereed t.b.v. lokale aanvulling in juni 2006, besluitvorming verstrekkingen lokaal uiterlijk september 2006, inwerkingtreding 01.01.2007. Voorstel deskundigheidsbevordering Gereed juni 2006 t.b.v. uitvoering zo spoedig mogelijk na zomerreces. Advies uitvoering intake / indicatiestelling Vóór 01.10.2006 huishoudelijke verzorging per 01.01.2007 Rapportage over gezamenlijke indicerende Gereed voor besluitvorming vóór 01.01.2008. organisatie per 01.01.2009 Beeld van organisaties waarmee Gereed oktober 2006 afstemming moet worden bereikt Afstemming met transferbureau Gereed oktober 2006 Besluit Wmo (inclusief uitwerking Gereed eind oktober 2006 t.b.v. besluitvorming door de compensatiebeginsel) colleges Voorstel managementinformatie Gereed eind oktober 2006. Voorstel uniform beleid voormalige Wvg Start werkzaamheden 01.10.2006. Definitief concept gereed (één regionale Wmo-verordening per 01.01.2008 verstrekkingen) Uitwerking mogelijkheden tot regionale uitvoering Start werkzaamheden oktober 2006. Oplevering uiterlijk 01.01.2008 Verantwoordelijkheidsverdeling Beleidsverantwoordelijk orgaan: Elk van de deelnemende gemeenten afzonderlijk -2-
Opdrachtgever: Regionaal Portefeuillehoudersoverleg Zorg en Welzijn in de hoedanigheid van Stuurgroep Wmo Parkstad Limburg+ Opdrachtnemer: Regiegroep Wmo Parkstad Limburg+. Hieronder in het kort de adviezen van MAAZ (cursief gedrukt) bij de verschillende onderdelen en in het omlijnde kader de ambtelijke reactie. Nogmaals zij opgemerkt dat de ambtelijke reactie door het portefeuillehoudersoverleg is onderschreven. - T.a.v. inventarisatie Wvg beleid en praktijkvoering Stel de intentie vast om in afstemming met de daarbij participerende gemeenten van Parkstad Limburg+, te komen tot een gezamenlijk uniform Wvg en Wmo beleid jegens de inwoners van de participerende gemeenten. De intentie spreekt tevens uit het uniforme beleid te vertalen naar een voor alle participerende gemeenten uniforme Wmo verordening voor individuele voorzieningen. Dit advies wordt ambtelijk onderschreven, zij het dat er enige nuancering moet worden aangebracht. Ambtelijk wordt geadviseerd niet alleen de intentie uit te spreken, maar concreet ervan uit te gaan, dat de individuele verstrekkingen huishoudelijke verzorging (Hv) zonder meer per 01.01.2007 op uniform beleid moet zijn gebaseerd en dat zo spoedig mogelijk moet worden begonnen met een harmonisering van het huidige Wvg-beleid, uitmondend in uniform beleid per 01.01.2009. Stel ten behoeve van het uniforme gemeentelijke Wvg en Wmo beleid samen met de participerende gemeenten een werkgroep in welke tot taak heeft een uniforme Wmo verordening uit te werken. Wijzig in de toekomst de Wmo verordening, in gezamenlijkheid met de andere participerende gemeenten af te stemmen, alvorens wijzigingen door te voeren. Onderzoek in gezamenlijkheid met andere belangstellende gemeenten de wenselijkheid, de praktische haalbaarheid en de bestuurlijke en financiële consequenties van: Uniforme inrichting en werkwijze van de gemeentelijke Wmo uitvoeringsorganisaties. De oprichting van een regionale uitvoeringsorganisatie. Deze voorstellen worden onderschreven als belangrijke aandachtspunten voor de verdere inhoudelijke en organisatorische uitwerking. - T. a. v. Compensatiebeginsel en PGB t.b.v. Wmo en Wvg voorzieningen Leg het beleid en kaders van het compensatiebeginsel vast in een daartoe strekkend besluit. Stem voorafgaand daaraan met de andere Parkstad Limburg + gemeenten de uniformering af van het beleid en de kaders. Leg het beleid en kaders