T H E M A BUSINESS NATIONAAL Een aantal van de belangrijkste IT-ontwikkelingen van de laatste vijftien jaar zijn wireless lan, java en bluetooth. Alle drie zijn ze ontsproten uit de hoofden van Nederlandse ingenieurs. We hebben in ons land dus goede opleidingen op het gebied van IT, stelt prof. dr. ir. Han Gerrits. Volgens hem doet Nederland het qua innovatie dan ook niet slecht. Onze thuismarkt is echter te klein om een rol van betekenis te kunnen spelen in een industrie die een wereldwijd karakter heeft. MKB moet inhaalslag maken BELANG IT NOG ALTIJD ONDERSCHAT Han Gerrits is hoogleraar Technologie en Innovatie aan de Economische Faculteit van de Vrije Universiteit Amsterdam. Hij is een autoriteit op het gebied van Organisatie en Informatietechnologie en spreekt regelmatig op vakcongressen. Behalve hoogleraar is hij directeur van adviesbureau Innovation Factory. Wij helpen bedrijven om innovatiever te worden, zegt Gerrits. Dat wil zeggen dat wij adviseren bij het inrichten van innovatieprocessen en het formuleren van een innovatiestrategie. We zetten in organisaties ideeënmanagement op poten, helpen bij het bedenken van nieuwe ideeën en het vastleggen ervan. Daarbij bieden we een aantal softwarematige tools aan om dat proces te ondersteunen. Bij de organisatie van innovatie speelt IT immers een zeer belangrijke rol. Onze klanten zijn vooral dienstverleners, zoals TPG, KLM, Reed business information en Talpa. Bij hen is IT een van de belangrijkste aanjagers van innovatie. In dienstverlening gaat het vaak om het beheren en bewerken van data en is de communicatie tussen klant en leveranciers een key issue. Een goed voorbeeld waar dit soort door IT gestuurde innovatieprocessen toe kan leiden en waardoor een branche enorm kan veranderen, is internetbankieren. Software as Service Volgens Gerrits zijn er enkele trends op IT-gebied die een duidelijke impact hebben op de bedrijfsvoering in het middenen kleinbedrijf. Het centrale voordeel is vooral kostenbesparing. Je ziet nu dat steeds meer internettoepassingen worden ingezet. Internet is niet meer de hype van vijf jaar geleden, het gebruik is nu een stuk serieuzer. Toch valt er nog heel wat te leren en te ontwikkelen. Het aardige is dat steeds weer nieuwe toepassingen worden bedacht, die op hun beurt ook weer leiden tot nieuwe ontwikkelingen. Op dit moment is het toepassingsgebied nog oneindig. Een goed BUSINESS Nationaal Landelijk katern van de regionale zakenmagazines Postbus 14101, 3508 SE Utrecht, Mecklenburglaan 16, 3581 NW Utrecht Telefoon (030) 2512818; fax (030) 2512819; e-mail ub@wxs.nl; www.business-nationaal.nl Eindredactie: Hans Hajée Medewerkers: Arie Craanen, Jean Geldens, Cees Louwers, Mart Rienstra, Tony Vos Advertentieacquisitie: Van Munster Media, telefoon 024-3738505 Vormgeving: bpmedia+design, Tilburg Copyrights: Het auteursrecht op de in Business verschenen artikelen wordt door de uitgever voorbehouden. N A T I O N A A L 1
T H E M A Han Gerrits (han.gerrits@innovationfactory.nl) : Omdat de kostenvoordelen van outsourcen in het buitenland in de praktijk tegenvallen, komt een deel van het werk op den duur wel weer terug. voorbeeld is de opkomst van bellen via internet, ofwel Voice over IP. Alleen al hiermee zijn grote kostenbesparingen te behalen. Een tweede belangrijke ontwikkeling is de opkomst van Software as Service, kortweg SaS. Dit is een ontwikkeling waarbij software niet meer wordt gekocht om zelf te installeren, maar geïnstalleerd staat op de server van de aanbieder van deze software. Een paar jaar geleden noemde men dit ook wel ASP, maar die term is wat besmet omdat in de sector veel bedrijven failliet zijn gegaan. Het bekendste voorbeeld van SaS is Salesforce.com, dat CRMsoftware aanbiedt. Ook een aantal andere grote partijen zoals Google houdt zich bezig met SaS en ziet hiervoor absoluut een toekomst weggelegd. Google presenteerde onder meer een spreadsheetprogramma op internet en er komt nu ook een Word-variant aan. In Nederland zijn ook enkele softwareaanbieders met boekhoudprogramma s via internet actief. Hierbij worden andere contractvormen gebruikt. Nu betaal je een license fee en jaarlijkse bedragen, maar steeds vaker is sprake van betaling die gebaseerd is op het daadwerkelijke gebruik van de software; bijvoorbeeld per uur of gerelateerd aan de hoeveelheid data. Dat het allemaal web based werkt, kan misschien voor sommigen nog wel even een drempel zijn. Maar de veiligheid is aan alle kanten gegarandeerd. Daar zorgen de aanbieders wel voor. Deze manier van softwaregebruik is een goed alternatief voor het zelf installeren. Je bent altijd voorzien van de meest actuele versies, hebt geen onderhoudskosten en het gebruik is in de praktijk veel gemakkelijker. Ook worden meestal backup mogelijkheden en extra services aangeboden. Deze vorm van dienstverlening gaat een enorme vlucht nemen en is een belangrijke ontwikkeling, die nieuwe kansen schept. Volgens een bericht in The Economist bedroeg de mondiale SaS-markt vorig jaar 3,35 miljard dollar, slechts een fractie van de totale softwareindustrie. In 2010 zal dit bedrag naar verwachting al gegroeid zijn tot 12 miljard dollar. Inhaalslag Han Gerrits vindt dat het