Jaarverslag 2014 Commissie van Toezicht bij de Penitentiaire Inrichting Lelystad Jaarverslag CvT PI Lelystad 2014 1
Inhoudsopgave Voorwoord... 3 1) Inrichting... 4 2) Cijfers... 4 3) De toezichthoudende taak... 5 4) De adviestaak... 5 5) De bemiddelingstaak... 6 6) De rechtsprekende taak... 7 7) Overige vermeldenswaardige activiteiten en gebeurtenissen... 8 8) Algemene conclusie... 9 Jaarverslag CvT PI Lelystad 2014 2
Voorwoord Voor u ligt het jaarverslag over 2014 van de Commissie van Toezicht van de Penitentiaire Inrichting Lelystad. Hierin zullen de belangrijkste zaken die het afgelopen jaar zijn voorgevallen aan de orde komen. Ten aanzien van het aantal van de door onze Commissie van Toezicht in het afgelopen jaar ontvangen klachten en de wijze van afhandeling daarvan verwijs ik u graag naar de inhoud van dit verslag., voorzitter Commissie van Toezicht Jaarverslag CvT PI Lelystad 2014 3
1) Inrichting De Penitentiaire Inrichting Lelystad biedt plaats aan 584 gedetineerden. De Commissie van toezicht - Voorzitter Commissie van Toezicht:, lid sinds 2 november 2000 en per 1 januari 2011 benoemd als voorzitter van de Commissie van Toezicht. - Voorzitter beklagcommissie:, lid sinds 1 januari 2012 en per die datum eveneens benoemd als voorzitter van de beklagcommissie. - Overige leden, te weten: -, lid sinds 1 februari 2000 -, lid sinds 7 maart 2000 -, lid sinds 1 september 2005 -, lid sinds 1 oktober 2005 -, lid sinds 1 mei 2006 -, lid sinds 20 juli 2010 -, lid sinds 20 juli 2010 -, lid sinds 16 augustus 2012 -, lid sinds 16 augustus 2012 - De secretariële werkzaamheden werden verricht door. In de tweede helft van 2014 heeft zij haar werkzaamheden overgedragen aan. De administratieve ondersteuning heeft in 2014 plaatsgevonden door. Zij is gedurende een deel van het jaar ondersteund door en. 2) Cijfers In 2014 zijn er 700 klaagschriften ingediend, waarvan 121 rogatoire verzoeken. Hieronder volgt een overzicht van de in 2014 ingediende klachten, per onderwerp. Activiteiten (arbeid) 12 Info/procedure 95 Activiteiten (divers 14 Nog onbekend 10 Activiteiten (lucht) 7 Ordemaatregel 6 Activiteiten (sport) 9 Persoonlijke voorwerpen 55 Behandeling 3 Regime 5 Bejegening 21 Rek. cour/zak- en kleedgeld 31 Bewegingsvrijheid 5 Rog. Verzoek 121 Compensatie 2 Selectie/overpl. (ext) 18 Contact buitenw (bellen) 5 Selectie/overpl. (intern) 3 Contact buitenw (bezoek) 26 Verlaten inrichting 30 Contact buitenw. (post) 12 Verzorging (div) 38 Controle 1 Verzorging (godsd., levens.) 1 DBT 43 Verzorging (medische) 20 Jaarverslag CvT PI Lelystad 2014 4
Disciplinaire straf 101 Verzorging (persoonlijke) 4 Geweld 2 700 Aantal klachten 600 500 400 300 200 100 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 3) De toezichthoudende taak De maandcommissaris heeft meerdere malen contact gehad met vertegenwoordigers van de gedeco. Ook heeft een aantal commissieleden, met enige regelmaat, een gedecovergadering bijgewoond. Voorts heeft de maandcommissaris minimaal één keer per maand de isoleerafdeling bezocht. Binnen de vergadering van de commissie is besproken hoe de maandcommissaris zich op dient te stellen, indien hem, uit hoofde van zijn functie, vertrouwelijke informatie wordt medegedeeld door een gedetineerde waarbij de orde en veiligheid in de inrichting in het geding zou kunnen komen. De commissie heeft geconcludeerd dat de maandcommissaris dergelijke informatie niet voor zich mag houden. Dit brengt de toezichthoudende taak van de commissieleden met zich mee. De maandcommissaris heeft naar oordeel van de commissie geen vertrouwensband met een gedetineerde. 4) De adviestaak De commissie heeft de directie onder meer geadviseerd ten aanzien van: De wijze van motiveren van degradatiebeslissingen en de onderbouwing hiervan met onderliggende stukken (dossieropbouw); de noodzaak van het opzetten van een registratiesysteem voor spullen van gedetineerden die door bezoekers bij het bad worden afgegeven. Jaarverslag CvT PI Lelystad 2014 5