van het PGB vast in een daartoe strekkend besluit. Stem voorafgaand daaraan met de andere Parkstad Limburg + gemeenten de uniformering af van het beleid en de kaders. Een gelijke basis van het compensatiebeginsel voor de samenwerkende gemeenten wordt ambtelijk onderschreven. De invulling van het begrip compensatie en met name het niveau tot waarop beperkingen gecompenseerd moeten worden zijn nog onderwerp van nadere uitwerking. Reserveer financiële middelen voor het deskundigheidsbevordering middels scholing en training van uitvoerend personeel voor het adequaat en praktisch toepassen van het compensatiebeginsel en PGB. -3-
Stem voorafgaand daaraan met de andere Parkstad Limburg + gemeenten de mogelijkheden af de deskundigheidsbevordering gezamenlijk te organiseren en vorm te geven. Voor wat betreft het uitvoeringspunt deskundigheidsbevordering wordt voor uitvoerenden een kort cursustraject georganiseerd. Uitvoering daarvan vindt plaats in de periode oktober/november 2006. daarnaast wordt gekeken welke medewerkers we nodig hebben om de nieuwe taken te vervullen, daarbij wordt uitgegaan van benodigde competenties. Een kleine ambtelijke werkgroep stelt een competentie-/functieprofiel op basis van noodzakelijk of wenselijk geachte competenties. Neem maatregelen opdat cliënten adequaat worden geïnformeerd over de mogelijkheden van compensatie van de gevolgen van het gebrek dat wordt ervaren en de mogelijkheden van het gebruik van PGB. In de aanloop naar de daadwerkelijk invoering van de Wmo wordt zowel door VWS als door de afzonderlijke gemeenten hierin ondersteund door een regionale communicatiewerkgroep informatie verzorgd. Vanaf 01.01.2007 wordt vanuit een loket hier nadere invulling aan gegeven. - T.a.v. Toepassingsmogelijkheid Wvg intake methodiek t.b.v. huishoudelijke verzorging Integreer de hoogwaardige intake voor HV in de huidige werkwijze van de Wvg. Onderzoek de toepasbaarheid van telefonisch intake en indicatiestelling voor huishoudelijke verzorging Breng tijdig de personeelsformatie op peil om de toestroom van HV aanvragen adequaat te kunnen verwerken. Draag zorg voor tijdige scholing en training van het uitvoerende personeel belast met vraagafhandeling en intake in het bijzonder. Accepteer dat elke gemeente in eerste instantie zijn huidige werkwijze zal willen voortzetten. Neem als individuele gemeente het initiatief om samen met andere gemeenten, die min of meer een zelfde werkwijze hanteren, in gezamenlijkheid werkprotocollen te ontwikkelen. Deze voorstellen worden met inachtneming van het voorgaande onderschreven. Met betrekking tot de laatste bulletpoint kan worden aangegeven, dat dit traject reeds in gang is gezet. Een inmiddels ingestelde ambtelijke werkgroep adviseert over de formatie en zoals hiervoor opgemerkt de benodigde competenties. Per gemeente moet worden bekeken wat in formatieve zin nodig is om op 01.01.2007 klaar te zijn. Samenwerking tussen gemeenten (clustering of poolvorming ) is daarin een optie/ - T.a.v. Indicatieadvies Wmo 2007: Optie één regionale indicatieadviseur vanaf 1 januari 2008 Maak op korte termijn een keuze m.b.t. de zekerstellingen voor de indicatiestelling voor het jaar 2007. Daarbij is te kiezen uit: Alle HV en Wvg indicatiestellingen onderbrengen bij de huidige indicatiesteller. De Wvg indicaties blijvend laten uitvoeren door de GGD en/of Argonaut en de HV indicaties laten uitvoeren door het CIZ. De Wvg indicaties en HV indicaties onder brengen bij het CIZ. -4-
