ufo gemeente Eindhoven Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling Raadsbijlage nummer s46 Inboeknummer oxuooas4o Beslisdatum Bgxw 4 december 2oox Dossiernummer x4g.ao8 RaadsbijlageVoorstel tot het vaststellen van de Regiovisie Verpleging Bz Verzorging / nota Grijs en wijs in de wijk 1 Inleiding In opdracht van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport wordt in elke regio beschreven hoe de zorg voor mensen met een langdurige zorg behoefte er de komende jaren uit moet zien. Deze zogenaamde Regiovisies komen tot stand door samenwerking tussen minimaal de zorgvragers, zorgaanbieders, zorgfinanciers en lokale overheden en staan onder regie van de provincie. Een van de Regiovisies is de Regiovisie Verpleging & Verzorging Zuidoost-Brabant, met als doelgroep ouderen, chronisch zieken en gehandicapten. Begin 2000 is een begin gemaakt met het verzamelen van gegevens en het uitwerken van de (tweede) Regiovisie Verpleging & Verzorging 2000-2003. Binnen de gemeente fungeert de Gemeentelijke Gezondheidsdienst als projectleider voor de Regiovisie. Eveneens in 2000 is een ambtelijke beleidsnotitie van de dienst Maatschappelijke Ontwikkeling totstandgekomen over het integrale ouderenbeleid in Eindhoven: de nota Grijs en wijs in de wijk. Ook deze nota start met een visieontwikkeling, niet vanuit de zorgcomponent, maar vanuit de positie van de oudere in onze samenleving en de vraagstelling hoe belangenbehartiging kan worden omgezet in participatie, ouderen ondanks een toename van de functiebeperkingen toch de regie over hun eigen leven kunnen houden en hoe het ouderenbeleid in de toekomst uit kan gaan van vraagsturing. 2 Probleemstelling De tekst van de Regiovisie Verpleging & Verzorging voor de stad Eindhoven is gereed en akkoord bevonden in de Regiegroep Modernisering Ouderenzorg Eindhoven. Deze tekst is totstandgekomen door overleg tussen vijf partijen, te weten: de zorgaanbieders, de zorgvragers, de zorgfinancier, de lokale overheid en de woningcorporaties. De delen van de regio s Eindhoven, Helmond en Groot-Kempenland vormen samen met een verbindende tekst de Regiovisie Verpleging & Verzorging Zuidoost-Brabant. Dit document zal in het Regionaal Zorgberaad door de partijen ondertekend worden. Voordat dit namens de gemeente Eindhoven door de portefeuillehouder maatschappelijke ontwikkeling gedaan kan worden, is bestuurlijke besluitvorming noodzakelijk.
Raadsbijlage nummer s46 wf4+ De nota Grijs en wijs in de wijk is totstandgekomen in samenwerking met 18 welzijnsinstellingen, 25 andere organisaties en ruim 100 vrijwilligersorganisaties. Uit de discussies en de reacties op de nota zijn een aantal thema s benoemd waarop interventie de moeite waard is: 1 beeldvorming of hoe kijkt de samenleving naar ouderen en omgekeerd; 2 benutten van talenten van ouderen; 3 participatie in plaats van belangenbehartiging; 4 vraaggericht werken en reflectie op het eigen aanbod; 5 zingeving door gebruik te maken van de kracht van ouderen; 6 omgaan met (functie)verlies; 7 aanwenden van hulpmiddelen, woningaanpassingen en technologie (aanpasbaar bouwen); 8 allochtone ouderen en de diversiteit in de wijk; 9 grijs en wijs in de wijk; meedoen en je thuis voelen. Het was de bedoeling om via een creatieve confrontatie tussen gemeente en veld op deze thema s nieuwe wegen en nieuwe interventies te zoeken in het gemeentelijk ouderenbeleid. Verdere uitwerking hiervan vindt plaats in het kader van de Regiovisie Verpleging (rr Verzorging, projecten Grotestedenbeleid, programma s Ouderen op te zetten door Loket W (de Nieuwe Welzijnsorganisatie). Het proces van deze nota heeft echter niet tot een concretisering geleid; wel is door deze notitie een kader gevormd dat als basis kan dienen voor het gemeentelijk ouderenbeleid. Gemeentelijk beleidskader en de Regiovisie. Ten aanzien van voor ouderen belangrijke beleidsterreinen als gezondheidszorg en woningaanbod is de gemeente niet de eerst verantwoordelijke of financier. Maar ondanks deze voor ouderen elementaire voorzieningen dient het in het gemeentelijk ouderenbeleid om de meer basale vragen van ouderen te gaan. Hoe kan de oudere door de jaren heen de regie over zijn eigen leven blijven houden en waar heeft hij/zij daarbij de gemeentelijke overheid nodig. Hoe kan de oudere participeren in de samenleving ter voorkoming van een sociaal isolement en ter bevordering van de benutting van de competenties van ouderen of, anders gezegd, de talenten van ouderen in de wijk opsporen en benutten. De eerste signalen van een sterke ontgroening en vergrijzing in Eindhoven komen al door in de toename van het aantal hulpvragen van het RIO. Daarbij komt nadrukkelijk de noodzaak van een integraal ouderenbeleid naar voren en een aanpak op de terreinen van zorg, wonen en welzijn die gebaseerd worden op vraagsturing. Zo heeft de provincie een ouderenmonitor ontwikkeld om inzicht te verschaffen in de behoefte aan voorzieningen en de knelpunten die ouderen ervaren in het aanbod aan voorzieningen.
