Oldebroek van afval naar Grondstof Inhoud

Oldebroek van afval naar Grondstof Inhoud Oldebroek van afval naar Grondstof...1 1. Analyse huidige situatie...2 1.1 Inleiding...2 1.2 Huidige inzamelstructuur...2 1.3 Afvalstoffenheffing...3 1.4 Infrastructuur...4 1.4.1 Haalvoorzieningen...4 1.4.2 Brengvoorzieningen...5 1.5 Inzamelresultaten restafval...6 1.6 Inzamelresultaten waardevolle grondstoffen...8 1.7 Inzamelresultaten grof huishoudelijk afval... 16 1.8 Communicatie... 18 1.8.1 Afvalcommunicatie... 18 1.8.2 Burgerschapsstijlen... 18 1.9 Kosten en baten... 21 1

1. Analyse huidige situatie 1.1 Inleiding Als gemeente ben je verantwoordelijk voor het inzamelen van huishoudelijk afval (zie artikel 10.21 en 10.22 van de Wet Milieubeheer). Elke gemeente in Nederland heeft de vrijheid zelf te bepalen op welke wijze ze dit wil doen. De keuze voor de methode van inzamelen hangt af van een aantal factoren. Wat zijn de gemeentelijke doelstellingen met betrekking tot de afvalinzameling? En wat zijn de fysieke mogelijkheden? Bestaat je gemeente voornamelijk uit laagbouw? Of is je gemeente dichtbevolkt? De grote uitdaging hierbij is steeds om de juiste balans te vinden tussen serviceniveau en financiële prikkel om een optimaal scheidingsresultaat te bereiken, tegen maatschappelijk aanvaardbare kosten. Voordat Oldebroek stappen neemt om minder restafval en meer grondstoffen te krijgen, is het nuttig om de huidige situatie onder de loep te nemen. Kentallen Oldebroek 2014 Inwoneraantal 22.835 Aantal huishoudens 8649 Grondgebonden woningen 86 % Hoogbouw 14 % Kern 78 % Buitengebied 22 % De gemeente Oldebroek telt zo n 23.000 inwoners en heeft een oppervlakte van bijna 100 km². Oldebroek bestaat uit zes dorpen: Hattemerbroek, t Loo, Noordeinde, Oldebroek, Oosterwolde en Wezep. De dorpen hebben elk een eigen karakter. Het aantal inwoners varieert van circa 200 tot 12.000 inwoners. Vooral de jeugd tussen de 15 en 20 jaar is ruim vertegenwoordigd. 1.2 Huidige inzamelstructuur Momenteel ziet de afvalinzameling in de gemeente Oldebroek er als volgt uit: Afvalstroom Halen aan huis Restafval, gft en papier met containers (240l) Takken en snoeiafval (4 keer per jaar) Textiel (4 keer per jaar) Grof huishoudelijk afval (1 keer per maand) Verrekening via Afvalstoffenheffing Afvalstoffenheffing Afvalstoffenheffing Tarief per aanbod (m3) Brengen in de wijk Brengen op afstand Glas en textiel (en restafval bij stapelbouw) 2 à 3 brengpunten oud papier Klein chemisch afval naar centrale standplaats Elektrische apparaten naar gemeentewerf Klein chemisch afval naar gemeentewerf Grof huishoudelijk afval naar particuliere milieustraat Afvalstoffenheffing Afvalstoffenheffing Afvalstoffenheffing Verwijderingsbijdrage Afvalstoffenheffing Tarief per aangeboden hoeveelheid 2

