Auteur VO-content Laatst gewijzigd 23 March 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/73796 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein is hét onderwijsplatform waar je leermiddelen zoekt, vergelijkt, maakt en deelt. Stel zo voor iedere onderwijssituatie de optimale leermiddelenmix samen.
Inhoudsopgave Inleiding Thema Leerdoelen Werkplan Opdrachten Vraag en aanbod Vraag naar arbeid Aanbod van arbeid Soorten werk Eindopdracht Vooraf Stap 1 Stap 2 Begrippenlijst Arbeidsmarkt Diagnostische toets Arbeidsmarkt Examentraining vmbo-kgt34 Over dit lesmateriaal Pagina 1
Inleiding Thema Arbeidsmarkt Je hebt in de krant of op internet vast al wel eens een personeelsadvertentie gezien. Of jij later gemakkelijk een baan vindt die je graag wilt hebben, hangt van veel factoren af. Zijn er veel banen beschikbaar? Zijn er veel mensen die solliciteren op dezelfde baan? Heb je de juiste opleiding? Ben je bereid op onregelmatige tijden te werken? Wil je een voltijdbaan of een deeltijdbaan? Of wil je juist als vrijwilliger aan de slag? De eindopdracht van dit thema heeft als titel 'Personeelsadvertenties'. Je gaat in de krant, in tijdschriften en op internet op zoek naar personeelsadvertenties. Met die personeelsadvertenties maak je vier A4-posters. Op iedere poster komen personeelsadvertenties uit één van de volgende sectoren: zorg en welzijn, techniek, economie en landbouw Je sluit het thema af met een diagnostische toets. De toets bestaat uit een aantal meerkeuzevragen. Je moet 80% van de vragen goed beantwoorden om een voldoende te scoren voor de toets. Leerdoelen Pagina 2
Aan het eind van het thema moet je: het begrip arbeidsmarkt kennen en weten wanneer je spreekt van een ruime arbeidsmarkt en van een krappe arbeidsmarkt. weten dat de totale vraag naar arbeid de werkgelegenheid bepaalt. weten dat het totale aanbod van arbeid gelijk is aan de beroepsbevolking. weten dat je werk op verschillende manieren kunt indelen, bijvoorbeeld in geschoold en ongeschoold werk en in betaald en onbetaald werk. weten wat, als het gaat om werken, wordt bedoeld met de informele sector. Werkplan Het thema Arbeidsmarkt bestaat uit een inleiding, vier opdrachten, een afsluitende opdracht, een begrippenlijst en een diagnostische toets. Het is belangrijk dat je goed bijhoudt wat je gedaan hebt. Om je hierbij te helpen is er een werkplan Pagina 3
gemaakt. Op dat werkplan kun je bijhouden welke onderdelen je al gedaan hebt. Download hier het Werkplan Arbeidsmarkt Pagina 4
Opdrachten Vraag en aanbod In de eerste opdracht van dit thema kijk je naar de vraag naar arbeid en het aanbod van arbeid op de arbeidsmarkt. Klik op de link om de opdracht te openen: > Vraag en aanbod Vraag naar arbeid In de tweede opdracht van dit thema wordt de vraag naar arbeid nader bekeken. Je kijkt welke factoren de vraag naar arbeid bepalen. Pagina 5
Klik op de link om de opdracht te openen: > Vraag naar arbeid Aanbod van arbeid De derde opdracht heet 'Aanbod van arbeid'. Je bestudeert welke factoren het aanbod van arbeid beïnvloeden. Klik op de link om de opdracht te openen: > Aanbod van arbeid Soorten werk In de vierde opdracht van dit thema staan verschillende soorten werk centraal: betaald en onbetaald werk, wit en zwart werk, geschoold en ongeschoold werk, etc. Pagina 6
Je leert ook de begrippen formele sector en de informele sector kennen. Klik op de link om de opdracht te openen: > Soorten werk Pagina 7
Eindopdracht Vooraf Bekijk de volgende twee personeelsadvertenties. Welke advertentie spreekt jou het meeste aan? Zeg ook waarom. In de bovenbouw van het VMBO heb je vier sectoren: Economie, Landbouw, Techniek of Zorg en Welzijn. In welke sector zit jij? Past één van de advertenties hierboven bij de sector die jij hebt gekozen? Je gaat het thema 'Arbeidsmarkt' afsluiten. Je zoekt minimaal vier personeelsadvertenties. Voor iedere sector minstens één. Met die advertenties maak je vier A4-posters. Beoordeling De vier A4-posters worden beoordeeld door de docent. De docent let op: de inhoud: heb je per sector een poster gemaakt? de inhoud: passen de advertenties goed bij de sectoren? de netheid: zijn de posters met zorg gemaakt? Werkwijze Pagina 8
