INFORMEREN INSPIREREN ONTMOETEN WORKSHOPS DISCUSSIES LEZINGEN Gemeentelijk Zaal 1 09.00 09.15 09.30 09.45 10.00 10.15 10.30 10.45 11.00-12.00 12.00-13.10 13.10-14.10 14.20-15.20 15.30-16.30 16.30-17.30 Stand van zaken afspraken Afval- en grondstoffenplan Innovatief aanbesteden; Afvalstoffenverordening inzameling, sortering en van last naar lust ter verankering van beleid en vermarkting kunststof basis voor handhaving verpakkingsafval Zaal 2 Innovaties in inzamelmiddelen en systemen binnen- en buitenshuis Zaal 3 Aanpak van ongeadresseerd reclamedrukwerk Afval Communicatie landelijk en lokaal Aanbesteding van textiel Functioneren van milieustraten Inzameling kunststof verpakkingsafval in beweging GFT of GF en T apart? Afvalcoaches: de ambassadeurs van het gemeentelijk beleid 6 en 7 Loods Ontvangst Lunch Borrel Zaal 4 Afvalscheiding; ook in de hoogbouw Beloningsystemen flesjes en blikjes, de stand van zaken Circulaire economie voor gemeenten The race to the bottom : op naar 95% afvalscheiding! Zaal 5 sessie AMCS sessie Indaver sessie Nog niet bekend Retourette Zaal 6 Nog niet bekend Nog niet bekend Nog niet bekend Verzamelen bij ingang Rondleiding door Discussie #AFVALCONGRES2016
Discussie PROGRAMMA Se 09.15 09.45 uur Ontvangst met koffie en thee 09.45 10.00 uur door Isabelle Diks 10.00 10.35 uur Coen de Ruiter 10.35 10.45 uur Prijsuitreiking Recycle Awards kunststof, gas, en oud papier en karton 10.45 11.00 uur Afronding plenair programma 11.00 12.00 uur Sessies; keuze uit vier * 12.00 13.10 uur Lunchpauze en bezoek informatiemarkt 13.10 14.10 uur Sessies; keuze uit vier * 14.10 14.20 uur Wissel van 14.20 15.20 uur Sessies; keuze uit vier * 15.20 15.30 uur Wissel van 15.30 16.30 uur Sessies; keuze uit vier * 16.30 17.30 uur Borrel * Een sessie heeft een van de volgende werkvormen; sessie Discussiesessie sessie Workshop sessie 09.45 tot 10.00 uur Se door Isabelle Diks 10.00 tot 11.00 uur Se 10.00 10.35 uur Coen de Ruiter 10.35 10.45 uur Prijsuitreiking Recycle Awards kunststof, gas, en oud papier en karton 10.45 11.00 uur Afronding plenair programma
Discussie Sessies van 11.00 tot 12.00 uur Stand van zaken afspraken inzameling, sortering en vermarkting kunststof verpakkingsafval Gemeenten hebben de afgelopen jaren de inzameling van kunststof verpakkingsafval bij huishoudens vormgegeven. Met ingang van 2015 is daar de verantwoordelijkheid voor de sortering en mogelijk ook de vermarkting bijgekomen. Bij het opschuiven in de keten hebben gemeenten ook een taak in de monitoring en kwaliteitsbewaking gekregen. Het uitvoerings- en monitoringprotocol wordt geactualiseerd om de afspraken over monitoring en kwaliteit tussen partijen vast te leggen. Daarnaast spelen er een aantal uitvoeringsvraagstukken zoals hoe om te gaan met alternatieve inzamelmethoden (bijvoorbeeld PMD-inzameling) en de inzameling van niet-verpakkingen. Tijdens deze sessie wordt een overzicht gegeven van de actuele ontwikkelingen rond het UMP en de overige afspraken uit de Raamovereenkomst met betrekking tot kunststof afval. Innovaties in inzamelmiddelen en systemen binnen- en buitenshuis Blijf op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen op inzamelgebied. Technologie staat niet stil en we zien steeds vaker dat ontwikkelingen, met name op ICT gebied, helpen bij het verbeteren van scheidingsresultaten en het efficiënter inrichten van de inzameling. Aan de hand van enkele pitches zult u worden meegenomen in de mogelijkheden die deze technologische ontwikkelingen bieden voor Diftar en in de hoogbouw. Afvalscheiding; ook in de hoogbouw Gemeenten met veel hoogbouw zijn op zoek naar mogelijkheden om de afvalscheiding in de hoogbouw te verbeteren. Dit gebeurt onder andere in het VANG-project Verbetering afvalscheiding en inzameling hoogbouw waarin verschillende partijen samenwerken om het probleem in kaart te brengen, oplossingen te ontwikkelen en deze ook in de praktijk uit te testen. Basis voor deze pilots is een onderzoek model dat is gebaseerd op basis van uitgebreid (internationaal) wetenschappelijk onderzoek en uitgebreide kennis van gedragsverandering. Het model, waarin 5 intreventiestrate4gieen centraal staan is ook prima voor andere situaties te hanteren. Tijdens de sessie zal het model worden toegelicht en presenteren enkele deelnemende gemeenten de praktijktoetsen die vanaf het voorjaar 2016 gaan plaatsvinden.