1.3 Afvalstoffenheffing De kosten van het inzamelen en verwerken van afval worden via de afvalstoffenheffing bij inwoners in rekening gebracht. De Nederlandse gemeenten hanteren uiteenlopende tariefsystemen voor de afvalstoffenheffing. In meer dan de helft van de gemeenten is het tarief afhankelijk van de grootte van het huishouden. De gemiddelde afvalstoffenheffing in 2014 bedroeg voor huishoudens 242,-. De spreiding van de heffing is hoog van 40,- in Eemsmond (basistarief exclusief de kosten voor het aanbieden per kg of per volume) tot 397,- in Wassenaar. Sinds 2009 is een dalende trend ingezet in de landelijke afvalstoffenheffing (door daling in de hoeveelheid restafval, daling in verwerkingstarief van het restafval, stijging opbrengsten waardevolle grondstoffen). Gemeenten hanteerden in 2014 een gemiddelde kostendekking uit de afvalstoffenheffing van 97,7 procent. In 2014 had 25 procent van de gemeenten een vorm van tariefdifferentiatie (diftar) op het afvalaanbod. Afvalbeheerkosten zijn in gemeenten met diftar gemiddeld lager dan in de overige gemeenten (rapport afvalstoffenheffing 2014, RWS Leefomgeving). Ontwikkeling afvalstoffenheffing Oldebroek Voor 2015 is het tarief voor een eenpersoonshuishouden 163,80 en voor een meerpersoonshuishouden 218,40. Een extra container wordt aan huishoudens op verzoek verstrekt. Per huishouden wordt maximaal één extra container voor groente-, fruit- en tuinafval ( 72,24) en één extra container voor huishoudelijk restafval ( 142,92) verstrekt. Momenteel is de afvalstoffenheffing 100% kostendekkend. 300 Afvalstoffenheffing 250 200 150 100 50 0 2010 2011 2012 2013 2014 2015 eenpersoons meerpersoons Diverse factoren zijn van invloed op de kosten, de gekozen inzamelstructuur (logistiek, inzamelmiddelen, serviceniveau) en de kosten van de verwerking van het afval zijn bepalend. Hierin beïnvloeden diverse marktontwikkelingen de tariefstelling. Gemeente Oldebroek besteedt de inzameling en verwerking volledig uit en heeft geen eigen inzameldienst. In het samenwerkingsverband RNV wordt schaalvoordeel bereikt door met zes gemeenten de inzameling en verwerking met marktpartijen in contracten te regelen en centraal door RNV te beheren. 3

1.4 Infrastructuur 1.4.1 Haalvoorzieningen Minicontainer 240 liter (rest, gft, oud papier) Standaard beschikken huishoudens sinds 2010 voor restafval, gft en oud papier en karton 240 liter minicontainers. Tegen betaling is een extra container mogelijk. Een beperkt aantal huishoudens heeft een OPK-minicontainer geweigerd De containers zijn in voorjaar 2010 uitgezet, dit betreft een leaseconstructie met inzamelaar ACONOV (afvalcombinatie Noord Veluwe), een samenwerking tussen DVL, Dusseldorp en Van Werven. Gemiddeld kunnen de minicontainers 15 jaar mee en de leaseperiode is daarop afgestemd. Inwoners ontvangen de minicontainer in bruikleen en zijn zelf verantwoordelijk voor het juist gebruiken van de container. Een kapotte of vermiste minicontainer kan via de klantenservice van ACONOV worden vervangen. Container management systeem In 2010 is een containermanagement systeem ingevoerd, dit is een beheersmaatregel die de gemeente inzicht geeft in het aantal containers dat in haar gemeente is uitgezet, en hoe vaak en wanneer deze geleegd worden. Alle containers (Diamond opname systeem) staan geregistreerd, gekoppeld aan een huisadres, en voorzien van een chip. Het invoeren van containermanagement heeft geleid tot informatie over aanbiedgedrag en minder illegale aanbiedingen. Containers waarvoor geen afvalstoffenheffing is betaald als gevolg van leegstand, of als vermist opgegeven minicontainers worden dus niet geleegd. Daarnaast is het niet meer mogelijk om de huishoudelijk restafvalcontainer vaker dan 1 maal in de 2 weken aan te bieden. Het containermanagement systeem kan eenvoudig worden ingericht voor een vorm van tariefdifferentiatie (diftar). Per huishouden wordt geregistreerd hoeveel of hoe vaak afval wordt aangeboden. Op basis hiervan wordt bepaald hoeveel afvalstoffenheffing door het betreffende huishouden moet worden betaald. Deze financiële koppeling met diftar is in Oldebroek niet toegepast. Het systeem is hier makkelijk op in te richten (door een investering van ca. 30.000,-). Overige haalvoorzieningen Er is een tak-/snoeihout route waarbij inwoners 4 maal per jaar gratis tak-/snoeihout (géén coniferen) aan mogen bieden, hiervoor moeten de inwoners zich vooraf aanmelden. De takken kunnen gebundeld aan de openbare weg worden aangeboden, er zijn dus geen extra inzamelmiddelen enkel het inzamelvoertuig en route. Voor textiel geeft de gemeente vergunningen af en wordt viermaal per jaar aan huis met zakken ingezameld (tot en met 2015 vast gegund aan Reshare/Leger des Heils). De inzamelaar bezorgd hiervoor zelf zakken aan inwoner. De zakken worden aan de openbare weg aangeboden. Grof huishoudelijk afval kan tegen betaling ( 41,- per m3) eenmaal per maand opgehaald worden, inwoners bieden na aanmelding het grof afval op de openbare weg aan en betalen rechtsreeks aan de inzamelaar. 4

