Bewonersavond Transformatie Sociaal Domein d.d. 16 april 14, Woerden Aanwezig: Gerard Kraaijkamp Nanda de Ridder Christian de Jongh Ingrid van Schaik Ivo Korte Gespreksleider: Notulist: Onderwerp: Participatiewet plm. 65 belangstellenden Invoering Participatiewet; kraaijkamp.g@woerden.nl WMO; ridder.n@woerden.nl Jeugdzorg en Passend Onderwijs; jongh.c@woerden.nl Communicatieadviseur Gemeente Woerden Directeur Ferm Werk Erwin van Aken, CompetentieWorkshop.nl Coen van Steijn, Tekstbureau Talent Gespreksleider Erwin van Aken opent om.00 uur de bijeenkomst en heet allen van harte welkom. De nieuwe taken van de gemeente aangaande het sociaal domein vormen de aanleiding voor deze avonden, waarvan vandaag een verdiepingsavond is over de Participatiewet. De gemeente hoort graag de vragen en zorgen die er leven, zodat die verwerkt kunnen worden in het nieuwe beleidsplan. Presentatie over de Participatiewet, door Gerard Kraaijkamp [zie de handout] Doel van de Participatiewet en de relatie tot de transformatie Sociaal Domein Een regeling voor de onderkant van de arbeidsmarkt De destijds door de Commissie de Vries opgestelde Wet naar vermogen is veranderd naar de Participatiewet: een regeling voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt. Ontschotting doelgroepen en budgetten In deze regeling worden de verschillende potjes geld bij elkaar genomen en goed besteed. Uitgangspunt: meedoen naar vermogen Kijken naar wat mensen wél kunnen, zo mogelijk d.m.v. betaald werk Relatie transformatie sociaal domein De nadruk zal gelegd worden op eigen verantwoordelijkheid: mensen moeten zo veel mogelijk in staat zijn zelf keuzes te maken Wat zijn de doelgroepen? Doelgroep Aantal Budget Sociale werkvoorziening 263 7,1 miljoen WSW Wachtlijst 47 Wajong 4 WWB (bijstand) 475 6,4 miljoen WW 1.124 NWW 1.268 Re-integratietrajecten 2 1,5 miljoen Tekstbureau Talent, april 14, Coen van Steijn 1/5
Een bewoner vraagt hoeveel Wajong ers er in Oudewater zijn. Gerard Kraaijkamp schat à. De vraag wordt gesteld waarom er bij sommigen doelgroepen geen budget staat. Gerard Kraaijkamp legt uit dat een WSW er bijvoorbeeld aan het werk kan zijn, met dienstverband en salaris, maar bijvoorbeeld ook bijstand kan hebben, zoals in de WW. Die precieze verdeling is dus onduidelijk. Wat zal er veranderen? Per 1 januari 15 geen nieuwe instroom meer in WSW UWV gaat indicatie afgeven voor Participatiewet Volledig en duurzaam arbeidsongeschikten komen in de Wajong Mensen met een arbeidsbeperking: wanneer een persoon niet in staat is om zelfstandig het wettelijk minimumloon (WML) te verdienen, maar wel kan werken, krijgt deze een indicatie voor de Participatiewet. UWV gaat adviseren over beschut werk, voor mensen met een arbeidsbeperking waarvoor extra ondersteuning nodig is, bijvoorbeeld binnen Ferm Werk. Een bewoner stelt dat, behalve jongeren, arbeidsongeschikte personen nooit in de Wajong komen. Gerard Kraaijkamp legt uit dat het gaat om mensen die nog niet gewerkt hebben. Wat kan de uitkomst hiervan zijn? Geen indicatie van UWV: vanaf 1 januari is de gemeente dan verantwoordelijk voor begeleiding naar werk. Indicatie, werken met een arbeidsbeperking: de gemeente is verantwoordelijk voor begeleiding naar een regulier werkgever, die loonkostensubsidie zal krijgen. Indicatie, advies beschut werk: dienstverband met loonkostensubsidie bij bijv. Ferm Werk Indicatie, nauwelijks arbeidsvermogen: vrijwilligerswerk, sociale activering Mensen zonder arbeidsbeperking Bijstandsuitkering als uiterst vangnet: de discussie wordt gevoerd in hoeverre een tegenprestatie verwacht moet worden. In elk geval: scherper toezicht op rechtmatigheid, maar rekening houdend met doelmatigheid (fraudebestrijding) Wet: aanscherping verplichting meewerken aan re-integratie en informatieplicht Aanvragers snel in traject richting werk brengen Wat zal niet veranderen? Mensen momenteel in de WSW behouden positie en rechten Mensen op de wachtlijst WSW niet: die vallen onder de nieuwe Participatiewet en kunnen zich melden bij de gemeente. Mensen die nu een Wajong hebben, behouden die; per 1 januari 18 zal onderscheid gemaakt gaan worden tussen volledig en duurzaam arbeidsongeschikte Wajong ers en mensen die dat niet zijn. De eerste groep behoudt hun 75% van het WML als uitkering, bij de laatste groep zal die 70% zijn. Wajong ers worden niet geconfronteerd met een kostdelerstoets. Een bewoner stelt de vraag hoe het zit met beschut werk voor mensen op de wachtlijst WSW. Gerard Kraaijkamp legt uit dat beschut werk daarvoor in de plaats komt: het kan dus helaas zo zijn dat er meer mensen in aanmerking komen voor beschut werk, waardoor er een nieuwe wachtlijst ontstaat. Een aanwezige vraagt of een Wajong er die 80% arbeidsongeschikt is en weer gaat werken, maar door zijn beperking toch weer werkloos wordt, terugvalt in de Wajong, of in de bijstand. Gerard Kraaijkamp kan hier geen uitsluitsel over geven maar gaat ervan uit dat dit de Wajong zal zijn. Onze zorg Wat is er over van de gedachte van ontschotting? Gaat er concurrentie ontstaan? o Het UWV gaat werkgevers benaderen voor Wajong ers o Ferm Werk gaat werkgevers benaderen o Futuracollege gaat werkgevers benaderen Tekstbureau Talent, april 14, Coen van Steijn 2/5
Gaan werkgevers hierdoor calculerend worden? Komen er wel voldoende garantiebanen? Woerdense/Oudewaterse aanpak Integrale toegang, brede vraagstelling: naar meerdere aspecten van iemand kijken Woerden is gericht op het bevorderen van participatie, naast toeleiding naar werk. De volledige uitvoering van de Participatiewet ligt in handen van Ferm Werk, zowel inkomensvoorziening als re-integratie: hier staat dus niemand tussen. Ferm Werk benadert ook werkgevers en wil deze ontzorgen en adviseren. Woerden werkt! Achter de schermen: wat doet de gemeente? Ontwikkeling aanpak jeugdwerkloosheid ESF-aanvraag 14 Regionaal convenant invoering entree opleidingen MBO o De verandering in het laagste MBO-niveau leidt ertoe dat er meer jongeren eerder van school komen, die moeten goed meegenomen worden. In gesprek met UWV: doorontwikkeling werkgevers-servicepunt en benaderen van inwoners met WW-uitkering. Integrale aanpak m.b.t. de economie, het onderwijs en de arbeidsmarkt De aanwezigen krijgen de mogelijkheid hun meest brandende vraag te noteren, deze notities uit te wisselen en in tweetallen een aantal punten te verdelen over de vragen, om zo de 5 vragen met het meest brede draagvlak op een rijtje te krijgen. Vragen/discussie Vraag 1: Is Ferm Werk de juiste organisatie en voldoende bekwaam om deze wet uit te voeren? Gerard Kraaijkamp antwoordt hierop dat dit het geval is. Deze vraag is geen verrassing, want er zijn inderdaad dingen die beter moeten gaan verlopen, daaraan wordt gewerkt. Toch is er niet voor niets voor gekozen Ferm Werk deze rol te geven: de gemeente moet zich namelijk gaan beperken tot de kerntaken, het faciliteren, het initiëren; niet het uitvoeren. Ferm Werk is hiervoor geschikt en het is goed om zowel inkomensvoorziening als begeleiding naar werk in één organisatie te hebben. Een bewoner stelt dat het UWV deze rol ook had kunnen vervullen. Hier is niet voor gekozen, antwoordt Gerard Kraaijkamp: ondersteuning dichtbij de mensen organiseren werkt vaak