belang van IT door ondernemers enorm wordt onderschat. Er zijn in het bedrijfsleven nog te weinig goed opgeleide mensen in ITfuncties. En de mensen die er zijn, zijn vrij duur. De grotere organisaties hebben hun automatisering in de regel wel aardig op orde. Het MKB echter heeft vaak moeite om de IT-functie goed ingericht te krijgen en daarvoor capabele en betaalbare mensen in huis te halen. Door gebruik te maken van sofware via internet wordt de complexiteit binnen de organisatie een stuk minder. Je laat een groot deel van dat aandachtsveld over aan de leverancier. Het MKB kan zo een snelle inhaalslag maken om op een meer gelijkwaardig niveau te komen met de grotere bedrijven. Op deze manier ontstaat een betere aansluiting op allerlei nieuwe e-business toepassingen die in opkomst zijn. VICIEUZE CIRKEL Succesvolle IT-toepassingen vragen volgens Gerrits vaak om aanpassingen in de organisatie en herinrichting van bedrijfsprocessen. De uitdaging zit niet zozeer in het in huis halen van nieuwe technologie, maar meer in het veranderen van de organisatie zodat IT optimaal kan worden gebruikt en tot echt voordeel leidt. Door een te geringe investering krijg je een te laag rendement, de IT-afdeling heeft daardoor nauwelijks status en krijgt dus ook navenant weer te weinig budget. Dit is de vicieuze cirkel waarin IT zich bevindt. 2 B U S I N E S S
T H E M A Waar bedrijven voorheen internet vooral gebruikten om te communiceren met klanten en andere bedrijven, zie je dat het nu meer wordt ingezet om te penetreren in de bedrijfsprocessen van afnemers of aanbieders. Verschillende organisaties die in een keten samenwerken, geven bepaalde delen van hun productie- of dienstverleningsproces uit handen. Bedrijven kunnen zo integreren in elkaars processen. Dit komt de productiesnelheid en de kwaliteit alleen maar ten goede. Door efficiënter te werken, zijn hier dus ook kostenvoordelen te behalen. De muis van Kok De kwaliteit en het innovatievermogen op IT-gebied is in Nederland zeker niet slecht. Integendeel, ons land heeft goede opleidingen en uit het brein van Nederlandse ingenieurs ontsproten belangrijke innovaties als wireless lan, java en bluetooth. Deze IT-specialisten komen vooral terecht bij de toeleveranciers. En dan doet zich het probleem voor dat je weliswaar een dijk van een uitvinding hebt, maar een te kleine thuismarkt om deze winstgevend te kunnen exploiteren, vervolgt Gerrits. Dit soort technologieën kun je alleen maar vermarkten wanneer je als bedrijf een wereldwijde basis hebt en dus over voldoende investeringsbudget beschikt. Ook aan de afnemerskant staat men in ons land nog te weinig open voor nieuwe technologieën. Het management heeft er te weinig kaas van gegeten en ziet IT vaak als een last, die alleen veel budget opslokt. Men wil er dus zo min mogelijk mee te maken hebben. Je kunt deze lijn doortrekken naar de overheid. Die zou een goede aanjager van innovatie kunnen zijn door het voortouw te nemen bij nieuwe toepassingen.we hebben een Innovatieplatform, maar daar springen de vonken niet bepaald van af. En wie herinnert zich niet de bijna klassiek geworden scène, waarbij Wim Kok de muis als afstandsbediening op een monitor richt en door een meisje van zes wordt gecorrigeerd. Als dat het niveau is waarop politieke verantwoordelijken IT begrijpen, dan zal het voorlopig nog wel niet veel worden, glimlacht Gerrits. Transactiekosten Hoe kijkt de hoogleraar aan tegen de ontwikkeling om IT in toenemende mate te outsourcen naar het buitenland? Is India inderdaad het gedroomde IT-luilekkerland? Daar komen al veel bedrijven van terug. De reden hiervoor is dat men vaak geen rekening heeft gehouden met de zogeheten transactiekosten. De kostprijs van een product of goed bestaat immers uit twee componenten: de productiekosten en de transactiekosten. Bij deze laatste gaat het om kosten die je moet maken om een product binnenshuis te krijgen. Dus specificaties opstellen, een leverancier zoeken, contractnaleving checken, coaching en begeleiding et cetera.veel bedrijven staren zich enkel blind op de lage uurlonen en kijken dus alleen naar de productiekosten. De transactiekosten worden vaak buiten beschouwing gelaten. In India kan dan wellicht het uurloon beduidend lager zijn dan bij ons, de transactiekosten daarentegen kunnen vele malen hoger liggen. Het kost veel tijd en moeite om in het buitenland de juiste mensen te zoeken en hen uit te leggen wat je precies wilt. Ik hoor nu al de eerste verhalen dat het misloopt. Onderzoek wijst uit dat de kostenbesparingen van outsourcing zwaar tegenvallen en in sommige gevallen niet meer dan 5% bedragen. En dat terwijl het verschil in uurtarief soms wel een factor 10 bedraagt. Je kunt wellicht een bestaand DE NIEUWE TOEPASSINGS- GEBIEDEN ZIJN BIJNA EINDELOOS softwareproduct in het buitenland laten omzetten in een andere programmeertaal. Gaat het echter om het toevoegen van nieuwe specificaties aan het product, dan wordt het al een stuk moeilijker. Je spreekt de taal niet en ook de geografische afstand wordt een probleem. Bij echte innovatieve projecten wil je zoveel mogelijk interactie met technici op de werkvloer; je wilt kunnen brainstormen en discussiëren. Bij