Zorgplan Divi Divi School Prinsenlaan 3, Curaçao
Inhoudsopgave Inleiding blz. 02 Leeswijzer Onze visie op zorg blz. 03 Zorgleerling blz. 03 Taakomschrijving blz. 04 Taakomschrijving directie m.b.t. zorgverbreding Taakomschrijving zorgcoördinator m.b.t. zorgverbreding Taakomschrijving groepsleerkracht m.b.t. zorgverbreding Aanname procedure blz. 07 Uitgangspunten blz. 08 Respect voor onderwijsbehoeften van de leerlingen Pro-activiteit Positieve kwaliteiten De leerling functioneert in een bepaalde omgeving Actieve participatie van leerlingen De ouders als partners Werkwijze blz. 09 Waarnemen Begrijpen Plannen Realiseren Bewaking blz. 10 Bijlagen Groepsplan blz. 11 Cyclus handelingsgericht werken blz. 12 Zorgplan Divi Divi L.O.M. school Page 1
Inleiding Voor u ligt het zorgplan van de Divi Divi L.O.M. school. Het zorgplan is een werkdocument dat duidelijkheid schept aan leerkrachten, ouders en bevoegd gezag over de manier waarop wij op de Divi Divi school vorm geeft aan zorg. Het is een toegankelijk en leesbaar beleidsdocument. Leeswijzer Na het lezen van dit beleidsdocument zijn u de volgende punten duidelijk: Wat de missie en visie van de Divi Divi is Wat wij verstaan onder een zorgleerling Hoe de taakverdeling in elkaar zit Onze aannameprocedure Wat handelingsgericht werken voor ons inhoudt Hoe er gewerkt wordt met groepsoverzichten en groepsplannen In dit document staat de zorg voor de leerlingen centraal. Het zorgplan is een werkdocument dat duidelijkheid geeft aan alle betrokkenen over de zorg op de Divi Divi. Zorgplan Divi Divi L.O.M. school Page 2
Onze visie op zorg Uitgaande van de missie en visie zoals die is geformuleerd in het schoolontwikkelingsplan is het uitgangspunt bij de zorg dat elke leerling bijzonder en uniek is. Er wordt bij ons op de Divi Divi school onderwijs op maat geboden, passend bij de mogelijkheden van de leerling. Dit wordt gedaan door: Het stellen van hoge doelen: hierdoor wordt de leerling uitgedaagd zich verder ontwikkelingen. De totale ontwikkeling van de leerling centraal te stellen en hierdoor de leerlingen optimaal voor te bereiden en op de overgang naar het voortgezet onderwijs en volwaardige deelname aan de samenleving. Het leren van leerlingen wordt gestimuleerd binnen een krachtige leeromgeving, een omgeving die aansluit bij de mogelijkheden en behoeftes van onze leerlingen. Het didactisch klimaat is gericht op succeservaringen, dit wordt bereikt door o.a. door het hebben van hoge verwachtingen en het stellen van ambitieuze doelen. Leren wordt tot leven gebracht. De volledige missie- en visietekst van de Divi Divi school is terug te vinden in het schoolontwikkelingsplan. Zorgleerling Een leerling is een zorgleerling: Als aanpassing van het onderwijs niet leidt tot verbetering van de leerontwikkeling. Als de ondersteuningsbehoefte van de leerling onvoldoende kan worden afgestemd op de leerling-kenmerken of wanneer de uitgevoerde ondersteuningsbehoefte van de leerling onvoldoende effect oplevert op de leerontwikkeling of de sociaal emotionele ontwikkeling. Als factoren in de omgeving de ontwikkeling van de leerling belemmeren. Als er geen verklaring is voor een belemmerde ontwikkeling van de leerling. Als een leerling onvoldoende profiteert van het basisaanbod en/of aanpak dan is er sprake van specifieke onderwijsbehoeften en dus van een zorgleerling. Zorgplan Divi Divi L.O.M. school Page 3
