Jaarverslag 2010. donald smits centrum voor informatie technologie 1 <

Jaarverslag 2010 donald smits centrum voor informatie technologie 1 <

Inhoud Voorwoord... 4 Missie en visie... 6 Organisatie... 8 1.1 Meerjarenplan ICT 1.2 Uitbreiding storingsdienst 1.3 Demand Management 1.4 ICT-Coördinatiecommissie 1.5 Raad van Advies Overzicht 2010... 12 2.1 Onderwijs en ICT 2.2 Onderzoek en ICT 2.3 Organisatie en ICT 2.4 Infrastructuur en ICT 2.5 Internationale activiteiten Vooruitblik...22 Personeel...24 4.1 Uitbreiding Consignatiedienst 4.2 Formatie per 31 december 2010 4.3 Koninklijke onderscheiding CIT-directeur Cees Sterks Financiën... 26 Exploitatierekening CIT Balans CIT in 2010... 28 Publicaties HPC/V...30 3 <

Voorwoord Bij het schrijven van een jaarverslag word je gedwongen terug te blikken en stil te staan bij het verleden. Dat is lastig wanneer je in je dagelijkse werk vrijwel alleen met de toekomst bezig bent. Elk jaar opnieuw zijn we onder de indruk van wat er binnen het Centrum voor Informatie Technologie is gepresteerd. Er zijn verschillende grote nieuwe faciliteiten in gebruik genomen of vernieuwd. Zo zijn de stroom- en koelvoorzieningen van de rekenhallen uitgebreid en robuuster gemaakt waardoor niet alleen veel kosten worden bespaard maar ook het milieu meer wordt ontzien en de betrouwbaarheid vergroot. Er is een nieuw rekencluster in gebruik genomen met tien keer zoveel capaciteit als het oude en een testbed voor dataopslag opgeleverd dat Groningen toonaangevend maakt in e-science faciliteiten. Een compleet vernieuwd en verbeterd reality center is in gebruik genomen. Ook op het gebied van de standaard ICT-dienstverlening is heel wat gebeurd. Het projectmanagement, diverse werkprocessen en de bereikbaarheid bij storingen zijn verbeterd. De activiteiten van de verschillende IT-aanbieders binnen de RUG worden beter gecoördineerd. De nieuwe mailvoorziening is succesvol geïmplementeerd, het webplatform is gemigreerd en er is een Linux-werkplek voor het onderwijs opgeleverd. Op drie onderdelen is meer gebruik gemaakt van aanbod uit de markt. Dat is succesvol verlopen voor de overgang van het technisch en applicatiebeheer van Blackboard (Nestor) naar Blackboard Managed Hosting in Amsterdam en bij het printerbeheer dat is overgegaan naar RICOH Managed Print Services. Draadloos Groningen is helaas mislukt doordat de uitvoerende marktpartij haar beloftes niet kon nakomen. Dat is erg jammer nu de opkomst van mobiele devices in hoog tempo versnelt. Hier liggen meteen de nieuwe uitdagingen. Enerzijds komen er steeds weer nieuwe ontwikkelingen op ons af waar we op moeten inspelen, anderzijds biedt de markt soms schaalvoordelen waar we niet tegenop kunnen. Dat vormt de agenda voor de toekomst. Directie CIT > > 4 4 5 <

Missie en De missie van het CIT luidt als volgt: Het CIT ontwikkelt, levert en ondersteunt, door middel van een betrouwbare, flexibele, klantgerichte werkwijze, innovatieve ICT-diensten die bijdragen aan de ambities van de Rijksuniversiteit Groningen op het gebied van onderwijs, onderzoek en organisatie. De missie moet worden uitgevoerd in een veranderende omgeving die wordt bepaald door verschillende trends binnen en buiten de RUG. De trends binnen de RUG hebben betrekking op onderwijs, onderzoek en organisatie. Deze trends bepalen de visie waaruit de strategische doelen worden afgeleid. visie Met het verzorgen van kwalitatief hoogstaand onderwijs en onderzoek in een internationale context behoort de Rijksuniversiteit Groningen tot de mondiale top. Toponderwijs en toponderzoek zijn alleen mogelijk als de docenten, studenten en onderzoekers gebruik kunnen maken van concurrerende voorzieningen op het gebied van ICT. Als primaire taak verricht het CIT dan ook dienstverlening op het gebied van ICT ter ondersteuning voor het onderwijs, onderzoek en de organisatie van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG). Trends en ontwikkelingen Met de start van de nieuwe universitaire ICTorganisatie in 2007 is een klant-leverancier relatie ontstaan tussen CIT en faculteiten en diensten. Dit