Vernieuwend & Toekomstgericht Jaarverslag2012
2 JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP
Inhoudsopgave Als een kleurrijk mozaïek 5 Inleiding 7 1. 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 Wij leggen het fundament voor onze nieuwe strategie Wie zijn we? Voor wie werken we? Een nieuw uitgangspunt Externe ontwikkelingen & onze strategische keuzes Onze missie & visie Kernwaarden 9 9 9 10 11 13 15 2. 2.1 2.2 2.3 2.4 Ontwikkelingen op al onze domeinen Ontwikkelingen in de jeugdzorg Ontwikkelingen in het speciaal onderwijs Ontwikkelingen in de gehandicaptenzorg Ontwikkelingen bij onze sector arbeid 17 17 22 24 27 3. 3.1 3.2 3.3 Strategie... meer dan het uitzetten van een nieuwe koers Vernieuwd & vernieuwend Sociaal Beleid Toekomstgericht vastgoedbeleid Verbonden door ICT 31 31 33 36 4. 4.1 4.2 4.3 Governance Raad van Toezicht Raad van Bestuur Medezeggenschap 39 39 43 47 5. 5.1 Financiën & Risicomanagement Risico s en risicobeheersing 51 52 6. 6.1 6.2 6.3 Samenwerken & Maatschappelijk ondernemen Samenwerken binnen Koraal Groep Samenwerken met externe partners Maatschappelijk ondernemen 57 57 59 67 JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP 3
7. Overzicht werkstichtingen Koraal Groep 69 8. Organogram Koraal Groep 71 9. Kengetallen 73 10. Overzicht bestuur, directie en medezeggenschap 75 11. Financiële gegevens 77 Colofon Tekst Opmaak Fotografie Afdeling communicatie Koraal Groep, Sittard Peter Lenssen, Artilimo, Heerlen Afdeling communicatie Koraal Groep, Sittard Marc Bolsius, Rosmalen Ermindo Armino, Sittard Wim Roefs, Loosbroek 4 JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP
Als een kleurrijk mozaïek Wij leven en werken in een spannende tijd. Maatschappelijke en politieke ontwikkelingen volgen elkaar in hoog tempo op en vragen voortdurend onze aandacht. De wereld om ons heen is constant in beweging. Dat vraagt om een stevige basis en om passend beleid. 2012 was voor Koraal Groep dan ook niet zo maar een jaar. We hebben, samen met onze Raad van Toezicht, medewerkers, cliënten, ouders en verwanten onze koers voor de toekomst bepaald. Meer concreet: in 2012 hebben wij het fundament gelegd voor onze nieuwe strategie en onze missie en visie opnieuw geformuleerd. Het ontwikkelen van de nieuwe strategie loopt als een rode draad door 2012. Het spreekt voor zich dat het ook de rode draad is van dit jaarverslag. Een jaarverslag dat veel weg heeft van een mozaïek, waarbij elke steen bijdraagt aan het grote en kleurrijke geheel dat Koraal Groep is. Zo leest u over ontwikkelingen die in belangrijke mate bepalend zijn voor onze toekomst en hoe wij daar als Koraal Groep op reageren. Naast openhartige interviews met onder meer de Raad van Toezicht, vertellen medewerkers hoe zij vanuit hun eigen vakgebied of werkplek invulling geven aan onze nieuwe koers. Wat betekent het bijvoorbeeld voor ons personeelsbeleid en wat voor ons vastgoedbeleid? Samen met cliënten laten onze medewerkers zien dat de ontwikkelingen én de nieuwe koers inspiratiebronnen zijn voor innovatie en creatieve ideeën. Koraal Groep heeft in 2012 de toekomst een nieuw gezicht gegeven. Ons jaarverslag heeft dan ook de titel Vernieuwend & Toekomstgericht. Een titel die voor zich spreekt! Dr. Hank van Geffen Voorzitter Raad van Bestuur Koraal Groep JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP 5
6 JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP
Inleiding Een nieuwe uitdaging De afgelopen vijf jaar heeft Koraal Groep een Jaardocument uitgegeven dat voldeed aan het uitgebreide pakket eisen en verplichtingen dat de overheid daaraan stelde. Het resulteerde in omvangrijke verslagen van meer dan honderd pagina s, boordevol verplichte kost. Of deze papieren tijgers daadwerkelijk van begin tot eind werden gelezen, wagen we hier te betwijfelen. De omvang en de inhoud maakten de afstand tot de lezer groot. Daar kwam nog bij dat Koraal Groep een verslag moest maken op concernniveau. Alle aandacht ging uit naar het concern en nauwelijks naar de werkstichtingen. Terwijl juist daar het hart van onze dienstverlening lag én ligt. Naast het genoemde lijvige Jaardocument, hebben we de laatste jaren een ingekorte en meer populaire versie gemaakt. Dat werd zeer gewaardeerd en samen met het Jaardocument twee keer bekroond. In 2011 werd Koraal Groep genomineerd voor de Deloitte Kordes Trofee. Wij belandden daarmee in de top drie van de beste jaarverslagen in de zorg. In 2011 sleepten wij deze prijs het beste jaarverslag in de zorg- daadwerkelijk in de wacht. Inmiddels heeft de overheid goed geluisterd naar de kritiek die vanuit de zorgsector op de jaarverslaglegging kwam. Met ingang van 1 januari 2013 is de verplichting een uitgebreid Jaardocument te schrijven vervallen. Koraal Groep wil zich echter blijven verantwoorden. Wij zijn immers een organisatie die volledig is gefinancierd uit de publieke middelen. De vraag rijst dan: hoe pakken we het aan? We hebben met verschillende deskundigen uit het veld gesprekken gevoerd en ons georiënteerd op de mogelijkheden. Uiteindelijk hebben we gekozen voor integrale verslaglegging. Een opzet die goed aansluit bij wie Koraal Groep is en wat wij willen communiceren. Wij willen onze maatschappelijke betekenis laten zien, daar verslag van doen en verantwoording over afleggen. Het resultaat ligt voor u en wij denken dat wij goed in ons voornemen zijn geslaagd. Deze nieuwe manier van verslagleggen, betekent ook open durven staat voor veranderingen. Dat is wat de overheid en de samenleving van ons als sector vragen. Wij zijn enthousiast met de nieuwe uitdaging aan de slag gegaan en hebben geïnnoveerd zonder daarbij het belangrijkste uit het oog te verliezen: inzicht geven en verantwoording afleggen. Wij realiseren ons echter ook dat een jaarverslag slechts een hulpmiddel is om ons te verantwoorden. Veel belangrijker vinden wij wat onze cliënten, hun verwanten en onze medewerkers van onze ondersteuning vinden. Zij zijn onze echte ambassadeurs. Hoe tevreden zijn onze cliënten en hun netwerk? Hoe ervaren zij onze zorg, ondersteuning en onderwijs? Bieden wij onze medewerkers de mogelijkheden hun werk altijd optimaal te doen? Dat zijn én blijven voor Koraal Groep de meest wezenlijke vragen. Karel Jacobi Secretaris Raad van Bestuur JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP 7
8 JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP
1 - Wij leggen het fundament voor onze nieuwe strategie Maatschappelijke en politieke ontwikkelingen, bezuinigingen in zowel het speciaal onderwijs als de zorg, demografische verschuivingen... ze vragen van een organisatie als Koraal Groep visie en toekomstgericht beleid. De ontwikkelingen waarmee wij al te maken hebben én de ontwikkelingen die nog op ons af zullen komen, hebben in 2012 geleid tot een herijking van onze missie, visie en kernwaarden. We hebben een nieuwe strategische koers ontwikkeld. Kernbegrippen daarin zijn cliënt én zijn netwerk, samen, van zorgen vóór naar zorgen dát en van waardevol naar waardevast. In dit hoofdstuk starten wij bij wie we zijn en voor wie we werken om uiteindelijk uit te komen bij onze nieuwe missie en visie. 1.1 - Wie zijn we? Sinds het ontstaan van Koraal Groep in 2006 is full service, zowel binnen onze organisatie als daarbuiten, een begrip. Het krachtige van Koraal Groep is dat wij cliënten een samenhangend en compleet pakket zorg en ondersteuning kunnen bieden: van observatie, behandeling, begeleiding, verzorging en dagbesteding, tot passend onderwijs en arbeid(stoeleiding). Het stelt ons in staat de noodzakelijke verbanden te leggen en onze cliënten altijd die zorg en ondersteuning te geven die zij gedurende een periode in hun leven nodig hebben. Ons aanbod laat zien dat Koraal Groep op verschillende terreinen actief is: jeugdzorg, gehandicaptenzorg, passend onderwijs, maatschappelijke opvang en arbeidstoeleiding. Wij spreken dan ook van een intersectorale samenwerking binnen onze organisatie. Onze elf werkstichtingen zijn verspreid over een groot gebied in de provincies Noord-Brabant en Limburg. Samen bieden zij een compleet en samenhangend pakket aan zorg en ondersteuning. Daarnaast beschikken we over een facilitair bedrijf dat Koraal Groep-breed werkzaam is. Samen bieden onze elf werkstichtingen een compleet en samenhangend pakket aan zorg en ondersteuning 1.2 - Voor wie werken we? Op de vraag voor wie wij werken is het antwoord dat wij mensen ondersteunen met een beperking en/of belemmering op verstandelijk, lichamelijk en/of psychosociaal gebied. Wij vinden het van essentieel belang dat cliënten zichzelf blijven ontwikkelen, zo veel als mogelijk kunnen meedoen in de samenleving en een goed toekomstperspectief hebben. In onze nieuwe strategie blijven de mogelijkheden van cliënten het uitgangspunt van onze ondersteuning, maar we gaan méér doen. Hank van Geffen, voorzitter Raad van Bestuur en verantwoordelijk voor de zorginhoud, licht dit toe. JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP 9
1.3 - Een nieuw uitgangspunt In onze nieuwe strategie hebben we twee uitgangspunten nadrukkelijk vastgelegd: we richten ons op de complexe zorg en ondersteuning én wij stellen daarbij niet alleen de cliënt centraal, maar de cliënt sámen met zijn netwerk. Complexe zorg Bij al onze werkstichtingen, van de drie VG-instellingen, de LVG, tot en met het speciaal onderwijs, heeft het merendeel van de bewoners, jongeren en leerlingen nu al een zware en complexe hulpvraag. Daarin ligt de expertise van Koraal Groep die wij vanaf nu nòg verder gaan ontwikkelen. Wij kunnen dat mede dankzij de structuur van onze organisatie. De kracht van Koraal Groep is dat wij een samenhangend en compleet pakket aan zorg en ondersteuning bieden. Onze kracht is óók dat wij bijna alle disciplines in eigen huis hebben: psychologen, orthopedagogen, artsen, seksuologen, kinder- en jeugdpsychiaters, autisme-deskundigen, onderzoekers. Het klinkt wellicht wat kort door de bocht, maar voor het plakken van pleisters ga je niet naar een academisch ziekenhuis. Trek je dat door naar Koraal Groep, dan betekent dit dat wij ons in de toekomst vooral en nog meer gaan richten op de complexe doelgroepen. Cliënt en netwerk centraal Bij Koraal Groep heeft de cliënt altijd centraal gestaan. Dat hoeven we eigenlijk niet eens te benadrukken. Voorheen was ons uitgangspunt echter vooral het probleem en de indicatie van een cliënt of leerling. We stelden ons vragen als: Wat is er aan de hand en wat kunnen we doen om dat probleem zo effectief mogelijk weg te poetsen of te verbeteren? Vaak haalden we de cliënt dan uit zijn eigen omgeving om hem in onze omgeving te ondersteunen. Ik noem dat zorgen vóór, waarbij wij als professionals volledig de regie overnemen. Nu gaan wij verder. Wij willen naar zorgen dát, waarbij de regie veel meer bij de cliënt en bij zijn omgeving komt te liggen. Koraal Groep wil dat de regie veel meer bij de cliënt en bij zijn omgeving komt te liggen 10 JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP
Waardevol en waardevast Zorgen vóór is een waardevolle manier van werken en voor een deel van onze cliënten ook de meest passende. Ik denk dan aan bewoners van onze drie VG-instellingen die zowel lichamelijk als verstandelijk zeer ernstig beperkt zijn. Voor andere cliënten, bijvoorbeeld onze jongeren met een verstandelijke beperking al dan niet gecombineerd met gedragsproblematiek, is het niet de juiste aanpak. Bij deze cliënten en leerlingen moeten we nog meer naar hun ontwikkeling kijken en naar hun mogelijkheden in de toekomst. Dan gaat het om waardevolle én om waardevaste ondersteuning. Ondersteuning die dus ook een zichtbaar effect heeft op de lange termijn en die daadwerkelijk bijdraagt aan een grotere zelfredzaamheid van een cliënt. Nu zien we nog te vaak dat cliënten het bij ons goed doen, maar het risico lopen terug te vallen als ze weer in hun eigen omgeving zijn. Dat is geen waardevaste ondersteuning. Die kun je wel bereiken door vanaf het begin de omgeving bij je ondersteuning te betrekken. We nemen het niet meer van de omgeving over, we gaan het samen doen! We brengen daarbij de mogelijkheden van het systeem in kaart en niet dat wat er fout is. Uitgangspunt van onze ondersteuning zijn dan de wensen, de krachten én de mogelijkheden van de cliënt en zijn omgeving. Zo zorgen wij ervoor dat onze cliënten, samen met de mensen in hun omgeving, een ontwikkeling doormaken met een positief en blijvend effect op de lange termijn. Dat geeft onszelf als professionals veel meer voldoening en uiteindelijk is dat ook wat ouders, de overheid en maatschappij van ons vragen. Ondersteuning in dagelijkse praktijksituaties kan niet alleen waardevol zijn, maar ook waardevast 1.4 - Externe ontwikkelingen & onze strategische keuzes Maatschappelijke en politieke ontwikkelingen zijn van invloed op onze organisatie. In 2012 hebben we alle relevante externe ontwikkelingen in kaart gebracht. Het voert te ver deze hier allemaal te noemen. Bestuurder Toine van den Broek benoemt de meest relevante en gaat in op de strategische keuzes die Koraal Groep op basis van deze ontwikkelingen heeft gemaakt. Samenhang door samenwerken De overheid trekt zich steeds verder terug. We zien al een hele poos een beweging van verzorgingsstaat naar participatiemaatschappij, waarbij wordt uitgegaan van zelfredzaamheid, eigen kracht en meedoen in de samenleving. In onze nieuwe strategie vertalen wij dat van zorgen vóór, waarbij het gaat om het daadwerkelijk geven van ondersteuning, naar zorgen dát. Waarbij de nadruk ligt op het creëren van de juiste randvoorwaarden voor meer zelfredzaamheid en meedoen in de samenleving. Met andere woorden: we gaan van een medisch JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP 11