Tref maatregelen ter realisering en verwerving van één indicatie adviesorganisatie voor alle af te nemen indicatie adviezen vanaf 1 januari 2008. Treedt daartoe in overleg met de regiogemeenten met als doel een en dezelfde indicatie adviesorganisatie voor de gehele regio vanaf 1 januari 2008. Start tijdig in 2007 een offerteprocedure zodat de gemeente c.q. de gezamenlijke gemeenten op 1 januari 2008 kunnen beschikken over één indicatie adviesorganisatie voor de gehele regio. Onder indicatieadviseur dient hier te worden verstaan: indicerende organisatie. Als wenselijke situatie wordt gekozen voor een integrale indicatiestelling overeenkomstig de uitgangspunten van de Wmo De realiteit gebiedt echter te stellen dat dit op korte termijn niet mogelijk is. Geadviseerd wordt om de advisering ten aanzien van de individuele (ex) Wvg-verstrekkingen op de bestaande wijze te laten plaatsvinden tot uiterlijk 01.01.2009 en voor de (ex) AWBZ-verstrekkingen te onderzoeken of het haalbaar is de indicatiestelling met ingang van 01.01.2007 gezamenlijk uit te voeren en zo ja op welke wijze. Een voorstel om in de overgangsperiode 2007 2008 de indicatiestelling Hv uniform te laten verlopen wordt per 01.10.2006 opgeleverd. - T.a.v. Regiobreed toepasbare toegangscriteria Wmo Stel op zo kort mogelijke termijn de toegangscriteria vast. Draag zorg voor adequate informatie aan de cliënten m.b.t. de toegang Wmo. Pas de interne werkprocedures, protocollen en werkprocessen aan op de te hanteren toegangs- en indicatiecriteria. Treedt bij voorkeur in gezamenlijkheid met de andere Parkstad Limburg+ gemeenten in overleg met uw huidige indicatiestellende organisatie(s) voor het afstemmen van de te hanteren toegangs- en indicatiecriteria. Treedt in overleg met het transferbureau en het CIZ voor een optimale afstemming en uniforme afspraken t.b.v. de verlening van hulp en zorg aan wederzijdse of gezamenlijke cliënten. De vaststelling van de toegangscriteria maakt onderdeel uit van de plaatselijke Wmo-verordening en het daarop gebaseerd Wmo-besluit (eerste bulletpoint). De informatievoorziening aan (potentiële) cliënten maakt onderdeel uit van de functie informatie, advies en cliëntondersteuning, in de wandelgangen het loket genoemd (tweede bulletpoint). De overige drie voorstellen worden onderschreven met de kanttekening, dat het voornamelijk voorstellen van uitvoerende / organisatorische aard zijn. - T.a.v. Regionaal beleid uniformiteit eigen bijdrage Wmo voorzieningen Start op korte termijn met de Parkstad Limburg+ gemeenten het overleg op voor het formuleren van één uniform regionaal beleid en eigen bijdragen systematiek t.a.v. Wmo voorzieningen. Leg de voorwaarden en de te hanteren eigen bijdrage systematiek vast in de gemeentelijke Wmo verordening. Neem adequate maatregelen ter voorkoming dat cliënten behorende tot de laagste inkomensgroep bij het ene gemeentelijke loket eigen bijdragen moeten betalen en bij een ander gemeentelijk loket deze kosten van de eigen bijdrage vergoed krijgen. Maak afspraken met het CAK voor een goede regulering van de inning en betaling van de eigen bijdragen. -5-