1.4.2 Brengvoorzieningen Verzamelcontainers bovengronds Er zijn 20 bovengrondse verzamelcontainers voor restafval en een aantal bovengrondse GFT-containers (240 liter). Deze containers worden via de bedrijfsafvalroute van Van Werven ingezameld. Van Werven verzorgt ook het onderhoud. Er is op een aantal containers een toegangsautorisatie doormiddel van een sleutel. Ondergrondse containers rest, textiel, glas In 2009 zijn ondergrondse containers voor textiel en glas via een leaseconstructie geplaatst. Er zijn ook 9 ondergrondse restafvalcontainers (5m3) en 1 hydrolift in Oosterwolde welke op dit moment gebruikt wordt voor de inzameling van gft-afval. Restafval Textiel Glas 9 9 12 De ondergrondse containers worden voor 15 jaar geleased van Dusseldorp, het onderhoud wordt door hen uitgevoerd (3 maal per jaar reiniging en onderhoudsronde). De restafvalcontainers zijn voorzien van toegangsautorisatie (passen). Gemeentewerf Wezep Op de gemeentewerf aan de Rondweg in Wezep kunnen inwoners gratis klein chemisch afval (KCA) en elektronische apparaten brengen. Voor elektronische apparaten staat een door de verwerker beschikbaar gestelde zeecontainer. Voor KCA is een speciale voorziening conform wettelijke procedures. Particulier afvalbrengstation Er is geen gemeentelijk afvalbrengstation. In de gemeente is een particulier afvalbrengstation. De gemeente Oldebroek en Elburg betalen deze particuliere instelling voor een zaterdagopenstelling voor haar inwoners. Op deze manier is geborgd dat de gemeente inwoners faciliteert om hun grof huishoudelijk afval weg te kunnen brengen. Als gemeente ben je verplicht 18 deelstromen te scheiden op de milieustraat of dit via nascheiding te regelen (activiteitenbesluit verplichting sinds 2012). Bij de particuliere instelling zijn geen 18 deelstromen en wordt nascheiding toegepast. 5

1.5 Inzamelresultaten restafval RESTAFVAL Huishoudelijk restafval ingezameld 2014 228 Gemiddeld in Nederland (stedelijkheidsklasse 4) 167 Conclusie: de totale hoeveelheid restafval laat ondanks de economische crises een stabiel beeld zien. Ten opzichte van vergelijkbare gemeenten heeft Oldebroek relatief veel restafval per inwoner. De figuur laat de hoeveelheden restafval per inwoner zien, in de oranje en rode lijn staan de landelijke VANG-doelstellingen. De regionale doelstelling 2015 van 150 kilo wordt niet behaald, er ligt dan ook een flinke uitdaging. Vanuit het Ministerie van I&M zijn er beleidsontwikkelingen om de doelstellingen aan te passen op basis van het percentage hoogbouw in de gemeente. In dat geval zal deze doelstelling voor de gemeente Oldebroek bijgesteld worden naar 55 kilo restafval per inwoner in 2020. Het restafval in Oldebroek heeft in 2010 een daling bereikt door het invoeren van het container managementsysteem. Door deze chips konden we twee dingen regelen; Containers die als vermist worden opgegeven kunnen worden geblokkeerd zodat ze niet meer worden geleegd, en van elke container wordt het ledigingsmoment geregistreerd. Hierdoor is het niet langer mogelijk om de containers vaker dan 1x per 2 weken (de normale ledigingsfrequentie) te legen. Daarnaast is in 2010 de papiercontainer ingevoerd, waardoor het de inwoner makkelijk werd gemaakt om oud papier gescheiden aan te bieden. In de overige jaren zijn geen maatregelen op restafval genomen, waardoor er slecht kleine schommelingen in de hoeveelheid restafval zijn geweest. Vergelijkbare gemeenten zijn hieronder in kaart gebracht. Ermelo, Putten, Hattem en Heerde kennen een andere inzamelstructuur, zij rekenen individueel met de inwoner af op aanbod. In 2013 was de best-practice voor deze categorie gemeenten is Horst aan de Maas met 21 kg restafval/inwoner/jaar. 6