naar een meer sociaal-participatief model, waarbij ondersteuning steeds meer een sociaal proces wordt, waarin de professional en het netwerk rond de cliënt samenwerken. Samen sterk! Een andere beweging is die van specialisatie naar integratie, waarbij de overheid en de samenleving veel meer kijken naar de samenhang in zorg en ondersteuning. Dat leidt onder meer tot stelselherzieningen en nieuwe financieringsstromen. In onze nieuwe strategie zien we dat terug in samenhang door samenwerken. Koraal Groep heeft nagenoeg alles in huis en is in staat een samenhangend ondersteuningsplan te maken voor cliënten waarin wij zoveel mogelijk alle levensdomeinen van de cliënt betrekken. De hulpmiddelen die we kunnen inzetten, komen uit de volledige breedte van onze organisatie. Nóg meer dan ze al deden, zullen onze werkstichtingen hun expertise met elkaar delen en gebruik maken van elkaars ervaring. Ook de samenwerking met (keten)partners en opdrachtgevers wordt in onze nieuwe aanpak verder versterkt. Meer voor minder Een andere belangrijke ontwikkeling is dat opdrachtgevers hun eisen steeds verder opschroeven en vaker vragen naar de effecten van onze behandeling en ondersteuning. Wij zien deze ontwikkeling op al onze werkterreinen; ook in het speciaal onderwijs. Daar komt nog bij dat door de stelselherzieningen ook het soort en het aantal opdrachtgevers zal veranderen. Denk bijvoorbeeld aan de verschuiving van Rijksoverheid naar gemeenten en van zorgkantoor naar zorgverzekeraar. Ook dan is het belangrijk om de kracht van de groep te benutten en onze kennis en kunde met elkaar te delen. Bovendien zullen we in de toekomst veel meer sturen op de aantoonbare effecten van onze behandelingen, ondersteuning en onderwijs naast productie. landelijk regionaal gemeentelijk Door stelselherzieningen veranderen het soort en het aantal opdrachtgevers 12 JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP
Wij geven onze opdrachtgevers daar in toenemende mate inzicht in en doen dat ook weer vanuit het sociaalparticipatief model, waarin wij onze brede kijk op cliënten en hun netwerk meenemen. Deze ontwikkelingen leiden niet tot verlies of vermindering van kwaliteit. Onder meer dankzij innovatie, samenwerken met universiteiten en hoge scholen en door nog slimmer en efficiënter met elkaar te werken staat Koraal Groep garant voor blijvende kwaliteit van haar ondersteuning. Onze nieuwe strategie in vogelvlucht Ons full service-concept is en blijft onze kracht; Wij richten ons nog meer op de zware en complexe doelgroep; Wij ondersteunen onze cliënten zo samenhangend mogelijk gedurende al hun levensfasen; Onze ondersteuning is waardevol én waardevast; We gaan nog intensiever samenwerken: tussen onze werkstichtingen en tussen werkstichtingen en externe partners. Koraal Groep ontwikkelt zich tot een dynamische en flexibele netwerkorganisatie; Voor een aantal specialistische activiteiten, zoals observatie en exploratieve behandeling aan kinderen met een verstandelijke beperking en met psychiatrische gedragsproblematiek, willen wij onze landelijke positie als (unieke) specialist continueren. 1.5 - Onze missie & visie De nieuwe strategie, zoals wij die in 2012 hebben geformuleerd, is richtinggevend. Samen met onze medewerkers gaan we er in 2013 concreet invulling aan geven. Begin 2013 wordt de vernieuwde strategie in de organisatie uitgerold en geïmplementeerd. Passend bij onze nieuwe strategie hebben wij in 2012 onze missie, visie en kernwaarden opnieuw geformuleerd. Missie Koraal Groep biedt integrale ondersteuning aan mensen met (complexe) beperkingen en/of belemmeringen die met een hulpvraag bij ons komen. Wij bieden onze ondersteuning gedurende alle momenten van hun leven en kijken ook naar het toekomstperspectief van onze cliënten. Koraal Groep gelooft dat iedereen met de juiste steun een menswaardig bestaan kan leiden en actief in de samenleving kan meedoen. Wij vinden het belangrijk dat mensen zichzelf kunnen ontwikkelen en dat doen vanuit hun eigen wensen en mogelijkheden. Naar elkaar luisteren en met elkaar in gesprek zijn, is daarbij van belang. Koraal Groep biedt deze ondersteuning zelf en met hulp van anderen. Wij vertrekken daarbij vanuit de cliënt én vanuit zijn netwerk van ouders, familie en vrienden. Koraal Groep is dé specialist als het gaat om zware en complexe ondersteuning. JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP 13
Visie In onze visie kijken wij naar cliënten, medewerkers en opdrachtgevers. Koraal Groep is voor al deze stakeholders een professionele, betrouwbare en transparante partner. Cliënt In onze visie staat het begrip betrokken centraal. Het staat voor mensgerichtheid en voor de menselijke maat. De wensen, kracht en mogelijkheden van de cliënt en zijn systeem (netwerk) zijn het vertrekpunt van onze ondersteuning. Medewerkers Onze medewerkers zetten zich dagelijks met hart en ziel in voor onze cliënten. Zij zorgen waar nodig voor rust en structuur en moedigen waar gewenst mensen aan zichzelf verder te ontwikkelen. Dat vraagt om vakmanschap, professionaliteit, intuïtie en durf. Koraal Groep geeft op haar beurt medewerkers de ruimte zichzelf te blijven ontwikkelen. Dat maakt werken bij Koraal Groep tot een plezierige uitdaging. Opdrachtgevers Voor opdrachtgevers is Koraal Groep een ideale partner. Wij zijn ambitieus in de overtuiging dat wie het ultieme nastreeft, het hoogst haalbare kan realiseren. Voor opdrachtgevers is Koraal Groep betrouwbaar. We kennen de vraag, maken waar wat we afspreken en doen wat we zeggen. We zijn daarin transparant en altijd gericht op het creëren van een maatschappelijke meerwaarde. Ook in de vernieuwde visie van Koraal Groep blijft de cliënt centraal staan 14 JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP
1.6 - Kernwaarden Betrokken is het overkoepelende begrip in de visie van Koraal Groep, maar écht betrokken zijn, vraagt om meer. Het vraagt van medewerkers: passie, professionaliteit, samenwerken en klantgerichtheid. Passie Ik werk vanuit mijn hart. Toegewijd en met genegenheid ga ik relaties met mensen aan, omdat ik vind dat zij ertoe doen. Juist complexe vraagstukken zijn voor mij een uitdaging. Samen Ik ben er. Ik werk samen met én voor mensen, met respect voor elkaars mogelijkheden. Ik doe dit vanuit een wederkerige relatie om samen invulling te geven aan het gewenste perspectief. Samen betekent voor mij echter ook samen met onze opdrachtgevers én met de collega s binnen Koraal Groep. Goede samenwerking met al onze partners is beslist een meerwaarde voor onze cliënten. Innovatie Goede ondersteuning bieden heeft voor mij alles te maken met ontwikkelen, mijn vak bijhouden en alert zijn op verbeteringen. Ik moet vasthoudend zijn, maar ook kunnen loslaten. Kritisch zijn en ruimte bieden, kansen zien en het lef hebben deze te benutten. Professionaliteit & vakmanschap Professionaliteit is voor mij iets vanzelfsprekends. Binnen Koraal Groep is iedereen goed en passend opgeleid. Als medewerker kan ik aan mijn ontwikkeling blijven werken. Ook dat is professionaliteit en het komt onze cliënten ten goede. Ik weet dat mijn collega s en ik altijd net dat beetje extra kunnen bieden. Klantgericht De dialoog met de klant en opdrachtgevers staat in mijn werk centraal. Ook voor de meest complexe levensvragen gaan wij in gesprek om, samen of met de hulp van anderen, een betekenisvol perspectief te formuleren. JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP 15
16 JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP
2 - Ontwikkelingen op al onze domeinen Koraal Groep is actief op verschillende domeinen: jeugdzorg, gehandicaptenzorg, speciaal onderwijs, arbeidstoeleiding en maatschappelijke opvang. Voor al deze domeinen was 2012 een spannend jaar; boordevol onzekerheden en ontwikkelingen. In dit hoofdstuk schetsen wij voor de verschillende sectoren de meest belangrijke ontwikkelingen. We kijken wat ze betekenen voor de betreffende werkstichting of werkstichtingen en voor Koraal Groep als concern. Dat we in 2012 niet stil hebben gezeten, blijkt uit een aantal best practices dat eveneens in dit hoofdstuk aan bod komt. 2.1 - Ontwikkelingen in de jeugdzorg In de jeugdzorg was in 2012 één thema dominant: de Transitie Jeugdzorg. Vanaf 2015 ligt de verantwoordelijkheid voor de uitvoering van alle zorg voor kinderen, jongeren en hun opvoeders bij gemeenten. Het idee daarachter is dat zorg dichterbij het kind en het gezin geregeld moet worden. Verder moet de stelselwijziging leiden tot meer eigen kracht voor zowel het kind als het gezin. Koraal Groep-stichtingen actief in de jeugdzorg Maashorst, Reek Aantal cliënten: 664 Aantal medewerkers: 129 De Hondsberg, Oisterwijk Aantal cliënten: 222 Aantal medewerkers: 231 De La Salle, Boxtel Aantal cliënten: 414 Aantal medewerkers: 329 Gastenhof, Maasbracht Aantal cliënten: 455 Aantal medewerkers: 312 JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP 17
De ontwikkelingen in de jeugdzorg hebben grote gevolgen voor Koraal Groep. De door de AWBZ bekostigde Orthopedagogisch Behandelcentra De La Salle en Gastenhof, het Observatiecentrum De Hondsberg en de provinciaal gefinancierde jeugdzorg van Maashorst krijgen te maken met andere stakeholders en de gemeente als inkoper van zorg. Voor instellingen als De Hondsberg met een landelijke functie als Observatiecentrum en voor Gastenhof en De La Salle die beiden ook een bovenregionale functie hebben, leidde de aangekondigde decentralisatie in 2012 tot veel onzekerheid. Relaties versterken en samenwerken Nieuwe opdrachtgevers vraagt om een investering in veel nieuwe relaties. In 2012 werden heel wat gemeenten bezocht en uitgenodigd voor een werkbezoek. Bij De La Salle bijvoorbeeld ontvingen de jongeren wethouders en gemeentelijke beleidsmedewerkers. Directeur Christel Bogers: Ze wilden zelf over hun problematiek vertellen. Dat ze vaak - ondanks alle pogingen - geen contact meer met hun ouders hebben en dat de steun die zij van De La Salle krijgen belangrijk voor ze is. Op dat moment, maar ook voor hun toekomst. Maashorst bezocht samen met collega-jeugdzorginstelling Oosterpoort in 2012 twintig gemeenten in de regio om wethouders en ambtenaren inzicht te geven in de vraag wat is jeugdzorg nou eigenlijk? En ook Gastenhof en De Hondsberg haalden hun relaties met gemeenten aan. Voor De Hondsberg is dat, zoals gezegd, redelijk nieuw. Annemiek van Latum, directeur De Hondsberg Werken aan een goede relatie Als de Transitie Jeugdzorg straks een feit is, krijgen we met veel meer opdrachtgevers te maken dan nu het geval is. Dan is het van belang dat je elkaar in een vroeg stadium leert kennen en met elkaar van gedachten wisselt over de ontwikkelingen die voor beide partijen nieuw en wellicht ook nog niet helemaal helder zijn. Samen met bestuurder Toine van den Broek bezocht ik in 2012 een groot aantal beleidsmedewerkers bij gemeentelijke en landelijke overheden. Daarnaast zijn beleidsmedewerkers van VWS en VNG bij De Hondsberg op werkbezoek geweest. Partnership is daarin van belang. Meedenken, meebewegen, maar ook duidelijk je visie en meerwaarde laten zien. Meerwaarde Allereerst is het van belang dat wethouders, gemeentelijke beleidsmakers en beslissers weten wie we zijn, wat we doen en waarom we dat doen, aldus Annemiek van Latum. De Hondsberg werkt landelijk en biedt specialistische zorg aan een beperkte groep kinderen die al een heel traject door hulpverlenersland hebben doorlopen, maar uiteindelijk thuis en/of op school helemaal >>> 18 JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP
vastlopen. Vaak hebben deze kinderen al op vijf of zes scholen gezeten. Ze zijn soms al een jaar thuis en hun ouders kunnen de situatie niet meer aan. Bij De Hondsberg wordt voor het eerst een integrale diagnose gesteld. Ouders horen dan eindelijk wat er met hun kind aan de hand is. Wij starten vervolgens met een zogenoemd exploratief traject waarbij we zorgvuldig uitzoeken welke behandeling bij het kind aanslaat. We doen dat samen met een team van interne specialisten. Wat je dan ziet is dat de ontwikkeling van het kind weer op gang komt. Stagnatie wordt groei en ontwikkeling. Ouders kunnen weer verder: met hun kind én met elkaar, want onderschat ook de impact van deze problematiek op een relatie niet. Dicht bij het kind Passend bij de ontwikkelingen en de nieuwe strategie van Koraal Groep heeft ook De Hondsberg in 2012 haar beleid herijkt. Annemiek van Latum: We hebben onder meer onze extramurale poot versterkt zodat wij nog meer kinderen in hun thuissituatie kunnen ondersteunen en begeleiden. Dat past bij de strategie van Koraal Groep waarbij de cliënt en zijn netwerk uitgangspunt zijn van onze ondersteuning. Het past ook bij de vraag van de overheid de zorg dicht bij het kind te organiseren en uit te gaan van de kracht van kind en gezin. Aantonen van maatschappelijke meerwaarde Een andere ontwikkeling die nauw met de transitie samenhangt, is de vraag van overheden naar de meerwaarde van behandeling, begeleiding, opvang en speciaal onderwijs. Met andere woorden: wordt het geld dat wij straks als gemeente geven zinvol besteed en kan een instelling de maatschappelijke baten zichtbaar maken? Passend bij deze vraag is het initiatief van Gastenhof en de gemeente Venlo. Ze hebben onderzocht hoe hun samenwerking in de toekomst het beste gestalte kan krijgen. Uitgangspunt was de financiering van Pension Roerzicht, dat maatschappelijke opvang, begeleiding, orthopedagogische behandeling en nazorg biedt aan jongeren die dakloos zijn of dreigen te worden (de zogenoemde zwerfjongeren). Het gaat daarbij ook om snelle crisisopvang en specialistische achterwacht, zodat snel zorg op maat, begeleiding en behandeling kan worden geboden. JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP 19
