Voeding bij kinderen met een neurologische / neuromusculaire aandoening Coby Wijnen, diëtist
Rooijmans 2005 Inf V&D
Onderwerpen: kauw / slikstoornissen obesitas antropometrie energiebehoefte macro / micronutriënten sondevoeding obstipatie osteopenie tenslotte
Kauw / slikstoornis bij kind Leidt tot afwijkende voedselinname: bij CP meer dan de helft CBO richtlijn CP 2006 Bij nma wisselend per ziektebeeld
Logopedist en diëtist Logopedist stelt stoornis vast Overleg over consistentie en consequenties Diëtist analyseert, verbetert en bewaakt voedingstoestand met aanvulling tekorten
Bij laag risico op aspiratie: orale voeding aanpassing consistentie verdikkingsmiddelen verhoging energiedichtheid logopedische advisering
Overweging neusmaagsonde / PEG Bij: risico aspiratie en zwakke hoest (nma) onvoldoende voedselinname onvoldoende vochtinname onvoldoende groei lange eetduur ernstige vermoeidheid (nma)
Overweging neusjenumsonde / PEJ Bij: ernstige reflux ernstig risico aspiratie vertraagde maagontlediging Na PEG plaatsing kan reflux ontstaan Soms medicatie, soms Nissen fundoplicatie
Groeicurve na Aangepaste groeicurve voor: CP www.lifeexpectancy.org/articles/growthcharts.shtml syndroom van Down www.growthcharts.com/charts/ds/charts.htm syndroom van Turner www.kindengroei.nl/site/index.php?id=10#cg syndroom van Williams Wollmann 1998 Eur J Pediatr syndroom van Prader-Willi Pankau 1992 Eur J Pediatr
Groeicurve nma Aangepaste groeicurve voor: Duchenne Griffiths 1988 Arch Dis Child Bij ontbreken aangepaste curve: meten wegen in curve zetten interpreteren
Antropometrie Lastig: lengte eventueel armspanwijdte / tibia gewicht eventueel zitweegschaal afwijkende lichaamssamenstelling scoliose, contracturen, verlies vetmassa (na), verlies spiermassa (nma) Bij CP tricepshuidplooi? Samson-Fang Dev Med Child Neurol 2000
STRONG - kids Spanjers 2009 Inf V&D
Nieuwe normen ondervoeding kinderen (0-1 jaar) met een gewicht < -2 SD op de groeicurve gewicht naar leeftijd kinderen (1-18 jaar) met een gewicht < -2 SD op de groeicurve gewicht naar lengte bij kinderen <= 4 jaar: - 0,5 tot -1 SD afbuiging in een jaar (lengte / leeftijd) bij kinderen > 4 jaar: - 0,25 SD afbuiging in een jaar (lengte / leeftijd) Stuurgroep Ondervoeding
Prevalentie ondervoeding Cijfers ontbreken Meer risico bij: toename leeftijd lager IQ toename ernst aandoening
Obesitas Oorzaken: meer eten dan lichaam verbruikt weinig tot geen beweging afwijkende stofwisseling ongeremde eetlust / houding ouders
Energiebehoefte Grote spreiding, niet altijd verklaarbaar Algemeen: hoe minder mobiel, hoe lager energiebehoefte tijdige interventie bij ondervoeding leidt tot betere kans correctie lengtegroei
Berekening energiebehoefte Schofield WHO-formule Mascarenhas 2008 Nutr Clin Pract
Berekening energiebehoefte Formule Marchand 2006 JPGN Altijd: volgen gewichtsverloop en bijstellen dieet
Macronutriënten Taminiau 1997
Micronutriënten Geen ADH voor na en nma Bij lage energie-inname risico op tekorten Fe, Se, Zn, vit. C, vit. D, vit. E Marchand 2006 JPGN Advies: suppleren tot ADH
Type sondevoeding Afhankelijk van: leeftijd medische indicatie energiebehoefte vochtbeperking of volumegevoeligheid: energierijk
Toediening sondevoeding Bolus: voorkeur, in ritme maaltijden afwezigheid reflux, vertraagde maagontlediging Continu: indien bolus niet verdragen altijd bij jejunumsonde Bolus + continu bij grote energiebehoefte
Herstel groeicurve bij PEG (na) Sullivan 2005 Dev Med Child Neurol
Herstel groeicurve bij PEG (nma) Seguy 2002 J Parenter Enteral Nutr
Obstipatie Oorzaken: (te) weing vezels en vocht weinig tot geen beweging motiliteitsstoornissen darm tijdsgebrek toiletbezoek, onjuiste houding, gebrek privacy (lekdiarree)
Obstipatie Kilpinen 2009 Acta Paediatr
Advies obstipatie Stappenplan Oraal: optimaliseren vezel(prod.) + vocht macrogolbevattende laxantia osmotisch werkzame middelen contactlaxantia Rectaal: klysma
Voedingsvezels ADH 2,8 gr / megajoule (1 t/m 3 jaar) tot 3,4 gr / megajoule voor volwassenen Richtlijn vezelconsumptie Gezondsheidsraad 2006 Vezelconsumptie oraal uit gemengde voeding Vezelconsumptie sondevoeding evenredig mengsel fermenteerbaar / niet fermenteerbaar Jonkers-Schuitema 2000 Inf V&D
Osteopenie door: immobiliteit onvoldoende / geen gewichtsdragende belasting tekort Ca en vit. D in voeding anticonvulsiemedicatie te weinig buiten in zonlicht
Osteopenie Advies: optimaliseren Ca / vit. D in voeding meer (passief) bewegen staan (statafel) meer buiten in zonlicht
Osteopenie Kilpinen 2009 Acta Paediatr
Actualisatie vit. D 10 microgram/dag extra voor: kinderen tot 4 jaar personen 4 50 jaar met donkere huidskleur of onvoldoende buitenkomen Naar toereikende inname van vit. D. Gezondheidsraad 2008
Tenslotte Dieetbehandelingsrichtlijn ketogeen dieet voor kinderen met refractaire epilepsie Th.A.M. van den Hurk en E.J.T.M. van der Louw Dieetbehandelingsrichtlijn Duchenne (en andere kinder nma) C. Wijnen, Elsevier gezondheidszorg Maarssen 2009 Voeding bij spierziekten J.C. Wijnen, in Informatorium voeding en diëtetiek, Bohn Stafleu van Loghum, Houten 2004