Wij zijn Meierijstad Wij investeren in de kracht van de samenleving en hebben oog voor de menselijke maat.
Geachte lezer, Voor u ligt de besturingsfilosofie van gemeente Meierijstad. Op 27 november 2014 is het herindelingsontwerp inclusief de visie 2025 voor gemeente Meierijstad vastgesteld door de raden van Schijndel, Sint-Oedenrode en Veghel. Deze visie beschrijft waar gemeente Meierijstad in gelooft, waar ze voor staat en is het vertrekpunt voor de ontwikkeling van de besturingsfilosofie. Deze visie is belangrijk omdat het richting geeft aan Meierijstad. De besturingsfilosofie beschrijft de wijze waarop het bestuur bestuurt en de organisatie ondersteunt om de visie te kunnen realiseren. Zij is in de eerste plaats bedoeld voor bestuur en management en geeft richting aan voor de wijze waarop de gemeenteraad, college en ambtelijke organisatie hun werk doen. De ingrediënten voor de besturingsfilosofie zijn zowel door de colleges en raden geleverd tijdens inspiratiebijeenkomsten als ook door eigen onderzoek van de werkgroep en samen verwerkt tot dit document. De visie 2025 is hierin leidend en die werkelijkheid staat centraal. Wij gaan van A naar B, volgens de spelregels van B. U leest in dit document geen concrete beschrijving van rollen en taken, maar een richting die we samen met de samenleving vorm en inhoud gaan geven. Bij de uitwerking van de managementfilosofie en organisatie-inrichting krijgen rollen en taken meer concrete vorm. De besturingsfilosofie is ondersteunend aan de visie en is onderverdeeld in de overkoepelend thema bestuurskenmerken met daaronder de 3 pijlers: sociaalmaatschappelijk, ruimte en economie. We sluiten af met de kracht en de waarden van Meierijstad. In hoofdstuk 3 De kracht van Meierijstad leest u beknopt de essentie van de besturingsfilosofie. Wij wensen u veel plezier met lezen. Werkgroep Besturings- en managementfilosofie en organisatie-inrichting.
1. Het begint allemaal met Why Vanuit het denkmodel van Simon Sinek en de Golden Circle is de besturingsfilosofie voor gemeente Meierijstad ontwikkeld. De Golden Circle bestaat uit drie cirkels. De kern is why, daarna volgt how en de buitenste cirkel vertegenwoordigt what. Why: gaat om waar we als gemeenschap Meierijstad in geloven, om wat ons drijft. We handelen en communiceren vanuit de why (inside out). Hierin horen onze missie, visie en maatschappelijke effecten. How: is de uitleg van hoe we doen wat we doen. How is de filosofie voor het besturen van de organisatie en het managen ervan. De gebruiksaanwijzing voor het bestuur en de organisatie. What: dit is de organisatie-inrichting. Het is de uitwerking van de why en de how en het geeft vorm en maakt tastbaar waar wij voor staan. 2. Besturingsfilosofie De besturingsfilosofie (en straks ook de managementfilosofie) volgt uit de visie en geeft aan hoe het bestuur bestuurt en de organisatie ondersteunt om de visie te kunnen realiseren. Er is gekozen voor een opzet die uitgaat van de veranderende samenleving, een ontwikkelgerichte wijze van besturen en de constatering dat vorm altijd een gevolg is van de doorlopende ontwikkelingen in de samenleving en wet- en regelgeving.