Taakomschrijving Om de zorg goed vorm te kunnen geven, is een duidelijke taakverdeling en taakomschrijving van belang. Taakomschrijving directie m.b.t. zorg Beleidstaken en innovatie taken Ontwikkelen van beleid op kwaliteitsontwikkeling van de zorgverbreding/ zorg. Kennis hebben van zorgverbreding / zorg (leer- en gedragsproblemen, externe hulpverlening). Evalueren van het zorgbeleid op school samen met de zorgcoördinator. Coördinerende taken Afstemmen van vraag en aanbod tussen school en externen op het gebied van de zorgverbreding. Coördineren van het collectief leren en het stimuleren van leren met en van elkaar, bijvoorbeeld door interventies en klassenconsultaties. Onderhouden van contact met de inspectie van het onderwijs. Bespreken van de analyse van de resultaten van het leerlingvolgsysteem op groep- en schoolniveau met de zorgcoördinator. Begeleidende taken Voeren of bijwonen van gesprekken met ouders van zorgleerlingen. Onderhouden van contacten met externe instanties en personen. Observeren in de groep en het geven van feedback aan de leerkracht. Taakomschrijving zorgcoördinator m.b.t. zorg Directie, zorg coördinator en leerkrachten delen dezelfde visie op onderwijs en zorg. Het systeem van zorgcoördinator wordt gedragen door de directie en het team. De directie heeft de verantwoordelijkheid voor het zorgsysteem gedelegeerd aan de zorgcoördinator. Bij knelpunten tussen leerkracht en zorgcoördinator op het terrein van de zorgverbreding, ontvangt de zorgcoördinator steun van de directie. De zorgcoördinator heeft voor het uitvoeren van haar taak 5 dagen per week formatieruimte. Er bestaan duidelijke afspraken t.a.v. de taken en verantwoordelijkheden van de zorgcoördinator, de directie en de leerkrachten op het terrein van de zorgverbreding. Er vindt wekelijks overleg plaats tussen de directie en de zorgcoördinator over de voortgang van activiteiten op het terrein van de zorgverbreding. Beleidstaken/innovatietaken Ontwikkelen van beleid m.b.t. de zorgverbreding. Ontwikkelen en stimuleren van onderwijskundige veranderingen op schoolniveau. Bijhouden en overdragen van kennis op vaardigheden m.b.t. zorgverbreding aan het team. Zorgplan Divi Divi L.O.M. school Page 4
Evalueren van het zorgbeleid op school samen met de directie. Participeren in onderwijskundig beleid met de directie. Deelnemen aan relevante netwerken op het terrein van zorgverbreding. Informeren van de directie op het zorgbeleid en voorstellen doen voor veranderingen. Coördinerende taken Organiseren en plannen van de leerling-zorg. Signaleren van problemen rondom begeleiding van leerlingen op individueel niveau als ook op groepsniveau. Stimuleren van een planmatige aanpak van de leerlingenzorg in de school. Afstemmen van vraag en aanbod tussen school en externen op het gebied van de zorgverbreding. Zorg dragen voor registratie en archiveren van gegevens in het leerling dossier. Bewaken en voorzitten van groep- en leerling-zorg besprekingen met leerkrachten. Leiden van agendapunten m.b.t. zorgverbreding tijdens de teamvergaderingen. Aanvragen en coördineren van extern onderzoek en verwijzing naar mlk /reguliere scholen. Onderhouden van contacten met externe instanties en personen inzake de ontwikkeling van de leerling. Voeren en bijwonen van gesprekken met ouders van zorgleerlingen. Bewaken en beheren van de leerling-dossiers. Multidisciplinair overleg: bijeenkomsten plannen, voorbereiden en verslagen maken. Begeleidende taken Ondersteunen van leerkrachten bij het begeleiden van zorgleerlingen. Begeleiden van leerkrachten bij het opstellen, uitvoeren en evalueren van groepsplannen. Begeleiden en adviseren van leerkrachten bij het ontwikkelen van leerkrachtvaardigheden m.b.t. de zorgleerlingen. Het verrichten van observaties op het gebied van de zorgverbreding in de groep en het geven van feedback aan de leerkracht. Taakomschrijving groepsleerkracht m.b.t. zorg Inter-persoonlijk competent professioneel omgaan met leer- en gedragsstoornissen bij individuele leerlingen. Pedagogisch competent Zorgen voor een veilig pedagogisch klimaat voor alle leerlingen. Planmatig volgen van de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen. Signaleren van (gedrags)problemen bij leerlingen en hiervoor inroepen. Op een juiste wijze werken met uitgestelde aandacht. Zorgplan Divi Divi L.O.M. school Page 5
