Assetvisie trucks en trailers Voet van de rem voor Truck- en trailerafzet ING Economisch Bureau / april 216
Inhoud en conclusie Pagina 3 Pagina 4-7 Pagina 8-9 Pagina 1 Truck- en trailermarkt schudt crisis van zich af De truck- en trailerafzet houdt na inhaaleffecten naar verwachting ook in 216 en 217 goed stand. Met de verbeterde financiële positie en de aantrekkende vervoersvraag laten de transporteurs de remmen na lange tijd weer los en stellen investeringen niet langer uit. Trucks Na zes jaar is de krimp van het Nederlandse truckpark ten einde gekomen. De afzet van nieuwe trucks komt in 216 met 14. eenheden naar verwachting opnieuw hoger uit dan een jaar eerder (+5%). Dit blijft wel lager dan de gemiddelde vraag in de afgelopen twintig jaar. Trailers Het Nederlandse trailerpark bevindt zich na twee jaar groei weer ruim boven het niveau 29. De afzet heeft een diep dal achter zich gelaten en maakt in 216 een pas op de plaats. Dit gebeurt met 13. eenheden wel op een relatief hoog niveau. Tweedehandsmarkt De tweedehandsmarkt voor trucks en trailers profiteert van nieuwe afzetmarkten, maar de markt is volatieler en afnemers zijn kritischer. Wegtransporteurs hebben meer ruimte om te investeren. Truckpark vindt nieuw evenwicht Truckafzet in 216 op hoogste niveau sinds 28 Herstel Europese truckafzet gematigd vooruit Verschillen nemen toe in het trailerpark Sterke fase trailerafzet houdt nog even aan Tweedehandsmarkt: mondialer en volatieler Europese marktaandelen trucks nivelleren. Eerder verscheen de Assetvisie Truck- en trailermarkt maakt zich op voor afbouw van CO2 ING Economisch Bureau 2 Assetvisie Trucks en trailers / april 216
Wegtransporteurs hebben meer ruimte om te investeren Omzet wegtransport blijft toenemen Ontwikkeling omzet wegtransport 2,7% 4,9% 2,% -1,% 3,7% 3,1% 3,5% 21 211 212 213 214 215F 216F Wegvervoer houdt omzetgroei vast Door toegenomen afhankelijkheid van de binnenlandse markt heeft het wegvervoer pas laat kunnen profiteren van het economisch herstel. Sinds 214 nemen de bestedingen in de detailhandel weer toe. In combinatie met het herstel in de bouw zorgt dit voor een positiever klimaat in de wegtransportsector. Naar verwachting zal de omzet in 216 met 3,5% toenemen bij een volumestijging van zo n 2,5%. Voor 217 wordt uitgegaan van een vergelijkbaar groeitempo en is de verwachting dat de omzetgroei iets lager zal uitvallen. Winstgevendheid door het dal Gemiddelde rentabiliteit*, index 25=1 15 1 95 9 Binnenlands vervoer Internationaal vervoer 25 27 29 211 213 215F Bron: Panteia, ING Economisch Bureau * na aftrek van ondernemersloon Transporteurs financieel minder zwak De zwakke winstgevendheid van wegtransporteurs heeft het dieptepunt achter zich gelaten. Dit is te danken aan een samenloop van gematigde loonkostenstijging, lagere brandstofprijzen en een aantrekkende binnenlandse economie. Gemiddeld blijft de rentabiliteit met,4% in het binnenlands vervoer over 215 marginaal, maar het grote aantal slechter presterende kleine bedrijven vertekent dit beeld. Bovendien zijn de verschillen in professionaliteit en daarmee winstgevendheid groot. Het verder verbeteren van de rentabiliteit wordt in 216 een grotere uitdaging, omdat de loonkosten met de nieuwe CAO weer stijgen en de dieselprijs de grootste daling achter de rug heeft. Meer ruimte voor investeringen Ontwikkeling investeringen, index 28=1 15 1 5 21 211 212 213 214 215F 216F 217F Index Investeringen investeringen wegvervoersmiddelen wegvervoermiddelen (totaal) (28 = 1) Index Totale totale bedrijfsinvesteringen alle (28 segmenten = 1) Investeringsbereidheid toegenomen Na twee jaar van herstel is het vertrouwen onder wegtransporteurs beduidend verbeterd. In 214 en 215 bleek de investeringsbereidheid daarmee ook groter. In deze periode zijn inhaalinvesteringen gedaan