Ontwikkeling leeragentschap in VR Zuidoost-Brabant
Wat komt aan bod 1. Theorie: wat is een leeragentschap 2. Model: vorm in Zuidoost-Brabant 3. Weerbarstigheid: de praktijk 4. Kritische succesfactoren 5. Beschouwend 6. Gelegenheid tot vragen (ca 10 min) 2
Intro Bas Oude Hengel Sinds 2005 bij regionale brandweer/ VRZOB Ontwikkeling en toetsing van kwaliteit in brede zin Geen leeragent, maar wel ontwikkeling van het leeragentschap 3
Mijn vertrekpunt Maart 2005: rapport Veiligheidsbewustzijn bij brandweerpersoneel Bundeling van drie onderzoeken 1. wat is er verbeterd n.a.v. eerdere rapporten 2. leersysteem inzake ongevallen 3. het waarom van onnodige risico s Managementopdracht: ontwikkel een leeragentschap dat niet alleen doet leren maar ook doet verbeteren. 4
Theorie Wat wordt beoogd met een leersysteem IOOV-rapport: Organiseer bij de brandweer het bewust leren van (eigen) ongevallen conform het Model van Systeem voor Organisatorisch Leren (SOL). Bundel daarbij krachten om op regionaal niveau competentie en capaciteit ( de leeragent ) te creëren om (bijna)-ongevallen structureel te onderzoeken en te beoordelen op relevante lessen voor korpsen binnen de regio. Het (structureel) organiseren van bijscholing over (veiligheids)ontwikkelingen kan daarbij tevens worden meegenomen. 5
6 Theorie SOL-Model leersysteem
Model Vorm in VRZOB Input Leeragent registratie Werkdocument Management (besluitvorming) Uitvoering Periodiek: overzichten 7
Model - Werkdocument VEILIGHEIDSREGIO ZUIDOOST BRABANT, MONO-DISCIPLINAIR Kleurcodering: Rood; heeft nog geen aandacht Geel; behoeft nog verdere uitwerking maar de hoofdlijnen zijn bepaald Groen; is geregeld en vastgesteld Incident/ Rapport Loodsbrand, De Punt Onderwerp Aanbeveling Wie Status Product Procedure: vermissing eigen personeel Procedure opstellen 2P 2P bewaakt landelijke ontwikkelingen, er is namelijk een landelijke procedure in de maak Loodsbrand, De Punt Brand in industriepand Buitenaanval (defensief blussen) industriepand opnemen in bijscholing OBO A-58, ongeval Goede contacten onderhouden met RWS over bereikbaarheid incidenten op randweg Contacten met RWS 2P Continueren Tevens inbrengen in het veiligheidsbureau Gas lekkage hofnar Valkenswaard Ontruimingsplan gemeentehuis Regionaal advies: Check aanwezigheid ontruimingsplannen opnemen in checklist toezichthouders Preventie Wordt door sectormanager 3Pr onder de aandacht gebracht in het RPO Loodsbrand Maastrichterweg Valkenswaard WTS systeem onbekend bij bevelvoerders WTS systeem opnemen in bijscholingsprogramma OBO 8
Model - Registratie Vanuit behoefte om zaken vast te leggen Maak verbeteringen zichtbaar Eigen database EVS (Evaluatievolgsysteem) Genereren van overzichten: incident, bron, aanbeveling, activiteit etc. Vele mogelijkheden (verantwoording, input voor oefeningen), nog niet uitontwikkeld 9
Praktijkervaringen Input Leeragent registratie Werkdocument Management (besluitvorming) Uitvoering Periodiek: overzichten 10
Omgaan met de praktijk Input IOOV: onderzoek de (bijna-)ongevallen Maar (bijna-)ongevallenregistratie biedt onvoldoende input Voldoet wel aan voorschriften (Arbo) maar is nauwelijks gevuld Bovendien versplinterd: 21 korpsen in regio Focus daarom snel verlegd van (bijna-) ongevallen naar reguliere inzetevaluaties 11