Raadsbijlage nummer ay6 Het gaat erom inzicht te krijgen in de leefsituatie van ouderen en deze te bezien op het brede terrein van wonen, welzijn en zorg. Op deze wijze kunnen de gegevens uit de monitor kengetallen bieden voor de Regiovisie Verpleging 5 Verzorging en tevens indicaties geven voor een welzijnsbeleid van de gemeente dat gebaseerd wordt op de vraagsturing en dat als uitgangspunt kan dienen voor de contractvorming met de welzijnsinstellingen. Toepassing van een dergelijke monitor in Eindhoven zou zeker de moeite waard zijn. De partners in de Regiegroep Verpleging & Verzorging zijn erin geslaagd een gezamenlijke visie op zorg te formuleren en daarbij de belangrijkste knelpunten aan te geven. De gezamenlijk gedragen visie wordt benoemd in 11 punten (pagina 4-6 Nota Regiovisie). 1 De burger heeft een eigen verantwoordelijkheid en beslissingsbevoegdheid voor het onderhouden van zijn gezondheid, zijn leefstijl en de manier waarop hij zijn huishouden voert. 2 Gezondheidszorg richt zich op behoud en bevordering van kwaliteit van leven. 3 Wonen en welzijn bepalen in grote mate de kwaliteit van leven. 4 Zorg wordt verleend binnen een sociaal continuum. 5 Zelfredzaamheid is niet vanzelfsprekend. 6 De zorgvrager staat met zijn vraag centraal bij het verlenen van zorg. 7 De zorgvrager is een uniek individu. 8 De zorg houdt rekening met de veranderende samenleving. 9 Zorg wordt verleend binnen een acceptabele wachttijd. 10 Mantelzorg is niet afdwingbaar. 11 Elementaire zorgverlening aan mensen met een achterstand moet gegarandeerd zijn. Als alle participanten voor het toekomstig ouderenbeleid willen uitgaan van vraagsturing dan zullen alle partners in dat beleid goed moeten weten waartoe ze wel en waartoe ze niet in staat zijn. De gemeente moet aangeven wat de welzijnscomponent kan betekenen in het integrale beleid van wonen, zorg en welzijn. Welke bijdrage zij daaraan gaat geven en hoe zij de welzijnsinstellingen daarbij gaat aansturen. Om te voorkomen dat deze visies geen abstracte intenties blijven is het een goed voorstel van de Regiegroep Verpleging 8 Verzorging om de visie te vertalen in een aantal programma s waarvan de uitwerking - veelal in projecten - moet leiden tot een verbetering van het beleid. De regiegroep verwacht dat de programma-uitwerking van de zorg leidt tot financiering door het zorgkantoor (AWBZ) en dat de projecten op de aanpalende terreinen van wonen en welzijn kunnen worden bekostigd binnen de verschillende domeinen van het Stedelijk Ontwikkelingsplan.