en dient zich hier en daar ook weer enige uitbreiding aan. Hierbij speelt mee dat inefficiënties zijn teruggebracht en er weinig reservecapaciteit meer in het truckpark aanwezig is. Dynamische planning en TCO-centraal Door sterke concurrentie en nieuwe generaties bij familiebedrijven is ratio steeds meer leidend in het wegtransport. De kosten per kilometer ( total costs of ownership ) staan centraal. Bij investeringen werkt de behoefte aan flexibiliteit ook zichtbaar door. Bedrijven werken minder met een vaste investeringsplanning, maar laten het door de korte contracten meer afhangen van opdrachten die worden binnengehaald. ING Economisch Bureau 3 Assetvisie Trucks en trailers / april 216
Truckpark vindt nieuw evenwicht Krimp wagenpark slaat in 215 om in lichte groei Ontwikkeling per jaar 14. 12. 1. Gemiddelde leeftijd truckpark stagneert, maar daalt nog niet Gemiddelde leeftijd in jaar (naar segment) 9 8 7 6 5 4 8. 6. 4. 2. 45% 55% bakwagens trekkers 53% 54% 47% 46% 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216F Bakwagens Trekkers 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216F Na een krimp van 11% sinds 29 komt het Nederlandse truckpark in 216 met 134.5 na zes jaar licht hoger uit. Naar verwachting blijft het truckpark ook de komende jaren boven de 13. liggen. Het aantal trekkers neemt weer toe. Door de trend van bakwagen naar trekker, maar ook naar de grote bestelwagen, blijft het bakwagenpark nog doorkrimpen. De gemiddelde leeftijd van het truckpark is de afgelopen 5 jaar met gemiddeld ruim,5 jaar opgelopen. In 216 is er voor het eerst weer sprake van een lichte daling (zie figuur). De export ( uitvlagging ) van jonge trucks houdt hierop nog wel een negatieve invloed. Het bakwagenpark is met gemiddeld 1 jaar het oudst. Begin 216 was ca. 16% jonger dan 3 jaar en 55% ouder dan 7 jaar. Bakwagens zijn door de opbouw duurder en worden langer ingezet. Ook bevinden zich nog veel oude voertuigen bij bedrijven die zelf vervoeren (eigen vervoerders). Opvallend is wel dat de uitbreiding van het aantal milieuzones nog geen sterk verjongend effect heeft. Het trekkerpark heeft een gemiddelde leeftijd van ruim 7 jaar. Door de recente afzetstijging groeit het aantal trekkers jonger dan 3 jaar weer naar ca. 34% begin 216. Tegelijkertijd daalt het wagenpark ouder dan 7 jaar met 35% nog nauwelijks. Met name uit het piekjaar 28 rijden nog veel voertuigen rond. Begin 215 maakten de bouwjaren 26 t/m 28 nog een kwart van de vloot uit. Dit zijn veelal wel al Euro V-trucks. Begin 216 bestaat zo n 35% van het wagenpark van transporteurs uit Euro VI-trucks. Voor de ontwikkeling van het truckpark naar Euronorm zie: Truck- en trailermarkt maakt zich op voor afbouw van CO2, aanname: > 7 jaar is gemiddeld 11 jaar ING Economisch Bureau 4 Assetvisie Trucks en trailers / april 216
Truckafzet in 216 op hoogste niveau sinds 28 Hoger afzetniveau trucks houdt in 216 en 217 stand Ontwikkeling afzet trucks en verwachting 2. 16. 12. 8. 4. Trucks meer in het buitenland ingezet, maar nog altijd via Nederland gekocht Export trucks binnen 9 dagen 1.6 1.2 8 4 2-jaars gemiddelde +5% 13.339 14. -7% 13. 28 29 21 211 212 213 214 215 216F 217F 28 29 21 211 212 213 214 215 Export Aantal nieuwe trucks binnen 9 dagen % Aandeel export van totale afzet (rechter as) 16% 12% 8% 4% % De afzet van trucks zal in 216 naar verwachting met 14. nog een stap verder vooruit zetten dan het afgelopen jaar (+5%). In 217 zakt dit terug tot 13.. De afzet ligt nog 3% onder het niveau-28, maar gezien het kleinere truckpark en focus op efficiëntie ligt het nieuwe normaal ook lager dan in de afgelopen twee decennia. Het afgelopen jaar hebben uitgestelde investeringen een grote rol gespeeld, dit zal in 216 en 217 veel beperkter zijn. Het bouwsegment is een uitzondering. Hier is later dan