Stedenbouwkundig kader Frederikkazerne Bijlage 1: Behorende bij Nota van Uitgangspunten herstructurering Frederikkazerne 1 oktober 2010 Gemeente Den Haag Dienst Stedelijke Ontwikkeling afdeling Stedenbouw
2 Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne
Stedenbouwkundig kader Frederikkazerne Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw 3
Ligging in de Internationale Zone 4 Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne
Frederikskazerne omstreeks 1980 ^^ concept: Instellingen rondom Groene Hart Nota van Uitgangspunten Internationale Zone Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne Toelichting stedenbouwkundig kader Frederikkazerne Eind 2008 is het Ministerie van Defensie met de gemeente in gesprek gegaan over toekomstige (her)ontwikkeling van de Frederikkazerne. Directe aanleiding vormt de noodzaak om de tegenovergelegen Alexanderkazerne vrij te maken van bebouwing in verband met de geplande nieuwbouw van het internationaal Strafhof (ICC). Een deel van de functies op de Alexanderkazerne (officiershotel en Nederlands Instituut voor Militaire Historie/NIMH) wordt verplaast naar de Frederikkazerne. Deze verplaatsingen vormen fase 1 van de herontwikkeling van de Frederikkazerne. Voor de periode daarna staat vernieuwing, verdichting en concentratie van defensiefuncties op de Frederikkazerne gepland. De Frederikkazerne wordt daarmee het grootste cluster van defensieactiviteiten in Den Haag. Den Haag is de Internationale Stad op het gebied van Vrede en Recht. Ter versterking van dit profiel ontwikkelt de gemeente een Masterplan Internationale Zone met als doel het creeëren van een herkenbaar internationaal vestigingsmilieu. Kenmerk van de huidige internationale instellingen én de toekomstige locaties is de ligging rondom het Haagse groene hart. Dit is een kwaliteit die verder uitgebouwd kan worden door verbetering van openbare ruimtes en (recreatieve) routes. In mei 2009 is de Nota van Uitgangspunten Internationale Zone unaniem door de gemeenteraad vastgesteld. Op basis van de voorstudies die door stedenbouwkundig bureau Molster in opdracht van Defensie zijn verricht en intensief overleg heeft de afdeling Stedenbouw van de gemeente een vertaalslag gemaakt naar een stedenbouwkundig kader voor de Frederikkazerne. In dit stedenbouwkundige kader zijn de ruimtelijke en programmatische wensen en randvoorwaarden van Defensie vertaald naar een beleidskader waarbinnen de verschillende bouwplannen en andere ruimtelijke opgaven gestuurd en getoetst kunnen worden. Het kader is globaal gehouden zodat alleen de hoofdlijnen in dit stadium worden vastgelegd; het moet in de toekomst flexibiliteit bieden voor ontwikkelingen en wensen die nu nog niet zijn bepaald. Het kader is gericht op de inpassing van ca. 210.000 m 2 aan defensiegebonden functies, inclusief gebouwd parkeren. Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw 5
6 Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne
Huidige situatie toekomstig International Strafhof (ICC) Frederikkazerne Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw 7
8 Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne
Doel van het stedenbouwkundig kader Frederik en Alexanderkazerne vormen een eenheid ^^ De plankaart (p.16) geeft de ruimtelijke hoofdstructuur van de Frederikkazerne aan, verdeeld naar te handhaven bebouwing, bouwvelden voor nieuwbouw, open ruimte (wel/niet te combineren met maaiveldparkeren) en flexibele zones (mogelijke uitbreidingsruimte van de bouwvelden). Verder is een aantal logistieke aspecten aangegeven, zoals plekken voor (verkeers)ontsluiting. Daarnaast zijn de belangrijkste ordenende rooilijnen aangeven. De kaart dient als toetsingskader voor bouwplannen en andere ruimtelijke ingrepen. De belangrijkste functie is om een kader te bieden waarmee inzichtelijk gemaakt wordt dat de verschillende opeenvolgende (bouw)plannen goed inpasbaar zijn, zowel in de tijdelijke als de toekomstige situatie. Dit kader is van belang voor bijvoorbeeld de Welstandstoets (Welstand toetst plannen binnen hun (toekomstige) context), voor de bouwplantoets en daaraan eventueel gelieerde deelvergunningen (toetsing parkeren en verkeersbelasting, eventuele kapvergunning, milieutoets). Ook vervult het kader een rol voor communicatie met omwonenden en andere belanghebbenden over de aard, omvang en samenhang van verschillende plannen. Daarnaast vormt het kader een eerste aanzet voor de herziening van het bestemmingsplan dat vanwege het verlopen van de wettelijke 10-jaars termijn aan herziening toe is. Door nu een gemeenschappelijke onderlegger te benoemen, kan het bestemmingsplanproces straks versneld en versoepeld worden. Toegangspoort Frederikkazerne ^^ Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw 9
Volgens huidige bestemmingsplan 10 Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne 10
Relatie met het bestemmingsplan Bestemmingsplan Noordelijke Randweg 1997 ^^ De opdrachtgever (Defensie) kan fase 1 volledig binnen het vigerende bestemmingsplan ( Noordelijke Randweg 1997) realiseren. Het huidige bestemmingsplan is zodanig globaal (generieke defensiebestemming en globale bouwregels) dat allerlei toetsingen op bouwplanniveau (verkeerseffecten, parkeernormen, welstandstoets etc.) niet goed mogelijk zijn zonder een kader dat concreter is dan het bestemmingsplan. Het opgestelde stedenbouwkundige kader is bedoeld om dit gat te overbruggen en om zowel voor Defensie als initiatiefnemer en opdrachtgever als voor de gemeente als toetser en vergunningverlener een werkbaar instrument te bieden voor de verdere planontwikkeling. Voor de gewenste ontwikkelingen na fase 1 biedt het vigerende bestemmingsplan waarschijnlijk niet voldoende ruimte. Daarnaast moet het bestemmingsplan vanwege het verstrijken van de wettelijke termijn worden herzien. Het stedenbouwkundig kader fungeert daarmee ook als ruimtelijk-functionele basis voor de door de gemeente te starten herziening van het bestemmingsplan. Op het moment dat het stedenbouwkundig kader wordt omgezet naar een nieuw bestemmingsplan is er gelegenheid om de op dat moment relevante en meest actuele informatie te betrekken bij de herziening. Het is dus niet zo dat het stedenbouwkundig kader één-op-één vertaald moet worden. Het herzien van het bestemmingsplan is in juridische zin een belangrijk point of no return (en van een hogere orde dan het vaststellen van een stedenbouwkundig kader) omdat het beleid dan weer voor langere tijd wordt vastgelegd en omdat de ruimte om na vaststelling van een nieuwe bestemmingsplan alsnog afwijkend beleid te volgen klein is. Het blijft vervolgens altijd een belangafweging tussen het vasthouden aan recent vastgestelde beleid en actualiseren van het beleid om onvoorziene ontwikkelingen te kunnen faciliteren. Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw 11
Representatie / Adres naar de stad 12 Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne
Inhoudelijke toelichting Hoofdopzet In het stedenbouwkundig kader is gekozen om de orthogonale opzet van de Frederikkazerne (zoals die in de huidige situatie aanwezig is) als basis te hanteren voor de toekomstige ontwikkeling. Het voordeel hiervan is dat een heldere structuur wordt geboden, dat de bouwvelden een rationele en neutrale vorm hebben en daarmee flexibel invulbaar zijn en dat in de tijdelijke situatie (delen van het terrein vernieuwd, delen nog niet) oudbouw en nieuwbouw logisch op elkaar aansluiten. Bestaande ensembles blijven, zolang sloop niet aan de orde is, respectvol aanwezig en er ontstaan geen onnodige of onhandige restruimtes. Zicht vanaf de Waalsdorperweg op de v.d.burchtlaan ^^ Bouwhoogtes Ten aanzien van de bouwhoogtes is als vertrekpunt gekozen voor overwegend bescheiden hoogtes van 4-5 bouwlagen. Deze hoogtes bieden voldoende ruimte voor de gevraagde programma s, zijn vaak het meest kostenefficiënt (afhankelijk van het type programma) en zorgen voor een rustige en aantrekkelijke begrenzing van de verschillende ruimtes. De nabijheid van kwetsbare gebieden (Natura 2000, beschermde stadsgezichten) in de omgeving maakt het inzetten van hoogbouw