Vakinhoudelijk en didactisch competent In staat om aantrekkelijke instructies op 3 niveaus te geven. Effectief inzetten van de instructietafel bij leerlingen die extra hulp nodig hebben. Kunnen toepassen van verschillende differentiatieprincipes (belangstelling, hoeveelheid, eisen, tempo en materiaal). Op de hoogte zijn van de leerlijnen per vakgebied en in staat om te werken met eigen leerlijnen bij individuele leerlingen. Op de hoogte zijn van de inhoud en het juiste gebruik van het leerlingvolgsysteem. Opstellen, uitvoeren en evalueren van groepsplannen (eventueel met ondersteuning van de zorgcoördinator). Geven van zorgbegeleiding binnen de groep. Kennis hebben van en signaleren van leer- en gedragsproblemen. Kennis hebben van stoornissen/handicaps van leerlingen in de eigen groep. Organisatorisch competent Klassenmanagement toepassen en, indien nodig, afstemmen op de behoeften van zorgleerlingen. Gebruik maken van organisatievormen die aansluiten bij de behoeften van zorgleerlingen. De leerkracht is verantwoordelijk voor het up-to-date houden van de gegevens van zijn groep in zowel de leerlingenmap, de groepsmap en de individuele dossiers. Competent in het samenwerken met collega s In groep- en leerling besprekingen de ontwikkeling van leerlingen bespreken met de zorgcoördinator. Voorbereiden van groep- en leerling besprekingen. Zicht houden op het effect van een individueel handelingsplan of groepsplan en de zorgcoördinator hierover vertellen. Gemakkelijk toegankelijke administratie en registratie van gegevens van leerlingen bijhouden t.b.v. een goede overdracht naar collega s. Zorgen voor een geordende dossieropbouw van de leerling, Competent in het samenwerken met de omgeving op een open en constructieve manier de vorderingen van de leerling en diens welbevinden bespreken met ouders/verzorgers. Voeren van overleg met externe instanties en personen. Schriftelijk weergeven van gesprekken met ouders of externen als onderdeel van het leerling dossier. Zorg dragen dat ouders de gespreksverslagen en/of handelingsplannen ondertekenen voor akkoord. Competent in reflectie en ontwikkeling In staat zijn de eigen gedragsstijl/aanpak m.b.t. zorgverbreding te wijzigen. Zorgplan Divi Divi L.O.M. school Page 6
Raadpleegt informatiebronnen om kennis en inzicht te krijgen in leer- en gedragsstoornissen. Staat open voor en vraagt feedback aan collega s over het eigen functioneren op gebied van de zorgverbreding. Aanname procedure Alvorens een leerling op de Divi Divi school wordt aangenomen is er al een voortraject doorlopen. De leerling is door de ouders of de vorige school doorverwezen naar een psycholoog. Als er uit het onderzoek blijkt dat de leerling naar een L.O.M. school moet, melden de ouders de leerling aan. Nadat de ouders contact hebben gezocht met de school wordt binnen twee weken een afspraak gemaakt voor een intakegesprek met de schoolleider. In dit gesprek wordt informatie over onze school gegeven en een kopie van het psychologisch rapport wordt door de ouders/verzorgers op de school ingeleverd. Nadat een leerling is aangemeld zorgt het toetsteam in samenspraak met de zorgcoördinator voor nadere analyse van het psychologische rapport en doet eventueel aanvullend onderzoek. Afhankelijk van de informatie in het psychologisch rapport en de mogelijkheden om de leerling aan te nemen maakt de schoolleider een afspraak met de ouders/verzorgers voor toetsing en plaatsing. De schoolleider bespreekt de volgorde van toetsing en plaatsing met de ouders. namelijk: De kinderen die op een FO school van de VPCO zitten komen als eerste in aanmerking voor plaatsing. Hierna de kinderen die op een reguliere school zitten en als er nog plaatsen beschikbaar zijn kunnen kinderen die op een andere L.O.M. school zitten worden aangenomen. Leerlingen kunnen gedurende het hele schooljaar worden aangenomen. Na plaatsing wordt de centrale problematiek door het toetsteam geformuleerd, er worden handelingssuggesties voorgesteld. Dit wordt met de leerkracht besproken en vastgesteld De handelingssuggesties worden met de ouders besproken door de leerkracht en de zorgcoördinator. Zorgplan Divi Divi L.O.M. school Page 7