5) De bemiddelingstaak Werkwijze maandcommissaris 1. De maandcommissaris bezoekt minimaal 2 keer per maand de inrichting. Zodra de maandcommissaris de data van zijn of haar bezoeken aan de inrichting heeft bepaald, geeft hij of zij deze door aan de administratie en de inrichting. 2. De administratie verzendt de door haar ontvangen klaagschriften, die voor bemiddeling in aanmerking komen, aan de maandcommissaris. 3. De maandcommissaris bezoekt -indien gewenst- de vestigingsdirecteur alvorens het gesprek met de gedetineerde plaatsvindt, en stippelt ter plekke een route door de inrichting uit. 4. De maandcommissaris bezoekt -indien wenselijk- gedetineerden die in de strafcel verblijven. Voorts besteedt de maandcommissaris tijdens zijn of haar bezoek aandacht aan de signalerende taak en is alert op zaken die binnen de commissievergadering besproken zijn of besproken dienen te worden. 5. De maandcommissaris stimuleert de gedetineerden om problemen in de inrichting op een zo laag mogelijk niveau op te lossen; in eerste instantie op de afdeling waar het probleem speelt. De maandcommissaris verwijst zo nodig naar de beklagcommissie of de Gedeco. De maandcommissaris probeert zoveel mogelijk de problemen, die met de gedetineerden zijn besproken, direct op te lossen door contact op te nemen met de verantwoordelijken. Belangrijke en/of structurele problemen worden in de vergadering van de Commissie besproken. 6. De maandcommissaris brengt tevens een bezoek aan het afdelingshoofd en/of de vestigingsdirecteur. De klacht wordt dan besproken. Vervolgens vindt terugkoppeling naar de gedetineerde plaats. 7. De maandcommissaris maakt van zijn of haar bevindingen zo spoedig mogelijk een verslag en zendt dit de secretaris toe. 8. De secretaris voegt een kopie van het verslag bij de stukken voor de eerstvolgende vergadering van de Commissie. 9. Indien nodig, volgt er na het bezoek van de maandcommissaris een schriftelijke reactie aan de gedetineerde. 10. De secretaris onderneemt actie voor klachten waarvan uit het verslag blijkt dat bemiddeling niet is gelukt. Deze klachten worden op een eerstvolgende beklagzitting gepland en er worden inlichtingen opgevraagd bij de directie. Daarbij worden zowel klager als directie van de geplande zittingsdatum op de hoogte gesteld. 11. De maandcommissaris probeert tijdens zijn of haar bezoek aan de inrichting de sfeer waar te nemen door de afdelingen te bezoeken, rond te lopen en te praten met zowel het personeel als de gedetineerden. Hiertoe zorgt de maandcommissaris dat alle afdelingen binnen de inrichting, inclusief de isoleerafdeling, ten minste één keer in de maand door hem worden bezocht. In 2014 heeft de maandcommissaris ten aanzien van 62 klachten kunnen bemiddelen. Klachten worden als bemiddeld door de maandcommissaris beschouwd als uit het verslag van de maandcommissaris duidelijk valt op te maken dat ze bemiddeld zijn. Voorts zijn er 171 klachten ingetrokken dan wel als ingetrokken beschouwd. Dit laatste is het geval als een gedetineerde, nadat hij een klacht heeft ingediend, met ontslag gaat of wordt overgeplaatst naar een andere inrichting. Hij krijgt dan een brief Jaarverslag CvT PI Lelystad 2014 6