minder logisch. Alleen als daar vanuit programmatisch oogpunt en/of gebaseerd op een nadere ruimtelijke uitwerking nadrukkelijk aanleiding voor is kan medewerking worden verleend aan hogere bebouwing (in ieder geval niet hoger dan 50 meter, conform de gemeentelijke Verdichtingsnota). Om de invloed op de omgeving te beperken komt daarvoor vooral het centrale deel van de Frederikkazerne in aanmerking (bouwveld A, rondom gebouw 32). Voorwaarde bij hogere bebouwing hier is dat er voldoende wandvorming overblijft om de gewenste ruimtewerking te waarborgen. Entreegebouw aan de van der Burchtlaan ^^ Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw 13
ca. 1,3 ca. 1,3 14 Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne
Inhoudelijke toelichting Uitstraling naar van Alkemadelaan Vanuit stedelijke belang wordt sterk waarde gehecht aan een representatieve uitstraling naar de Van Alkemadelaan, zeker in het licht van de komende nieuwbouw van het ICC aan de overzijde. Aan deze weg presenteert de Frederikkazerne zich aan de stad. Daarom is gekozen voor een ruime vrij zone voor (representatief) groen van minimaal 25 m. Het ligt voor de hand om deze bouwstrook (bouwveld E) te reserveren voor hoogwaardige defensiefuncties; bij overruimte is ook denkbaar dat deze zone wordt vrijgemaakt voor andere instellingen die nauw verbonden zijn aan Defensie. Door de ontwikkelruimte in deze strook vrij te houden worden de ontwikkelkansen op langere termijn gewaarborgd en blijft de mogelijkheid open dat een niet rechtstreeks aan Defensie verbonden functie eventueel ook in deze zone zou kunnen landen. De Van Alkemadelaan bij de poort van de Frederikkazerne ^^ Centrale open ruimte Centraal is in het gebied is een open ruimte gesitueerd waar de verschillende te vernieuwen bouwvlekken omheen liggen. Deze ruimte zorgt voor interne kwaliteit en biedt de verschillende bouwvlekken goede ontwikkelkansen, door de ligging aan het open terrein. Voor de verre toekomst is het mogelijk ook strategische verdichtingsruimte/uitbreidingsruimte voor het bouwveld dat grenst aan de Van Alkemadelaan (bouwveld E). Flexibele bouwzones De flexibele bouwzones zijn zones waarin de aangegeven bouwvlekken kunnen ademen. Afhankelijk van omvang en aard van de programma s kunnen deze zones gedeeltelijk of zelfs volledig worden benut voor bebouwing. Voor deze opzet is gekozen om vrijheid en flexibiliteit in te bouwen zonder afwijkende rooilijnen als dwingende lijnen te hoeven vastleggen, omdat daarvoor onvoldoende (stedenbouwkundige) aanleiding is. De Van Alkemadelaan bij de kruising met de Waalsdorperweg ^^ Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw 15
16 Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne
Inhoudelijke toelichting Koppeling van bouwvlekken Het is voorstelbaar dat indien gewenst vanuit de opdrachtgever/gebruiker de gebouwen in bouwvlek C en D door hun identieke functie (beide legeringsgebouwen) onderling verbonden worden via een gekoppelde begane grond of een verbinding op een hogere bouwlaag. Stedenbouwkundig wordt wel nadrukkelijk waarde gehecht aan de korrelgrootte van deze bouwvelden; het is dus niet de bedoeling om deze bouwvlekken samen te voegen tot één aaneengesloten vlek. De kazerne grenst aan de noordkant aan het lagere Klein Zwitseland ^^ Verplaatsing/nieuwbouw officiershotel Het stedenbouwkundig kader biedt ruimte voor nieuwbouw van het gewenste programma van het officiershotel in min of meer vergelijkbare hoofdopzet als het bestaande gebouw (De Citadel) op de Alexanderkazerne. De bouwvlek is zodanig van vorm dat ook (letterlijke) overplaatsing van het bestaande gebouw nog tot de mogelijkheden behoort. Om wat extra ruimte te winnen voor toekomstige logistieke ruimte of veiligheidszones wordt vanuit de gemeente geadviseerd om in de sloopnieuwbouwvariant de rooilijn aan de zijde van de Van Alkemadelaan iets terug te leggen in vergelijking met de verplaatsingsvariant. Voor de eenduidigheid in de plankaart is er echter geen verschil gemaakt in de maximale bouwvlek voor de verplaatsingsvariant