elders sprake van investeringsherstel, hier is door het gemiddeld oude wagenpark nog wel inhaalvraag te verwachten. Ook de vele vroege euro V-trucks (trekkers) uit 27 en 28 bieden nog vervangingspotentieel. Vooral bij kleine bedrijven speelt dit. De aandacht voor vergroening is ook een stimulans om voertuigen ouder dan de euro V af te stoten. In verband met de tweedehandswaarde worden veel nationale distributietrucks ook standaard met slaapcabine besteld. Boardcomputers zijn over het algemeen nu standard bij nieuwe leveringen en kunnen worden afbesteld. De aankoop van trucks via Nederland voor latere uitvlagging naar Oost- Europa blijft stijgen. De verschillen in merken zijn groot. Mercedes springt eruit met maar liefst 25% van de eigen afzet, gevolgd door MAN (). Bron: BOVAG, ING Economisch Bureau ING Economisch Bureau 5 Assetvisie Trucks en trailers / april 216
Europese truckafzet gematigd vooruit Europese truckafzet nog niet op hoog niveau Ontwikkeling Europese truckverkopen op lange termijn Ontwikkeling afzet grotere Europese transportlanden 215 en groei 214-215 12 1 8 6 4 429. 335. 2 Index 25 = 1 28 29 21 211 212 213 214 215 47.6 (+24%) Bron: ACEA, ING Economisch Bureau 13.3 (+33%) 22.4 (+27%) De Europese truckafzet steeg in 215 met 15%. Dit komt in de buurt van het 1-jaars gemiddelde, maar blijft nog ruim 2% onder het niveau 25-28. Voor 216 wordt opnieuw een stijging verwacht, maar gematigder. Het beeld is vooral in Nederland en het Verenigd Koninkrijk vertekend door de invoering van Euro VI per 1/1/14. Hierdoor daalde de afzet in 214 significant. In de Oost-Europese landen groeit de markt gestaag. De afzet in Polen Europees marktleider wegtransport - lag in 215 boven het pre-crisisniveau van 28. De afzet in Zuid-Europese landen herstelt eindelijk, maar moet van ver komen. Het aantal registraties in Italië is nog altijd minder dan de helft van het aantal in 28. 8.3 (+7%) 47.8 (+1%) 22.4 (+38%) 89.7 (+4%) 1.8 (+19%) 15.2 (+2%) 6. (+52%) ING Economisch Bureau 6 Assetvisie Trucks en trailers / april 216
Europese marktaandelen trucks nivelleren DAF blijft in Nederland stevig marktleider, op Europees niveau liggen de marktaandelen steeds dichter bij elkaar Marktaandelen Nederland vs. Europa (truckafzet > 3,5 ton) Park NL 215 16% 11% 31% 15% 4% 3% 6% Afzet NL 215 17% 11% 28% 19% 15% 5% 3% 1% Afzet NL 214 18% 12% 27% 19% 5% 2% 2% Afzet Europa 215 21% 16% 11% 8% 2% Afzet Europa 214 24% 16% 13% 13% 11% 7% 2% Mercedes MAN DAF Volvo Scania Iveco Renault Overigen (waaronder GINAF en Terberg) Bron: RAI Vereniging, RDC, MAN, ING Economisch Bureau DAF blijft in Nederland marktleider met 28%, gevolgd door Volvo (19%) en Mercedes (17%). Het marktaandeel van DAF komt in 215 iets hoger uit dan in 214. Een verklaring hiervoor is de verkoop van de Silent mode - voertuigen, waarvoor nog de fiscale MIA/VAMIL-regeling gold. Uit de vergelijking met de rijdende vloot blijkt dat de marktaandelen in Nederland meer naar elkaar toe bewegen. In Europa blijft Mercedes marktleider, maar het marktaandeel loopt wel terug naar 21%. MAN, DAF, Volvo en Scania hebben alle een marktaandeel van rond de 15%. Ruim 1% van de Nederlandse markt bestaat uit lichte segment voertuigen van 3,5 16 ton. Hier blijft Mercedes marktleider met 28% en wint Iveco in 215 fors marktaandeel ten koste van DAF. ING Economisch Bureau 7 Assetvisie Trucks en trailers / april 216