outsourcen kun je dit creatieve proces vergeten, dat lukt gewoonweg niet. En omdat de kostenvoordelen in het buitenland in de praktijk tegenvallen, komt een deel van het werk op den duur wel weer terug. Voortdenderende trein Hoe ziet het MKB-landschap er over twintig jaar uit? En wat is de invloed van de IT-ontwikkelingen op het zakendoen in 2025? Er zullen nogal wat dingen veranderen. De jonge generatie van nu is grootgebracht met elektronica en zal de huidige oude generatie vervangen. Communicatie zal in de toekomst dus veel meer elektronisch plaatsvinden. Ik verwacht dat we tegen die tijd ook veel beter begrijpen wat we met al deze nieuwe technologieën kunnen. We krijgen beter inzicht in welke media waar het beste kunnen worden ingezet. De handel op internet zal toenemen, maar de internetwinkel krijgt een plaats naast de traditionele fysieke winkel. Verder neemt de connectie tussen mensen enorm toe; nu al heeft een doorsnee tiener zo n vier- tot vijfhonderd buddy s in zijn MSN-messengerlijst staan. Het wordt steeds gemakkelijker om mensen te contacten; maar een deel hiervan wil je misschien persoonlijk ontmoeten. Op deze manier is ook het werk ingericht. Je werkt thuis als je je wilt concentreren op een klus en gaat naar kantoor als je in teamverband iets moet doen. Internet is een aanvullend medium, dat enorme nieuwe toepassingsmogelijkheden biedt. Net zo min als de trein het schip verving of het vliegtuig de trein, zal internet andere media doen verdwijnen. Het krijgt een plek naast en in combinatie met andere media. Op internet gaan de ontwikkelingen echter razendsnel en hebben meteen ook een wereldwijd karakter. De nieuwe toepassingsgebieden zijn bijna eindeloos. Dat maakt het voor ondernemers zo belangrijk om niet langer te wachten, want anders missen ze absoluut deze voortdenderende trein. Tekst: DRS. ARIE F.O. CRAANEN N A T I O N A A L 3
C O L U M N De wereld om ons heen verandert. Op bepaalde terreinen voor de één wellicht wat traag, zoals de vrijheid van wereldhandel die maar mondjesmaat vorm krijgt, maar op andere gebieden voltrekt zich een ware revolutie. Een technische revolutie welteverstaan, die het communicatielandschap flink op zijn kop zet. DE VERNIEUWENDE ONDERNEMER Producten zullen niet langer massaal aan de man worden gebracht via paginavullende advertenties of breed te aanschouwen reclamespotjes. Een nieuw tijdperk waarin weblogs, bi-software en internetwinkels een hoofdrol opeisen, is aangebroken en volop in ontwikkeling. Voor het vermarkten van producten en diensten is massabereik niet meer voldoende. De ondernemer van tegenwoordig, en zeker die van de nabije toekomst, zal meer dan ooit gericht zijn klant moeten benaderen om kostenefficiënt en winstgevend te kunnen ondernemen. Petra Claessen is directeur van het Nederlands Instituut voor Marketing (NIMA) Weblogs Natuurlijk zegt u dat u er helemaal klaar voor bent. U heeft misschien wel een weblog. Maar kijk eens goed naar uw organisatie, want onderzoek van Trendbox wijst uit dat de Nederlandse bevolking een kwart van haar vrije tijd op internet te vinden is, terwijl minder dan vijf procent van de mediabudgetten naar dit medium gaat. Is uw organisatie echt toekomstgericht bezig? Heeft u bi-software in gebruik, voorspellende software over de gang van zaken omtrent uw producten en diensten, waarmee u uw bedrijf realtime kunt sturen waar dat nodig is? Een bedrijf als Eurodisney is er rijk mee geworden. Adverteert u op weblogs of investeert u misschien in weblogs die gelezen worden door uw klanten? Inmiddels zijn er wereldwijd al 42 miljoen van deze weblogs en de groei zit er nog steeds in. Een gerenommeerd persbureau als Associated Press maakt door een speciale zoekmachine al gebruik van weblogs en speurt naar nieuwswaardige feiten. Heeft u een internetwinkel in beheer? Er is nog genoeg te ondernemen en te regelen, naar ik vermoed. Voortrekkersrol Dat binnen de nieuwe gebieden ook veel nieuwe ontwikkelingen plaatsvinden, maakt het voor de ondernemer van vandaag belangrijk bij te blijven of liever nog, een voortrekkersrol te vervullen. Een internetwinkel hoeft tegenwoordig niet meer de lijst te zijn waar je iets op selecteert, waarna je kunt betalen en uiteindelijk het product krijgt thuisgestuurd. Neem bijvoorbeeld de internetwinkel van Nike: daar kun je je eigen schoen ontwerpen en inkleuren. Maar ook producten als visitekaartjes en briefpapier kunnen direct online worden ontworpen, waarna je binnen 24 uur alles in huis hebt. Aan de andere kant is er natuurlijk ook de basis die op internet in orde moet zijn. Tachtig procent van de internetgebruikers zoekt regelmatig informatie over producten, diensten en bedrijven. Daar moet je als bedrijf natuurlijk gebruik van maken. Als je het woord schoen intikt, zou je direct jouw schoenenwinkel in beeld moeten krijgen, of tenminste in één van de eerste pagina s van Google of een andere zoekmachine. Ken je doelgroep, weet waar die zich ophoudt en spreek ze op die plaats aan. Wees zelfbewust en modern. Wees die vernieuwende ondernemer. Reageren? Mail naar p.claessen@nima.nl Tekst: PETRA CLAESSEN N A T I O N A A L 5