Discussie Sessies van 13.10 tot 14.10 uur Afval- en grondstoffenplan De nieuwe ambities van VANG-HHA heeft veel gemeenten geïnspireerd om een nieuw gemeentelijk afval- en grondstoffenplan op te stellen of om het bestaande te herzien. Maar hoe kom je tot een nieuw plan, en hoe betrek je daarin de raad en de burger, hoe ga je om met burgergroepen die ageren tegen wijzigingen in de afvalinzameling zoals de invoering van diftar of omgekeerd inzamelen? In deze sessie staan de ervaringen van gemeenten centraal met de voorbereiding en besluitvorming van een nieuw afval- en grondstoffenplan. Afval Communicatie landelijk en lokaal Tijdens deze sessie gaan twee sprekers dieper in op de communicatie rondom afval. Vera Dalm (directeur Milieu Centraal en voorzitter van het LAC) gaat dieper in op het vertalen van landelijke campagnes naar lokaal. Hoe kun je er als gemeente voor zorgen dat een campagne (gericht op afvalpreventie en afvalscheiding) je lokale beleid versterkt. En hoe probeert de overheid landelijke campagnes lokaal te laten landen? Tijdens dit deel van de sessie zullen een paar missers en goede voorbeelden van landelijke campagnes de revue passeren. Daarnaast zal er nog een presentatie worden gegeven over een afval communicatie uitdaging.
Discussie Sessies van 15.30 tot 16.30 uur Afvalstoffenverordening ter verankering van beleid en basis voor handhaving Gemeenten leggen hun keuzes voor de uitvoering van hun afvalbeleid vast in de afvalstoffenverordening. Toch zijn er nog steeds veel gemeenten die hun verordening niet up to date hebben. Daarom hebben VNG en NVRD het afgelopen jaar een nieuwe model-afvalstoffenverordening opgesteld. Deze is flexibel opgesteld en biedt meer ruimte voor de vastlegging van nieuwe en alternatieve inzamelstructuren. Daarnaast biedt de verordening en het daarbij horende uitvoeringsbesluit een goede basis om een de handhaving verder in te richten. Na een toelichting op de verordening door een jurist uit de werkgroep zal de gemeente Tilburg allerlei praktische zaken en de resultaten rond de handhavingsactie van het scheidingsgedrag toelichten. GFT of GF en T apart? Is het wel zo logisch om groente-, fruit- en tuinafval bij elkaar in te doen? De GFT container zit bijna compleet vol met tuinafval en de grootste fractie binnen het restafval bestaat uit keukenafval. Gemeenten doen veel moeite om het keukenafval in de GFT container te krijgen, maar liggen er geen kansen om keukenafval en tuinafval gescheiden in te zamelen? Wat betekent dit voor de verwerking? Hoe krijgt dit vorm binnen een gemeente? Tijdens deze sessie zult u kort ingelicht worden over de verwerkingsmogelijkheden en meegenomen worden in een aantal voorbeelden uit gemeenten. Afvalcoaches: de ambassadeurs van het gemeentelijk beleid Afvalscheiding is niet slechts een kwestie van grote ambitie, goed beleid en efficiënte uitvoering. De bewoners van uw gemeente dragen een zeer belangrijk steentje bij: zij zijn namelijk degene die het afval daadwerkelijk scheiden! In steeds meer gemeenten wordt voor het uitdragen van het beleid, én voor het aanspreken van de bewoners op hun verantwoordelijkheid, gebruik gemaakt van zogenaamde afvalcoaches: mensen die bekend zijn met de wijk waarin ze werken en bewoners helpen bij -en aanspreken op- hun afvalscheidingsgedrag. Tijdens deze sessie zullen twee gemeenten die afvalcoaches hebben ingezet, hun ervaringen met u delen.