Benchmark Restafval 2011 2012 2013* 250 200 150 100 50 0 Westst ellingw erf Skarste rlân Elburg Oldebr oek Harder wijk Nunspe et Heerde Ermelo Nijkerk Hattem Putten Steenwi jkerlan d Friesland Gelderland Overijssel Zwarte waterla nd 2011 236 163 230 236 210 204 190 163 157 175 95 194 150 2012 215 169 226 235 209 207 182 161 157 169 93 133 149 2013* 211 149 231 229 202 201 168 159 150 119 88 119 100 Potentieel: Wat zit er in de grijze container in gemeente Oldebroek? Door middel van jaarlijkse sorteeranalyses meten gemeenten hoe zij het doen op weg naar de doelstellingen. Tijdens een sorteeranalyse wordt meerdere keren een partij restafval nauwkeurig gesorteerd. Hierdoor ontstaat een goed beeld van welke grondstoffen er nog in het restafval zitten. Hieruit blijkt dat in 2014 per inwoner 228 kilo restafval aangeboden werd, circa 60% van de minicontainer bestond uit waardevolle grondstoffen waarvoor reeds aparte inzamelvoorzieningen bestaan. Slechts 85 kilo per inwoner hoort in de restafvalcontainer, een deel daarvan wordt via nascheiding eruit gehaald voor recycling en slechts 43 kilo is echt restafval. 7

1.6 Inzamelresultaten waardevolle grondstoffen GFT Gescheiden ingezameld 2014 191 Gemiddeld gescheiden in Nederland 104 (stedelijkheidsklasse 4) Nog in het restafval 100 Percentage gescheiden inzameling 66% Conclusie: Het tuinafval vindt zijn weg naar de groene container en heeft extra service door de gratis takkenroute voor grof tuinafval; Het keukenafval (voedselresten) gaat massaal in de restafvalcontainer. Er is veel potentieel dat nog gescheiden kan worden. De figuur geeft een overzicht van de gescheiden ingezamelde hoeveelheden GFT met de groene minicontainer. Het GFT is seizoen afhankelijke, door weersinvloeden fluctueren de hoeveelheid tuinafval per jaar. Vergelijking met andere gemeenten 8

Potentieel GFT in restafval: In het restafval zit nog veel potentieel GFT dat gescheiden kan worden, het gaat om 100 kilo. De samenstelling daarvan is in de sorteeranalyse onderzocht, met name het keukenafval blijkt grotendeels in de restafvalbak te belanden. TUINAFVAL GROENTE EN FRUIT VOEDSELVE RSPILLING BROOD LUIERS TOTAAL REST 17,5 41,0 23,7 5,0 12,7 99,9 GFT 180,6 0,2 0,2 0,0 1,6 182,5 TOTAAL 198,1 41,1 23,9 5,0 14,3 282,4 Samenstelling GFT container In 2014 is voor het eerst de inhoud van de GFT-container geanalyseerd. Dit geeft een beeld van de van de samenstelling, zie figuur hieronder. Opvallend is dat de GFTcontainer voor 95% uit tuinafval+ zand/aarde bestaat en dat slechts een te verwaarlozen deel groente, fruit en overige voedselresten bevat. 9