Ambtelijk wordt de voorgestelde uniformiteit in de vaststelling van de eigen bijdrage onderschreven. Er wordt echter geconstateerd, dat er verschillen zijn tussen de huidige Wvg-praktijk en de huidige AWBZ-praktijk. Er is sprake van duidelijk verschillende systemen en uitgangspunten. Aangezien bij invoering van de Wmo de eigen bijdrage in het kader van de Wmo prevaleert boven die in het kader van de AWBZ, verdient het aanbeveling de eigen bijdrage vast te stellen op de maximale variant zoals deze in de (concept) AMvB is vastgelegd. Wordt omwille van een of andere reden een lager maximum vastgesteld, dat betekent dit voor het gros van de cliënten geen financiële ontlasting omdat het mindere wordt overgenomen door de AWBZ. Het gestelde in de tweede bulletpoint wordt onderschreven. De mogelijkheden daartoe moeten evenwel nog worden onderzocht. Voor wat betreft de relatie met het CAK is de verwachting, dat hiervoor vanuit het rijk kaders worden aangegeven. Deze kaders zijn op het moment van opstellen van dit advies nog niet bekend. - T.a.v. Regiobreed Europees aanbesteden van huishoudelijke verzorging Strategie Elke individuele gemeenten sluit met meerdere dienstverleners raamovereenkomsten af voor het waarborgen van de keuzevrijheid van individuele cliënten en naar verwachting het instandhouden van de zorg en dienstverleningsketen in zijn gemeente. Elke participerende gemeente in de aanbesteding is aan te merken als individueel perceelhouder waarbij HV-1 En HV-2 als separaat perceel zijn aan te merken. Dienstverleners kunnen daarbij of voor HV-1 plus HV-2 of uitsluitend voor HV-2 inschrijven. Gezamenlijk aanbesteden Een gezamenlijke aanbesteding na streven, waarbij op basis van dezelfde uitgangspunten en strategie de aanbesteding is uit te voeren, met als resultaat per individuele gemeente meerdere raamovereenkomsten voor de combinatie HV-1 en HV-2 en met dienstverleners voor uitsluitend HV-2. Procedure van aanbesteding Gelet op de beschikbare tijd tot 1 januari 2007 te kiezen voor de openbare procedure en ten spoedigste na besluit in de Eerste Kamer starten met de aanbestedingsprocedure. Alternatief middels collectieve verzekering Gelet op het tijdsbestek tot 1 januari en de voorbereiding die de uitwerking van dit alternatief verlangt is het raadzaam nu niet deze weg te bewandelen doch dit in de komende jaren nader te onderzoeken. Over dit onderdeel is een vervroegd rapport uitgebracht. Dit in verband met de aanbestedingsprocedure. Inmiddels loopt het besluitvormingstraject volop om te komen tot een aanbesteding van huishoudelijke verzorging op het niveau van Zuid-Limburg. - T.a.v. Toepassingsmogelijkheden natura, voucher en PGB Pas het voucher systeem niet toe gelet op het feit dat het voucher systeem geen feitelijke meerwaarde biedt voor de keuzevrijheid van cliënten en bovendien fraude gevoelig is. Stel de hoogte van het PGB voor HV vast op 75% van het natura-equivalent. Stel de hoogte van het PGB voor voorzieningen van materiële aard (rolstoelen, trapliften, woningaanpassingen e.d.) vast op 100% van het natura equivalent. Hanteer bij het toekennen van PGB criteria welke mensen met onvoldoende vaardigheden als de budgethouder uitsluiten van het toekennen van een PGB. Neem in de Wmo verordening de voorwaarden en bepalingen op waaronder PGB t.b.v. individuele voorzieningen aan cliënten wordt verstrekt. -6-
Geadviseerd wordt in te stemmen met de hiervoor geformuleerde voorstellen. Deze adviezen maken onderdeel uit van de gemeentelijke Wmo-verordening. - T.a.v. Model formats managementinformatie Onderzoek in het kader van de Wmo om met andere Parkstad Limburg+ gemeenten de mogelijkheden om op uniforme wijze uitwisseling van managementinformatie te bewerkstelligen. Treedt in overleg met de belangstellende gemeenten van Pakstad Limburg+ en stel een gezamenlijke werkgroep van ICT en Wmo deskundigen in voor het afstemmen en inrichten van de uniforme formats. Stel met de participerende gemeenten gezamenlijk één beheerder van de formats aan. Vanuit de overtuiging dat