Discussie Van 11.00 tot 12.00 uur Se Discussiesessie: Aanpak van ongeadresseerd reclamedrukwerk Gemiddeld ontvangen huishoudens 33 reclamefolders per week. Omgerekend is dit 34 kilo aan folders per huishouden per jaar. 3 op de 10 huishoudens gooien deze folders ongelezen weer weg. Een groot deel hiervan beland ook nog eens in het restafval. Wat kunnen gemeenten doen tegen deze verspilling? Na het presenteren van een gemeente die het anders aanpakt, volgt er een discussie met aanwezigen. Een absolute aanrader voor gemeenten die een slag willen slaan met preventie. Van 13.10 tot 14.10 uur Se Discussiesessie: Aanbesteding van textiel De aanbesteding van de inzameling, sortering en/of vermarkting van textiel is in de afgelopen jaren behoorlijk verzakelijkt. Charitatieve instellingen klagen dat gemeenten in de aanbestedingen hen het vel over de oren trekken en dat er voor de goede doelen niets overblijft. Sorteerbedrijven zien hun business-case kantelen doordat gemeenten willen dat ook het mindere textiel wordt ingezameld. Gemeenten vinden dat ze recht hebben op de marktwaarde. Ondermijnen gemeenten met hun aanbestedingen de textielmarkt, is het nog van deze tijd om goede doelen te sponsoren via de afvalstoffenheffing, of heeft de markt altijd gelijk? Van 14.20 tot 15.20 uur Se Discussiesessie: Inzameling kunststof verpakkingsafval in beweging De inzameling van huishoudelijk kunststof verpakkingsafval is flink in beweging. Dalende vergoedingen, stijgende respons, meer controles op kwaliteit, nieuwe verwerkingstechnieken, een lage olieprijs en de VANG-doelstelling voor afvalscheiding zorgen voor innovatie bij gemeenten en aanpassing naar de nieuwe regierol. In deze sessie, die gefacilieerd wordt door het Learning Center Kunststof Verpakkingsafval (uitgevoerd door Rijkswaterstaat) komt u alles te weten over hoe gemeenten hiermee in de praktijk om kunnen gaan. Van 15.30 tot 16.30 uur Se Discussiesessie: The race to the bottom : op naar 95% afvalscheiding! 100 kilo restafval is niet het eindstation, maar slechts een grote stap op weg naar de afvalvrije samenleving. Gemeenten Eersel en Reusel-de Mierden nemen dit heel serieus: zij streven ernaar in 2020 minder dan 5% (circa 20 kilo) restafval te produceren! Dit doen zij door te innoveren in inzamelsystemen, communicatie en in te zetten op het creëren van sociale werkgelegenheid. Tijdens deze sessie zullen de verantwoordelijk wethouders van deze twee ambitieuze gemeenten hun ambities en de weg ernaartoe aan u presenteren Discussieleider: Kido Koenig