Papier en Karton Gescheiden ingezameld 2014 64 Gemiddeld gescheiden in Nederland 67 (stedelijkheidsklasse 4) Nog in het restafval 21 Percentage gescheiden inzameling 75% Conclusie: Er is een dalende (landelijke) trend in hoeveelheid papierinzameling. Opbrengsten dekken de inzamelkosten en de vergoeding aan Old Papier niet. De figuur geeft een overzicht van de gescheiden ingezamelde hoeveelheden papier en karton met de blauwe minicontainer. In 2010 was een stijging door de invoering van de papiercontainer aan huis. Vanaf 2012 is een dalende trend te zien. Dit is landelijk ook het geval, dit komt door de financiële crisis en digitalisering. Papier levert Oldebroek een financiële opbrengst op (ruim 120.000 per jaar). De opbrengst wordt gebruikt voor dekking van de inzamelkosten en vergoeding aan de verenigingen en scholen in Oldebroek (Old papier). Netto is het uiteindelijk een kostenpost (circa 70.000 per jaar). Potentieel papier in restafval In het restafval zit nog 21 kilo papier. Hieronder is een weergave van de samenstelling daarvan. CREM: Samenstelling Oud papier en karton in de restafvalcontainer 10

Vergelijking met andere gemeenten De getoonde gemeenten hebben verschillende inzamelmethoden: een minicontainer aan huis, kratjes aan de straat tot enkel brengpunten. Door digitalisering en afname van abonnementen op kranten en tijdschriften is een algemene afname van papier te zien. 11

GLAS Gescheiden ingezameld 2014 13 Gemiddeld gescheiden in Nederland 23 (stedelijkheidsklasse 4) Nog in het restafval 6 Percentage gescheiden inzameling 68% Conclusie: De hoeveelheid ingezameld glas is een stabiele hoeveelheid. Oldebroek behaald echter minder goede resultaten dan vergelijkbare gemeenten. Opbrengsten van glas dekken de kosten van inzamelmiddelen en kosten niet, ondanks een tegemoetkoming vanuit het Afvalfonds in het kader van producentverantwoordelijkheid. De figuur geeft een overzicht van de gescheiden ingezamelde hoeveelheden glas met de ondergrondse containers. Dit geeft al jaren eenzelfde beeld rond de 13 kilo per inwoner, er is weinig fluctuatie. Dit is landelijk ook het geval. 20 Glas (kg/inwoner) 15 10 13 14 14 13,8 14,0 13,2 5-2009 2010 2011 2012 2013 2014 Potentieel in restafval In het restafval zit nog circa 6 kilo glas. Hieronder is een weergave van de samenstelling daarvan. CREM: Samenstelling glas in de restafvalcontainer 12

Vergelijking met andere gemeenten In vergelijking tot andere gemeenten zamelt Oldebroek relatief weinig glas in. De vergelijkbare gemeenten hebben eenzelfde inzamelmethode met brengpunten. 13

TEXTIEL Gescheiden ingezameld 2014 5 Gemiddeld gescheiden in Nederland 4,5 (stedelijkheidsklasse 4) Nog in het restafval 7 Percentage gescheiden inzameling 42% Conclusie: De inzamelresultaten zijn stabiel, maar er is nog veel potentieel in het restafval. Er zijn textiel inzamelinitiatieven zonder vergunning. Hierdoor tellen deze niet mee in het scheidingspercentage van de gemeente en zijn opbrengsten niet in beeld. De figuur geeft een overzicht van de gescheiden ingezamelde hoeveelheden textiel met de ondergrondse containers. Dit geeft een redelijk constant beeld rond de 4 à 5 kilo per inwoner. Naast de brengvoorziening geeft de gemeente vergunningen af om aan huis in te zamelen. Oldebroek heeft deze gegund aan Reshare/ Leger des Heils (4 maal per jaar). Textiel geeft een opbrengst voor verwerking en is daarmee een interessante stroom voor diverse derde partijen om in te zamelen. Er zijn diverse initiatieven zonder vergunning, bijvoorbeeld containers bij supermarkten. De ingezamelde tonnages en opbrengsten zijn daardoor niet volledig in beeld. Vergelijking andere gemeenten 14