een deugdelijke informatievoorziening noodzakelijk is om sturing te kunnen uitoefenen en dat eenduidige informatie een instrument is om de uniformiteit in de uitvoering van beleid ook zichtbaar te maken, wordt geadviseerd in te stemmen met dit voorstel. - Slotopmerkingen Over de gehele lijn wordt geadviseerd zoveel mogelijk in gezamenlijkheid te ontwikkelen. Zowel beleidsmatig als organisatorisch en financieel kunnen samenwerkende gemeenten winst behalen. Deze winst vertaalt zich ook in houvast en zekerheid voor de burger / cliënt. De focus is nu primair gericht op het kunnen geven van een adequaat antwoord op de vraag van mevrouw Janssen uit de Pieterstraat. Organisatorische samenwerking is wenselijk. De realiteit gebiedt te stellen, dat dit per 01.01.2006 niet mogelijk is. Rekening houdend met diverse procedurele, personele en andere organisatorische aangelegenheden wordt ervan uitgegaan, dat in 2007 de uitgangspunten worden geformuleerd, zodat in de loop van 2008 het feitelijke organisatorische traject kan worden ingegaan. Dat betekent, dat een eventuele regionale uitvoeringsorganisatie op zijn vroegst per 01.01.2009 een feit zal zijn. Bij het treffen van organisatorische maatregelen om per 01.01.2007 mevrouw Janssen ook daadwerkelijk te kunnen helpen, dient rekening te worden gehouden met eventuele opties op organisatorische samenwerking in de nabije toekomst. Ten aanzien van de procedure het volgende: Onderdelen van de voorstellen van MAAZ zijn verwerkt in de gemeentelijke Wmo-verordening. Op basis van de verordening wordt een uitvoeringsbesluit ter vaststelling door het college voorgelegd. De besluitvorming vindt in elk van de afzonderlijke gemeenten plaats op basis van de gezamenlijk ontwikkelde documenten. Daar waar die relevant is, worden de gezamenlijk ontwikkelde documenten aangepast aan de gemeentelijke situatie. Stuurgroep en Regiegroep blijven in de komende jaren verantwoordelijk voor de in bovenstaand aangegeven vervolgacties/uitwerkingen. De regiegroep zal daarbij gebruik maken van de mogelijkheden tot het instellen van ambtelijke (werk)groepen, waarvan de leden worden geput uit de ambtelijke organisaties van de betrokken gemeenten. IV. Eerdere besluitvorming Eerder door de gemeenteraad vastgestelde kadernota Wmo Are you being served (2005). Daarin is het beleid ingezet dat er toe moet leiden dat gewerkt zal worden in de richting van het ontstaan van de zelfredzame samenleving. -7-
V. Financiële aspecten N.v.t. VI. Beslispunten Voor kennisgeving aan te nemen. VII. Risico s N.v.t. VIII. Planning Zie onder III IX. N.v.t. Evaluatiemomenten/Rapportages X. Communicatie Rapport via website toegankelijk maken voor eenieder. Bezien of het wenselijk is om een artikel in Heuvelland Aktueel te wijden aan het rapport. XI. div. Bijlagen (ter inzage in fractiekamer) -8-
Kenmerk : BP/021 GEMEENTEBESTUUR VAN GULPEN-WITTEM Onderwerp : Onderzoeksrapportage MAAZ: regionale afstemming gemeentelijk beleid individuele Wmo voorzieningen De raad van de gemeente Gulpen-Wittem Gezien het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 11-07-2006 inzake bovengenoemd onderwerp. Gelet op Het voorstel aan de gemeenteraad onder de titel Onderzoeksrapportage MAAZ: Regionale afstemming gemeentelijk beleid individuele Wmo voorzieningen Besluit De boven aangehaalde onderzoeksrapportage MAAZ voor kennisgeving aan te nemen Aldus vastgesteld door de gemeenteraad van Gulpen-Wittem in zijn vergadering van 21-09- 2006. De griffier, De voorzitter, Mw. F.G.J.M. van der Walle. Mr. W.J.G. Geraedts.
-1-