of de sloop-nieuwbouwvariant. Binnen de sloop-nieuwbouwvariant adviseert de gemeente vanuit het oogpunt van efficiënt ruimtegebruik en optimaliseren van de toekomstige ontwikkelingsmogelijkheden om binnen de bouwvlek van het officiershotel gebouwde parkeervoorzieningen op te nemen. Daarmee wordt voorkomen dat een aanzienlijke parkeervraag wordt doorgeschoven naar tijdelijke oplossingen of naar nieuwbouw in volgende fasen. Als wordt afgezien van een parkeergarage bij dit bouwplan dan dient de parkeeroplossing onderdeel te zijn van een breder parkeerverhaal voor de Frederikkazerne dat door de gemeente positief getoetst moet kunnen worden. Offieciershotel de Citadel zou verplaatst kunnen worden ^^ Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw 17
(zicht)relatie met de omgeving 18 Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne
Inhoudelijke toelichting Verkeer en parkeren Ten aanzien van verkeer en parkeren stelt de gemeente randvoorwaarden die voortkomen uit het gemeentelijke verkeer- en vervoersbeleid, het parkeren maakt daar deel van uit. Auto-ontsluiting De Frederikkazerne kent in de huidige situatie twee toegangen en uitgangen voor autoverkeer, aan de Van Alkemadelaan en de van der Burchlaan. De Van Alkemadelaan is in het verkeer- en vervoersbeleid en in gebruik, een belangrijke doorgaande hoofdroute waar een goede doorstroming voorop staat. De Van der Burchlaan heeft het karakter van een buurtontsluitingsweg die via de Waalsdorperweg aantakt op de Van Alkemadelaan. Landschappelijke inpassing van parkeergarage, Malieveld, 1989 ^^ Recente tellingen laten zien dat via de in/uitrit aan de Van Alkemadelaan ±25 % van het kazerneverkeer wordt afgewikkeld en ±75% via de in/uitgang aan de Van der Burchlaan. Vanuit het gemeentelijke verkeersbeleid is het wenselijk om deze verhouding te spiegelen. Om de wijk zoveel mogelijk te ontlasten dient er veel meer gebruik gemaakt te worden van de in/uitgang aan de van Alkenmadelaan. Dit is ook van belang bij verdere intensivering van programma op het kazerneterrein. De verdeling van verkeer over beide toegangen is publiekrechtelijk -via de bouwvergunning en het bestemmingsplan- of met verkeersmaatregelen in de openbare ruimte, nauwelijks te sturen. Het is daarom van belang dat de gebruiker/eigenaar van het terrein (Defensie) zorg draagt voor de gewenste balans en daarover met de gemeente afspraken maakt. Om de gewenste verdeling te bereiken kunnen meerdere middelen worden ingezet, zoals een selectief toegangssysteem van het terrein of maatregelen op het eigen terrein waarbij parkeerplaatsen fysiek van elkaar zijn gescheiden en gekoppeld worden aan een van de beide in- en uitgangen. Landschappelijke inpassing van parkeergarage, OLV-plein, Maastricht ^^ Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw 19
20 De aansluiting van het kazerneterrein op de van Alkemadelaan is met verkeerslichten geregeld en heeft in beginsel voldoende capaciteit om een intensiever gebruik van deze in/ uitgang te verwerken. Om te voorkomen dat door toegangscontrole de verkeersafwikkeling op de Van Alkemadelaan stagneert of hinder ondervindt, mogen door de geplande ontwikkelingen geen wachtrijen ontstaan die verder reiken dan de terreingrens van de kazerne. Voldoende bufferruimte op eigen terrein is ook in het belang van de verkeersveiligheid. Langzaam verkeer De bestaande ontsluitingen voor de voetgangers en fietsers zijn goed. Aandacht is nodig voor een heldere bewegwijzering voor het langzame verkeer en voor voldoende stallingruimte voor fietsen dicht bij de verschillende bestemmingen op het kazerneterrein, om zo het fietsgebruik te stimuleren. Openbaar vervoer De Frederikkazerne wordt bediend door de bestaande buslijnen 22 en 23. Buslijn 22 heeft een halte op de Van Hogenhoucklaan op 230m van de ingang Van der Burchlaan en verbindt de kazerne met het Centraal Station en de Haagse binnenstad. Buslijn 23 via de Van Alkemadelaan verbindt de Frederikkazerne o.a. met het station Laan van Nieuw Oost-Indië en met de buurgemeenten Leidschendam-Voorburg