beter. Hier is de bewoner het niet mee eens: dit is een mythe, dat is gebleken. Er zijn veel zaken bij Ferm Werk die aanzienlijk verbeterd moeten worden Vraag 2: Wat gebeurt er met de slapende Wajong? Een van de bewoners heeft een slapende Wajong: zij werkt tegen een salaris bij Ferm Werk en krijgt momenteel dus geen Wajong: wat gebeurt er met haar recht op de Wajong? Gerard Kraaijkamp gaat ervan uit dat het recht op de Wajong, dat de bewoner ooit gekregen heeft, blijft, maar kan dit niet garanderen. De grote lijn in de landelijke politiek is om die groep zo veel mogelijk te ontzien. Vraag 3: In hoeverre wordt er geluisterd naar mijn hulpvraag? Bianca legt uit dat zij een verstandelijke beperking heeft, maar zich mondeling goed duidelijk kan maken. Hierdoor komt het vaak voor dat mensen Bianca over- of onderschatten. Als de begeleiding goed is het gaat het goed, maar dat is wel van groot belang. Gerard Kraaijkamp laat weten dat het UWV daarom een rol zal gaan spelen in het afgeven van indicaties: daar hebben ze veel ervaring mee en zij kunnen goed inschatten wat iemand kan. De integrale toegang, WoerdenWijzer, trekt zelf geen conclusies; dat doet Ferm Werk. Vraag 4: Wat voor verplichting krijgt de werknemer bij het aannemen van mensen met een beperking? Gerard Kraaijkamp vertelt dat werkgevers gezegd hebben samen met de overheid voor 125.000 extra banen te gaan zorgen voor mensen met een beperking. Als de doelen hiervoor niet gehaald worden is Tekstbureau Talent, april 14, Coen van Steijn 3/5
er een quotumwet waar werkgevers zich aan moeten houden. Dit geeft geen garantie dat werkgevers hier goed mee om kunnen gaan, en daar zit de zorg. Vaak nemen zij Wajong ers aan met een tijdelijk contract, dat vervolgens niet verlengd wordt. Ferm Werk moet de werkgever hierin gaan adviseren en ondersteunen. Een bewoner laat weten dat grote bedrijven lachen om de boetes die de overheid geeft wanneer zij mensen met een beperking weigeren in dienst te nemen. Gerard Kraaijkamp ziet hier wel verandering in: bedrijven als de Albert Heijn, de HEMA en V&D zijn in gesprek met het UWV om hierover afspraken te maken. Vraag 5: Als alles bij Ferm Werk komt te liggen, wat zijn daar de risico s van? Is maximaal resultaat nog mogelijk wanneer specialisten bewust buiten de deur gehouden worden? Ivo Korte, directeur van Ferm Werk, legt uit dat juist door het onder een dak te brengen alle disciplines goed samen kunnen werken om mensen zo effectief mogelijk te ondersteunen, en er dus minder risico is dat iemand tussen wal en schip raakt door overdrachtsmomenten. Ferm Werk is niet het beste in alles, en zoekt dus ook samenwerking met andere partijen, zoals specialisten. Een bewoner vraagt of zij ook de rol van jobcoach zullen vervullen. Ivo Korte bevestigt dit: jobcoaches kunnen 75% - 90% van de cliënten begeleiden, verder zullen er specialisten ingehuurd worden. Wel is het budget veel kleiner, dus er zal weinig buiten de deur gezet worden. De gespreksleider introduceert de denkbeeldige personen Jaap en Marije. Aan de hand hiervan zal er discussie gevoerd gaan worden. Gerard Kraaijkamp licht deze toe: Jaap Marije 17 jaar, woont bij zijn ouders 25 jaar, met zoontje Bas Autistisch, motorische stoornis s Ochtends peuterspeelzaal, ouders passen op Praktijkonderwijs op het Futuracollege Shoppen, uitgaan en lezen Muziek, gamen MBO 4 economische adm: niet afgemaakt Zaterdag werkend bij de groenteboer Bijstandsuitkering Ambitie: eigen winkel Weet niet goed wat ze wil en wat mogelijk is Per tafel zal de discussie gevoerd worden over deze 2 personen: wat zijn hun kansen en wat zijn hun