komt onder meer tot uitdrukking in de inrichting van het demand management, het samenstellen van een dienstenportfolio en een financieel model op basis van kostendragers. Afspraken moeten formeel worden vastgelegd en financieel verantwoord worden. Het CIT zal de vergelijking met de markt moeten kunnen doorstaan. Vergelijkbare trends spelen zich af binnen het onderwijs en onderzoek. Docenten en onderzoekers worden steeds meer beoordeeld op meetbare prestaties. Studenten gaan steeds hogere collegegelden betalen en stellen hogere eisen aan de ICT-diensten. Door hun grote mobiliteit weten zij goed wat zich elders in de wereld op dit vlak afspeelt. Visie en strategie Het CIT genereert de meeste meerwaarde voor de universiteit door zich te richten op innovatieve ICTdiensten. Onderwijs en onderzoek zijn hier het meest bij gebaat en dit past goed bij de strategie van de RUG om een internationale topuniversiteit te zijn. Geen top universiteit zonder top ICT-dienstverlening. Om het CIT optimaal in te richten op innovatie heeft het CIT een aantal organisatorische en strategische keuzes gemaakt die hieronder worden beschreven. Innovatie vergt een flexibele organisatiestructuur en werkwijze zonder dat dit ten koste gaat van kwaliteit en betrouwbaarheid. Dit kan bereikt worden door uit te gaan van een aantal organisatorische principes: > > De organisatie wordt ingericht als een professionele netwerkorganisatie ; > > Projecten, diensten en bijbehorende processen zijn leidend in de werkwijze; > > Strikte scheiding tussen ontwerp (ontwikkeling) en beheer; > > Continu inspelen op technische trends en ontwikkelingen in de markt; > > Flexibele organisatie en up to date houden van de benodigde expertise. > > 6 6 7 <

1 Organisatie 1.1 Meerjarenplan ICT Om haar toppositie te handhaven moet de RUG scherp blijven. Dat geldt niet alleen voor onderzoek en onderwijs, maar ook voor de ICT-ondersteuning daarvan. Om deze reden heeft de Rijksuniversiteit Groningen een cyclus van ICT-planning in het leven geroepen. Om de vijf jaar presenteert de ICT- Strategiecommissie een ICT-meerjarenplan aan de instelling. Na besluitvorming over het plan draagt de ICT-Strategiecommissie ook zorg voor de uitvoering ervan. Halverwege de planningscyclus vindt een evaluatie van het plan plaats en mede op basis van de resultaten daarvan wordt een nieuw plan opgesteld. Het eerste ICT-meerjarenplan kwam in 1999 tot stand. In 2010 is het Meerjarenplan ICT 2010-2014 vastgesteld door het College van Bestuur van de universiteit. Dit meerjarenplan heeft als motto: Bouwen aan ICT-voorzieningen en - dienstverlening voor onderwijs en onderzoek waarmee de Rijksuniver- relatiebeheer en ondersteuning directie siteit Groningen internationaal zichtbaar blijft. De ICT-Strategiecommissie stelt in dit rapport voor om in de komende planperiode een aantal gerichte investeringen te doen, die het de RUG onderzoekers, docenten en studenten mogelijk maken de tak van sport die wetenschap heet op het hoogste niveau te blijven uitoefenen en zo mondiaal zichtbaar te blijven. De commissie acht het noodzakelijk om in de komende vijf jaar forse impulsen te geven aan de voorzieningen voor robotica aan de RUG, aan de faciliteiten voor High Performance Computing en Visualisatie, aan de verbetering van de elektronische leeromgeving en aan de wereldwijde publicatie van RUG cursussen als Open Course Ware en aan de doorontwikkeling van methodes om snel, efficiënt en doelgericht te zoeken in het zich steeds sneller uitdijende heelal van de wetenschappelijke informatie. security manager (adviseur directie) Aansluiting bij het Strategisch Plan 2010-2015 van de RUG Het Meerjarenplan ICT 2010-2014 sluit aan bij de ambities uit het Strategisch Plan 2010 2015 van de RUG. Door voortzetting van de investeringen in HPC/V en nieuwe investeringen in Open Course Ware wordt de nationale en internationale zichtbaarheid van de RUG vergroot. Investeringen in high performance computing hebben in het verleden de rekenfaciliteiten van LOFAR naar Groningen gehaald. Dit project groeit intussen uit tot