2.1 Dienstverlening Meierijstad handelt in het belang van haar gemeenschap. Het handelen van de gemeente vertaalt zich in de dienstverlening. In alle rollen van de bestuurders en medewerkers van Meierijstad is deze dienstbaarheid aan de samenleving een vanzelfsprekendheid. Deze focus op dienstverlening is het elementaire uitgangspunt van de gemeente en is overal mee verweven. 2.2 Veranderende rollen De visie 2025 van gemeente Meierijstad verwoordt de ambities voor de komende tien jaar. Deze visie gecombineerd met de vele complexe maatschappelijke ontwikkelingen vragen om een ontwikkelingsgerichte en flexibele wijze van besturen. De rollen van de raad, college, management en organisatie wijzigen, evenals de rollen van de gemeente als totaal en haar inwoners. De diversiteit van de samenleving en de snelheid waarmee deze verandert maakt dat gelijkheid niet meer maatgevend is. Evenmin dat er niet één waarheid is, is er ook niet één oplossing. De complexiteit van de samenleving vraagt om maatwerk. Niet de gelijkheid staat meer centraal; maar de gelijkwaardigheid. Bijvoorbeeld iedereen heeft recht op zorg, maar hoe die zorg eruit ziet is afhankelijk van de omstandigheden. Maatwerk is de norm. De gemeente vertrekt vanuit de samenleving waar initiatieven ontstaan die leidend kunnen zijn voor de agenda van het bestuur. Bestuur en medewerkers interacteren met de samenleving. Begrippen als zelfsturing, participeren, faciliteren, ondersteunen en verbinden zijn essentieel om in de veranderende maatschappij de ambities over en weer te realiseren. Wij investeren in de kracht van de samenleving en hebben oog voor de menselijke maat. 2.3 Bestuurskenmerken Gemeente Meierijstad streeft naar breed gedragen besluitvorming in raad en samenleving, waarbij de democratische legitimiteit van het lokale bestuur wordt gewaarborgd. Inwoners voelen zich betrokken bij het bestuur en ervaren ruimte om mee te praten en mee te doen op die onderwerpen. De bestuurders van Meierijstad zijn herkenbaar, betrokken en staan dicht bij de inwoner. De bestuurder van Meierijstad behartigt als ambassadeur en lobbyist de belangen van de gemeente op verschillende niveaus en is een actieve partner in samenwerkingsrelaties. Het bestuur van Meierijstad investeert in de kracht van de samenleving. Wij nodigen de samenleving uit om ook in zichzelf te investeren. Wij streven naar breed gedragen besluitvorming door de samenleving uit te nodigen een actieve rol
te nemen bij zaken die ze raken. Interactieve planvorming en platforms, zelfsturing, digi-panels, een grotere rol voor wijk- en dorpsraden en social en innovatie labs zijn onder andere exponenten hiervan. Bij verantwoordelijkheden horen ook bevoegdheden. Burgerinitiatieven worden waar nodig getoetst en waar mogelijk gesteund. De raad en het college stellen kaders, zijn transparant en betrouwbaar. Discussies en beleidsvoorbereiding vinden in principe plaats in en met de samenleving. Deze ontmoetingen kunnen zowel door gemeente als gemeenschap worden georganiseerd. Interactie is immers tweerichtingsverkeer. Besluitvorming vindt plaats door het bestuur in casu de democratische legitimiteit. Daarbij kent de raadscyclus een korte doorlooptijd, werkt transparant, professioneel en deskundig. De bestuurders verstaan hun vak, zijn betrokken en zichtbaar in de samenleving. In Meierijstad is de vorm ondersteunend aan het doel dat het dient. Dat geldt straks ook voor de gekozen organisatie-vorm: deze is een gevolg van de doorlopende ontwikkelingen in de samenleving en wet- en regelgeving en wordt regelmatig geëvalueerd tegen het licht van de gestelde doelen. Meierijstad houdt de regie op het beleid. Bij de uitvoering van taken toetsen wij tweeledig: of taken kritisch zijn dan wel of ze meerwaarde hebben voor het functioneren van de gemeente of voor de samenleving. Kritische taken zijn bijvoorbeeld taken die voortvloeien uit wet- en regelgeving of de basisvoorzieningen van de gemeenschap raken. Taken die meerwaarde hebben voor de gemeenschap wanneer de gemeente deze oppakt zijn bijvoorbeeld zaken vooruitlopend op wet- en regelgeving of een maatschappelijke behoefte die nog niet afdoende is opgepakt door de samenleving zelf. Denk hierbij aan wifi als nutsvoorziening of het stimuleren van het gebruik van zonnepanelen. Door de methodiek van morele oordeelsvorming wordt invulling gegeven aan de keuze van zelf doen, samen doen of uitbesteden. Hierbij wordt gehandeld vanuit de gedachte dat er voldoende rekening is gehouden met de rechten, belangen en wensen van alle betrokkenen. In die gevallen waar de gemeente kiest voor zelf doen biedt zij tevens haar diensten aan om deze taken ook voor omliggende gemeenten uit te voeren. 2.4 Sociaal-maatschappelijk Onze inwoners zijn vitaal, hebben aandacht voor een gezonde leefstijl met de focus op voeding en beweging. Het zelforganiserend en zelfredzaam vermogen in Meierijstad is groot door innovatie, creativiteit en samenwerking. Gemeente Meierijstad durft verschil te maken door inwoners, bedrijven, instellingen en verenigingen op maat te ondersteunen. Experimenteren en leren hoort daarbij. Voor het in stand houden en bevorderen van de leefbaarheid in onze kernen is een aantal basisvoorzieningen/communities essentieel.
