BVO Darmkankerscreening in de spreekkamer van de huisarts Nazorg darmkanker in de huisartsenpraktijk Dokter de kanker is nu weg wat nu verder?
Disclosure belangen spreker Jan Wind (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk Geen Geen Geen Geen Geen Geen
Oncologische nazorg in de eerste lijn Jan Wind Academisch Medisch Centrum Afdeling Huisartsgeneeskunde
Inleiding 2007: rapport Gezondheidsraad getiteld; Nacontrole in de oncologie. Doelen onderscheiden, inhoud onderbouwen. Advies: onderzoeken van de mogelijkheid om de eerste lijn meer te betrekken bij de nazorg en nacontrole van patiënten met kanker Gezondheidsraad. Nacontrole in de oncologie. Doelen onderscheiden, inhoud onderbouwen. Den Haag 2007
Inleiding 2011: rapport Signaleringscommissie Kanker van KWF Kankerbestrijding getiteld; Nazorg bij kanker: de rol van de eerste lijn Aanleiding voor dit rapport advies gezondheidsraad toename incidentie (o.a. door vergrijzing) betere overleving toenemend aantal kanker patiënten met co morbititeit Nazorg is chronische generalistische zorg Nazorg bij kanker: de rol van de eerste lijn. KWF Kankerbestrijding 2011
Inleiding Kern aanbevelingen: Na primaire behandeling nazorg en nacontroles in 1 ste lijn. De bij de meeste patiënten aanwezige comorbiditeit vraagt om een generalistische aanpak (1 ste lijn). Patiënt is niet alleen ontvanger van zorg maar is ook mederegisseur. Nazorg bij kanker: de rol van de eerste lijn. KWF Kankerbestrijding 2011
Oncologische zorg Dichtbij als het kan, ver weg als het moet Hulp en steun gedurende het gehele proces Huisarts verantwoordelijk voor coördinatie van de zorg ook bij verwijzing Versterking van de coördinatie en gidsfunctie huisarts In samenspraak met de patiënt bepalen van doel en beleid Nazorg
Mening betrokken in Nederland Cross sectional postal survey in Juni Augustus 2012 Colon carcinoom patiënten (n=243), colorectaal chirurgen (n=238) en huisartsen (n=191) Belangrijke uitkomsten: patiënten en chirurgen tevreden over huidige nacontroles alle betrokkenen ontevreden over (psychosociale) nazorg met name patiënten en huisartsen (nog) terughoudend ten aanzien van nacontroles in 1 ste lijn J Wind et al. Eur J Surg Oncol. 2013
Incidentie colorectaal carcinoom
Incidentie colorectaal carcinoom 5 jaars prevalentie 48.000 patiënten
Ervaring huisarts Mamma Prostaat Colon Melanoom Long Nederland 151000 83000 53000 44260 22500 Per praktijk 18 9 6 5 3 Totaal 600.000 73 110 patiënten in 2020 Korevaar J, et al. H&W 2013;56:6 10
Doel van follow up Vroege detectie recidief Begeleiding en counseling patiënt na therapie Mentaal, fysiek, sociaal, werkhervatting verbeteren kwaliteit van leven Behandeling late effecten van therapie & evaluatie behandeling
Follow up schema Protocollair gedurende 5 jaar Spreekuur bezoeken (om de 6 mnd gedurende 1 ste 2 3 jaar daarna jaarlijks) Echografie lever (6, 12, 24, 36, 48, 60 maanden postoperatief) CEA bepaling (elke 3 6 maanden eerste 3 jaar daarna 2x jaar) Coloscopie(2 3 jaar postoperatief) www.oncoline.nl
Vragen tijdens nacontroles bij de chirurg Moet mijn bloeddruk gecontroleerd worden? Wilt u (de chirurg) die meten? Ik heb pijn in hele rechter lichaam, wat zou dat kunnen zijn? Waar komt mijn moeheid vandaan? Hoeveel moet ik dagelijks bewegen? Mag ik hartmedicatie gebruiken? Volgens mijn huisarts heb ik hartkloppingen en heb ik dit recept gekregen. Ik gebruik sinds kort vitamine D. Vind u (de chirurg) dit goed? Wat is mijn glucose waarde? Er is toch bloed geprikt? Wat moet ik doen als ik bloed bij mijn ontlasting zie? Moet ik doorgaan met mijn cholesterol pillen? Duineveld et al.