Arno van Bommel (clustermanager Gastenhof) & Bas van Schijndel, beleidsmedewerker Gemeente Venlo Business Case Maatschappelijke dienstverlening Arno van Bommel: Jarenlang waren we gewend met een goed inhoudelijk verhaal het belang van onze subsidieaanvraag te ondersteunen. De gemeente Venlo gaf in december 2011 aan dat ze daarnaast ook prijs stelde op een onderbouwing voor wat onze aanpak in maatschappelijk opzicht de gemeente en de samenleving oplevert. De vraag was of we ook cijfers hadden van de meerwaarde, de zogenaamde maatschappelijke baten. Samen met Ernst & Young en de gemeente Venlo hebben we een Maatschappelijke Business Case opgesteld, zodat er een vergelijking kan worden gemaakt tussen de reële kosten van Roerzicht en de potentiële maatschappelijke waarde. Bas van Schijndel (links) van de gemeente Venlo en Arno van Bommel van Gastenhof Zinvolle, productieve aanpak Ook voor de gemeente Venlo was dit een nieuw uitgangspunt. Bas van Schijndel: De overheidsfinanciën staan door nieuwe taken en bezuinigingen onder druk. Bij elke euro die besteed wordt is de vraag wat het de samenleving oplevert. Het gaat erom in politiek opzicht een keuze te maken. Waar >>> 20 JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP
liggen de prioriteiten op korte en langere termijn? Wat is de maatschappelijke relevantie? Het lastige van de opvang die vanuit de locatie Roerzicht wordt geboden, is dat het niet inzichtelijk is wat het precies oplevert. Het is een beetje de zelfkant van de samenleving, soms weinig zichtbaar, dan weer zo zichtbaar dat we bewust de andere kant opkijken. Wat ook speelt: de overheid beraadt zich op haar rol. Ze wil zich minder bemoeien met de uitvoering en, op gepaste afstand, meer faciliteren, kaders stellen en processen bewaken. Dat legt de uitvoering, de regie en de verantwoording vooral bij instellingen. Met die Maatschappelijke Business Case wordt aangetoond dat de aanpak van Roerzicht zinvol is en dat het de samenleving iets oplevert. Harde cijfers en aannames De Maatschappelijke Business Case begint met een omschrijving van de problematiek. Veel zwerfjongeren hebben een verleden met ernstige opgroei- en opvoedproblemen, verwaarlozing, geweld en misbruik. Zwerfjongeren verlaten vaak op hun 16e levensjaar de oorspronkelijke woonsituatie en zijn gemiddeld vijf jaar huisloos voordat zij in de maatschappelijke opvang belanden. Dit is een kritische fase die kan leiden tot schooluitval, delinquent gedrag, ondertoezichtstellingen, psychiatrische klachten, problematisch gebruik van alcohol en softdrugs en financiële problemen. Roerzicht doet daar iets aan. Arno van Bommel: Als je kwaliteit levert, dan moet je ook duidelijk kunnen maken wat het maatschappelijk rendement is. Dat uit zich concreet in positieve zaken als vermindering van schooluitval, verhoging van arbeidsparticipatie, het voorkomen van overlast en criminaliteit, minder zorgkosten en minder antisociaal gedrag. Natuurlijk zijn de cijfers die we presenteren niet spijkerhard. Er zit een aantal aannames in, bijvoorbeeld feiten gebaseerd op gesprekken met specialisten, op literatuur en landelijk onderzoek. Maar het is duidelijk dat Roerzicht de samenleving voordeel oplevert. Elke geïnvesteerde euro levert een rendement van ongeveer vier euro op. Het is vervolgens aan de gemeente Venlo om de cijfers tegen elkaar af te wegen en het maatschappelijke rendement om te zetten in structurele financiering. JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP 21
2.2 - Ontwikkelingen in het speciaal onderwijs De onheilsbrief van de minister van Onderwijs viel al in 2011 in de bus. Het kabinet had plannen om, tegelijk met de invoering van Passend Onderwijs, 300 miljoen op het speciaal onderwijs te bezuinigen. Bezuinigingen die een zware wissel zouden trekken op de twee onderwijsinstellingen van Koraal Groep: Saltho Onderwijs en Het Driespan. Voor beide werkstichtingen zou het betekenen dat er op een totaal van 45 miljoen ongeveer 9 miljoen moest worden bezuinigd. Vertaald in menskracht betekende dat 180 fte ofwel 250 medewerkers minder. Koraal Groep-stichtingen actief in onderwijs Het Driespan, Etten-Leur Aantal leerlingen: 1392 Aantal medewerkers: 384 Saltho Onderwijs, Boxtel Aantal leerlingen: 884 Aantal medewerkers: 216 Door de val van het kabinet werden de plannen halverwege 2012 teruggedraaid. Met de benoeming van een nieuw kabinet eind 2012 verschuift het accent en wordt de nadruk gelegd op van goed naar excellent onderwijs. Belangrijk thema is dan het verbeteren van de kwaliteit van het onderwijs. Onder andere door een betere begeleiding van startende docenten, bijscholing van bestaande docenten, terugdringen van het aantal onbevoegde docenten, meer praktijkonderwijs en hogere eisen aan lerarenopleiding. Vanaf 2017 komen er landelijk extra middelen beschikbaar op voorwaarde dat het lukt om de arbeidsvoorwaarden te moderniseren. Op basis van dit nieuwe regeerakkoord zou de indruk kunnen ontstaan dat voor het onderwijs meer geld beschikbaar is en de bezuinigingen aan deze sector voorbij gaan. Het tegendeel is waar. Vanaf 2014 ligt er voor alle sectoren in het onderwijs een bezuinigingsopgave en met ingang van 1 augustus van dat jaar worden de Regionale Expertise Centra opgeheven en de onderwijsmiddelen in de nabije toekomst verdeeld vanuit de samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs. 22 JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP
De geschetste ontwikkelingen hebben ertoe geleid dat de onderwijsorganisaties van Koraal Groep in 2012 voorbereidingen hebben getroffen om de bezuinigingen op te vangen. Onder meer door het instellen van een vacaturestop en door reorganisaties de scholen voor te bereiden op het nieuwe stelsel Passend Onderwijs. Parallel hieraan zijn beleidsplannen opgesteld om de bezuinigingen vorm en inhoud te geven, zowel financieel als organisatorisch en procesinhoudelijk. Stan Hofkes, algemeen directeur Saltho Onderwijs en Het Driespan Blijvende toegevoegde waarde van ons onderwijs Nadat in 2011 de bewuste brief van het ministerie kwam, hebben we niet stil gezeten. We waren al een tijd bezig met een organisatieverandering naar minder overhead, meer verantwoordelijkheid bij de medewerkers, meer flexibiliteit en efficiëntie. Onze visie is dat meer autonomie bij medewerkers leidt tot meer kwaliteit. Tegelijkertijd zorgen we dat de ondersteunende diensten in de toekomst zoveel mogelijk worden geleverd door andere werkstichtingen. Ook zijn we in 2012 gestart met het opzetten van een Mobiliteitscentrum. Medewerkers uit het onderwijs die boventallig worden, krijgen daardoor alle ondersteuning bij het vinden van een nieuwe passende baan; binnen Koraal Groep of daarbuiten. Een stukje extra solidariteit binnen Koraal Groep. Solidariteit én samenwerken! Meer generieke bezuinigingen In de loop van 2012, door de val van het toenmalige kabinet, werden de voorgenomen bezuinigingsplannen terug gedraaid. Dat neemt niet weg dat we rekening hielden en houden met een landelijke generieke korting van vijf procent op het speciaal onderwijs. Het is nog niet bekend hoe die over de verschillende sectoren verdeeld gaat worden, maar we gaan ervan uit dat het ook het onderwijs binnen Koraal Groep zal treffen. Mocht die vijf procent doorgaan dan betekent dat een korting van ongeveer twee miljoen. Een stuk minder dan de eerdere negen miljoen. Onderwijs met meerwaarde Ondanks alle ontwikkelingen is en blijft de onderwijstak van Koraal Groep stevig in zijn schoenen staan. Stan Hofkes: Cluster-4 scholen zijn er in soorten en maten. De scholen van Koraal Groep onderscheiden zich dankzij onze missie, visie en strategie: we werken actief aan intersectorale samenwerking binnen en buiten Koraal Groep en staan voor full service in dienstverlening. >>> JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP 23
Hierdoor krijgen meer jongeren kansen op een goede plek in het werkproces. Binnen Koraal Groep werken onderwijs en arbeidstoeleiding, via onze eigen werkstichting Sterk in Werk, nauw samen en op de scholen is sprake van een 1-kind, 1-plan benadering. Concreet: we bieden ondersteunende programma s voor kind en ouders geïntegreerd aan. Zowel de school als de jeugdzorginstelling hanteren dus hetzelfde plan. Onze werkwijze biedt kansen en mogelijkheden om ook onder het stelsel Passend Onderwijs de succeskansen voor leerlingen met een gedragsmatige beperking te vergroten. Nieuwe kansen liggen ook in de vele nieuwe contacten met reguliere scholen. Leerlingen krijgen daardoor bijvoorbeeld de mogelijkheid deel te nemen aan landelijke examens. Door deze contacten vindt er ook een uitwisseling van kennis en expertise plaats. Het speciale én het reguliere onderwijs kunnen elkaar adviseren en ondersteunen. Dat werkt wat ons betreft nu al! 2.3 - Ontwikkelingen in de gehandicaptenzorg Bruggen slaan is het motto van het regeerakkoord dat op 29 oktober 2012 tussen PvdA en VVD is gesloten. Dit akkoord bevat plannen die grote gevolgen kunnen hebben voor de drie VG-instellingen van Koraal Groep: Maasveld, Op de Bies en St. Anna. Bruggen slaan zou dan ook het motto kunnen zijn van de werkgroep Strategiebeleid WMO die in 2012 in het leven is geroepen. De directeuren van Maasveld, Op de Bies en St. Anna hebben samen met bestuurder Toine van den Broek, de financiële afdeling en de afdeling vastgoed aan tafel gezeten om de ontwikkelingen voor de VG in kaart te brengen. Koraal Groep-stichtingen actief in de gehandicaptenzorg St. Anna, Heel Aantal cliënten: 406 Aantal medewerkers: 382 Op de Bies, Landgraaf Aantal cliënten: 465 Aantal medewerkers: 424 Maasveld, Maastricht Aantal cliënten: 383 Aantal medewerkers: 390 24 JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP
Neem de cliënten met de lichtere zorgzwaartepakketten (ZZP), VG 1 tot en met 4. Als het regeerakkoord wordt uitgevoerd, vallen deze cliënten straks buiten de intramurale zorg. Van de 1000 bewoners die nu nog bij onze drie werkstichtingen wonen, horen ongeveer 250 tot die categorie. In maart 2013 is door het Ministerie VWS echter aangekondigd dat mensen die nu in een instelling verblijven daar kunnen blijven wonen. De inschatting is dan ook dat op korte termijn de gevolgen van extramuralisering nog beperkt zullen zijn. Vanaf 2015/2016 zal naar verwachting de cliëntpopulatie langzaam afnemen. Wat betekenen deze ontwikkelingen voor de drie werkstichtingen en voor Koraal Groep en hoe bereiden ze zich voor? Toke Piket, directeur St. Anna Verbinden & samenwerken We verwachten dat deze ontwikkelingen uiteindelijk zullen leiden tot krimp, met alle gevolgen van dien. In de werkgroep Strategiebeleid WMO hebben we gezamenlijk een PEST-analyse gemaakt en de omgevingsontwikkelingen in kaart gebracht. Dat leverde een goed beeld op van de ontwikkelingen die op ons afkomen en van de koers die wij gaan varen. Dat is waardevolle informatie voor de financiële bedrijfsvoering, voor het vastgoedbeleid en het geeft ook antwoord op vragen als: hoe en op welke onderdelen kunnen we het beste de samenwerking zoeken? Dat laatste is belangrijk. Wij zijn ervan overtuigd dat wij de krimp kunnen beperken als wij als VG-instellingen nog intensiever gaan samenwerken. Met elkaar en met ketenpartners in de omgeving. Als voorbeeld noemt Toke Piket de samenwerking van St. Anna met de externe partners Rubicon (jeugdzorg), Stichting MEE en de William Schrikker Groep in het project Ouder Kind Zorg dat in 2012 is gestart. Waardevaste zorg De essentie van dit project is dat St. Anna ouders met een beperking steun en structuur biedt bij het opvoeden van hun vaak niet beperkte kind. Ouders met een beperking hebben moeite met het opvoeden van hun kind of kinderen. Dat kan leiden tot ontwikkelingsachterstanden bij het kind. Een goed netwerk rond ouders en kind is dan belangrijk om het kind een goede ontwikkeling te laten doormaken. St. Anna biedt deze gezinnen ondersteuning in de vorm van ambulante >>> JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP 25