Samen met onze partners en onze inwoners staan wij voor een gezonde leefstijl waarbij de focus ligt op voeding en beweging door alle generaties heen. Maatwerk is de norm voor Meierijstad. Daarbij zoeken we altijd naar een balans tussen de uitgangspunten van leefbaarheid en het vormen van een vangnet voor de samenleving en het individu. Het zorgen voor de juiste basisvoorzieningen zien bestuurders van Meierijstad als hun plicht om hiermee de leefbaarheid in stand te houden en te bevorderen. Over wat deze basisvoorzieningen moeten zijn, gaan bestuurders in overleg met de samenleving. Zelfsturing en participatie staan hoog in het vaandel en initiatieven worden gesteund binnen de gegeven kaders. Organisaties als de dorps- en wijkraden, gemeenschapshuizen en andere burgerorganisaties hebben binnen de gemeente Meierijstad een signaleringsfunctie. Deze organisaties en eventuele sociale wijkteams en/of wijkagenten zijn een antennefunctie wanneer het zelforganiserend en zelfredzaam vermogen van de (individuele) inwoners ontoereikend is. Samen met hen vormt gemeente Meierijstad een vangnet. Uiteindelijk nemen burgerinitiatieven deze antennefunctie over. Door op maat te ondersteunen maken wij verschil tussen inwoners, bedrijven, verenigingen en instellingen. Ook hier geldt dat iedereen gelijkwaardig is, maar niet gelijk. We durven te experimenteren en te leren, met oog voor het welzijn en welbevinden van onze inwoners, bedrijven, verenigingen en instellingen. Het inzetten van sociale media, virtuele platforms en digi-panels zijn middelen om het verschil te kunnen maken. Wij doen mee met de regio daar waar dat goed is voor ons en op lokaal niveau stimuleren wij de samenleving uit te blinken. Over de zaken die wij zelf als gemeente oppakken beschikken wij over voldoende kennis en deskundigheid en leggen wij als bestuurders, managers en medewerkers ons oor te luisteren bij de samenleving. 2.5 Ruimtelijk Gemeente Meierijstad is een prettige en aantrekkelijke omgeving om te wonen, te werken en te recreëren, die duurzaam en gezond is. Maatwerk is de norm met flexibiliteit en ruimte voor nieuwe ideeën. Het water, spoor, (hoogwaardig) openbaar vervoer en wegennet zorgen voor de bereikbaarheid van onze gemeente. We hebben een aantrekkelijk buitengebied met ruimte voor zowel intensieve veehouderijen, als ook ruimte voor economische ontwikkelingen, passend bij de aard, schaal en gewenste kwaliteit van het landelijk gebied. Een ruimtelijke balans tussen werken, wonen en leven. In het landschap is ruimte voor (nieuwe) natuur, water en mogelijkheden voor recreatie. Meierijstad is even divers als haar breed scala aan inwoners en bedrijven. Structuurplannen en wijkvisies worden op hoofdlijnen gemaakt waarbij een eigen invulling gegeven wordt door betrokkenen binnen basisafspraken en de kaders die daarvoor gelden. Maatwerk betekent zoeken naar de juiste balans. Een duurzame invulling van de ruimte staat centraal bij het opmaken van deze balans. Meierijstad stimuleert kernen en wijken om invulling te geven aan de inrichting van het openbaar gebied en om de leefbaarheid te vergroten. Bij verantwoordelijkheden
horen bevoegdheden; er kunnen afspraken worden gemaakt over inzet van middelen op lokaal niveau. 2.6 Economie Meierijstad heeft een stevige economische positie met een breed scala aan bedrijven. Meierijstad is toonaangevend in AgriFood Capital. Ondernemers, onderwijs en Meierijstad werken intensief samen en bieden toekomstige arbeidskrachten een goed en breed perspectief. Meierijstad faciliteert initiatieven en is actief op het gebied van duurzaamheid. Onze winkelgebieden vormen ware belevingsconcepten met onderscheidende dienstverlening. Voor Meierijstad zijn recreatie en toerisme economische pijlers. Meierijstad is bekend vanwege de sterke en stevige bedrijvigheid binnen haar gemeentegrenzen en zeer actieve rol binnen AgriFood Capital (AFC) regionaal, nationaal én global. Bestuurders van Meierijstad zijn ambassadeurs van het bedrijfsleven en AFC en ontwikkelen samen met het bedrijfsleven een strategische agenda. Meierijstad staat binnen tien jaar in de top vijf van de meest bedrijfsvriendelijke gemeenten. De bestuurders van Meierijstad lobbyen samen met het bedrijfsleven op regionaal, nationaal en internationaal niveau en daar waar het van toegevoegde waarde is nemen bestuurders deel aan handelsmissies. Sterk en toonaangevend zijn binnen AFC en werken vanuit een strategische agenda betekent op bestuurlijk niveau duidelijke keuzes maken in het soort bedrijven die complementair zijn aan deze ambitie en agenda. Parallel aan de positionering binnen het bedrijfsleven en AFC (be)stuurt Meierijstad ook op de samenhang tussen de 3 O s: ondernemers, onderwijs en overheid en wordt intensief samengewerkt aan hoogwaardig vakmanschap. Het hoogwaardig vakmanschap dat past bij de positionering van Meierijstad, verzorgt door de 3 O s, biedt toekomstige arbeidskrachten een goed perspectief. Meierijstad samen met het bedrijfsleven en de onderwijsinstellingen zorgen gezamenlijk voor een goed vestigingsklimaat waarin wonen, kunst en cultuur, onderwijs en bereikbaarheid als randvoorwaardelijke elementen zijn opgenomen. Meierijstad ondersteunt collectieve initiatieven waar mogelijk en individuele initiatieven waar nodig. Daarnaast biedt Meierijstad een omgeving waarin experimenteren en leren de norm is en AgriFood-proeftuinen of labs ondersteund worden. Op het gebied van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is Meierijstad koploper! De dynamiek in het creëren van verscheidenheid in belevingsconcepten en onderscheidende dienstverlening zorgt ervoor dat Meierijstad the-place-to-be is. En ook hier geldt dat alle kernen gelijkwaardig zijn, maar niet gelijk en dus een eigen dynamiek kennen en hebben.