T R E N D S EPN werkt aan acceptatie ICT WE LOPEN VOOR DE MUZIEK UIT Steeds meer slimme ICT-toepassingen leiden tot een sociale revolutie. Technisch kan bijna alles, de acceptatie van de computer stijgt en de kosten worden steeds lager. Maar zijn bijvoorbeeld koppelingen van persoonlijke gegevens wenselijk? En willen we wel elektronisch stemmen? Dat zijn vragen voor de wetgever. Of voor platform EPN, waar techniek en maatschappij elkaar raken en waar toekomstige hete hangijzers worden besproken. Tom van der Maas: ICT is eenvoudigweg niet meer weg te denken. Informatie- en communicatietechnologie staat ook bij bedrijfsinrichting steeds vaker voorop. Maar waar gaan al de ontwikkelingen naartoe? Met die vraag houdt het platform voor de informatiesamenleving EPN zich bezig. Wij lopen zo n drie tot tien jaar voor de muziek uit, schat directeur Tom van der Maas. Agenderen Met andere woorden: waar vandaag over wordt gediscussieerd, is al besproken tijdens de bijeenkomsten van het platform. Dat beschouwen we ook als onze taak. Het agenderen van de invloed van ICTtoepassingen op de samenleving, de problematiek en de mogelijkheden. Een voorbeeld is het elektronisch patiëntendossier.technisch is het al lang mogelijk om gegevens van ziekenhuis A naar een specialist in ziekenhuis B te sturen, maar wil de patiënt dat ook? De kosten van software en hardware voor gegevensopslag zijn de afgelopen jaren sterk gedaald. Dat vormt geen belemmering meer. De wetgeving omtrent privacy nog wel.wie mag welke gegevens inzien? Het gaat EPN vooral om een blik in de toekomst en bijvoorbeeld niet om de gevaren van bedrijfsspionage via USBsticks. Dat is al uit de sfeer van bespiegelingen. De risico s van het gebruik van die sticks zijn algemeen bekend en vormen een zaak van werkgevers en werknemers. Digitaal klantdossier Een actueel onderwerp is het digitale klantdossier in de sociale zekerheid. Ook daarover jaagt EPN de discussie aan. 6 B U S I N E S S
T R E N D S EVENWICHTIGE INTEGRATIE EPN is een onafhankelijke stichting met als doel het bevorderen van een evenwichtige integratie van informatie- en communicatietechnologie in de samenleving. EPN agendeert zodoende vraagstukken rond ICT en maatschappij richting de politiek.voorzitter is sinds kort de nieuwe SER-voorman Alexander Rinnooy Kan, vice-voorzitter Bernard Wientjes (VNO-NCW). In EPN zijn bedrijfsleven, politiek, overheid, wetenschap en het maatschappelijke middenveld vertegenwoordigd. Het platform verricht onderzoek, geeft publicaties uit en organiseert uiteenlopende bijeenkomsten. Eerder richtte EPN zich op onderwijs, gezondheidszorg en overheidsdiensten. De belangrijkste speerpunten voor de komende tijd zijn gezondheidszorg, keteninnovatie in het publieke domein denk aan herinrichting van de sociale zekerheid en interrealiteit, de vermenging van de virtuele wereld met de dagelijkse werkelijkheid.voor meer informatie: www.epn.net Staatssecretaris Van Hoof van Sociale Zaken meldde onlangs tijdens een EPNbijeenkomst dat in 2007 wordt begonnen met een dergelijk dossier. Dat moet er toe leiden dat burgers hun gegevens nog slechts eenmaal bij de overheid hoeven op te geven. Ook kan de behandeling van een dossier over enige tijd van gemiddeld acht dagen naar acht minuten worden teruggebracht. Het gaat onder meer om gegevens over het arbeidsverleden, nodig voor het aanvragen van bijvoorbeeld een werkloosheidsuitkering. De diensten kunnen veel sneller werken als gegevens gekoppeld worden. Dat zijn mooie voorbeelden waarbij ICT wordt ingezet om maatschappelijke processen te verbeteren, in samenhang met verantwoorde wetgeving. Met die doelstelling heeft Van der Maas in 1994 het platform opgericht. Ik heb destijds het idee gelanceerd om als experiment in een wijk in Utrecht een geavanceerd glasvezelnetwerk aan te leggen met honderd elektronische diensten voor de bewoners. Het ging mij en de bedrijven KPN en Capgemini medeinitiatiefnemers van EPN erom dat die diensten evenwichtig zouden worden ingevoerd en een verbetering van de kwaliteit van het leven zouden betekenen. De initiatiefnemers waren hun tijd ver vooruit. Nu pas krijgen breedbanddiensten zoals video-on-demand vorm in kenniswijken in onder meer Nuenen bij Eindhoven. Aantrekkelijk Een opsteker voor EPN was een recent onderzoek dat het platform samen met de universiteit van Tilburg uitvoerde naar de invloed van ICT op ons welzijn. Daaruit bleek dat Nederland de informatietechnologie omarmd lijkt te hebben. Zestig procent van de mensen vindt dat zijn werk door computers, internet en mobiele telefonie aantrekkelijker is geworden. Vooraf ook door EPN ingecalculeerde nadelen denk aan stress en de voortdurende bereikbaarheid wegen kennelijk minder zwaar dan gedacht. De computer zorgt juist voor minder werkdruk, zegt tweederde van de ondervraagden.verder vindt 58 procent dat informatie- en communicatietechnologie hun werk interessanter heeft gemaakt en hen in staat stelt, betere beslissingen te nemen. Deze bevindingen gelden overigens vooral voor hoger opgeleiden. Ook lager opgeleiden waren echter minder negatief dan gedacht. Enkele overige opvallende resultaten van het onderzoek: 48 procent van de ondervraagden is van mening dat het aantal contacten met familieleden en