en Rijswijk. De halte ter hoogte van de Bronovolaan ligt op ca. 500 m loopafstand van de beide entrees. De bereikbaarheid kan verbeterd worden door een extra entree exclusief voor voetgangers te maken op of nabij de hoek van de Waalsdorperweg met de Van Alkemadelaan. Dit vergt nader onderzoek. Ook het toelaten van een buslijn op het kazerneterrein met een centrale halte voor medewerkers, zal het gebruik van openbaar vervoer door medewerkers stimuleren. De gemeente zou het zeer toejuichen als de bus-exploitant en Defensie een manier zouden vinden om deze variant haalbaar te maken en de problemen rond veiligheid en toegansgcontrole zouden weten te overwinnen. Parkeren Bij nieuwbouw gaat de gemeente ervan uit dat de initiatiefnemer zelf verantwoordelijk is voor het parkeren en in de benodigde parkeerplaatsen op eigen terrein dient te voorzien. Dit op basis van de parkeernormen. De kazerne ligt in het deel van de stad waar de norm van 1 parkeerplaats per 2 werkers geldt en daarnaast voor bezoekers (bij kantoren) uitgegaan wordt van 1 parkeerplaats per 20 werknemers. Afwijken van de parkeernorm is alleen toegestaan indien het aantoonbaar niet leidt tot een onacceptabele verhoging van de parkeerdruk in de omgeving. De initiatiefnemer moet aantonen dat de daadwerkelijke parkeervraag bij de nieuwbouw afwijkt van de parkeernorm of dat het afwijken van de parkeernorm op korte en lange termijn niet leidt tot een parkeerdruk van meer dan 90%. Als van de parkeernorm wordt afgeweken dient dat te worden onderbouwd en moeten daar schriftelijke afspraken tussen de gemeente en de initiatiefnemer aan ten grondslag liggen. De parkeerbalans dient in de verschillende fasen van de (her)ontwikkeling te voldoen aan de gemeentelijke normen. Wanneer hiervan wordt afgeweken dient aangetoond te worden hoe de parkeerdruk gereguleerd wordt en is instemming van de gemeente vereist. In elk geval dient voorkomen te worden dat de parkeerdruk wordt afgewenteld op de omgeving. Uitgangspunt is een verdeling van (maximaal) 30% van het benodigde aantal parkeerplaatsen op maaiveld (zuidelijke deel) en (minimaal) 70% in gebouwde voorzieningen (noordelijk deel). De gebouwde parkeerplaatsen worden opgenomen binnen de bouwvlekken (in parkeerkelders, op binnenhoven etc.) of in de op de plankaart aangegeven gearceerde zones. In deze zones is ondergronds parkeren tot in twee lagen denkbaar. Wanneer gebouwd parkeren boven maaiveldniveau wordt gesitueerd is een goede landschappelijke inpassing (overdekking) noodzakelijk. Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne
De beoogde plek voor fase 1, Frederikkazerne ^^ De Van Alkemadelaan bij de autotoegang van de Frederikkazerne ^^ Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne Inhoudelijke toelichting NIMH Ten aanzien van het NIMH is de situering op het voorplein aangehouden, zoals die door Defensie is aangegeven. Om het voorplein voldoende maat te geven is stedenbouwkundig van belang dat het NIMH zoveel mogelijk ruimte vrijhoudt. Dit is vanuit ruimtelijk oogpunt, landschappelijke inpassing en vrijhouden van zichtlijnen, maar ook vanwege de in te passen voorzieningen op gebied van afscherming, toegang, verkeer en beveiliging. Gezien de functie van het NIMH (belangrijk deel depot, beperkte publieksfunctie) is het op deze prominente plek een lastige opgave om de uitstraling zodanig te maken dat het gebouw als visitekaartje van het terrein kan functioneren, gericht op de Van Alkemadelaan en tegenover het toekomstige ICC-terrein. Een situering van het depotgedeelte onder maaiveld kan daarom helpen om het volume te reduceren en het gebouw meer als een paviljoen in te passen op het voorplein. De gekozen situering stelt hoge eisen als het gaat om de massaopbouw en architectonische uitwerking en ten aanzien van de inpassing in de semi-openbare ruimte. De footprint van de ondergrondse ruimte kan groter zijn dan van het bovengrondse deel (aangegeven op de plankaart). Het bovengrondse deel mag maximaal 1000 m 2 per bouwlaag omvatten, bij voorkeur minder. De bouwhoogte