U vraagt wij draaien? Top 10 van veel voorkomende misvattingen bij radiologische aanvragen Bart Tonino Maatschap Radiologie & Nucleaire Geneeskunde Rijnstate Huisartsen nascholing 2 oktober 2012
Inleiding Is dat nu wel de beste keuze bij deze vraagstelling? Meest voorkomende misvattingen gebundeld Bedoeld om aanvrager en radioloog beter op elkaar af te stemmen 2 redenen waarom misvattingen ontstaan
Inleiding 1) Aanvrager niet precies weet wat er met een bepaald onderzoek gedaan/ gezien kan worden Specialist, huisarts en assistenten
Inleiding 2) Door voortschrijdende inzichten en verbeterde apparatuur verschuiving van indicaties voor verschillende onderzoeken CT en MRI Veel toegankelijker geworden Veel onderzoek en verfijning techniek Ook echo grote sprong voorwaarts Differentiatie van de maatschap Orgaan gericht aandachtsgebied
Inleiding Vanuit ogen van radioloog M.n. geen terechtwijzing of zo moet het Niet altijd zwart-wit Ook voor ons om te leren van aanvrager
Interactief In totaal 10 stellingen voorleggen Rode, gele en groene kaarten Moderator reacties Daarna korte uitleg wat onze visie is Doel: Discussie maatschap met huisarts Leren van elkaar
Stelling 1 U wilt een fractuur van de schedel uitsluiten bij iemand na recent schedel trauma. Wat doet u? Groen: Ik vraag een X-schedel aan Geel: Ik vraag een CT schedel aan Rood: Anders
Stelling 1 Indien u besluit tot beeldvorming: Doorsturen SEH? Schedelfoto s voor trauma zijn obsoleet Zeer lage sensitiviteit voor # en m.n. bloedingen Ook op SEH niet meer gebruikt CT hersenen Hoge sensitiviteit 1,5 msv versus 0,2 msv (0,1 per foto) Zowel in Arnhem als Zevenaar
Schedelfoto
CT
Stelling 2 Patiënt presenteert zich bij u met een forse zwelling van het sterno-claviculair gewricht. Wat doet u? Groen: Geel: Rood: X-SC gewricht Doorverwijzen specialist Anders
Stelling 2 X-SC gewricht zeer lage sens en specificiteit Echo SC gewricht veel meer informatie Vocht Abces Evt punctie Luxatie Echo meer operator dependent Msk sectie
Stelling 2
Stelling 3 Een 40-jarige vrouw met borst protheses komt bij u en zij voelt wat knobbelig weefsel en heeft pijn. U wilt mammacarcinoom uitsluiten. Wat doet u? Groen: Geel: Rood: Palpatie en echo Palpatie en foto (evt +echo) Chirurg/ mammacare verwijzing
Stelling 3 Protheses geen contra-indicatie voor x-mammo Bij alle vrouwen >30 jaar i.p. x-mammo ongeacht protheses goed overzicht van mamma, symmetrie e.d. Kalk (DCIS) niet zichtbaar bij echo <30 jaar Bij zwelling palpabel echo Bij pijn geen goede indicatie voor beeldvorming (2x oblique) of screenend echo
Stelling 3
Stelling 4 U wilt een fractuur uitsluiten bij iemand met een recent nektrauma. Wat doet u? Groen: Ik vraag een X-CWK aan Geel: Ik vraag een CT-CWK aan Rood: Anders
Stelling 4 Indien u beeldvorming aanvraagt: Doorsturen SEH? Blijft een controverse: Geen foto s---x-cwk---ct CWK---MRI CWK Sterk afhankelijk aard trauma en klachten Op SEH weinig ruimte meer voor X-CWK 5-10% van significant letsel wordt gemist Twijfel bij radioloog over foto CT scan Liefst in locatie Arnhem of Zevenaar
Stelling 5 70 jarige man komt bij u met langer bestaande pijnklachten in de schouder en veminderde mobiliteit, waarschijnlijk arthrose Wat doet u? Groen: Geel: Rood: X-schouder Echo schouder Anders
Stelling 5 Afhankelijk van leeftijdsgroep en vitaliteit Oudere patient begin met foto Versmalling van subacromiale ruimte = chronisch cuffletsel Echo overbodig om dit nog te bevestigen Heeft dit verdere behandel consequenties?