vrienden is toegenomen door ICT, 44 procent zegt dat dit gelijk is gebleven. Dat de kwaliteit van deze contacten is toegenomen, vindt 36 procent. Slechts vijf procent meent dat ICT de kwaliteit van de contacten heeft doen afnemen. Van der Maas: Dat geeft aan dat de acceptatie toeneemt, maar tegelijk moeten we ook bedacht zijn op nadelige gevolgen. Niemand had bijvoorbeeld verwacht dat door de opkomst van MSN de seksuele moraal van tieners zou veranderen. Of dat de overheid een campagne moest starten om te wijzen op de gevolgen van digitaal pesten. Makelaar Het platform EPN fungeert als makelaar in kennis. De deelnemers komen uit verschillende sectoren van de samenleving, waaronder het bedrijfsleven, de politiek, de wetenschap en de overheid. Onze participanten kunnen elkaar ondersteunen bij vraagstukken op ICT-gebied. Zo zou bijvoorbeeld voor een bedrijf uit de voedingsmiddelenindustrie dat op zoek is naar een handige oplossing voor optimale kwaliteitscontrole dankzij het netwerk iets moois kunnen ontstaan. De kennispartners van EPN ontmoeten elkaar via expert- en dinermeetings, waar wordt gediscussieerd en meestal een minister of staatssecretaris te gast is. Dat kan leiden tot een gezamenlijk standpunt, dat EPN vervolgens presenteert. Per definitie houdt dat in dat zo n visie breed gedragen wordt. Het is dan krachtiger om het als onafhankelijk platform naar buiten te brengen. Van der Maas noemt nog een voorbeeld waar EPN zich de komende tijd over buigt. Op internet ontstaan steeds meer en steeds realistischer virtuele werelden met digitale gemeenschappen. Mensen kunnen bijvoorbeeld een virtueel huis huren en dat inrichten en zo functioneren binnen een community. Dat lijkt een spel, maar wat gebeurt er als iemand zijn digitale woning verkoopt voor virtueel geld en dat via de veilingsite ebay omwisselt in harde Amerikaanse dollars? Blijft de fiscus toekijken als op grote schaal wordt verdiend in de online wereld en daar een virtueel maar wel te cashen vermogen wordt opgebouwd? Als iemand bij een virtuele deal voor wanbetaling zou worden aangeklaagd, kan de rechter het dan steeds nog als een spelletje zien? Ook dergelijke toekomstige, maar wel reële ontwikkelingen worden binnen EPN besproken. De angst van digibeten voor een verdere digitalisering van de samenleving deelt de directeur niet. ICT is eenvoudigweg niet meer weg te denken. Dat moet je mensen voorhouden en hen ook op de voordelen wijzen. Het zou bijvoorbeeld kunnen dat de AOW-uitkeringen enkele procenten omhoog kunnen omdat dankzij ICT de uitvoering van de sociale zekerheid goedkoper wordt. Tekst: JEAN GELDENS N A T I O N A A L 7
Z A K E N A U T O Ford S-MAX IN DE ROOS Het lijkt erop dat Ford met de nieuwe S-MAX de juiste snaar weet te raken. De auto heeft de basiskenmerken van een ruimtewagen, maar is door zijn lagere en meer aflopende daklijn veel sportiever vormgegeven. Om diezelfde reden zijn de spatbordranden nadrukkelijk aangezet en zitten er roosters in de voorschermen. De auto staat op een nieuw onderstel, dat ook bij de volgende Mondeo zal worden gebruikt. De stabiliteit op hoge snelheden is uitstekend, zonder dat de S-MAX té stug genoemd mag worden. Naast de 2 liter benzine en de snelle 2,5 liter 5 cilinder turbo (van Volvo) maakt vooral de dieselmotor zakelijk veel kans. De krachtigste variant is de 2 liter TDCi met een vermogen van 140 pk. Aluminium Het interieur is ruim van opzet met standaard vijf en optioneel zeven zitplaatsen. De mogelijkheden van het verschuiven en neerklappen van de stoelen zijn groot. Het dashboard is strak en modern met een overvloed aan aluminium accenten. Heel bijzonder is de handrem, waarvan de hendel zo uit een vliegtuig gehaald lijkt te zijn. De stoelen zijn sportief vormgegeven met een nadrukkelijke ondersteuning langs de randen.voor bredere personen wordt het echter snel te krap en ontbreekt een goede ondersteuning van de schouders. Op het verstelbare stuur zitten diverse bedieningsknoppen voor onder meer de boordcomputer en de audio-installatie. Standaard is de S-MAX voorzien van een radio/cd-speler met acht luidsprekers. Ford levert de nieuwe S-MAX vanaf 33.050 euro. BMW 3-SERIE COUPÉ Het is een gewoonte dat BMW nieuwe modelseries gefaseerd op de markt brengt.vandaar dat de populaire 3-serie nu pas wordt uitgebreid met de nieuwe generatie coupé. Geen enkel plaatwerkdeel aan de buitenkant is gelijk aan de sedan. Ook de bumpers, grille en koplampen wijken af, waardoor de auto een geheel eigen uitstraling heeft. Het dak ligt wat lager en dat veroorzaakt een meer langgerekt profiel.toch zorgt een iets afwijkende opstelling van de achterbank voor nagenoeg dezelfde interieurruimte.tegelijk met de coupéversie lanceert BMW een nieuwe motor in de 3-serie. Het is een 3 liter 6 cilinder, die met twee turbo s tot een fors vermogen van 306 pk komt en bijna een nieuwe M3 overbodig maakt. Maar natuurlijk kan de meest sierlijke uit de 3-serie ook worden gekocht met de smakelijke 3 liter diesel. SAAB 9-5 BIOPOWER Ieder merk is bezig met alternatieve brandstoffen of aandrijfvormen. In Zweden wordt het merendeel van de Saab 9-5 inmiddels verkocht in de Biopower-uitvoering. Deze variant loopt op E85 en benzine. E85 is samengesteld uit 85 procent ethanol en 15 procent benzine. Ethanol kan uit verschillende bronnen worden gemaakt (vandaar biobrandstof) en maakt de westerse wereld wat minder afhankelijk van de olielanden. Als bonus haalt de koper van de 9-5 Biopower 30 pk meer uit de bestaande 2 liter turbomotor. Wordt met dezelfde auto echter gewoon op benzine gereden, dan verdwijnt de vermogenswinst. De Saab 9-5 Biopower is ook in ons land leverbaar, maar de beschikbaarheid van E85 is met één tankstation - in de regio Rotterdam - op dit moment nog te bescheiden. De overheid is wel aan het broeden op stimuleringsmaatregelen. Tekst en fotografie: TONY VOS N A T I O N A A L 9