een groot internationaal project met sensorvelden in Duitsland, Frankrijk, Engeland en Zweden en een daarbij passende internationale organisatie. Dit maakt Groningen zeer kansrijk als een van de grote rekenfaciliteiten voor SKA (Square Kilometer Array), de opvolger van LOFAR met gigantische antennevelden in Australië of Zuid-Afrika. De door NL-Grid gefinancierde Gridcomputing faciliteiten bij het CIT en het Target-project kunnen gezien worden als spin-offs van de rekenfaciliteiten rond LOFAR. De aanwezigheid van diverse architecturen en reken faciliteiten maken de RUG een aantrekkelijke partner en vestigingsplaats voor wetenschappers van over de gehele wereld. 1.2 Uitbreiding storingsdienst De Rijksuniversiteit Groningen is voor haar onderwijs en onderzoek in toenemende mate afhankelijk van ICT-diensten. Deze diensten worden steeds vaker ook buiten kantooruren gebruikt. Om betere garanties te bieden heeft het CIT de bestaande storingsdienst voor de bewaking van de universitaire IT-diensten in 2010 uitgebreid. Het aantal diensten dat wordt bewaakt, is uitgebreid naar alle grote standaarddiensten. Door een betere bewaking van de standaard ICT-diensten kan sneller en gerichter worden gereageerd in geval van storingen. Daarnaast is een consignatiedienst ingericht waarmee de bereikbaarheid van het CIT en de inzet van CIT-specialisten in geval van storingen beter wordt gegarandeerd. diensten, projecten en processen werkplekdiensten netwerkdiensten servicedesk netwerkinfrastructuur serverinfrastructuur projectmanagement onderwijs, onderzoek en ontwikkeling applicatieontwikkeling HPC/V opleidingen > 8 9 <

1.3 Demand Management 1.4 ICT-Coördinatiecommissie 1.5 Raad van Advies De demand managers zijn de vertegenwoordigers van de faculteiten en diensten binnen de RUG. De demand managers vormen een onmisbare schakel in de dienstverlening van het CIT. Zij vertalen de gebruikerswensen in gewenste functionaliteiten en bespreken dit met het CIT. De demand managers zijn in dienst bij de faculteiten en diensten en kunnen daardoor goed de belangen van de klant vertegenwoordigen. Verder monitoren zij de samenstelling en kwaliteit van het aanbod van het CIT en denken op tactisch niveau mee bij de beleidsvorming van het CIT. In 2010 heeft de universiteit een nieuw ICT-governance model ontworpen en in gebruik genomen. De ontwikkelingen binnen de ICT maken het noodzakelijk dat alle eenheden die zich met beheer en ontwikkeling van ICT-voorzieningen bezig houden, goed met elkaar samenwerken. Dit uitgangspunt wordt in de nieuwe ICT-governance gerealiseerd door de oprichting van de ICT-Coördinatiecommissie. Hierin stemmen het Bureau (Afdeling Informatievoorziening), het CIT, de UB, het Facilitair Bedrijf en het Universitair Onderwijscentrum Groningen hun activiteiten op elkaar af. Definitieve besluitvorming over projecten blijft plaatsvinden binnen de bestaande besluitvormingscircuits: Management Beraad en PH-bedrijfsvoering. Het CIT kent een Raad van Advies die het beleid en de kwaliteit van de standaard ICT-dienstverlening bewaakt. De Raad van Advies treedt in die hoedanigheid op als vertegenwoordiger van alle gebruikers binnen de RUG. Ze geeft gevraagd en ongevraagd advies aan de directie van het CIT over het algemene beleid, over de aard en kwaliteit van de dienstverlening en over de daarmee gepaard gaande begrotingen. De leden van de Raad van Advies worden benoemd door het College van Bestuur en zijn geselecteerd uit de volgende sectoren van de universiteit: alfa, bèta, gamma, medisch, administratief/bestuurlijk en studenten. De Raad van Advies komt minimaal drie maal per jaar bijeen. De Raad van Advies van het CIT bestond in 2010 uit de volgende personen prof.dr. H.A.L. Kiers voorzitter Gedrags- en Maatschappij wetenschappen mw. prof.dr. R. Broer Wiskunde en Natuur wetenschappen mw. drs. A. Schockman-Sannes Rechten dr. A.M. van den Berg Kernfysisch Versneller Instituut drs. A.J. Kee Medische Wetenschappen T. Beudeker student-lid Universiteitsraad In 2010 bestond het team demand managers uit de volgende leden M.J.B. Becker