Deze opdracht doe je samen met een klasgenoot. Voor de opdracht heb je twee uur de tijd. Stap 1 Vier sectoren Binnen het VMBO zijn er vier sectoren: Techniek Zorg en Welzijn Economie Landbouw Hieronder zie je een aantal begrippen. Geef per begrip aan bij welke sector het begrip volgens jou het beste past. administratie uiterlijke verzorging handel en verkoop dierenverzorging elektrotechniek dienstverlening en veiligheid transport en logistiek natuurlijke omgeving mode en commercie metaaltechniek veeteelt consumptie Vergelijk jouw keuzes met de keuzes van een klasgenoot. Bespreek eventuele verschillen. Stap 2 Pagina 9
Eindproduct Werk samen met een klasgenoot. Ga in de krant, in tijdschriften en op internet op zoek naar personeelsadvertenties. Geef per advertentie aan bij welke sector de advertentie het beste past. Zorg dat jullie per sector minimaal twee advertenties hebben. Maak met de advertenties vier A4-posters. Geef alle vier de posters een duidelijke titel. Kleed de posters eventueel aan met passende afbeeldingen. Dat kunnen mensen zijn die het beroep uitoefenen of bedrijven waar het beroep uitgeoefend wordt. Klaar? Laat de vier A4-posters beoordelen door ce docent. Pagina 10
Begrippenlijst Arbeidsmarkt aanbod van arbeid het aantal mensen met een baan en het aantal werkzoekenden. ruime arbeidsmarkt het aanbod van arbeid is groter dan de vraag naar arbeid. vraag naar arbeid het totaal aantal banen: bezette banen plus vacatures. krappe (gespannen) arbeidsmarkt de vraag naar arbeid is groter dan het aanbod van arbeid. arbeidsmarkt vraag naar en aanbod van arbeid. Centrum voor Werk en Inkomen (CWI) probeert werknemers en werkzoekenden met elkaar in contact te brengen. het CWI is een niet-commercieel bedrijf; het bedrijf hoeft geen winst te maken. deelmarkt kosten die een ondernemer ook maakt als hij geen goederen of diensten produceert. uitzendbureau probeert mensen die werk zoeken in contact te brengen met bedrijven die personeel zoeken. Een uitzendbureau is wel commercieel. werkgelegenheid de totale vraag naar arbeid. vrijwilligerswerk onbetaald werk buitenshuis. beroepsgeschikte bevolking alle personen tussen de 16 en 67 jaar. formele sector werk waarbij over het inkomen belasting wordt betaald. beroepsbevolking alle personen tussen de 16 en 67 jaar die minstens 12 uur per week willen en kunnen werken. informele sector onbetaald werk of werk waarbij over het inkomen geen belasting wordt betaald. baanmobiliteit de producten die een ondernemer verkoopt. zwartwerken betaald werken zonder belasting te betalen. Pagina 11
Diagnostische toets Arbeidsmarkt Het thema 'Arbeidsmarkt' sluit je af met een diagnostische toets. De toets bestaat uit een aantal meerkeuzevragen. Aan de eind van de toets zie je je score. Bij een score van meer dan 80% heb je een voldoende. Aan het eind van je toets kun je van de vragen die je fout had, zien wat het goede antwoord was. Succes. Arbeidsmarkt kn.nu/ls79o 1 De vraag naar arbeid is... a. het totaal aantal banen b. het aantal niet bezette banen c. het aantal mensen dat een baan wil hebben 2 Het aanbod van arbeid is... a. het totaal aantal banen b. het aantal niet bezette banen c. het aantal mensen dat een baan wil hebben 3 Pagina 12