A D V E R T O R I A L ELEKTRONISCH FACTUREREN: KOSTENBESPAREND EN EFFICIËNT Het digitaal versturen van facturen is voor veel ondernemingen nog steeds geen realiteit. Een gemiste kans, want naast een efficiënter facturatieproces levert het ook een behoorlijke kostenbesparing op. ING Commercial Finance heeft een oplossing die bedrijven de mogelijkheid biedt hun facturen elektronisch te versturen. Elektronische facturen kosten minder dan papieren facturen. Denk maar aan de kosten voor printen, enveloppen en de tijd die u kwijt bent aan het verzenden van de factuur. Een elektronische factuur kost gemiddeld de helft van een papieren versie. Hierdoor is elektronisch factureren een uitstekende oplossing voor ondernemingen die kosten willen besparen. Bovendien krijgt u meer inzicht in het facturatieproces, waardoor u dit kunt optimaliseren. Laagdrempelige oplossing Wanneer u uw gehele orderproces al gedigitaliseerd hebt, waarom zou u dan uw klanten nog een papieren factuur sturen? Een aansluiting tussen het digitale orderproces en een digitaal facturatieproces is een logische stap in de gehele digitalisering van uw onderneming. Het kan u veel voordelen opleveren en biedt uw klanten meer gemak. Elektronisch factureren scheelt namelijk ook in de kosten van uw klanten. Daarom vragen veel grote bedrijven tegenwoordig al aan hun leveranciers om elektronisch te factureren. Als leverancier wilt u natuurlijk voldoen aan de wensen van uw opdrachtgevers. Daarom is de benodigde investering voor de service van ING Commercial Finance laag en is de implementatietijd kort. Geen omslachtige procedures, maar een laagdrempelige oplossing. Verschillende mogelijkheden Elektronisch factureren is in principe voor elke onderneming mogelijk. In plaats van uw facturen te versturen naar de printer, stuurt u ze naar de digitale omgeving van ING Commercial Finance. Vanuit hier worden zij beschikbaar gemaakt voor uw klanten. Er zijn verschillende mogelijkheden voor het presenteren van de facturen aan uw opdrachtgevers. Eén manier is via een portal op internet. Dit kan uw eigen website zijn, wat erg geschikt is wanneer u jaarlijks zeer veel facturen verstuurt, of de portal van ING Commercial Finance. Een andere manier is om de facturen direct voor de klanten beschikbaar te maken, via e-mail of online banking systemen. Met ING Commercial Finance kunt u alle kanten op. Hoe werkt het? U stuurt uw facturen naar de digitale omgeving van ING Commercial Finance. De factuurgegevens kunnen in alle formaten worden aangeleverd. ING Commercial Finance maakt de factuurgegevens beschikbaar in HTML voor weergave op het internet, in PDF-formaat om aan de fiscale regelgeving te voldoen en in een aantal standaardformaten voor het downloaden. Op het moment dat de factuur beschikbaar gesteld wordt via de ING Commercial Finance omgeving, ontvangen u en uw klant een e-mail. U ontvangt een e-mail met daarin gegevens over het aantal Verzender Ontvanger 1 0 B U S I N E S S
A D V E R T O R I A L aangeleverde facturen. Uw klant ontvangt een e-mail waarin hij attent wordt gemaakt op de beschikbaarheid van een nieuwe factuur. Al uw klanten hebben een eigen inbox. Hierin worden alle nieuw beschikbare facturen geplaatst. Vanuit deze omgeving kunnen de facturen worden bekeken, gedownload en gedurende een bepaalde periode worden bewaard. De download-optie biedt uw klanten de mogelijkheid om de factuur in het boekhoudsysteem in te lezen. Dit vergemakkelijkt het betalingsproces en scheelt bovendien veel tijd en kosten. Wanneer uw klanten voor de eerste maal een factuur in hun mailbox krijgen, ontvangen zij tevens een e-mail met daarin de gebruikersnaam en een wachtwoord. Via de hyperlink in de e-mail of door rechtstreeks naar de website te gaan, kan het wachtwoord gewijzigd worden en kan men eventueel andere eigen gegevens aanpassen. Voordelen Naast kostenbesparing biedt elektronisch factureren voor u als verzender nog legio voordelen. Zo bent u geen tijd meer kwijt aan het fysiek verzenden van facturen. Ook hoeft u nooit meer een kopie van een factuur te sturen, omdat de portal een digitaal archief heeft. En wanneer de klant de facturen automatisch downloadt in zijn systeem, verbetert de nauwkeurigheid en de snelheid aanzienlijk. Ook wordt het proces inzichtelijker; u weet precies welke status een factuur heeft. Fiscale regelgeving Wanneer u de facturen via het platform van ING Commercial Finance verstuurt, hoeft u geen papieren facturen meer te sturen. Volgens de Nederlandse BTW-wetgeving