KUNSTSTOF Achter gescheiden 2014 16,2 Gemiddeld gescheiden in Nederland 11,8 (stedelijkheidsklasse 4) Totaal potentieel in het restafval 27,2 Percentage gescheiden inzameling 60% Conclusie: Oldebroek behaalt met nascheiding goede inzamelresultaten. Er zijn geen kosten voor inzamelinfrastructuur. Kunststof levert een financiële opbrengst op. De figuur geeft een overzicht van ingezamelde kunststoffen uit het RNV gebied. Bij de gemeenten wordt via nascheiding het kunststof, blik en (sinds 2015) drankenkartons uit het restafval gehaald. De inwoner hoeft hierdoor niet aan de bron te scheiden. Vanaf 2013 betreffen de tonnages de netto voor hergebruik ingezette tonnages. 18,0 16,0 Kunststof (kg/inw) 14,0 12,0 10,0 8,0 6,0 4,0 2,0 Elburg Ermelo Harderwijk Nunspeet Oldebroek Putten - 2009 2010 2011 2012 2013 2014 De gemeente Putten zamelt kunststof via bronscheiding in, daar is er sprake van bruto ingezamelde tonnages in plaats van daadwerkelijk voor hergebruik ingezet tonnage. Voor de gescheiden verpakkingen ontvangen alle gemeente een netto vergoeding uit het landelijke afvalfonds (circa 50.000,- per jaar). Het verpakkend bedrijfsleven voedt dit afvalfonds in verband met producentenverantwoordelijkheid. 15

1.7 Inzamelresultaten grof huishoudelijk afval GROF AFVAL Grof restafval ingezameld 2014 onbekend Gemiddeld in Nederland (stedelijkheidsklasse 4) 22 Grof tuinafval ingezameld 2014 0,6 Gemiddeld in Nederland (stedelijkheidsklasse 4) 22 Electr(on)ische Apparaten ingezameld 2014 2,5 Gemiddeld in Nederland (stedelijkheidsklasse 4) 4,4 KCA ingezameld 2014 1 Gemiddeld in Nederland (stedelijkheidsklasse 4) 1,1 Huishoudelijk afval bevat naast fijne ook grove componenten die te groot of zwaar zijn om bij het restafval aan huis aan te bieden. Hierbij is ook het onderscheid te maken tussen grof restafval en grove waardevolle grondstoffen. Landelijk kiest men bij milieustraten meestal voor de vervuiler betaalt. Men betaalt dan voor grof restafval en waardevolle grondstoffen mogen gratis gebracht worden. In Oldebroek kunnen inwoners grof huishoudelijk afval tegen betaling brengen bij een particulier brengpunt (betaling naar rato van aangeboden stromen, minimumtarief 5,-). De gemeente faciliteert de zaterdagopenstelling voor inwoners. Het afvalbrengstation is ingericht op afval voor bedrijven, er zijn daardoor een beperkt aantal fracties die gescheiden worden. Er is geen registratie van door inwoners van Oldebroek gebracht grof afval op het particuliere afvalbrengstation. Er zijn gegevens bekend van aangeboden hoeveelheden en scheidingsfracties. Daarnaast kunnen inwoners tegen betaling het grofhuishoudelijk afval op laten halen. Bij het wegbrengen naar het afvalbrengstation kan een hogere bronscheiding behaalt worden, daarom is er een ontmoedigingstarief voor het haalsysteem aan huis ( 41,- per m3). Er werd in 2012 circa 3 ton grofvuil opgehaald, dit betreft 0,12 kilo per inwoner. Conform de landelijke benchmark 2012 (CBS) hebben soortgelijke gemeenten (stedelijkheid) gemiddeld 22 kg per inwoner grof restafval en 142,6 grof herbruikbare stromen. Dit gemiddelde geeft weinig handvaten gezien de registratie erg verschillend is en toegangsvoorwaarden uiteenlopen. Grof tuinafval Via de takkenroute in 2014 circa 14 ton grof tuinafval ingezameld (0,6 kg/inwoner). KCA De hoeveelheid ingezameld KCA schommelt de laatste jaren rond de 1 kilo per inwoner. De inzameling hiervan is relatief duur doordat er speciale voorzieningen getroffen moeten worden voor het opslaan van schadelijke stoffen o.a, op gemeentewerf Van het restafval is gemiddeld 0,3% KCA. Het betreft een kleine inzamelfractie. Elektronische apparaten De hoeveelheid ingezamelde elektrische apparaten schommelt de laatste jaren rond de 2,5 kilo per inwoner. De inzameling hiervan is producentenverantwoordelijkheid, vanuit het bedrijfsleven word een inzamelvoorziening bij gemeenten vergoed. Gemeenten ontvangen een vergoeding per ton (2014: 85,-/ ton). Van het restafval is gemiddeld 0,4% elektronische apparaten. Het betreft een kleine inzamelfractie. 16