hobbels? Wat zou de rol van de gemeente hierin moeten zijn? DISCUSSIE Een aanwezige vindt dat Marije werk moet zoeken en een opleiding moet gaan volgen. Voor ervaring kan ze vrijwilligerswerk doen en de gemeente kan haar helpen haar interesse te vinden. Een andere aanwezige ziet het feit dat Marije's zoontje 3 is als een kans: hij gaat naar school, dus Marije heeft ruimte om te werken. Er is dus niet zo n grote rol voor de gemeente, behalve een reintegratietraject. Haar hobbel is dat ze geen opleiding heeft, maar die kan ze nog afmaken. Anders kan ze lager opgeleid werk zoeken, maar werk moet wel lonen vergeleken met een bijstandsuitkering. Een andere bewoner ziet de kosten van kinderopvang wel als hobbel. Het loont voor de gemeente om Marije te helpen de studie te behalen, want op de lange termijn levert dit veel op. Daarbij is een deeltijdstudie een optie. Over Jaap concludeert een van de aanwezigen dat hij erg gemotiveerd is, een droom heeft en praktijkonderwijs volgt. Zijn hobbels zijn autisme en zijn motorische beperking. De rol van de gemeente is een loketfunctie: Jaap kan ingedeeld worden op de participatieladder. Wat wel belangrijk is is een belangrijke formulering van zijn doel en een goede toetsing op de haalbaarheid ervan. Een aanwezige wil het positief inzien. Jaap is 17 en kan na het praktijkonderwijs naar het ID-college, 4 jaar doorleren en een eigen winkel beginnen. Er zijn geen hobbels, want Jaap is gemotiveerd. Een ander lijkt het beter eerst een Wajong aan te vragen, anders mist Jaap een vangnet. Tekstbureau Talent, april 14, Coen van Steijn 4/5
Een bewoner laat weten in een vergelijkbare situatie te zitten, maar benadrukt dat scholen als het IDcollege alleen mensen aannemen wanneer die een leer-werkplek hebben. Maar die zijn er niet. Een bewoner zegt hierin een verantwoordelijkheid te zien voor Ferm Werk: die moet werkgevers benaderen. Ivo Korte legt uit dat het lastige is dat de huidige groep Wajong ers bij het UWV blijft; er komt dus een splitsing van die groep. Er is dus weinig sprake van ontschotting, en dat is een probleem. Gerard Kraaijkamp vult aan dat alle partijen die werkgevers benaderen heel goed moeten samenwerken. Een bewoner geeft nog de tip dat Vrij Werk in Woerden Wajongeren bemiddelt naar een baan. Gerard Kraaijkamp vat de geluiden uit de zaal samen: Over Marije: Er moet rekening gehouden worden met veel aspecten. Een groot deel eigen verantwoordelijkheid, waarin de gemeente haar wel kan ondersteunen. Maatwerk is van belang: kan ze haar opleiding nog afmaken? Hoe kan ze de kinderopvang regelen? Over Jaap: Jaap heeft ambitie Kijk goed naar de haalbaarheid van zijn doelen. Een bewoner wil nog benadrukken dat de integrale aanpak belangrijk is: hoe vindt de samenwerking plaats tussen WoerdenWijzer en Ferm Werk? Gerard Kraaijkamp legt uit dat dit nog moet worden doorontwikkeld. De bedoeling is dat alle hulpvraag bij WoerdenWijzer binnenkomt, maar er zal ook hulpvraag bij Ferm Werk binnenkomen. Het is dus belangrijk dat dezelfde integrale intake gedaan wordt en dat gegevens uitgewisseld worden. De discussie rondom het privacycomponent zit hier wel weer in. Bij meervoudige problemen zal een sociaal makelaar de regie nemen. Tot slot Afsluitend vertelt Gerard Kraaijkamp dat de opdracht voor de gemeente nu is om het integrale beleidsplan te concretiseren, daar de eigen verantwoordelijkheid in terug te laten komen en met name ook te gaan voor maatwerk. De gespreksleider dankt allen voor hun aanwezigheid en inbreng en sluit de vergadering. Sluiting, om 22.15 uur..-.-.-. Tekstbureau Talent, april 14, Coen van Steijn 5/5