Raadsbijlage nummer sy6 De regiegroep stelt de volgende zeven programma s voor en geeft daarbij als programmaleider aan: 1 sociaal isolement voorkomen: gemeente Eindhoven; 2 het wonen in de stad verbeteren: samenwerkende Eindhovense woningbouwcorporaties; 3 de toegang tot de zorg verbeteren: gemeente Eindhoven; 4 het wachten op zorg minimaliseren zorgkantoor Zuidoost-Brabant; 5 de kwaliteit van de zorg verbeteren Zorgoverleg Eindhoven; 6 ontschotting in de zorg bevorderen Zorgoverleg Eindhoven; 7 randvoorwaarden: gemeente Eindhoven. De voorstellen van de regiegroep passen binnen het bovengeschetste kader van het gemeentelijk welzijnsbeleid. De gemeente wordt aangesproken op die taken en verantwoordelijkheden waar zij over "doorzettingsmacht" beschikt en dat geldt ook voor de toedeling van programma s aan andere partners. Programma 1. Sociaal isolement voorkomen. De opdracht is breder dan ouderen. Het betreft ook mensen met een functiebeperking. De gevraagde resultaten hebben betrekking op de gemeentelijke beleidsterreinen vrijwilligersbeleid, vermaatschappelijking van de zorg en sociale activering. Programma 3. De toegang tot de zorg verbeteren. Hierbij wordt onder andere het RIO genoemd dat tot de gemeentelijke verantwoordelijkheid behoort, alsmede de verbetering van de bestaande informatievoorziening en de informatiepunten in de wijken (welzijnsactiviteiten). Programma 7. Randvoorwaarden. In dit programma wordt met name aandacht gevraagd voor de participatie van allochtonen en aanpassing van woonvoorzieningen voor mensen met functiebeperkingen. Voorts wordt voorgesteld om Eindhoven meer te profileren als "zorgstad", waar mogelijk de bestaande regelgeving te vereenvoudigen op het gebied van zorg, wonen en welzijn en de invoering van een monitor te bevorderen. De conclusie kan worden getrokken dat deze drie programma s passen in het gemeentelijk ouderenbeleid en binnen de gemeentelijke verantwoordelijkheid. 3 Maatschappelijke effecten en het meetpunt voor succes In Nederland is een toename te zien van het aantal ouderen, chronisch zieken en mensen met een blijvende functiebeperking na revalidatie. Brabant kent een zeer sterke vergrijzing. De tijd dat deze mensen verzorgd werden in afgelegen zorginstituten in het groen is voorbij. Zij verblijven zo lang mogelijk zelfstandig als burgers in de samenleving. Kernwoorden hierbij zijn: de client centraal, vraagsturing,
Raadsbijlage nummer s46 vermaatschappelijking, scheiden van wonen en zorg. Dit betekent dat de zorg steeds meer raakvlakken krijgt met de domeinen wonen en welzijn. In de Regiovisie Verpleging 8 Verzorging subregio Eindhoven staat in zeven programma s beschreven welke activiteiten nodig zijn om aan deze ontwikkeling tegemoet te komen. De gemeente staat bij drie van deze programma s als programmaleider genoemd. Het behalen van het daar beschreven beoogd resultaat is een meetpunt voor succes. 4 Wijze van aanpak/oplossingsrichting Door de Regiovisie Verpleging & Verzorging als lokale overheid mede te ondertekenen wordt een bijdrage geleverd aan het gezamenlijk creeren van goede voorwaarden voor de zorg voor ouderen, chronisch zieken en gehandicapten in de gemeente Eindhoven. 5 Financiele gevolgen en risico s Het is te verwachten dat bij de toekomstige programma-uitwerking projecten gedefinieerd zullen worden. Financiering van de (AWBZ)-zorg is de taak van het zorgkantoor. Kosten voor projecten op de aanpalende terreinen van wonen en welzijn kunnen ingediend worden via de domeinen binnen het Stedelijk Ontwikkelingsplan. 6 Overige gevolgen van de aanpak De regionale samenwerking om te komen tot een regionale visie Verpleging & Verzorging is sterk verbeterd ten opzichte van het proces rond de eerste Regiovisie Verpleging & Verzorging. 7 Resultaten van overleg / inspraak De regiovisie is totstandgekomen door afstemming tussen vertegenwoordigers van zorgvragers, zorgaanbieders, zorgfinancier, lokale overheid en (voor de regio Eindhoven) de woningcorporaties. Overleg heeft plaatsgevonden op bestuurlijk en ambtelijk niveau. 8 Communicatie De Regiovisie Verpleging & Verzorging Zuidoost-Brabant wordt oktober 2001 door Provinciale Staten vastgesteld. Het subregionale deel wordt na de commissiebespreking als zelfstandig document uitgegeven en aan partijen toegezonden.
Raadsbijlage nummer a46 9 Advisering raadscommissie(s) De commissie voor maatschappelijke ontwikkeling hebben wij op 5 juni 2001 over dit voorstel gehoord. Haar positief advies ligt voor u ter inzage. Een ontwerpbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan. Burgemeester en wethouders van Eindhoven, R. Welschen, burgemeester. C. Tetteroo, secretaris.
Raadsbijlage nummer a46 Besluit De raad van de gemeente Eindhoven; gezien het voorstel van burgemeester en wethouders van 4 december 2001, nr. 246; gelet op het advies van de commissie voor maatschappelijke ontwikkeling; besluit: 1 In te stemmen met de visie op zorg en de daaraan gerelateerde programma s, zoals verwoord in de Regiovisie Verpleging 5 Verzorging subregio Eindhoven; 2 kennis te nemen van de beleidsnotitie Grijs en wijs in de wijk en dit proces af te sluiten; 3 de uit de beleidsnotitie Grijs en wijs in de wijk voortvloeiende uitgangspunten betrekken bij de verdere ontwikkelingen op het terrein van ouderenbeleid; 4 als gemeente de programmaleiding voor de programma s 1, 3 en 7 te accepteren. Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van 17 december 2001. R. Welschen, voorzitter. C. Tetteroo, secretaris. wa01018398