Nationaal congres Taal en Lezen. 15 oktober 2015 Modelen. Contactgegevens

Transcriptie

1 Nationaal congres Taal en Lezen 15 oktober 2015 Modelen Contactgegevens Willem Rosier Hoe ziet het modelen er in de 21 ste eeuw uit? Is flipping the classroom dan niet voldoende? Wat is jouw rol als leerkracht? Modelen in de 21 ste eeuw 1

2 begrijpend luisteren/lezen Waarom? Doel: Tekst en illustraties begrijpen en kennis vergroten Wat? Kennis Woordenschat Strategieën om te leren, leren. Leesstrategieën: voorspellen, vragen stellen, verbinden, visualiseren, afleiden en samenvatten. Hoe? GRRIM Bepaal het leerdoel: wat wil je de kinderen met deze tekst leren? Talig, strategisch, kennis? Kennis activeren en toevoegen. Hardop denkend voorlezen (jij denkt) Interactief voorlezen (samen denken) Zinvolle verwerkingen vooraf, tijdens en na het (voor)lezen 4 Hanteer hetzelfde instructiemodel Gradually Release of Responsibility Instruction Model (Pearson en Gallagher,1983; Allington, 2006; Kelly,2009) Verantwoordelijkheid Leerkracht Introductie en Modelling IK Begeleide oefening WIJ Leerlingen lezen samen Leerlingen lezen zelfstandig JULLIE JIJ Verantwoordelijkheid Leerling 5 Op alle niveaus zet je leerlingen aan het denken Vooraf: tekstsoort en tekstcomplexiteit IK-fase: modelen (voor alle leerlingen?) Wij-fase: vragen op alle denkniveaus en modelen als laatste hulp: ik doe het voor! Jullie-fase: coöperatieve werkvormen die een beroep doen op het denken Jij-fase: toon maar dat je het alleen kunt 2

3 De leerkracht als model De tekst is uitgangspunt. De tekst geeft aanleiding tot het hardop voordoen van het toepassen van een strategie. De leerkracht doet de strategie hardop denkend voor. Leerlingen doen het samen en zelf. 7 Hardop denkend voordoen& begeleid oefenen: cruciale vaardigheden 8 Modeling = hardop denkdemonstraties geven 9 3

4 Modeling Geeft een kijkje in het hoofd van de lezende expert (visuele informatie) 10 Modelen wat? Voor Lesdoel Leesdoel Oriëntatie op de (structuur) van de tekst: titel, plaatjes, kopjes Ophalen voorkennis/achtergrondkennis /woordenschat Tijdens Strategie die aan de orde is Moeilijk woord Snap ik het? Na Opdrachten: www schema, mindmap. 11 Luister en Leesstrategieën Voorspellen Vragen stellen Visualiseren Verbinden Samenvatten Afleiden 12 4

5 Titel Kopjes Illustraties Opvallende woorden (vet, onderstreept, schuin) Getallen Waar gaat het verhaal over? Wat weet je daar al van? (gezien, meegemaakt, gehoord, gelezen) 13 Voorspellen Ik denk dat hierna zal gebeuren, omdat Ik denk dat ik te weten zal komen of omdat Ik weet wel bijna zeker dat omdat Ik denk dat het goed zal aflopen omdat Ik denk dat het verhaal. verder gaat, want Als ik dit zie.., dan denk ik. 14 Voorspellen Welke vragen heb ik tijdens het lezen van de dit boek? Waar vind ik het antwoord op de vragen? Staat het antwoord heel duidelijk op een bladzijde/plaats? Moet ik om het antwoord te vinden verschillende stukjes informatie uit de tekst samenvoegen? Stelt de schrijver vragen in het verhaal? Waar staat het antwoord? 15 Vragen stellen 5

6 Ik vraag me af of / wie / wat / waar / wanneer / hoe Ik vraag me af wat hij bedoelde met.. Ik vraag me af hoe het kan dat.. Ik vraag met af waarom hij dit gaat doen 16 Vragen stellen Je inleven in het verhaal Een plaatje in je hoofd Een filmpje in je hoofd Alle zintuigen gebruiken: Wat zie je? Wat hoor je? Wat ruik je? Wat proef je? Wat voel je? Een WWW schema maken van gebeurtenissen en acties van personages, hun kleding, hun karaktereigenschappen van situaties van details uit het verhaal we visualiseren onszelf in het verhaal we gebruiken beelden en ervaringen uit het eigen leven om ons te helpen bij het visualiseren van de tekst Het maken van schema s en tabellen Visualiseren Als ik dit lees, dan zie ik voor me Ik stel me voor hoe dit er uit ziet, klinkt, voelt, smaakt, ruikt Als ik erbij zou zijn, dan zag, hoorde, voelde ik Ik heb hierbij een beeld in mijn hoofd van Ik zie voor me dat Visualiseren 6