Uitgangspunten Voor de begeleiding van de kinderen maken we gebruik van de 1- Zorgroute 1, waarin handelingsgericht werken centraal staat. In 1-zorgroute gaan we uit van de volgende uitgangspunten. Onderwijsbehoeften Onderwijsbehoeften vertellen wat een leerling nodig heeft om onderwijsdoelen te bereiken. Denk bijvoorbeeld aan herhaalde instructie, aan extra leertijd of aan uitdaging. Wat de kenmerken van een leerling ook zijn, er zijn voor hem altijd doelen te stellen en er zijn altijd onderwijsbehoeften te benoemen. Afstemming van het onderwijs op de onderwijsbehoeften van de leerlingen staat centraal. Verschillen in onderwijsbehoeften tussen leerlingen worden gerespecteerd. De leerkracht werkt en denkt vanuit onderwijsbehoeften in plaats van het benoemen van tekorten of defecten die een kind heeft. Pro-activiteit Wij streven naar een verschuiving in de richting van preventief en pro-actief denken en handelen. Dus wij signaleren vroegtijdig wanneer leerlingen extra aandacht nodig hebben; ons aanbod wordt daarop afgestemd. Zo worden eventuele tekorten en belemmerende factoren bij de leerling 2, of bij de ouders in een vroeg stadium vertaald in onderwijsbehoeften. Positieve kwaliteiten Wij gaan uit van de positieve elementen van de leerling en zijn/haar omgeving uitgaande van de volgende vragen: Wat kan dit kind goed? Wat vindt het leuk? Wat zijn stimulerende factoren? Welke aanpak zal onder welke omstandigheden effect sorteren? Waarin zijn deze ouders sterk? We benutten zoveel mogelijk positieve kwaliteiten in het onderwijs naar leerlingen. De leerling functioneert in een bepaalde omgeving We lokaliseren "problemen" niet alleen in het kind, maar kijken naar "dit kind in deze groep bij deze leerkracht in deze school en met deze ouders". We brengen daarbij alle factoren in kaart en richten ons op de interacties (en de effecten daarvan) tussen het kind, medeleerlingen, leerkrachten en ouders. Dit biedt aanknopingspunten om tot een betere afstemming van het onderwijs op de onderwijsbehoeften van het kind te komen. 1 De 1-Zorgroute gaat ervan uit dat passend onderwijs wordt geboden, waarin alle leerlingen zich optimaal kunnen ontwikkelen op basis van hun mogelijkheden en talenten. 2 Belemmeringen bij leerkrachten moeten wel in vroeg stadium gesignaleerd en verholpen worden toch? Zorgplan Divi Divi L.O.M. school Page 8
Actieve participatie van leerlingen De leerling wordt actief betrokken bij de stappen die in de zorg gezet worden. De leerkracht gaat met de leerling in gesprek. De leerling kan de leerkracht namelijk rijke informatie verschaffen over wat goed gaat, wat minder goed gaat, wat hij/zij wilt leren en waar hij/zij hulp en begeleiding van de leerkracht bij nodig heeft. Gesprekken geven leerlingen het gevoel dat serieus worden genomen en dit motiveert om actiever "mee te doen". De ouders als partners De ouders worden beschouwd als belangrijke partners van de leerkracht en de school. Daar zij hun kind als geen ander kennen, kunnen zij de leerkracht en school waardevolle informatie verschaffen. Wij streven naar een goede communicatie, afstemming en samenwerking met de ouders. Werkwijze Om bovengenoemde uitgangspunten te realiseren werken wij volgens de volgende cyclus van 4 fasen die centraal staat in "handelingsgericht werken" (zie bijlage 2): 1. Waarnemen 2. Begrijpen 3. Plannen 