met daarin de vraag of hij zijn klacht nog wil handhaven. Als de gedetineerde niet reageert binnen de gestelde termijn, dan wordt zijn klacht als ingetrokken beschouwd. Voorts komt het met enige regelmaat voor dat klachten, waarin al verweer is opgevraagd bij de directie, (toch) worden ingetrokken, doordat de directie met de gedetineerde in gesprek gaat en zij daarbij gezamenlijk tot een oplossing voor het probleem komen. 6) De rechtsprekende taak De heer is voorzitter van de beklagcommissie. Voorts treden de heer en als plaatsvervangend voorzitter op. Er wordt bij toerbeurt voorgezeten. De overige leden van de Commissie van Toezicht treden afwisselend op als leden van de beklagcommissie. Daarnaast treden in voorkomende gevallen ook de heer en de heer ook als plaatsvervangend voorzitter op. In beginsel houdt de beklagcommissie iedere derde donderdag van de maand zitting. Daarnaast wordt er iedere maand een reservezitting gepland die, afhankelijk van het aantal voorradige klachten, kan komen te vervallen. In 2014 is het, gelet op het grote aantal klachten en rogatoire verzoeken dat binnengekomen is, steeds zo geweest dat naast de reguliere zitting ook een reservezitting nodig was. Het afgelopen jaar zijn er 12 reguliere beklagzittingen en 13 reserve beklagzittingen gehouden, derhalve zijn er in 2014 in totaliteit 25 beklagzittingen gehouden. Indien er sprake is van meerdere in één klaagschrift aangevoerde onderwerpen waarover een gedetineerde zich wenst te beklagen dan worden deze onderwerpen als afzonderlijke klachten aangemerkt. Een ontvangen klaagschrift die voor behandeling op een beklagzitting in aanmerking komt, wordt direct op een beklagzitting ingepland en klager (en zijn eventuele advocaat) en de directie worden daarover schriftelijk geïnformeerd. Klachten met het onderwerp disciplinaire straf, verlof en degradatie komen in beginsel direct in aanmerking voor behandeling op een beklagzitting. Klager (en zijn eventuele advocaat) en het directielid worden gelijktijdig binnengelaten in de ruimte waarin de beklagzitting zal worden gehouden. Tijdens de zitting wordt klager en zijn eventuele advocaat in de gelegenheid gesteld om de klacht(en) toe te lichten, waarna de directie de mogelijkheid krijgt om daarop te reageren. Aansluitend beraadslaagt de beklagcommissie buiten aanwezigheid van partijen. Vervolgens deelt de voorzitter mondeling de beslissing van de beklagcommissie aan partij mede, onder aanzegging van de beroepsmogelijkheid bij de RSJ. In geval van beroep wordt de mondelinge uitspraak uitgewerkt in een schriftelijke uitspraak. Indien een zaak zich niet leent voor een mondelinge uitspraak dan wordt er schriftelijk uitspraak gedaan. Er zijn in totaal 309 klachten afgedaan door de beklagcommissie op danwel buiten zitting. Voorts hebben er 112 rogatoire verhoren plaatsgevonden. Inzake 90 klachten was betrokkene niet-ontvankelijk in zijn beklag. Inzake 168 klachten volgde een ongegrondverklaring. Jaarverslag CvT PI Lelystad 2014 7
Inzake 48 klachten volgde een gegrondverklaring. In 27 van deze 48 klachten volgde een tegemoetkoming. De tegemoetkomingen bestonden voor het overgrote deel uit het toekennen van een geldbedrag variërend van 5,-- tot 645,75. De klacht waarin het bedrag van 645,75 is toegekend, had betrekking op het vergoeden van studiekosten. Inzake 3 klachten volgde een deels- gegrondverklaring. Er zijn 60 klachten overgedragen aan een andere Commissie van Toezicht dan wel een andere instantie die bevoegd is om de klacht in behandeling te nemen. De tendens, dat advocaten in toenemende mate een gedetineerde bij een beklagprocedure juridische bijstand verlenen, heeft zich verder doorgezet in 2014. 