7 Een relatie leggen, verbinding maken tussen: Tekst zelf: eigen ervaringen Tekst wereld: eigen kennis Tekst tekst: eerder gelezen teksten Heeft ook te maken met voorkennis: wat weet ik er al van? Verbinden 19 Tekst zelf (eigen ervaring) Dit is net als Dit doet me denken aan die keer dat ik Ik ben ook wel eens zo geschrokken, toen ik Tekst wereld (kennis) Gisteren hebben we het ook gehad over. Mijn opa heeft met wel eens verteld dat Ik heb een film gezien over Tekst tekst Dit is net zo n soort verhaal als Vorige week hebben we ook een prentenboek over gelezen. In een ander verhaal dat ik heb voorgelezen stond iets anders 20 Verbinden tussen de regels door lezen, witte vlekken invullen, interpreteren van wat niet letterlijk in de tekst staat Afleiden 21 7

8 Het varken voelt Er staat niet maar ik weet dat Er staat niet maar volgens mij want Als ik dit plaatje zie/ verhaal lees, zou het wel eens kunnen zijn dat Met ze wordt bedoeld. 22 Afleiden de hoofdgedachte kort weergegeven kernbegrippen + belangrijke ideeën Samenvatten 23 Dit gaat over Eerst dan en helemaal aan het eind Eerst gebeurde en daardoor De belangrijkste plaat uit het boek is, want 24 Vragen stellen 8

9 Verschillen bij voorlezen Voorlezen modelen Interactief voorlezen De PM/leerkracht leest voor De PM/leerkracht doet voor hoe zij betekenis geeft aan een tekst De PM/leerkracht en leerlingen geven samen betekenis aan de tekst Ik lees voor Geen interactie Ik doe het voor Geen interactie Wij doen het samen Interactie 25 Dat komt er nou van. Toen beer op een morgen een wandeling maakte, zag hij bij het meer drie eieren liggen. Hij keek om zich heen. Er was niemand te zien Hallo, riep hij luid. van wie zijn die eieren?. Hij wachtte en wachtte, Er kwam geen antwoord. (D & I Schubert) Hardop denkend voorlezen Leerkracht leest voor en denkt dan hardop: Ik vraag me ook af van wie die eieren kunnen zijn. Kippen leggen eieren, maar die leven niet bij het water. Ik denk dat de eieren van een moedereend zijn, eenden houden van water. Maar de moedereend zit niet op haar nest. Ze heeft haar eieren alleen gelaten. 26 Interactief voorlezen Leerkracht die interactief voorleest. Leest de passage voor en stimuleert vervolgens de inbreng van kinderen, bijvoorbeeld door een vraag te stellen: Van wie zijn deze eieren denken jullie? waaraan zie je dat? Stappen Modeling Bereid voor Selecteer een kort stuk tekst Model uw denken over tekstgenre, tekstkenmerken (en illustraties), tekststructuur Model wat moeilijk is, model hoe u problemen oplost Wees authentiek Koppel kennis van de wereld en woordenschat aan uw modeling Betrek uw lln: samen herlezen, samen praten, samen schrijven Vertel welke strategieën u helpen om de tekst begrepen te krijgen 9

10 Aan de slag met hardop denken Oefen het modelen. Kies ( bladzijden van) een boek of (alinea s) van een tekst. Kies een of meerdere leesstrategieën. Bereid het hardop denken voor Laat aan je collega horen hoe jij hardop denkt Je ontvangt feedback van je collega Uitwisselen ervaringen 10

11 De leerkracht als model De tekst is uitgangspunt. De tekst geeft aanleiding tot het hardop voordoen van het toepassen van een strategie. De leerkracht doet de strategie hardop denkend voor. Leerlingen doen het samen en zelf. 31 Verandert jouw rol als leraar? Wat neem je mee naar school? 11