Omgaan met de praktijk Evaluaties als input Start: Belangrijke landelijke rapporten vragen om aandacht Incidenteel verslagen van brandweer in eigen regio (Te) strak gericht op lastige en tijdrovende formats Nu: Nog altijd landelijke rapporten Veel interne verslagen (vooral niveau OvD en SGBO-B) Niet meer vrijblijvendheid: evalueren is onderdeel van taakstelling OvD Ook faciliteren: in 2009 e-learning module voor OvD-B Evalueren gericht op enerzijds ervaringen delen en anderzijds voeden van leeragentschap 12
Omgaan met de praktijk De leeragent Niet persé één functionaris Belangrijk is de verzameling van competenties - analytisch vermogen - repressieve kennis - organisatiekennis - communicatieve vaardigheden - enthousiasme - procesbegeleiding, kwartiermaker, beleidsmaker Bekendheid van leeragent is plus, vooral aan inputkant Interessant: waar positioneer je de leeragent? Meerdere invalshoeken mogelijk. Maak hier geen probleem van maar begin gewoon 13
Omgaan met de praktijk Management Kritische succesfactor én valkuil Beslissing over inzet van benodigde middelen Afspraak: akkoord is uitvoering Maar: moeilijk om zicht op daadwerkelijke uitvoering te krijgen Proberen om via monitoring en voortgangrapportages van de grond te krijgen Ontwikkeling organisatie = ontwikkeling van management - van Brandweer naar HVR en nu VR - MT minder rood en meer op managementthema s Behoefte aan nieuw operationeel en rood platform Sinds 2008: Regionaal overleg brandweer 14
Omgaan met de praktijk Daadwerkelijk leren en verbeteren Aanbevelingen moeten werkbaar zijn voor de doelgroep Daarom zorgen voor goede koppelingen naar afdelingen en collega s: - opleiden en oefenen - borging in procedures - nieuwe projecten of onderzoeken Investeer en verdiep je in de werkwijze van anderen Communiceer over beoogde werking leeragentschap Ontwikkeling: maatwerk leveren, aansluiten op doelgroep 15
Succesfactoren Visie Focus Committment Middelen Flexibiliteit Zichtbaarheid 16
Beschouwend (1) Met het richten van een leeragentschap op (bijna-)ongevallen is er lokaal / regionaal onvoldoende houvast voor het ontwikkelen van lerend vermogen. De feitelijke registratie van (bijna-)ongevallen biedt (nog) onvoldoende input. Op landelijk niveau moeten ongevallen leiden tot waardevolle onderzoeken waar les- en leerstof uit wordt gehaald. Om te kunnen leren en verbeteren is het van toegevoegde waarde om een interne evaluatiesystematiek op te zetten. OvD-en zijn een goede doelgroep voor de start hiervan. Het leeragentschap is op verschillende manieren vorm te geven. Het is een kwestie van het gewoon eens (op een andere manier) proberen. Blijf flexibel en blijf communiceren Maar focus ligt snel bij het opzetten van een interne evaluatiesystematiek, terwijl dat niet persé de start hoeft te zijn. Je kunt om te beginnen ook van anderen leren. 17
Beschouwend (2) Verdeel je inspanning over input en output: teveel focus op input benadeelt de uiteindelijke effectiviteit. Zoek naar balans: je pdca is pas rond als er daadwerkelijk iets verbetert. Als je gaat evalueren, maak dan duidelijk wat je boven tafel wilt krijgen. Bevelvoerders en OvD-en hebben een sleutelrol in het signaleren van slecht veiligheidsbewustzijn. Voorkom dat het leren van evalueren zó breed wordt ingestoken dat daarmee de aandacht voor veiligheidsbewustzijn ondersneeuwt. Formuleer begrijpelijke en realistische doelstellingen en bewaak die. Richt je ook bewust op quick wins. Sense of urgency groeit. Doe hier je voordeel mee. Landelijke initiatieven vragen follow-up. 18
Vragen? Bedankt voor uw aandacht basoudehengel@vrzob.nl 040 2608503 19
Eventueel: evaluatiemodule OvD Evaluatiemodule OvD 20