Startles 35 Introductieles Het vak begrijpend en studerend lezen. Wat houdt het in? Wat heb je er aan? Nu en straks op de middelbare school? de 1 36 De leerling kan: - verschillende leesdoelen noemen - uitleggen hoe hij zijn leesdoel kan - vertellen wat zijn leesdoel en wat het doel van de schrijver is 1 37 De leerling kan: - uitleggen waarom voorspellen belangrijk is - uitleggen hoe hij het onderwerp van de tekst kan vinden - vertellen wat globaal lezen is 1 38 De leerling kan: - uitleggen wat voor en achtergrondkennis is - uitleggen hoe hij voor- en achtergrondkennis kan gebruiken in een tekst Tekst Soorten teksten Vlot lezen Woordenschat Leesstrategie Begrijpend lezen Soorten leesdoelen Bedenken wat je met de tekst gaat doen en hoe je hem gaat lezen schrijversdoel Globaal lezen Titel, illustratie, kopje Onderwerp Voorkennis Achtergrondkennis Woordweb Nieuwe kennis verbinden aan bestaande kennis Tekstbegrip Begrijpend lezen Loomen Wie heeft loomen bedacht? elfje over loomen tijdschrift over loomen Loomen slecht voor de natuur. Zelf een portemonnee loomen Levende standbeelden Wat is een levend standbeeld? Waar zie je ze? En hoe word je zelf een levend standbeeld? Kom kijken naar levende standbeelden! Straatartiesten Het nieuwe tientje Verschil met het oude tientje. Waarom nieuw briefje? Hoe zie je of het tientje echt is? Hoe is papiergeld ontstaan? Hoe worden bankbiljetten gemaakt? Wat moet je doen met een beschadigd bankbiljet? Alle tekstsoorten fictietekst (gedicht) (advertentie) meningtekst (handleiding) informatieve tekst informatieve tekst informatieve tekst Malmberg, s-hertogenbosch Pagina 1
1 39 De leerling kan: - vertellen wat hij kan doen als hij een woord in de tekst niet begrijpt - zoeken naar de betekenis van een woord in de tekst of in een woordenboek 1 40 De leerling kan: - vertellen wat WH-vragen zijn - uitleggen hoe je antwoorden op WHvragen kunt vinden in de tekst 1 41 De leerling kan: - uitleggen waarom het handig is dat je tijdens het lezen plaatjes maakt in je hoofd - vertellen hoe de plaatjes in zijn hoofd eruitzien Betekenis zoeken Nog eens lezen Verder lezen Betekenis zoeken in illustratie Dezelfde of tegenovergestelde betekenis (synoniem/antoniem) Woordenboek WH-vragen Wie, wat, waar, wanneer, welke, hoe, waarom Antwoord (zoeken) Zelf nadenken Zich inleven in de tekst Verbeelding van tekst (foto, tekening, strip, film, schema, geur, geluid, emotie) Kinderboekenweek 60 jaar De Kinderboekenweek viert feest. Verschillende Fictietekst (gedicht) activiteiten uitgelicht. Gedicht Vandaag van Berdie Bartels Leesplezier/de tien rechten van de lezer (Pennac) Cinekid Festival Wat is het Cinekid Festival en waarom wordt het gehouden? Voor wie is het? Wanneer en waar is het? Wat kun je er zien en doen? Welke prijzen worden er uitgereikt? Verslag over twee kinderen die samen een filmpje hebben gemaakt Minecraft Waarom is Minecraft een cool spel? Drie kinderen vertellen. Hoe werkt Minecraft? met daarin opgenomen een systematisch geordende digitale bron (verslag) meningtekst (interviews) 1 42 of 43 De leerling kan: - verschillende doelen van samenvatten noemen - onderscheid maken tussen hoofd- en bijzaken in de tekst - met behulp van markeren een samenvatting maken Kernzin Kernwoord Hoofdzaak Bijzaak ADHD Kinderen met ADHD Hoe krijg je rust in je hoofd? (tips) Malmberg, s-hertogenbosch Pagina 2
de 2 46 De leerling kan: - vertellen wat reclameteksten zijn - vertellen wat meningteksten zijn - vertellen wat instructieve teksten zijn - een tekstsoort zoeken bij zijn leesdoel 2 47 De leerling kan: - het onderwerp van een tekst nog beter voorspellen - bij het globaal lezen op meer dingen letten 2 48 De leerling kan: - uitleggen hoe je beelden en schema s kunt gebruiken om achtergrondkennis op te halen - uitleggen hoe je je achtergrondkennis uitbreidt 2 49 De leerling kan: - uitleggen wat letterlijk en figuurlijk is - vertellen dat de schrijver soms iets anders bedoelt dan wat er staat 2 50 De leerling kan: - uitleggen wat studerend lezen is - zelf WH-vragen bedenken bij een tekst 2 51 De leerling kan: - uitleggen waarom het handig is om de volgorde van tijd in een tekst te zien - de opbouw van tijd herkennen Reclametekst (reclamefolder, poster, advertentie) Meningtekst (ingezonden brief in de krant, recensie, interview, forum op internet) Instructieve tekst (recept, handleiding, bouwbeschrijving, formulier, uitleg) Globaal lezen Titel, kopje, opvallend woord, illustratie, onderschrift, schrijver, bron, vorm, opbouw, alinea Onderwerp en tekstverloop voorspellen Achtergrondkennis Schema Beelden Nieuwe beelden verbinden aan bestaande beelden Letterlijk taalgebruik Figuurlijk taalgebruik Tussen de regels lezen (afleiden) Leren en onthouden Toets WH-vragen Volgorde van tijd Signaalwoorden over tijd Opbouw van een tekst De ontwerpwedstrijd van Het Klokhuis Iedereen aan tafel (uitleg) Zo doe je mee aan de (advertentie) wedstrijd meningtekst Handig schootkussen (forum op Samen eten van één bord internet) Maak een griezelappel (recept) Het boek Servetten vouwen (advertentie) - Malmberg, s-hertogenbosch Pagina 3