Verschillen nemen toe in trailerpark Trailerpark groeit weer en is terug boven het niveau-29 Ontwikkeling trailerpark per jaar 2. 15. 1. 5. 25 26 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216F Park gesloten en containertrailers relatief oud Leeftijdsverdeling trailerpark naar opbouw (per eind 215) Totaal Geconditioneerd vervoer Schuifzeiltrailer Opleggers 3% 38% 32% Aanhangwagens 29% 29% 33% 41% 39% 29% Na vijf jaar van lichte krimp (totaal 2,3%) is het Nederlandse trailerpark in 214 en 215 weer met een kleine 7% gegroeid. Het trailerpark is daarmee weer ruim groter dan ten tijde van de piek van begin 29 (zie figuur). In 215 bestond de helft van de nieuwe Nederlandse registraties uit uitbreidingsinvesteringen. Het totale West-Europese trailerpark was in 215 met iets meer dan 2 mln. eenheden nog steeds 1% kleiner dan het pre-crisisniveau. Anders dan bij de truckpark, heeft het trailerpark door fiscale, APK en verzekeringstechnische voordelen geen last van het gekrompen Nederlandse marktaandeel in het internationale wegvervoer. Door behoud van de piekgeneratie 26-28 is er nog steeds veroudering in het trailerpark, maar er is ook een grotere jonge generatie opleggers. De magere bouwjaren 29 t/m 213 vertegenwoordigen slechts éénvijfde van het totale park. Koeltrailers zijn gemiddeld het jongst en containerchassis het oudst (zie figuur) Het trailerpark concentreert zich in toenemende mate bij grote fleetowners. Hierdoor wordt de trailermarkt nog gevoeliger voor grote investeringen. Gesloten opbouw 3% 24% 46% Containerchassis 23% 29% 47% <5 jaar 5-1 jaar >1 jaar Bron: RAI vereniging/rdc, ING Economisch Bureau ING Economisch Bureau 8 Assetvisie Trucks en trailers / april 216
Sterke fase trailermarkt houdt nog even aan Trailermarkt kan sterke afzet in 216 vasthouden Ontwikkeling trailerafzet en verwachting 2. 15. 1. 2-jaars gemiddelde 13.35-3% -8% 13. 12. Na jaren van terughoudendheid en focus op trucks is er weer aandacht voor trailerinvesteringen. De afzet komt uit een diep dal en is in 215 voor het tweede achtereenvolgende jaar met ruim 2% gestegen tot ruim boven het langjarig gemiddelde (zie figuur). In heel West-Europa steeg de afzet in 214 en 215 met 15% en 13% iets minder hard, maar door een gunstiger ontwikkeling daarvoor ligt de vraag naar verhouding op vergelijkbaar niveau. 5. 28 29 21 211 212 213 214 215 216F 217F Marktaandeel grote twee blijft gelijk maar Krone wint Ontwikkeling marktaandelen trailers 214 en 215 214 215 Krone 28,4% 3,2% Schmitz 23,6% 21,9% Pacton 4,8% 4,8% Burg - LAG 3,% 4,5% Van Hool 4,1% 3,6% D-tec 2,6% 3,% Kögel 2,3% 2,2% Broshuis 2,2% 1,8% Knapen 1,8% 1,5% 214 215 Groenewegen 1,% 1,3% GS 1,5% 1,3% Veldhuizen 1,2% 1,2% Webtrailer,6% 1,1% HTF,9% 1,1% Draco 1,2% 1,% Nooteboom 1,4% 1,% Overigen 19,3% 18,4% In Zuid-Europa herstelde de markt in 215 het sterkst, maar hier is de afgelopen jaren ook erg veel vervanging uitgesteld. In 216 daalt de afzet van nieuwe trailers in Nederland naar verwachting slechts licht naar 13. eenheden (-3%). Krone versterkt in Nederland de positie van marktleider en ziet het marktaandeel in 215 groeien naar 3% (zie figuur). Totaal blijft het aandeel van Schmitz en Krone op ruim 52% liggen. In de huidige markt profiteren niet alleen de twee grote Duitse fabrikanten, ook Nederlandse leveranciers als Broshuis en Pacton hebben gevulde orderportefeuilles. Dat ze succesvol zijn met export draagt hier sterk aan bij. Ook kleinere en specialistische trailerbouwers profiteren van de opleving van de afzet. Europabreed is de Poolse trailerbouwer Wielton aan een opmars bezig en neemt inmiddels een vierde positie in (na Kögel en voor Tirsan). Bron: RAI Vereniging/RDC, ING Economisch Bureau ING Economisch Bureau 9 Assetvisie Trucks en trailers / april 216