3. De kracht van Meierijstad Meierijstad is een bestuurskrachtige en duurzame gemeente van 80.000 inwoners die in staat is om een goede bijdrage te leveren aan de oplossing van maatschappelijke opgaven en taken die in de regio Noordoost-Brabant aan de orde zijn. Wij vervullen een rol van betekenis bij het realiseren van belangrijke provinciale ambities en in het bijzonder bij de uitvoering van regionale opgaven onder de noemer AgriFood Capital. Meierijstad is een bestuurskrachtige gemeente: De raad en het college stellen kaders, zijn transparant en betrouwbaar. Discussies en beleidsvoorbereiding vinden plaats in de samenleving. De bestuurders van Meierijstad verstaan hun vak, zijn betrokken en zichtbaar in de samenleving. De organisatievorm is ondersteunend aan het doel dat het dient. Maatwerk is de norm, iedereen is gelijkwaardig, maar niemand is gelijk. Meierijstad houdt de regie op het beleid. Meierijstad werkt op verschillende niveaus in de samenleving: Meierijstad is als sociaal partner actief in de regio met een focus op het stimuleren van de samenleving om op lokaal niveau uit te blinken. Wij zijn professionals die maatwerk leveren aan verschillende doelgroepen en in verbinding staan met de samenleving. Meierijstad is een ontwikkelingsgerichte organisatie: Bestuurders en ambtenaren zijn professional, verbinder en netwerker. We schakelen makkelijk tussen buiten en binnen. We werken samen, experimenteren en leren met oog voor onze inwoners. Meierijstad is partner: De raad bepaalt de kaders en uitgangspunten. Initiatiefnemers kunnen een grote mate van eigen verantwoordelijkheid nemen binnen gestelde kaders. Het bestuur en de organisatie bieden faciliteiten om initiatieven van partners vorm te geven en uit te voeren. Het bestuur neemt een stevige positie in naast de ruimte en verantwoordelijkheden die zij biedt aan de partners. Bestuurders en ambtenaren trekken met anderen op om de uitdagingen in de samenleving aan te pakken. Meierijstad is een ondernemersvriendelijke organisatie: Bestuurders van Meierijstad zijn ambassadeurs van het bedrijfsleven en lobbyen samen met het bedrijfsleven op regionaal, nationaal en internationaal niveau.
De organisatie van Meierijstad ondersteunt collectieve initiatieven waar mogelijk en individuele initiatieven waar nodig. Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is leidraad voor initiatieven en voor de eigen organisatie. In Meierijstad staat het duurzaam inrichten van de ruimte centraal. 4. De waarden van Meierijstad Wij investeren in de kracht van de samenleving en hebben oog voor de menselijke maat. In één zin is dit waar Meierijstad voor staat. Vanuit de visie 2025 en de besturingsfilosofie zoals beschreven herleiden we een zevental gezamenlijke waarden voor Meierijstad. Deze waarden zijn identiteitsdragers en geven richting aan de organisatie in de 3 H s: hoofd, hart en handen. Coöperatief, Ondernemend, Innovatief, Betrokken, Klantgericht, Trots en Gastvrij, zijn de zeven waarden van Meierijstad en worden verder uitgewerkt in de managementfilosofie, organisatieinrichting en het cultuurtraject. 5. Het vervolgproces Een vervolg op de besturingsfilosofie is het vormgeven aan de managementfilosofie en de organisatie-inrichting. Ook hier geldt dat de visie 2025 leidend is en die werkelijkheid centraal staat. In deze documenten zullen de taken, bevoegdheden en rollen verder worden uitgewerkt.