de 2 2 De leerling kan: - herkennen wat een schrijversdoel is - herkennen wat de hoofdgedachte is - uitleggen hoe hij een hoofdgedachte en/of schrijversdoel gebruikt in een samenvatting 3 5 De leerling kan: - uitleggen wat een fictieve tekst is - vertellen welk leesdoel bij een fictieve tekst past 3 6 De leerling kan: - voorspellen waar een tekst over gaat - voorspellen of een tekst bij zijn leesdoel past 3 7 De leerling kan: - uitleggen wat feiten, meningen en argumenten zijn - uitleggen waardoor je een andere mening kunt krijgen Schrijversdoel Hoofdgedachte Fictieve tekst Soorten teksten: verhaal (avontuur, dieren, humor, school, sprookje, verliefdheid, geschiedenis, detective, sport, oorlog, ), strip, mop, liedje, gedichten Meerdere tekstsoorten in één van onderwerp, tekstsoort, soort tekst, inhoud globaal, inhoud per alinea, structuur, taal en stijl, Feit Mening Argument Mening aanpassen op basis van feiten of argumenten - 3 8 of 9 De leerling kan: - verwijswoorden herkennen in de tekst - verwijswoorden koppelen aan een woord, woordgroep of zin 3 10 De leerling kan: - vertellen welke WH-vragen bij welke tekstsoorten passen - zelf nog meer WH-vragen bij bepaalde tekstsoorten bedenken Verwijswoord Woord, woordgroep, zin(sdeel) Verschillende verwijswoorden Soort tekst Vaste WH-vragen - 3 11 De leerling kan: - de opbouw probleem oplossing herkennen - de opbouw doel middel herkennen Verband probleem-oplossing Verband doel-middel Signaalwoorden over probleem en oplossing Signaalwoorden over doel-middel Opbouw van een tekst Malmberg, s-hertogenbosch Pagina 4
de 3 12 De leerling kan: - vertellen welke samenvatting bij welke tekstsoort past - uitleggen dat het nuttig is om een korte, duidelijke samenvatting te maken 4 15 De leerling kan: - vertellen wat informatieve teksten zijn - vertellen bij welk leesdoel informatieve teksten passen - uitleggen dat leesdoelen en tekstsoorten soms door elkaar lopen 4 16 De leerling kan: - uitleggen wat hij doet na het voorspellen van de tekst - uitleggen hoe hij tijdens het lezen controleert of zijn voorspelling klopt Verschillende soorten samenvattingen (korte tekst, schema, tabel, grafiek, tekening, woordweb, stappenplan) Informatieve tekst Soorten teksten: schoolboek, informatieboekje, artikel (uit de krant, tijdschrift of van het internet), verslag, werkstuk Meerdere tekstsoorten in één Globaal lezen Precies lezen 4 17 De leerling kan: - zijn achtergrondkennis verbinden aan wat hij leest - na het lezen uitleggen of zijn achtergrondkennis is veranderd en hoe 4 19 De leerling kan: - enkele bijwoorden herkennen in de tekst - uitleggen waarom bijwoorden herkennen belangrijk is bij het lezen 4 20 De leerling kan: - WH-vragen voorspellen - teksten vergelijken door vragen te stellen uitbreiden Mening uitbreiden Woordenschat uitbreiden Terugkijken Bijwoord Verschillende bijwoorden Vragen voorspellen Vaste WH-vragen Teksten vergelijken 4 21 De leerling kan: - signaalwoorden herkennen in de tekst die gaan over overeenkomst en verschil - signaalwoorden herkennen in de tekst die gaan over oorzaak en gevolg - de opbouw van een tekst herkennen Verband overeenkomst-verschil Signaalwoorden over overeenkomst en verschil Verband oorzaak-gevolg Signaalwoorden over oorzaak-gevolg Opbouw van een tekst Malmberg, s-hertogenbosch Pagina 5
4 22 De leerling kan: - uitleggen welke vorm van samenvatten zijn voorkeur heeft - uitleggen dat goed samenvatten, zodat je het onthoudt, studerend lezen is - vertellen dat eigen woorden gebruiken in een samenvatting belangrijk is Slotles 25 Slotles Terugblik: wat heb je geleerd? Moet je altijd alle leesstrategieën gebruiken? Hoofd- en bijzaken Kernwoorden en kernzinnen Kopjes Hoofdgedachte Schrijversdoel en leesdoel Eigen woorden 1. Malmberg, s-hertogenbosch Pagina 6