bedraagt bij voorkeur niet meer dan drie lagen. Een alternatief voor de situering van het NIMH vormt een meer teruggetrokken positie op het binnengebied. Het voordeel van die oplossing is dat het gebouw niet belast wordt met zware welstandelijke eisen en de opgave beperkt kan worden tot een sober en functioneel gebouw. Het nadeel is dat de mogelijkheid om het NIMH te positioneren als visitekaartje moet worden losgelaten en dat het wellicht niet mogelijk is om de entree buiten de beveiligde zone te situeren (minder publieksvriendelijk). Vanuit de gemeente zijn er geen stedenbouwkundige bezwaren om af te zien van de situering van het NIMH op het voorterrein aan de Van Alkemadelaan. Het NIMH-gebouw zal in ieder geval niet boven de bouwhoogte van het huidige bestemmingsplan uitgaan; vanuit gemeentelijk stedenbouwkundig oogpunt is er een voorkeur om de bouwhoogte indien mogelijk tot drie lagen bovengronds te beperken, zodat het gebouw geen dominante positie op/aan het toegangsplein krijgt. Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw 21
22 Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne
Welstandnota tekst in bijlage 1 Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw 23
Beeldkwaliteit Het toetsingskader voor beeldkwaliteit (welstandscriteria) vormt de Welstandsnota Den Haag (2004). De Frederikkazerne maakt onderdeel uit van het karaktergebied Bijzondere stedelijke gebieden. Dit karaktergebied kent een nogal ruime en brede omschrijving en stelt dus geen strak omschreven eisen aan de architectonische verschijningsvorm. Wel worden meer algemene kwaliteitseisen gesteld waaraan bebouwing wordt getoetst en zijn de algemene welstandcriteria van toepassing. Bij de nieuwbouwplannen zal de relatie met de handhaven bebouwing een belangrijks aandachtspunt zijn. De onderdelen van de Frederikkazerne die met name het beeld naar de stad verzorgen (bebouwing langs de Van Alkemadelaan (NIMH, officiershotel etc.)(en eventuele hogere bebouwing) kennen de hoogste eisen ten aanzien van de beeldkwaliteit. Dat geldt in mindere mate ook voor de bebouwing rondom de centrale open ruimte. De ligging tegenover het toekomstige ICC-terrein met het ICC als één van de ankers van Den Haag Internationale Stad van Recht & Vrede geeft een extra belang aan een goed uitstraling van de Frederikkazerne naar de Van Alkemadelaan. Bij de bouwplannen ligt het voor de hand om een aantal kwaliteiten van het huidige kazerneterrein als inspiratie te gebruiken voor de nieuwbouw, zoals de sobere, rustige maar niet kale architectuur, de eenheid in kleur en materiaal (met name op het oude deel van de Frederikkkazerne), de goede maat- en schaalverhoudingen die passen bij de grootschaligheid van de functies en de royale maatvoering van het gebied, de hoofdinfrastructuur en het landschap in de directe omgeving. R E F E R E N T I E B E E L D E N NIMH goede detaillering dichte muren, museum,steven Holl toegangspaviljoen ondergrondse ruimte GlassCube, 3deLux 24 << Voorlopig ontwerp ICC hoog volume, los in het landschap, museum, Tham Videgard Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne
Arc et Senans AFSCHEIDING landschappelijke beveiliging, Kromhoutkazerne erfafscheiding, Coehoornkazerne Arnhem groene veiligheidsoplossing, ambassade Londen eenvoudige struktuur, Kromhoutkazerne herkenbaarheid struktuur, herontwikkeling Chelsea Barracks uniforme grote eenheden LANDSCHAP STRUCTUUR doorlopende groene ruimte, Kromhoutkazerne landschap overheerst, Phillips Campus Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne landschap tussen gebouwen, kazerne Oulu Finland Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw 25
bijlage 1: Welstandsnota Teksten bij karaktergebied Bijzondere stedelijke gebieden 26 Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne
bijlage 2: Vigerend bestemmingsplan (plankaart) Stedenbouwkundig kader voor de Frederikskazerne Gemeente Den Haag / DSO / afd Stedenbouw 27
Frederikkazerne Stedenbouwkundig kader 1 oktober 2010 Gemeente Den Haag Dienst Stedelijke Ontwikkeling afdeling Stedenbouw