begeleiding. Daarbij verplaatsen wij ouders en kind niet naar St. Anna. Nee, wij bieden onze zorg juist in hun eigen huis en in hun eigen omgeving. Dat past bij de maatschappelijke ontwikkeling dat wij de zorg dichter bij de mensen moeten brengen. De vraag naar deze ondersteuning is vanaf de start van het project groot. Toke Piket: De gezinnen komen via de verwijzers, zoals huisartsen, Rubicon en de William Schrikker Groep met St. Anna in contact. In 2012 hebben we op deze manier 22 cliënten adequate ondersteuning kunnen bieden. Ook dankzij onze samenwerking met andere deskundige partners, zoals bijvoorbeeld met Mondriaan Zorggroep. Een aantal van onze cliënten heeft naast een licht verstandelijke beperking ook problemen met alcohol of drugs. Mondriaan heeft expertise op dat terrein; St. Anna op het gebied van beperkingen. Als je deze kennis en kunde deelt, heeft dat duidelijke meerwaarde voor cliënten. Voor nu én voor de toekomst. In onze nieuwe Koraal Groep strategie heet dat waardevaste zorg, waarbij de blijvende waarde van onze ondersteuning uitgangspunt is. Anders werken Ook Maasveld en Op de Bies hebben in 2012 niet stil gezeten. Zo is vooruitlopend op ontwikkelingen gekeken naar een nog efficiëntere manier van werken, zonder dat daarbij de kwaliteit van zorg in het geding komt. Bij Op de Bies heeft een organisatieomslag plaatsgevonden waarbij twee functies werden samen gevoegd tot één. Theo Verhappen, directeur: We zijn klein begonnen: bij één woning waar 17 cliënten wonen in de leeftijd van 25 tot 40 jaar en waar 20 medewerkers werkzaam zijn. Van oudsher kennen wij medewerkers die puur op de groepen werken en dus vooral met zorg en verzorgen bezig zijn én medewerkers die bij de dagbesteding werken. In 2012 hebben wij deze functies gecombineerd in één functie en worden alle werkzaamheden door alle medewerkers uitgevoerd. De resultaten zijn veelbelovend: we werken efficiënter, maar wat belangrijker is: in de nieuwe opzet staan nadrukkelijk de bewoners centraal en is er meer aandacht voor hun individuele wensen. 26 JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP
2.4 - Ontwikkelingen bij onze sector arbeid Sterk in Werk helpt jongeren en jong volwassenen die leerproblemen, gedragsproblemen en/of een ontwikkelingsachterstand hebben bij het krijgen van een passende plek op de arbeidsmarkt. Het doel van Sterk in Werk is voor iedere cliënt de best passende werkplek te vinden. Een werkplek die hem of haar de mogelijkheid geeft om volwaardig mee te doen aan het arbeidsproces. De werkstichting heeft verschillende locaties, verspreid over Noord-Brabant, Limburg en Zeeland. Sterk in Werk, actief in de sector arbeid Sterk in Werk, Boxtel Aantal cliënten: 60 Aantal medewerkers: 57 Net als de andere onderdelen van Koraal Groep heeft ook Sterk in Werk te maken met een veranderende omgeving. Er is bezuinigd op jobcoaching, een instrument dat belangrijk is voor het behoud van werk voor cliënten. Zowel het tarief als de mate van inzet zijn gekrompen. Dat heeft gevolgen voor de continuïteit. Daarnaast zijn opdrachtgevers überhaupt terughoudend om te investeren in jongeren die een grote afstand tot de arbeidsmarkt hebben en tot de zogenoemde zware doelgroepen horen. Ze doen een appèl op de eigen regie. Een streven dat nog niet voor alle groepen haalbaar is. Ook de stelselwijzigingen in zorg en onderwijs en de bijkomende bezuinigingsopgaven raken de activiteiten van Sterk in Werk. De nieuwe Participatiewet die met ingang van 2014 in werking moet treden, voegt drie bestaande regelingen samen, inclusief het bijbehorende budget: de Wet sociale werkvoorziening (Wsw), de Wajong en de Wet werk en bijstand (Wwb). Daarnaast heeft de economische crisis zijn weerslag op de onderkant van de arbeidsmarkt en dus ook voor de doelgroepen van Sterk in Werk. Voor wat betreft het budget nog het volgende: het overgrote deel van de middelen die met de Participatiewet meekomen naar de gemeenten is al gereserveerd voor verplichtingen richting de sociale werkvoorziening. Hierdoor is er dus veel minder budget beschikbaar voor de toeleiding naar werk voor de Wajong doelgroep; de cliënten van Sterk in Werk. JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP 27
Paul van Alphen, directeur Sterk in Werk Geen roetzwart plaatje! De nadruk op de eigen regie, grotere eigen verantwoordelijkheid, meer gebruik maken van je eigen netwerk. Stuk voor stuk maatschappelijke ontwikkelingen die wij ook terug zien binnen ons eigen werkveld. De overheid heeft in 2012 minder geld beschikbaar gesteld voor integratie op de arbeidsmarkt, tarieven zijn verkort... kortom: op arbeidsintegratie is én wordt fors bezuinigd en dat heeft gevolgen voor Sterk in Werk, voor onze cliënten en voor onze medewerkers. Er is minder tijd per cliënt, er zijn minder middelen beschikbaar om jongeren naar een baan of werkplek toe te leiden én er zijn minder middelen beschikbaar om ze daar ook daadwerkelijk te houden. De kwaliteit van onze jobcoaching komt verder onder druk te staan omdat we steeds meer met flexibele arbeidskrachten moeten werken. Tel daar de economische crisis, de groeiende werkloosheid en het feit dat onze opdrachtgevers zoals gemeenten en UWV in 2012 minder opdrachten verleenden bij op, dan zou ik met recht een roetzwart plaatje kunnen schetsen. Strijdbaar en creatief Toch blijft Van Alphen optimistisch. Dat heeft alles te maken met onze cliënten. In een cliënttevredenheidsonderzoek lieten zij weten erg tevreden te zijn over onze aanpak en over onze kwaliteit van ondersteuning. Er was één minpuntje... er werd nogal eens gewisseld van jobcoach. Zo ondervinden de jongeren aan den lijve de gevolgen van de bezuinigingen! Die tevredenheid en het feit dat je iets voor deze jonge mensen wilt bereiken, houdt ons strijdbaar! Sterk in Werk is van oudsher dan ook een organisatie van doeners die graag de handen uit de mouwen steken en niet bij de pakken gaan neerzitten. Paul van Alphen: We hebben een kleine 1000 jonge mensen in onze kaartenbak zitten waar we iets voor moeten en willen doen. Van dagbesteding tot een reïntegratietraject. Dan moet je niet gaan zitten somberen, maar creatief zijn met de middelen die je nog wel hebt. We hebben het geluk dat we veel kennis hebben van en ervaring met de zogenoemde zware doelgroepen. Die zaten al bij Sterk in Werk en ik verwacht dat hun aantal in de toekomst groeit. Je ziet dat gemeenten zelf de lichtere doelgroep begeleiden. Ze willen de doelgroep Jong en lastig aan de specialist geven waarbij het vaak jongeren zijn die overlast geven in hun omgeving. >>> 28 JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP
Samenwerken Van Alphen geeft aan dat in 2012 ook sterk is ingezet op interne samenwerking. Een belangrijke partner is Koraal Groep Onderwijs; Saltho Onderwijs en Het Driespan. Paul van Alphen: In deze samenwerking ligt de core business en de oorsprong van ons werk én van de full service filosofie van Koraal Groep. Op ons terrein in Boxtel bieden we zorg, onderwijs en arbeidstoeleiding op één plek. In 2012 hebben wij onze samenwerking extra bezegeld en vastgelegd dat de leerrichtingarbeid en de dagbesteding ondersteund worden door Sterk in Werk. Realistische doelen Daarnaast is ook het facilitair bedrijf van Koraal Groep, RIF FM, een belangrijke partner voor Sterk in Werk. Meer participatie van cliënten op de werkvloer was en is een van de speerpunten van RIF FM. We hebben een omgeving - de zorg - waar we jongeren kunnen inzetten, zegt Paul van Alphen. Van vrijwilligerswerk en stage tot en met een arbeidscontract. Bovendien hebben we samen in 2012 realistische doelen voor 2013 en later gesteld. Daar is een aantal mooie projecten uit voortgekomen en operationeel gemaakt. Het leerwerkbedrijf IVITO Groen bijvoorbeeld. RIF FM zorgt voor het werk bij de verschillende locaties binnen Koraal Groep; wij zorgen voor jongeren die in de groenvoorziening kunnen en willen werken én voor de professionele ondersteuning. Professioneel in het begeleiden van de jongeren en in het vakkundig uitvoeren van het hovenierswerk. Verder zijn er ook projecten in de horeca, bijvoorbeeld in het restaurant van Koraal Groep in Sittard. Van Alphen besluit: Belangrijk in al onze projecten is de samenwerking met het passend onderwijs van Koraal Groep. Daar zit een groot deel van de jongeren die werk zoekt en zelf moeilijk een baan kan vinden. Op die manier maken we samen de cirkel rond en bieden wij met z n allen - school, facilitair bedrijf en Sterk in Werk - full service voor onze jongeren. JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP 29
30 JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP
3 - Strategie... meer dan het uitzetten van een nieuwe koers Het ontwikkelen van een nieuwe strategie is meer dan alleen anticiperen op ontwikkelingen en het bepalen van een nieuwe koers. Het betekent ook dat we opnieuw gaan kijken naar ons sociaal én naar ons vastgoedbeleid. Wat betekent de nieuwe strategie voor medewerkers? Hoe kijken we naar werkgever- en werknemerschap? Welke invloed heeft onze nieuwe koers op het toekomstige vastgoedbeleid? Uitgangspunt zijn ook daarbij onze cliënten, onze leerlingen, hun omgeving en onze medewerkers. Goede zorg, ondersteuning en onderwijs begint aan de basis. Dat zijn allereerst goed opgeleide en gepassioneerde medewerkers én huisvesting waar mensen zich prettig en veilig voelen. 3.1 - Vernieuwd & vernieuwend Sociaal Beleid Koraal Groep is een goede werkgever. Via ons sociaal beleid dragen wij bij aan een grotere tevredenheid en betrokkenheid van onze medewerkers. Met de nieuwe strategie als basis heeft de afdeling Sociale Zaken in 2012 een nieuwe visie ontwikkeld op sociaal beleid. In die visie staan goed werkgeverschap én goed werknemerschap centraal. Daarbij horen vier pijlers waarin wij aangeven hoe wij daar als organisatie invulling aan geven en wat wij van medewerkers verwachten. Ronald Counet, manager Sociale Zaken De pijlers van ons strategisch sociaal beleid Wij vinden het belangrijk dat onze medewerkers altijd voldoende competent en bekwaam zijn voor het werk dat zij doen. Dat betekent concreet dat wij als werkgever investeren in scholing en ontwikkeling; één van dé zaken die volgens ons horen bij goed werkgeverschap. Vandaar dat wij medewerkers aanmoedigen en faciliteren om aan hun eigen employability te werken. Dit kan zijn door opleiding, vorming en training, maar ook door mobiliteit, flexibiliteit en door het proactief zoeken naar andere uitdagingen binnen Koraal Groep. Volwassen arbeidsrelatie De tweede pijler heeft alles te maken met de volwassen arbeidsrelatie. Ronald Counet: De strikt hiërarchische relatie ruilen we in voor een meer sociale arbeidsrelatie van opdrachtgever en opdrachtnemer. Op basis van een grondhouding van gelijkwaardigheid en vertrouwen maken leiding en medewerker afspraken over de inhoud van het werk, de voorwaarden en omstandigheden waaronder dit werk plaatsvindt en over groeimogelijkheden. Koraal Groep en medewerker trekken samen op en vullen ieder vanuit een eigen verantwoordelijkheid hun rol in, steeds gericht op het welbevinden van onze cliënten en gericht op duurzame inzetbaarheid. >>> JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP 31
Duurzame inzetbaarheid Medewerkers mogen verwachten dat zij gezond, gemotiveerd en competent de eindstreep van hun carrière halen. Dat is de filosofie achter deze derde pijler. Ronald Counet: Koraal Groep investeert in gezondheid en in inzetbaarheid. Wij vragen van onze medewerkers hetzelfde te doen. Duurzame inzetbaarheid betekent daarnaast óók dat wij oog hebben voor de levensfase waarin een medewerker zich bevindt, de rol die hij of zij mogelijk als mantelzorger vervult en voor de daarbij behorende specifieke wensen en behoeften. Eigen verantwoordelijkheid Tot slot de eigen verantwoordelijkheid. Wij vragen van onze medewerkers te investeren in hun loopbaan en hun gezondheid. Concreet: beschouw jezelf als je eigen bedrijf of als ZZP-er die aantrekkelijk moet blijven voor Koraal Groep én voor de arbeidsmarkt daarbuiten. Wij stimuleren medewerkers in zichzelf te blijven investeren, zorg te dragen voor hun eigen inzetbaarheid, leiding te geven aan hun eigen werk- en leerproces, informatie te halen en zelf de balans tussen werk en privé te bevorderen. Samen aan de slag Geheel in lijn met de kernwaarden uit onze vernieuwde strategie is de ontwikkeling van ons nieuwe sociaal beleid ontstaan uit samenwerking. In 2012 hebben hoofden Personeel & Organisatie, de afdeling Sociale Zaken, directeuren van werkstichtingen en de Raad van Bestuur samen het fundament gelegd voor het nieuwe strategisch sociaal beleid van Koraal Groep. Medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) Koraal Groep heeft in het verleden diverse keren een MTO uitgevoerd. Deze MTO s werden gehouden op basis van gestandaardiseerde vragenlijst, variërend van vragen over leiderschap tot werkinhoud, werkrelaties, ontwikkelmogelijkheden en arbeidsvoorwaarden. Deze manier van onderzoeken had twee nadelen: medewerkers beantwoordden die vragen anoniem en de response was laag. Bovendien was het lastig om op basis van de uitkomsten verbeteringen in de praktijk door te voeren en een appèl op medewerkers te doen. Het nieuwe MTO is ingevoerd in 2012 en naar het niveau van de werkvloer gebracht. Het heeft het karakter van action research en tot doel de beïnvloeding van tevredenheid op de werkvloer te vergroten. Mooi is bovendien dat het is gekoppeld aan de organisatieontwikkeling. Verbeterpunten leiden immers tot acties en die leiden weer tot verbeteringen direct op de werkvloer. 32 JAARVERSLAG 2012 KORAAL GROEP