Huidige literatuur 1 ste versus 2 de lijns nacontrole 1 systematic review; slechts 3 RCT s (2 mamma, 1 colon) N=1467, Follow up: 1.5 3.5 jaar Geen verschil in: QoL/ patiënttevredenheid Aantal recidieven, tijdstip van ontdekken, overleving Serious adverse events 155, (per jaar) goedkoper in 1 ste lijn Meer invasief onderzoek 2 de lijn Lewis RA, et al. Br J Gen Pract 2009;59:234 247.
Huidige literatuur nazorg Belangrijk deel patiënten heeft psychosociale problemen na initiële behandeling Huidige zorg (in 2 de lijn) voorziet niet altijd in deze problemen Advies Signaleringscommissie Kanker en conform chronic care model : patiënt centrale rol bij organiseren individuele zorg Internet applicaties kunnen de nazorg op individueel niveau afstemmen en verbeteren (patient empowerment) OncoKompas Pascoe SW et al. Fam Pract. 2004;21:437 442. Berard RM et al. Psycho oncology. 1998;7:112 120. Wagner EH et al. Health Aff. 2001;20:64 78. Barlow J el al. Patient Educ Couns. 2002;48:177 187. Leykin Y et al. Psychooncology. 2012;21:1016 1025. Kuijpers W et al. J Med Internet Res. 2013 In press. www.oncokompas.nl J Wind et al. Eur J Surg Oncol. In press 2013.
OncoKompas Persoonlijk gezondheidsdossier Op basis van klachten, leefgewoonten, persoonlijke voorkeuren en motivatie krijgt patiënt een eigen revalidatieprogramma toegewezen
De patiënt
Patienten met kanker in huisartsenpraktijk Jabaaij et al. BMC Family Practice 2012, 13:60
Comorbiditeit Jabaaij et al. BMC Family Practice 2012, 13:60
Invloed kanker versus comorbiditeit op kwaliteit van leven Vissers PA, et al. J Cancer Surviv 2013
Zorgvraag bij chronische ziekte Jabaaij et al. BMC Family Practice 2012, 13:60
ICARE STUDIE Improving Care After colon cancer treatment in the Netherlands personalised care to Enhance quality of life
Studie opzet ICARE Deel I: Multi center prospectieve cohort studie inclusie periode 6 maanden (tot april 2014) geplande inclusie 240 patiënten Deel II: Multi center RCT volgens een 2x2 factorial design geplande inclusie vanaf september 2014 sample size 300 patiënten gebaseerd op de EORTC QLQ C30
Inclusiecriteria cohort & RCT Inclusiecriteria patiënten met colon/ rectosigmoid carcinoom (15 cm boven anus) stadium I, II en III ook patiënten met tijdelijk stoma ook patiënten die adjuvante chemotherapie krijgen
ICARE Cohort groepen Groep 1 direct na resectie, geen indicatie adjuvante chemotherapie Groep 3 direct na resectie, wel indicatie adjuvante chemotherapie Groep 2 na resectie, adjuvante chemotherapie afgerond Groep 4 langere termijn (6 mnd 5 jr) na behandeling
ICARE RCT 4 groepen (2x2 factorial design) 1. nazorg (en controle) in 2 de lijn 2. nazorg (en controle) in 2 de lijn met het gebruik van het Oncokompas 3. nazorg (en controle) in 1 ste lijn 4. nazorg (en controle) in 1 ste lijn met het gebruik van het Oncokompas
Eindpunten RCT Primaire eindpunten kwaliteit van leven en patiënttevredenheid Secundaire eindpunten lichamelijke en psychosociale problemen aantal verrichte onderzoeken en verwijzingen recidief detectie preventieve zorg kosteneffectiviteit voorkeur patiënt voor bepaalde vorm van zorg
Deelnemende ziekenhuizen