Universitair Medisch Centrum Groningen R.P. Datema Facilitair Bedrijf Drs. L.A. van der Duim Universitair Onderwijscentrum Groningen (met uitzondering van de werkplekken) M.S. van Delden Universiteitsbibliotheek Dr. J.A Mondria Universiteitsbibliotheek A.J. Gankema Faculteit der Letteren Faculteit Rechtsgeleerdheid Faculteit Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap Faculteit Wijsbegeerte Bureau van de Universiteit R.J. Jansen Faculteit Economie en Bedrijfskunde Faculteit Ruimtelijke Wetenschappen Ing. J.C. van der Weele Kernfysisch Versneller Instituut Ing. P. Zandbergen Faculteit Gedrags- en Maatschappijwetenschappen Drs. R. Zwaagstra Faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen Feiten en cijfers Rijksuniversiteit Groningen 396 jaar 150 gebouwen 28.000 studenten 6.500 medewerkers (fte) 8.700 pc-stations (UWP) 38.000 accounts 14.000 netwerkconnecties Centrum voor Informatie Technologie 143 medewerkers (fte) 16.000.000 budget (2010) 10 Gbit/s internetverbinding 2 rekenhallen (725 m 2 ) 4.000.000 kilowattuur elektriciteitsconsumptie rekenhallen > 10 11 <

2 Overzicht 2010 2.1 Onderwijs en ICT RUG CMS Informatievoorziening via de website is tegenwoordig onmisbaar. De website is in de afgelopen jaren het belangrijkste communicatiemedium van de RUG geworden. Omdat het content management systeem van Oracle dat wordt gebruikt voor de website niet meer door de leverancier werd ondersteund, zijn in 2009 de voorbereidingen in gang gezet voor de overgang naar een nieuw platform. De migratie naar het nieuwe webplatform heeft medio 2010 plaatsgevonden. Naast de overgang naar het nieuwe platform zullen ook de editor en het beheersysteem voor de toekenning van rechten vernieuwd worden. Uitbesteding beheer Elektronische leeromgeving In december 2010 is het technisch beheer van Nestor, de elektronische leeromgeving van de RUG, na tien jaar overgedragen aan Blackboard Managed Hosting (BMH) in Amsterdam. Nestor is gebaseerd op de software van Blackboard. Tot uitbesteding van de elektronische leeromgeving is besloten vanwege de toenemende complexiteit en beheerslast van het product. BMH is gespecialiseerd in het huisvesten en beheren van elektronische leeromgevingen. De gebruikersondersteuning en het verzorgen van maatwerk blijft vanuit de RUG plaatsvinden. Opleidingen In 2010 heeft de afdeling Opleidingen van het CIT weer een groot aantal computercursussen voor medewerkers en studenten verzorgd over de meest gebruikte applicaties binnen de RUG. De groei van het aantal maatwerkcursussen die in 2009 gesignaleerd werd, heeft zich in 2010 voortgezet. Naast het cursusaanbod betreffende algemene kennis en vaardigheden is er ook vernieuwd aanbod dat meer toegespitst is op specifieke taken, thema s en doelgroepen. Hierbij is ingesprongen op de trend van Lifehacking. Voorbeeld hiervan is de Slimmer werken -reeks, waarin cursisten heel gericht lacunes in hun kennis en vaardigheden kunnen opvullen. Daarnaast bestaat de mogelijkheid van cursussen op maat waarin in overleg met een docent de inhoud van een cursus voor een bepaalde groep samengesteld kan worden. Impactanalyse Office 2010 Om het aanbod van de kantoorapplicaties (MS Office) in de Universitaire werkplek (UWP) beter af te stemmen op de hedendaagse eisen van functionaliteit en open standaarden, is in 2010 een impactanalyse uitgevoerd met betrekking tot de overgang naar Microsoft Office 2010. Op basis van dit rapport is eind 2010 besloten om de migratie uit te gaan voeren. De overgang naar Microsoft 2010 moet in 2011 afgerond zijn. Huisstijl-tool DotOffice Het beheer van de universitaire huisstijl-tool DotOffice is na de invoering belegd bij het CIT. In januari 2010 is een nieuwe versie van de Word- en Powerpointtool DotOffice geïmplementeerd. Bovendien is in 2010 een Exceltool voor de huisstijl gebouwd en is weer een aantal presentaties DotOffice gegeven. Projecten Begin 2010 is door de afdeling Opleidingen een onderzoek naar het gebruik van e-readers bij vergaderingen uitgevoerd. De bevindingen zijn naast de reguliere rapportage ook in