Discussie Van 13.10 tot 14.10 uur Se sessie: Beloningsystemen flesjes en blikjes, de stand van zaken Begin dit jaar zijn de pilots met nieuwe beloningsystemen voor flesjes en blikjes van start gegaan. In de pilots gaan gemeenten samen met maatschappelijke organisaties de strijd aan tegen zwerfafval en wordt tegelijkertijd meer blik en kunststofverpakkingen ingezameld voor recycling. De pilotgemeenten geven hieraan elk op hun eigen wijze invulling. Doel is om in de komende jaren zoveel informatie te vergaren voor de keuze van een effectief beloningsysteem dat landelijk dekkend ingevoerd kan gaan worden. Kees Kerstens is projectleider van de pilots en geeft een korte toelichting op de stand van zaken waarna enkele interessante pilots worden gepresenteerd. Er is volop gelegenheid om met elkaar van gedachten te wisselen over het project en de pilots. Tafelleider: Van 14.20 tot 15.20 uur Se sessie: Circulaire economie voor gemeenten Het streven naar een circulaire economie heeft in rap tempo zijn intrede gedaan. Voor gemeenten nog een containerbegrip waar langzamerhand een eigen rol in wordt gezien. Hierbij is het logisch om naar het gemeentelijk afval- of grondstoffenbeleid te kijken. Maar welke insteek kies je hierbij als gemeente? En wat kun je buiten het afvalbeleid nog meer om de circulaire economie een impuls te geven, zowel lokaal als regionaal? Aan de hand van een aantal voorbeelden waarbij een verschillende insteek wordt gekozen, wordt u tijdens deze sessie op ideeën gebracht waardoor uw bijdrage als gemeente aan de circulaire economie stap voor stap een stuk concreter wordt gemaakt. Tafelleider:
Discussie Van 14.20 tot 15.20 uur Se Workshop: Innovatief aanbesteden; van last naar lust Afval. Het woordenboek rept nog steeds over Gebruikte of afgewerkte stoffen of goederen, die geen waarde meer hebben. Gelukkig weten we inmiddels dat afval waarden vertegenwoordigt (milieu, economische en sociale) en dat afval de grondstoffen van de toekomst zijn. Misschien zijn gemeenten zich er niet zo van bewust, maar ze vormen een wezenlijke rol bij het transitieproces van afval naar grondstoffen. Maatschappelijke ontwikkelingen en nieuwe businessmodellen bieden kansen voor gemeenten om milieu-, economische- en sociale waarde toe te voegen aan wat we nu nog afval noemen. Kansen voor nieuw opdrachtgever- en opdrachtnemerschap dus. Want in de toekomst willen we afval niet meer kunnen vinden in de Dikke van Dale! Deze workshop wordt gegeven in het kader van PPI4waste: een Horizon 2020 kennisdelingsproject over innovatief aanbesteden van afvalstoffen door gemeenten i.s.m. de NVRD. Workshop: Functioneren van milieustraten De milieustraat is een belangrijk onderdeel van het gemeentelijk afvalbeheer. De huis-aan-huisinzameling van huishoudelijk afval én de inzameling op milieustraten bepalen gezamenlijk hoeveel restafval er uiteindelijk over blijft. Per inwoner wordt er 125 kg grof huishoudelijk afval geproduceerd (in 2014), waarvan 104 kg wordt gescheiden. 70% hiervan wordt ingezameld op de milieustraat; de inrichting van de milieustraat is dus ontzettend belangrijk. Deze deelsessie over milieustraten biedt handvatten voor keuzes die gemaakt kunnen worden voor het inrichten van milieustraten en het maximaliseren van gescheiden afvalinzameling waardoor de hoeveelheid restafval verminderd wordt.