4. Realiseren Ad 1: Waarnemen In deze fase verzamelt en ordent de leerkracht gegevens over alle leerlingen met name: resultaten methode-gebonden toetsen resultaten Cito (LVS) toetsen leergedrag. Deze gegevens kunnen verzameld worden uit observaties, analyses van het werk, gesprekken met kinderen en ouders en de resultaten van methodeonafhankelijke en methode-gebonden toetsen. Deze gegevens worden verwerkt in een groepsplan Ad 2: Begrijpen In deze fase gaat de leerkracht op basis van de in het groepsoverzicht verzamelde gegevens per leerling na: - welke zijn de onderwijsbehoeften? - wie heeft behoefte aan bijzondere aandacht? Ad 3: Plannen Op basis van de onderwijsbehoeften van de leerlingen kijkt de leerkracht hoe zij op een haalbare manier een aanbod kan organiseren dat afgestemd is op de verschillende onderwijsbehoeften van de leerlingen in haar groep. Leerlingen met vergelijkbare behoeften worden geclusterd. Vervolgens stelt zij voor de komende periode (10 weken) een groepsplan op. Zorgplan Divi Divi L.O.M. school Page 9
Groepsplannen Bij het omgaan met de verschillende onderwijsbehoeften van de leerlingen in een groep kiezen we als insteek het werken met groepsplannen. In het groepsplan (bijlage 1) geeft de leerkracht doelgericht aan hoe zij de komende periode (10 weken) met de verschillende onderwijsbehoeften van de leerlingen in haar groep omgaat. Vanuit een groepsplan wordt het overzichtelijker voor de leerkracht om het onderwijs aan leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften te realiseren. De groepsleerkracht bespreekt het groepsplan met de schoolleider. Na 10 weken vindt er een evaluatiegesprek plaats. Bij dit gesprek ik de groepsleerkracht en de schoolleider aanwezig. Ad 4: Realiseren De leerkracht richt haar klassenorganisatie in en treft de nodige voorbereidingen, zodat het groepsplan uitgevoerd kan worden. Tijdens de uitvoering van het groepsplan blijft de leerkracht gegevens over de leerlingen en over de resultaten van haar aanbod verzamelen. Zo ontstaat een cyclisch proces. Gegevens uit deze fase worden weer na 10 weken verwerkt en we zijn weer bij fase 1 maar dan op een hoger niveau Bewaking De schoolleider, in samenspraak met de zorgcoördinator, heeft een belangrijke taak bij het volgen van de speciale zorg voor de kinderen met specifieke behoeften. Het onderwijsprogramma wordt zoveel mogelijk op de speciale zorg afgestemd. Vaak gaat dit samen met specifiek onderzoek. Regelmatig zullen onderzoeken plaats vinden binnen de eigen school. Soms kunnen ook deskundigen van buitenaf geraadpleegd worden. Hieruit voortvloeiende handelingsprogramma's worden altijd met de ouders besproken. De schoolleider, in samenspraak met de groepsleerkracht en de zorgcoördinator bewaakt de zorglijn, van toelating tot het verlaten van de school en bekijkt of het kind de hulp krijgt waar het om vraagt. Zorgplan Divi Divi L.O.M. school Page 10
BIJLAGE 1 VOORBEELD GROEPSPLAN Groep: Leerkracht: Periode Methode: Datum: Groep Doelen: Inhoud: Aanpak: Organisatie: Evaluatie: Subgroepjes (namen) Wat wil ik in deze periode bereiken? Welke materialen, leerstof, middelen zet ik in? Hoe geef ik instructie en begeleiding? Hoe organiseer ik het? Hoe en wanneer bepaal ik of de gestelde doelen bereikt zijn? Groep Subgroep 1 Subgroep 2 Subgroep 3 Subgroep Zorgplan Divi Divi L.O.M. school Page 11
BIJLAGE 2 CYCLUS HANDELINGSGERICHT WERKEN 6. Signaleren van leerlingen met specifieke onderwijsbehoefte n 1. Evalueren groepsplan en verzamelen leerlingengegevens in groepsoverzicht Realiseren Waarnemen 5. Uitvoeren van het groepsplan 2. Benoemen van specifieke onderwijsbehoefte n van leerlingen Plannen Begrijpen 4. Opstellen van het groepsplan Plannen Begrijpen 3. Clusteren van leerlingen met vergelijkbare onderwijsbehoefte n Zorgplan Divi Divi L.O.M. school Page 12