en een verordening van het Nederlandse Ministerie van Financiën uit augustus 2004, mogen facturen zowel door de leverancier van de goederen en diensten uitgegeven worden, als door de ontvanger of een derde partij, die handelt in de naam en ten behoeve van de leverancier. Dit geeft ING de mogelijkheid om de elektronische facturering voor haar klanten te verzorgen. De overheid stelt als eis aan elektronisch factureren, dat de ontvanger de factuur elektronisch accepteert en dat de authenticiteit en integriteit wordt gewaarborgd. Facturen mogen overal bewaard worden, in elk land en op elk medium. BTW-plichtige bedrijven moeten in staat zijn om gedurende zeven jaar de authenticiteit, integriteit en leesbaarheid van de data te kunnen garanderen. Met het digitale archief is dit geen enkel probleem. De dienstverlening van ING Commercial Finance voldoet aan alle wet- en regelgeving en is daarom de perfecte oplossing voor ondernemingen die elektronisch willen factureren. Blik in de toekomst Elektronisch factureren is een belangrijk onderdeel van de bedrijfsvoering. Een factuur is namelijk niet alleen de laatste stap in de inkoopcyclus, maar ook de eerste stap in de betaalcyclus. De elektronische factuur is weer een stap in het efficiënter maken van deze processen. Elektronisch factureren leidt tot snellere verwerking, minder fouten en een betere controle. We moeten hierbij echter niet vergeten dat een factuur ook een contactmoment is met de klant. Het dynamische en interactieve karakter van een internetomgeving biedt marketingkansen tijdens het presenteren van uw facturen. Ook op dat gebied dienen zich dus nieuwe mogelijkheden aan. Meer weten? ING Commercial Finance is hoofdsponsor van de Credit Expo 2006, die op 12 en 13 oktober wordt gehouden in de RAI Amsterdam. Kom langs bij onze stand voor meer informatie of ga naar de presentatie Elektronisch Factureren. Op 15 november vindt het Congres Elektronisch Factureren & Betalen plaats in het Triavium te Nijmegen. Hier krijgt u alle informatie over de ontwikkelingen op dit gebied en kunt u ons bezoeken tijdens de informatiebeurs. Voor meer informatie: ING Commercial Finance Runnenburg 30, 3981 AZ Bunnik Postbus 3030, 3980 DJ Bunnik Tel. 030 65 93 193 www.ingcomfin.com N A T I O N A A L 11
P R O F I E L Marc Schröder brengt bedrijven in beweging IK HOUD ERVAN OM IN HET DIEPE TE SPRINGEN 1 2 B U S I N E S S
Tot twee keer toe bracht Marc Schröder grote organisaties in ernstige verlegenheid. Vijf jaar geleden verraste hij een aantal machtige oliebedrijven met zijn onbemande prijsvechter Tango en in 2004 deed hij met Route Mobiel een succesvolle aanval op de monopoliepositie van de Wegenwacht. Maar telkens als zijn initiatief een flinke substantie dreigt te krijgen, wordt het opgeslokt door een derde partij. Zoals dit voorjaar met de verkoop van Route Mobiel aan Proteq, dochteronderneming van SNS Reaal. En hoewel Schröder inmiddels een aardig zakcentje heeft overgehouden aan deze transacties, maakt de 35-jarige entrepreneur allerminst de indruk uit te zijn op een imposante bankrekening. Integendeel: zijn motivatie ontleent hij eerder aan de reactie van grote, logge bedrijven op zijn initiatieven. Michiel Muller en ik hebben de ANWB uitgedaagd en aan het denken weten te zetten. Daar ben ik trots op. De ex-directeur van Route Mobiel oogt deze zomerochtend uitermate relaxed. De geboorte van zijn tweede kind en de on- Hollandse tropische temperaturen lijken op de zoon van Martinair-oprichter Martin Schröder geen enkel vat te krijgen. Geen spanningen, geen stress: Schröder is in control. Ook de laatste plooien rond de overname van Route Mobiel zijn inmiddels gladgestreken. Hij wordt daar nu adviseur, in plaats van directeur. En dat voelt goed, zegt hij. Het voorstel van SNS Reaal om op de achtergrond mee te blijven denken over een aantal zaken, waaronder de belangrijke najaarscampagne van Route Mobiel, is voor beide partijen een verstandige zet. Zij kunnen op deze manier gebruik maken van onze kennis en ervaring en wij kunnen langzaam afscheid nemen van onze tweede baby. Met name daarom verbaasde het overnamebericht dit voorjaar vriend en vijand.verkocht Schröder zijn eerste geesteskind Tango na vijf jaar aan Kuwait Petroleum, van Route Mobiel deed hij al na amper twee jaar afstand. Het is inderdaad sneller gegaan dan verwacht, erkent hij. Temeer omdat mijn zakenpartner Michiel Muller en ik, in tegenstelling tot met onze eerstgeborene, met Route Mobiel nog niet helemaal klaar waren. We hadden nog volop ideeën. Een verdere uitbouw van het concept had meer voor de hand gelegen. Bij Tango daarentegen stond de organisatie als een huis. In vijf jaar waren 65 tankstations gerealiseerd; daar was het bouwen ook letterlijk voltooid. In het diepe Bouwen, het is Schröders grote passie. En dan niet aan de hand van uitgebreide voorcalculaties, marktonderzoek en testpanels, maar op basis van een goed gevoel en veel lef. Ik houd ervan in het diepe te springen. Niet dat het altijd tot succes leidt, maar vaak wel. Natuurlijk moet je de juiste mensen om je heen verzamelen en moet je inzicht hebben in markten en processen, maar uiteindelijk is het toch vooral: ervoor gaan. Op