7) Overige vermeldenswaardige activiteiten en gebeurtenissen Arrestantenopname Op 1 januari 2014 is de arrestantenopname van start gegaan. Dit is het begin van een drukke en hectische periode. Met de arrestantenopname is het project DCL gestopt. De weekendopname van arrestanten in na de zomer van start gegaan. Gedurende het jaar zijn er klachten binnengekomen bij de beklagcommissie over het sobere regime, met name over het feit dat arrestanten geen recht hebben op arbeid en wachtgeld. De RSJ heeft geoordeeld dat het niet aanbieden van arbeid in strijd is met de wet. Aan het einde van het jaar heeft de staatsecretaris het besluit genomen dat arrestanten na een periode van twee weken recht hebben op wachtgeld. Anne Frank tentoonstelling In samenwerking met de Stichting 4 en 5 mei en de Stichting Anne Frank is er in de inrichting een tentoonstelling georganiseerd over het leven van Anne Frank. De tentoonstelling werd op 4 mei officieel geopend waarbij acht gedetineerden fungeerden als gids. DBT Op 1 maart 2014 is het systeem van promoveren en degraderen (DBT) ingevoerd en van start gegaan in de inrichting. In het overgangsrecht stond opgenomen dat gedetineerden die de training Kiezen voor Verandering (KvV) of TR nog niet hadden gevolgd op het moment van de invoering van DBT, naar het basisprogramma moesten. De inrichting heeft hier een coulanceregeling aan toegevoegd, inhoudende dat degenen die vóór 24 februari 2014 op de wachtlijst voor KvV stonden, ook naar het plusprogramma mochten. Dit had te maken met het feit dat er door het zicht op de invoering van DBT ineens meer vraag was naar KvV, en er dus een wachtlijst was ontstaan. Dit was niet aan de gedetineerden te wijten, dus vandaar deze coulanceregeling. Op het moment dat DBT werd ingevoerd, was het regime nog niet aangepast van algeheel naar beperkt. Dit is later met terugwerkende kracht gedaan op 18 maart 2014. Met ingang van 1 maart 2014 is het regime gewijzigd van algeheel naar beperkt. Peter Faber project Jaarverslag CvT PI Lelystad 2014 8
In september 2014 is het project hangen of leven met Peter Faber van start gegaan in de inrichting. Dit project is tot stand gekomen op initiatief van de gemeente Amsterdam en richtte zich met name op gedetineerden die een Top600 status hebben. Het project heeft zich tot doel gesteld een verandering in het gedrag en de houding van de deelnemers te realiseren; van hebben naar geven. Gevoelens, verlangens en verwarrende gedachten zijn vormgegeven in creatieve acties. Negatieve energie is omgezet in positieve energie. Peter Faber heeft, samen met zijn team, de sessies in de inrichting begeleid. Op 20 november 2014 was de officiële afsluiting van het project waarbij diverse genodigden, waaronder een aantal leden van de commissie, aanwezig waren. Dit was een bijzondere middag waarbij gedetineerden hun opgedane ervaringen met de genodigden gedeeld hebben. De gedichten, kunstwerken en songteksten die tijdens de sessies zijn gemaakt door de deelnemende (Top600) gedetineerden, zijn op 20 november 2014 onder leiding van Peter Faber en zijn team gepresenteerd door de gedetineerden zelf. Het project krijgt een vervolg in 2015. 8) Algemene conclusie De commissie heeft een positief beeld van de inspanningen die de directie en het overige personeel binnen de inrichting levert teneinde het verblijf van gedetineerden goed te laten verlopen. Tenslotte merkt de commissie op dat, net als voorgaande jaren, de directie ook afgelopen jaar ervoor heeft gezorgd dat de commissieleden zich tijdens vergaderingen regelmatig door verschillende personen heeft kunnen laten voorlichten over uiteenlopende onderwerpen. Daarnaast heeft de directie de commissieleden uitgenodigd om aanwezig te zijn bij verschillende voorlichtingsbijeenkomsten, bijzondere activiteiten en de kerstborrel. Hieruit blijkt niet alleen de betrokkenheid van de commissie, maar ook dat de directie de commissie goed op de hoogte houdt van hetgeen er in de inrichting speelt. 9) Bijlagen - Totaaloverzicht cvt Bureau Lelystad 2014 Jaarverslag CvT PI Lelystad 2014 9
Jaarverslag CvT PI Lelystad 2014 10