Conclusies: Er is zijn geen hoeveelheden bekend van grof huishoudelijk afval en ook geen bezoekersaantallen van het afvalbrengstation; Er zijn geen gegevens van gescheiden grove afvalfracties die uit de nascheiding hergebruikt worden. Deze tellen dus nu niet mee in hergebruikspercentage van de gemeente; Er wordt weinig gebruik gemaakt van de haalvoorziening; Er zit circa 5% grof afval in de minicontainer van inwoners. Dit is weinig potentieel, waardoor gesteld kan worden dat de inwoners momenteel voldoende mogelijkheden hebben om van hun grof huishoudelijk restafval af te komen. 17

1.8 Communicatie 1.8.1 Afvalcommunicatie De gemeenten op de Noord-Veluwe werken onder samen de naam Afval, meer waard dan je denkt om inwoners bewust te maken van de noodzaak om afval te scheiden. In 2013 is een communicatieplan opgesteld. Daarin is gekozen voor een mix aan middelen waarbij zowel middel, boodschap als tone of voice aansluiten bij de communicatiestijl van de doelgroep (burgerschapsstijlen). In 2014 is een nieuwe huisstijl ontwikkeld voor afvalmeerwaard die op verschillende gezamenlijke communicatiemiddelen toegepast is. Huidige communicatiemiddelen: Website www.afvalmeerwaard.nl Facebook en twitter afvalmeerwaard Papieren afvalwijzer Afval app en www.mijnafvalwijzer.nl Halfjaarlijkse huis aan huispagina in de krant Filmpje sorteeranalyse 2014 Posters op inzamelvoertuigen Deelname compostdag Diverse persberichten Interne toolkit (inlog via website) om kennisuitwisseling tussen gemeenten te bevorderen. Naast deze regionale aanpak zet de gemeente ad hoc extra middelen in, te denken aan persberichten, artikelen op de gemeentepagina en gemeentelijke online middelen. 1.8.2 Burgerschapsstijlen De houding die inwoners aannemen ten aanzien van samenleving, overheid en politiek is in een aantal stijltypen in te delen. Het segmentatiemodel Burgerschapsstijlen van Motivaction geeft inzicht in de drijfveren van inwoners en hun relatie tot de samenleving, de overheid en de politiek. Motivaction heeft vier typen gedefinieerd: verantwoordelijken, plichtsgetrouwen, pragmatici en buitenstaanders. Inwoners vallen niet precies in een van deze hokjes te plaatsen, maar deze indeling geeft goede handvaten voor verschillende communicatie insteken. RNV heeft Motivaction onderzoek laten doen naar de burgerschapsstijlen in haar gemeenten. Dit geeft inzicht in: wat burgers bezighoudt en motiveert welke behoeften zij hebben hoe zij betrokken kunnen worden bij het publieke domein hoe zij het meest effectief kunnen worden aangesproken 18

Burgerschapsstijl Oldebroek Gemiddeld RNV NL Plichtsgetrouwen 17% 21% 13% Verantwoordelijken 22% 27% 30% Pragmatici 30% 21% 25% Buitenstaanders 31% 31% 32% Kenmerken burgerschapsstijl plichtsgetrouw (17%) Samenleving: afhankelijk en lokaal betrokken Overheid en politiek: gezagsgetrouw maar ervaren afstand Communicatie: moeite met complexiteit, volgzaam Communicatiestrategie: informeren Tone of voice: concreet, persoonlijk, openhartig, moreel Mediagebruik: lokale media, (publieke) rtv zenders, lezen veel, h-a-h bladen, regionale dagbladen, persoonlijkcontact Voor deze groep moeten de lokale gevolgen van goed scheidingsbeleid inzichtelijk worden gemaakt. De gemeente is als afzender duidelijk in beeld. Dit is de groep die maakt dat het zinvol is om een foto van de burgemeester of de wethouder te gebruiken. Deze groep is gevoelig voor teveel informatie. Korte heldere boodschappen zijn belangrijk. Deze groep is wel gevoelig voor milieuaspecten. Kenmerken burgerschapsstijl verantwoordelijken (22%) Samenleving: actief, internationaal betrokken Overheid en politiek: geïnteresseerd, kritisch Communicatie: vaardig, mondig Communicatiestrategie: informeren en toelichten Tone of voice: uitnodigend, open en kritisch 19