dat punt kent Schröder geen enkele twijfel. Hij beschikt dan ook over een feilloos gevoel voor gaten in de markt. Daarbij lijkt zijn streven erop gericht te zijn, grote, logge bedrijven te wijzen op hun weinig efficiënte en innovatieve houding. Zo maakte hij vijf jaar geleden amok in benzineland door als eerste het onbemande tankstation te introduceren. Ik stoor mij aan het feit dat bepaalde markten gedomineerd worden door een beperkt aantal spelers. Zoals bij de benzinedistributie; daar liggen de verhoudingen al jaren vast, net als de winstgevende concepten. In zo n markt treedt vroeg of P R O F I E L laat bij directie en medewerkers maar ook bij de consument verzadiging op. Dat is dan het moment om in te breken. Prikkelen Dat inbreken schenkt Schröder bijzonder veel plezier. Zowel de ANWB als de grote olieleveranciers zoals Shell en Texaco hebben we weten te prikkelen. DERTIGERS HEBBEN EEN AVONTUURLIJKE, VRIJE GEEST Normaliter slapen ze er geen nacht minder om als nieuwe partijen met traditionele concepten hun entree in de markt maken. Maar wat wij deden was revolutionair: een onbemand pompstation met bodemprijzen. Daar zijn ze van geschrokken. Nu hebben Shell en Esso vergelijkbare concepten. Hetzelfde laken een pak voor de ANWB. Die hadden vier miljoen leden. Ongeacht de kwaliteit van hun inspanningen bleef dat aantal doorgroeien, er kwamen immers steeds meer voertuigen op de weg. Dat processen daar al jaren op dezelfde wijze werden uitgevoerd, was inherent aan dit succes eigenlijk best logisch. Door de consument met Route Mobiel een aantrekkelijk alternatief te bieden, verloren ze leden en zijn ze bij de ANWB weer proactief geworden. Nu denken ze daar opnieuw na over marketing, efficiency en optimale dienstverlening. Filantroop Schröder zegt het niet met zoveel woorden, maar degene die vooral van zijn inspanningen profiteert, is natuurlijk de consument. Meer concurrentie betekent doorgaans lagere prijzen. Het is niet ons ultieme doel ik ben ten slotte geen filantroop maar het telt zeker mee. Door multinationals te prikkelen en markten te veranderen, wijzig je vaak ook de doorgaans machteloze positie van de consument. Dat geeft mij een goed gevoel. Waar Schröder echter trots op is, zijn de mensen met wie hij samenwerkt en de bereikte resultaten. Een initiatief heeft een kans van slagen als alle neuzen in dezelfde richting wijzen en elke medewerker zijn uiterste best doet. Die mentaliteit was zowel bij Tango als bij Route Mobiel N A T I O N A A L 13
P R O F I E L Leeftijdgenoten Het lef van Marc Schröder lijkt in dat verband kenmerkend voor zijn generatie. De laatste jaren schieten succesvolle initiatieven van leeftijdgenoten als paddestoelen uit de grond. Wat ik inderdaad constateer onder dertigers is een avonnieuwen.welke dat exact zijn, is lastig te formuleren. Het heeft vooral te maken met innovatie; in bepaalde markten zijn door een betere efficiency nog goede marges te realiseren. In die onderdelen van de samenleving opereren wij het liefst. DE ANWB IS WEER PROACTIEF GEWORDEN Marc Schröder: Er is in Nederland geen gebrek aan ideeën. Het ontbreekt hooguit aan lef. tuurlijke, vrije geest. Dat vertaalt zich veelal in het runnen van een eigen bedrijf. Misschien komt het door de welvaart waarin we zijn opgegroeid, maar niemand van ons heeft het gevoel iets te kunnen verliezen. Wat het ook is, de ondernemer ziet voldoende durf om zich heen, naast een groeiende bereidheid om processen te veranderen. Ik denk dat mijn generatie, in tegenstelling tot de veertigers de managersgeneratie grote belangstelling heeft om bepaalde elementen binnen de samenleving te vernadrukkelijk aanwezig. Ik ontmoet nog wel eens voormalige collega s van Tango, dan komt dat gevoel van: Dat hebben we samen toch mooi geflikt vanzelf weer boven. Den Haag Zijn drang tot ondernemen, maar ook die van anderen om hem heen, is er eerder ondanks dan dankzij de ondersteuning vanuit Den Haag. Ja, de regelgeving werkt in meerdere situaties verlammend op nieuwe initiatieven. Ze trekken daar een muur op, waar het uitermate lastig doorheen breken is. Eigenlijk heb ik al lang geleden afstand genomen van de politiek. De processen, de mensen, maar ook de compromisgedachte; het is voor een ondernemer allemaal weinig doortastend en vooral, bijzonder oneerlijk. Het gaat niet om issues, maar vaak om eigen politieke belangen en om onderlinge afspraken. Tegelijkertijd realiseer ik mij dat je politiek waarschijnlijk niet op een totaal andere manier kunt bedrijven, helaas. Ook daarom is Schröder ondernemer. En blijft hij dat. Na eerder met succes twee grote marktmonopolies te hebben doorbroken, lonkt inmiddels een derde uitdaging. Over de richting, alsmede over de substantie doet hij er vooralsnog het zwijgen toe.wat Schröder wel kwijt wil, is dat het hem opvalt dat bedrijven naar hem toekomen met ideeën, in plaats van andersom. In de afgelopen weken heb ik tijdens gesprekken met investeerders kennis gemaakt met interessante businessplannen. Neem van mij aan: er is in Nederland geen gebrek aan ideeën. Het ontbreekt hooguit aan wat lef. Laat dat nou mijn talent zijn Tekst: MART RIENSTRA Fotografie: FOTOSTUDIO HANS KOKX 1 4 B U S I N E S S