Stelling 6 U wilt een fractuur uitsluiten bij iemand met val op stuitje/sacrum. Wat doet u? Groen: Geel: Rood: X-os coccygis/sacrum Niks Anders
Stelling 6 Meestal geen indicatie voor foto s # vaak slecht zichtbaar Vormvarianten Geen therapie behalve pijnstillers en advies Bij neurologie SEH CT of MRI
Stelling 6
Stelling 7 50 jarige man heeft lage rugklachten met uitstraling, u wilt middels beeldvorming een hernia uitsluiten. Wat doet u? Groen: Geel: Rood: X-lwk CT-lwk MRI-lwk
Stelling 7 NHG: Aanvullende beeldvormende diagnostiek is alleen op zijn plaats bij aanwijzingen voor een andere oorzaak dan een discushernia, of preoperatief Maligniteit, inzakking, caudasyndroom, -itis
Stelling 7 X-lwk m.n. voor arthrose Tussenwervelruimte versmalling; haakvorming Hernia en evt wortelcompressie niet zichtbaar MRI onderzoek van keuze Hernia Wortelcompressie Kanaalstenose CT bij trauma of claustrofobie
Stelling 7
Stelling 8 Bij een jonge vrouw van 22 jaar denkt u aan een fractuur van de neus na trauma Wat doet u? Groen: Geel: Rood: X-neus CT aangezicht Anders
Stelling 8 X-neus wordt niet routinematig gedaan Verandert beleid niet # lang niet altijd zichtbaar Vrije ademweg en cosmetisch Geldt i.p. ook voor overig aangezicht letsel Indien beeldvorming CT Low-dose (dosis ca. 2x tov foto s) Gehele aangezicht afgebeeld Pre-operatief
Stelling 9 45 jarige vrouw komt bij u met klachten onderin abdomen. U wilt afwijkingen in het kleine bekken uitsluiten. Wat doet u? Groen: Geel: Rood: Echo radioloog Echo gynaecoloog X-BOZ
Stelling 9 uitwendig echografisch onderzoek door radioloog Vocht/ontsteking meestal goed te zien Andere afwijkingen uitsluiten dilatatie nier, diverticulitis Uterus meestal goed herkenbaar Adnexen lastig Afhankelijk habitus en gas Gaan ervan uit dat als adnex niet zichtbaar is, er ook geen afwijking zal zijn
Stelling 9 inwendig echo onderzoek door gynaecoloog Vrijwel uitsluitend gericht op genitalia interna Andere organen niet in beeld Meer belastend Vaak eerst uitwendige echo, in later stadium inwendig of ander aanvullend onderzoek
Stelling 10 U wilt longemboliën uitsluiten bij een patiënt met pijn op de thorax, vastzittend aan de ademhaling. Wat doet u? Groen: Overleg met longarts/seh Geel: Rood: X-thorax CT thorax
Stelling 10 Wells criteria Signs & symptoms van DVT Hartfrequentie >100/min Alternatieve diagnose minder wrsch Immobilisatie Voorgeschiedenis PE of DVT Hemoptoë Maligniteit D-dimeer X-thorax voor alternatieve diagnose Decompensatie, pneumonie, tumor CT met i.v. contrast gouden standaard
Stelling 10
Take home messages Door verandering in apparatuur en nieuwe inzichten vindt er een verschuiving plaats wat betreft indicaties voor bep. onderzoeken Radioloog en aanvrager op elkaar afstemmen Andersom proberen wij ook te leren van aanvrager Maatschap wil goed toegankelijk zijn Bij twijfel of onduidelijkheden graag overleg!!