Vragers naar arbeid zijn... a. bedrijven en de overheid b. werknemers en werkzoekenden 4 Als op de vraag naar arbeid groter is dan het aanbod van arbeid spreek je van een... a. ruime arbeidsmarkt b. krappe arbeidsmarkt 5 Welke 'eigenschappen' passen bij een krappe arbeidsmarkt? Meerdere antwoorden mogelijk. a. aanbod groter dan de vraag. b. werkgevers hebben weinig keus. c. werknemers kunnen gemakkelijk een baan vinden. d. lonen zullen eerder dalen dan stijgen. 6 Waar of niet waar? Het Werkbedrijf van het UWV is een commerciëel bemiddellingsbureau tussen aanbieders van arbeid en vragers van arbeid. a. waar b. niet waar 7 De werkgelegenheid is... a. het aantal mensen met een baan. b. het aantal vacatures. c. het aantal mensen met een baan + het aantal vacatures. 8 In een steenfabriek worden per week 120.000 stenen geproduceerd. In de fabriek werken de werknemers allemaal 40 uur per week. De arbeidsproductiviteit per werknemer per uur is 100 stenen. Bereken de vraag naar arbeid in de steenfabriek. Pagina 13
a. 10 werknemer b. 25 werknemers c. 30 werknemers d. 40 werknemers 9 John Versteeg is 34 jaar oud en heeft een eigen bedrijf. Ellie Versteeg is 32 jaar en werkt bij de gemeente. Behoren John en Ellie tot de beroepsbevolking? a. John en Ellie behoren beide tot de beroepsbevolking. b. John behoort wel tot beroepsbevolking, Ellie niet. c. John behoort niet tot beroepsbevolking, Ellie wel. d. John en Ellie behoren beide niet tot beroepsbevolking. 10 Bekijk de ontwikkelingen. Welke ontwikkelingen ledien tot een toename van het aanbod van arbeid? Meerdere antwoorden mogelijk. a. het aantal immigranten neemt toe. b. het aantal herintreders neemt toe. c. de leeftijd waarop mensen met pensioen gaat stijgt. d. de leertijd waarop jongeren mogen gaan werken wordt verhoogd. e. het aantal mensen dat van baan verandert stijgt. 11 Werk kun je onderverdelen in werk in de formele sector en werk in de informele sector. Wat zijn voorbeelden van werk in de informele sector. a. werk in eigen huishouding b. zwartwerken c. vrijwilligerswerk d. werken bij de gemeente e. werken in de bouw 12 Kies het juiste antwoord. Als je zwart werkt, is... a. je nettoloon hoger dan je brutoloon b. je nettoloon gelijk aan je brutoloon c. je nettoloon lager dan je brutoloon Pagina 14
Examentraining vmbo-kgt34 Examentraining Op deze en de volgende pagina's vind je een aantal examenvragen uit examens van vorige jaren. De vragen sluiten zo goed mogelijk aan bij het thema dat je net afgerond hebt. Het zal echter ook wel voorkomen dat je kennis nodig hebt die niet in het thema behandeld is. Gebruik dan je gezonde verstand. VMBO KGT 2012-1 Vraag 12 VMBO KGT 2012-1 Vraag 13 VMBO KGT 2012-1 Vraag 38 VMBO KGT 2012-1 Vraag 44 Pagina 15
Over dit lesmateriaal Colofon Het thema 'Arbeidsmarkt' is ontwikkeld door auteurs en medewerkers van StudioVO. Fair Use In de Stercollecties van StudioVO wordt gebruik gemaakt van beeld- en filmmateriaal dat beschikbaar is op internet. Bij het gebruik zijn we uitgegaan van fair use. Meer informatie: Fair use Mocht u vragen/opmerkingen hebben, neem dan contact op via de helpdesk VO-content. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 23 March 2016 om 10:10 Licentie Dit lesmateriaal is gepubliceerd onder de Creative Commons Naamsvermelding 3.0 Nederlands licentie. Dit houdt in dat je onder de voorwaarde van naamsvermelding vrij bent om: het werk te delen - te kopiëren, te verspreiden en door te geven via elk medium of bestandsformaat het werk te bewerken - te remixen, te veranderen en afgeleide werken te maken voor alle doeleinden, inclusief commerciële doeleinden. Meer informatie over de CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Aanvullende informatie over dit lesmateriaal Van dit lesmateriaal is de volgende aanvullende informatie beschikbaar: Leerniveau VMBO kaderberoepsgerichte leerweg, 4; Leerinhoud en doelen Arbeid, productie en bedrijfsleven; Economie; Eindgebruiker leerling/student Moeilijkheidsgraad gemiddeld Studiebelasting 11 uur en 25 minuten Pagina 16