Discussie Van 11.00 tot 12.00 uur Se sessie AMCS: Grip op uw inzamelpunten via BAG en PDOK Het behalen van de VANG doelstellingen begint bij het bepalen van de kansen en uitdaging voor de optimale plaatsing van ophaalpunten gebaseerd op de huidige situatie. Dit is op dit moment een grote uitdaging voor de afvalverzamelaars dankzij de hoeveelheid aan data die samengebracht en inzichtelijk gemaakt moet worden. AMCS heeft een webportaal in ontwikkeling voor het in kaart brengen van huishoudens en het afvallandschap en de daarbij behorende KPIs. Door integratie met de BAG en de Publieke Dienstverlening op de Kaart (PDOK) wordt het mogelijk om het servicegebied en servicegraad van ieder bestaand inzamelpunt te bepalen. Aan de hand van dit servicegebied krijgt de afvalinzamelaar zelf zicht op waar hij lucht bedient en waar de burger staat te dringen met de zakken bij het inzamelpunt. Daarnaast krijgt de inzamelaar zicht op hoe veel ophaalpunten nodig zijn om de beoogde doelstelling te behalen. Aan de hand van deze eerste inzichten kan een analyse worden gedaan om zo de optimale ophaallocaties te bepalen. Ook kan de planner zelf via verschillende kaartlagen vanuit de PDOK bepalen waar het ophaalpunt het beste geplaatst kan worden. Dit vormt een continu proces, waardoor steeds dichter kan worden ingezoomd op de optimale servicegraad. Van 13.10 tot 14.10 uur Se sessie Indaver: Focus enkel op zoveel mogelijk afval scheiden is niet genoeg! Het VANG programma voor huishoudelijk afval legt de lat voor gemeenten op vlak van afvalscheiding bijzonder hoog. Nieuwe inzamelconcepten moeten afvalscheiding bevorderen en de hoeveelheid restafval per inwoner per jaar drastisch terugbrengen. Op termijn, binnen het eindstation circulaire economie, streven we zelfs naar een afvalvrije samenleving. Maar er blijft in de toekomst, binnen een circulaire samenleving, behoefte aan grote hoeveelheden a-kwaliteit grondstof, zonder dat we hiervoor de overbelaste aarde moeten aanspreken. En we willen natuurlijk de voedselketen en onze leefomgeving veilig houden. Is het dan wel realistisch om enkel te focussen op zoveel mogelijk afvalscheiding of zo hoog mogelijke recyclepercentages? En 0% afval, moeten we dat wel willen? Indaver heeft een heldere kijk op deze vraagstukken en deelt graag haar kennis. Van 14.20 tot 15.20 uur Se sessie Retourette: eenvoudig afval scheiden in de binnenstad, voor burger en ondernemer Retourette levert al 20 jaar oplossingen voor het bronscheiden van huishoudelijke monostromen. Begin 2015 hebben we onze eerste winkel nieuwe stijl geopend in Rotterdam aan de Nieuwe Binnenweg. Een plek waar de consument nagenoeg alle materialen kan inleveren die niet in het restafval thuishoren, mits ze in een tas passen. Tevens wordt vanuit deze winkel de gescheiden inzameling van winkeliersafval in de milieuzone georganiseerd, waarbij een aanzienlijke reductie van fijnstof uitstoot wordt gerealiseerd. Tijdens deze sessie worden de werkwijze en de resultaten van het afgelopen jaar besproken en ingegaan op de kansen die deze aanpak voor het binnenstedelijk gebied van veel Nederlandse gemeenten biedt. Sprekers: Kors van der Wolf - Retourette en Duco Reineman TAUW Van 15.30 tot 16.30 uur Se Rondleiding door Dhr. van Eck is eigenaar van Evenementenlocatie; een oude mengvoederfabriek van UTD die de familie Van Eck met veel liefde heeft herbestemd en gerestaureerd. Dhr. Van Eck neemt u mee voor een rondje door waarbij hij zijn kijk op hergebruik van oude materialen illustreert. Wat anderen zien als afval ziet hij als bouwmateriaal; een rondleiding met verhalen over hergebruik, duurzaamheid, doorzettingsvermogen en ondernemerschap.
Discussie Van 09.15 tot 09.45 uur Ontvangst met koffie en thee Van 12.00 tot 13.10 uur Lunch en informatiemarkt Van 16.30 tot 17.30 uur Borrel