Mediagebruik: weinig rtv, wel publieke zenders, lezen veel, dagbladen, opiniebladen, internet, e-mail Deze doelgroep gaat zelf actief op zoek naar informatie. Informatie en achtergronden bij het scheiden van afval, onderbouwd met cijfers, is van belang om deze groep betrokken te houden. Pas op voor teveel versimpelingen in de teksten. Leg wel steeds een link naar het maatschappelijk belang van afval scheiden. Kenmerken burgerschapsstijl pragmatici (30 %) Samenleving: individualistisch, open minded, praktisch Overheid en politiek: afwachtend, gemiddeld vertrouwen Communicatie: op hoofdlijnen, vaardig Communicatiestrategie: kernachtig informeren Tone of voice: uitnodigend, overtuigend, dynamisch Mediagebruik: weinig rtv, wel publieke zenders, Spits en Metro, carrièrebladen, internet, e-mail, sms, mobiele telefoon. De boodschap moet bij deze doelgroep focussen op persoonlijk (financieel) voordeel. Het is de groep die denkt regel het en val mij er niet mee lastig. Gemak is een belangrijke factor. Deze groep denkt te weten dat afval scheiden geen zin heeft, informatie hierover is dus van belang. Kenmerken burgerschapsstijl buitenstaanders (31%) Samenleving: inactief, bezorgd en materialistisch Overheid en politiek: afzijdig en wantrouwend, voelen zich niet vertegenwoordigd. Communicatie: vluchtig, keuzestress, prikkelgericht Communicatiestrategie: confronteren, amuseren, verleiden Tone of voice: onvermijdelijkheid, noodzaak, gemak, fun en humor Mediagebruik: commerciële rtv-zenders, lezen weinig, lezen wel glossy mannen- en vrouwenbladen, internet voor het vermaak. Het milieu als motivatie heeft weinig invloed. Een opvallende loterij of een prijsvraag heeft meer effect. Over het algemeen heeft men weinig vertrouwen in de overheid. Het is dan ook beter om gebruik te maken van intermediaire afzenders. Deze groep moet actief benaderd worden. De groep gaat zelf niet op zoek naar informatie. 20

1.9 Kosten en baten Onderstaande tabel geeft een overzicht van de kosten en baten 2014 van contractuele verplichtingen aan derden. RESTAFVAL 240 l mini 26 keer per jaar aan huis Ondergrondse containers Bovengronds verzamelcontainers Inzamelkosten Inzamelmiddel** Verwerkingskosten* Transportkosten* 152.073 52.210 360.750 58.923 6.974 22.684 10.200 1.666 8.928 1.367 20.809 3.399 Totaal 167.975 76.261 391.759 63.988 GFT 240 l mini 26 keer per jaar aan huis 97.516 51.523 215.144 50.337 Takkenroute 5.063 301 OPK 240 l mini 13 keer per jaar 40.573 50.694 21.725- nvt uitkering afvalfonds 2.412- Glas 12 ondergrondse container +1 bovengronds bij 9.095 10.763 6.985- nvt supermarkt/ uitvalsweg/ per dorp 1 uitkering afvalfonds 12.970- toaal 9.095 10.763 19.955-0 Textiel 9 ondergrondse container in de wijk /bij nvt 6.478 15.988- nvt supermarkt huis aan huis (4x pj) nvt 0 0 nvt totaal 0 6.478 15.988- - Kunststof nascheiding uit restafval 273.027 uitkering afvalfonds 325.466- totaal 0 0 52.439-0 KCA incl tegemoetkoming in kosten door Old papier 21

Standplaats en brengen afvalbrengstation 2.554 6.078 Elektronische apparaten Brengen gemeentewerf 5.200- Grofvuil Openstelling / Brengen particuliere milieustraat tegen betaling 1 x per maand halen tegen betaling 16.996 0 Totaal 339.772 195.719 497.975 114.325 1.147.791 * opmerkingen gegevens bij RNV bekend voorlopige cijfers geen uren ** lease, cms ed. 22