Tweedehandsmarkt: mondialer en volatieler De tweedehandsmarkt heeft wat betreft volume nog steeds last van de slechte marktsituatie in Rusland tot voor kort een groot afzetland. Vanaf vorig jaar werd dit echter gecompenseerd door meer vraag vanuit alternatieve exportmarkten zoals Zuid-Europa. Rusland is door de lage roebelkoers nu zelfs selectief ook een inkoopmarkt geworden voor handelaren. Door de internationale onzekerheden in de wereldeconomie is de handel beweeglijker geworden dan enkele jaren geleden. De prijzen van tweedehands trucks zijn lager dan enkele jaren geleden, maar nu stabiel. De tweedehands prijzen voor trailers staan nog altijd onder druk. Het aanbod van jonggebruikte trucks neemt toe, door kortere leasecontracten (worden afgesloten om flexibel te blijven). Uit de forse uitbreiding van het trailerpark in 215 blijkt dat fleet owners op dit moment veel oudere trailers aanhouden. Het luistert heel nauw wat de specificaties van een truck of trailer zijn. Dit is een verschil ten opzichte van enkele jaren geleden. Een afwijkend model is snel uit de gratie en beduidend minder waard. Er wordt in toenemende mate gekeken naar kilometerstanden. De grens van 8. is in de markt bij verkoop daarbij het nieuwe miljoen. Binnen Europa willen partijen eigenlijk alleen nog euro V-trucks of euro VItrucks. Euro III en IV zijn uit de gratie. ING Economisch Bureau 1 Assetvisie Trucks en trailers / april 216
Met dank aan Colofon Fred Schouten Jan de Vries George Seitzinger Iveco Schouten Scania Nederland Volvo van Dijk Rico Luman ING Economisch Bureau rico.luman@ing.nl 6 83 64 89 54 Houcein Nassiri ING Lease houcein.nassiri@ing.nl 6 51 42 44 78 André Menzing Gero Schulze Isfort Holger Borchers KRONE KRONE KRONE Michiel Bremmers ING Lease michiel.bremmers@ing.nl 6 55 3 77 21 Machiel Bode ING Sectormanagement machiel.bode@ing.nl 6 54 22 77 3 Eric Visser TIP Trailer Services Twan Heetkamp Twan Heetkamp Trailers (THT) Henk Rotman Bovag Aad Verkade Remko Tekstra Jaap Tuinstra Niels van Kooten Ivar ten Tuijnte Tim de Jong Diederick Timp Jan van Gelderen Rob Aarse Ambro Smit En anderen Bovag RAI vereniging RAI vereniging Kleyn Trucks MAN Trucks TrailerTotaal / Transport en milieu Mercedes Benz Nederland Mercedes Benz Nederland TLN TLN Kijk op ing.nl/kennis en volg ons op Twitter Disclaimer De informatie in dit rapport geeft de persoonlijke mening weer van de analist(en) en geen enkel deel van de beloning van de analist(en) was, is, of zal direct of indirect gerelateerd zijn aan het opnemen van specifieke aanbevelingen of meningen in dit rapport. De analisten die aan deze publicatie hebben bijgedragen voldoen allen aan de vereisten zoals gesteld door hun nationale toezichthouders aan de uit oefening van hun vak. Deze publicatie is opgesteld namens ING Bank N.V., gevestigd te Amsterdam en slechts bedoeld ter informatie van haar cliënten. ING Bank N.V. is onderdeel van ING Groep N.V. Deze publicatie is geen beleggingsaanbeveling noch een aanbieding of uitnodiging tot koop of verkoop van enig financieel instrument. Deze publicatie is louter informatief en mag niet worden beschouwd als advies. ING Bank N.V. betrekt haar informatie van betrouwbaar geachte bronnen en heeft alle mogelijk zorg betracht om er voor te zorgen dat ten tijde van de publicatie de informatie waarop zij haar visie in dit rapport heeft gebaseerd niet onjuist of misleidend is. ING Bank N.V. geeft geen garantie dat de door haar gebruikte informatie accuraat of compleet is. De informatie in dit rapport kan gewijzigd worden zonder enige vorm van aankondiging. ING Bank N.V. noch één of meer van haar directeuren of werknemers aanvaardt enige aansprakelijkheid voor enig direct of indirect verlies of schade voortkomend uit het gebruik van (de inhoud van) deze publicatie alsmede voor druk- en zetfouten in deze publicatie. Auteursrecht en rechten ter bescherming van gegevensbestanden zijn van toepassing op deze publicatie. Overneming van gegevens uit deze publicatie is toegestaan, mits de bron wordt vermeld. In Nederland is ING Bank N.V. geregistreerd bij en staat onder toezicht van De Nederlandsche Bank en de Autoriteit Financiële Markten. De tekst is afgesloten op 4 april 216. ING Economisch Bureau 11 Assetvisie Trucks en trailers / april 216