het ICT-magazine Pictogram van juli/augustus 2010 gepubliceerd onder de titel: Papierloos vergaderen. Toepasbaarheid van ereaders bij vergaderingen. In de tweede helft van 2010 heeft Opleidingen deelgenomen aan het ipad-project. Hierover is een eerste artikel verschenen in Pictogram van december 2010: ipad or do I? Dit onderzoek wordt vervolgd in 2011. Kantoorautomatisering In 2010 zijn weer diverse applicaties in VBA ontwikkeld. Met name de bullenapplicatie is omgebouwd om Latijnse bullen met een Nederlandse en Engelse vertaling mogelijk te maken, en is er een grote Access-applicatie voor de provincie Overijssel gebouwd. Daarnaast heeft het nodige onderhoud en beheer van applicaties plaatsgevonden. > 12 13 <

2.2. Onderzoek en ICT High Performance Computing en Visualisatie (HPC/V) Ten behoeve van de inzet van ICT in het wetenschappelijk onderzoek heeft de RUG de afgelopen jaren aanzienlijk geïnvesteerd in hoogwaardige High Performance Computing en Visualisatiefaciliteiten (HPC/V). Wetenschappers van de Rijksuniversiteit Groningen kunnen beschikken over stateof-the-art-faciliteiten van het multidisciplinair centrum voor High Performance en Visualisatie. Behalve voor wetenschappelijke doeleinden kunnen de HPC/V-faciliteiten ook voor het lokale bedrijfsleven worden ingezet. High Performance Computing (HPC) De IBM-supercomputer BlueGene/P werd ook in 2010 voor een groot deel gebruikt voor het Lofar-project van de stichting Astron. De rest is ingezet voor andere wetenschappelijke projecten. In het voorjaar van 2010 werd het nieuwe rekencluster met de naam Millipede in gebruik genomen. De machine beschikt over meer dan 3200 processoren en is bedoeld voor algemeen gebruik door wetenschappers van de RUG die rekenwerk hebben waarvoor een enkele pc niet krachtig genoeg is. Als bijdrage aan de Europese Grid-infrastructuur EGEE heeft het CIT ook het afgelopen jaar het beheer uitgevoerd van een 200 core Grid-cluster met 48 TB opslagcapaciteit. Deze Grid-infrastructuur is beschikbaar voor internationale onderzoekssamenwerkingsverbanden, maar ook voor nationale samenwerking of lokale onderzoeksgroepen. High Performance Visualisatie (HPV) De Virtual Reality-faciliteiten bestaan uit een vierzijdige Reality Cube en een tien meter breed cilindervormig Virtual Reality-theater. Het beeld wordt verzorgd door een groot aantal speciale projectoren die worden aangestuurd door het visualisatiecluster bestaande uit krachtige computers met speciale grafische kaarten. Voor presentaties op locatie was ook in 2010 een mobiel 3D-systeem beschikbaar. Na een grondige verbouwing is het vernieuwde Reality Center in het voorjaar van 2010 officieel geopend. Helaas kreeg het Reality Center niet lang na de opening te maken met wateroverlast. Als gevolg van hevig noodweer op maandag 12 juli liep het Reality Center deels onder water. Door tijdig ingrijpen kon de schade worden beperkt tot het vervangen van de vloerbedekking. Target In het kader van het Target-project is in 2010 een testbed opgeleverd dat 1,5 petabytes aan data kan opslaan en verwerken. De bouw van het testbed, dat uiteindelijk een capaciteit zal krijgen van meer dan 10 petabytes, is een samenwerking tussen het CIT, IBM en Oracle. Op het testbed zullen zowel wetenschappelijke als bedrijfsgerichte projecten worden gelanceerd. Het Target-project is het grootste publiek-private ICT-project in Nederland dat zich richt op het beheren en verwerken van zeer grote hoeveelheden (sensor-)data. Target heeft een nieuwe methode ontwikkeld waarmee op een efficiënte wijze toegang kan worden verkregen tot en gebruik kan worden gemaakt van grote en groeiende hoeveelheden data van verschillende structuur. Het project Target ging in april 2009 officieel van start als een kenniscentrum van de Rijksuniversiteit Groningen, Het Universitair Medisch Centrum Groningen, het astronomisch centrum Omega- CEN, de stichting Astron, Target Holding BV en het bedrijfsleven. Het CIT levert de technische en financieel-administratieve ondersteuning voor het project. Het Samenwerkingsverband Noord-Nederland (SNN) en de provincies Drenthe en Groningen hebben in 2009 totaal 16 miljoen euro toegekend aan het Target-programma. LOFAR Het CIT huisvest en beheert de centrale ICT-infrastructuur van LOFAR. LOFAR is een groot ICT-project gericht op astronomie, geologie en landbouw. De astronomische toepassingen zijn het meest in het oog springend door de vele duizenden antennes, voornamelijk in Noord-Nederland, maar ook in Duitsland, Zweden, Frankrijk en Engeland. De gigantische hoeveelheid data die de antennes op de velden produceren, worden realtime verwerkt omdat opslag en latere verwerking (voorlopig nog) onmogelijk is. De realtime centrale verwerking van de astronomische signalen vindt plaats op de IBM BlueGene/P in de Zernikeborg. Diverse interne netwerken bieden datatransportsnelheden van honderden gigabytes per seconde. Een groot computercluster zorgt voor additionele rekencapaciteit. Hoewel LOFAR alleen zorg draagt voor de korte termijn opslag van primaire data is ten behoeve van de gebruikers gewerkt aan het realiseren van de benodigde opslagcapaciteit en de daarbij behorende geavanceerde dataverwerkingstechnieken. Ook deze dataopslag (het LOFAR Long Term Archive, LTA) vindt voor een groot deel plaats bij het CIT gebruik makend van gelden uit het Big Grid- en het Target-project. Het LTA zal een gedistribueerd archief worden met zowel tape- als harddisk opslag, maar ook rekencapaciteit om de data te verwerken. BiG Grid Het Big Grid-project is ontstaan uit de vraag in veel wetenschapsgebieden naar het beheren en beheersen van de enorme dataexplosie. Andere voorbeelden, naast LOFAR, zijn o.a. de Large Hadron Collider van CERN, databanken voor opslag en verwerking van patiëntengegevens, genoomonderzoek en historische archieven. Deze projecten hebben behoefte aan betrouwbare opslag, een uitgebreid archief, beveiligde koppeling tussen diverse locaties en de mogelijkheid om data uit te wisselen. Het Big Grid-project wil een e-science infrastructuur realiseren dat aan deze eisen voldoet. Het project omvat dataopslag- en dataverwerkingscapaciteit, gefaciliteerd door Gridtechnologie. Het CIT huisvest en beheert één zo n Grid-cluster dat in directe verbinding staat met andere Grid-clusters in Europa. > 14 15 <

2.3 Organisatie en ICT Nieuwe universitaire mailvoorziening Nadat de implementatie van een nieuw universitair mailsysteem in het najaar van 2009 voor ernstige problemen zorgde, is in 2010 het mailsysteem succesvol in gebruik genomen. De hernieuwde ingebruikname vond plaats nadat in het najaar van 2009 onderzoek heeft plaatsgevonden naar de oorzaken van de e-mailstoring. Ook zijn de problemen gereproduceerd in een testomgeving. Daarnaast heeft de Wetenschappelijk Technische Raad (WTR) een audit uitgevoerd naar de werkwijze en organisatie rond de invoering van het nieuwe mailsysteem. Na uitgebreide testen is het mailsysteem vervolgens opnieuw in de lucht gebracht. Deze keer zonder problemen. Virtuele werkplek De pilot met betrekking tot de virtuele werkplek is in 2010 afgerond. De pilot is uitgevoerd naar aanleiding van de wens van de studentenfractie SOG uit de Universiteitsraad. Daar sprak men de behoefte uit om vanaf de laptop of thuiscomputer gebruik te kunnen maken van alle softwareapplicaties die normaal gesproken enkel via de standaard universitaire werkplek beschikbaar zijn. De uitgevoerde pilot was gebaseerd op een remote desktop-voorziening met de Universitaire werkplek (UWP) als grondslag. Deze keuze is voorafgegaan door een uitgebreid technisch onderzoek waarbij de Red Hat virtuele werkplek-oplossing als best passend product gekozen is. In het kader van de pilot kreeg een groep van ca. honderd studenten drie maanden lang via hun eigen pc de beschikking over dezelfde applicaties als op de studentwerkplekken binnen de universiteitsgebouwen. Uit de resultaten van de pilot kwam naar voren dat de Virtuele werk- plek een zeer gewenste aanwinst is op de huidige ICT-dienstverlening en voldoet aan de vooraf gestelde eisen van de studenten. Omdat binnen de universiteit geen investering voor de implementatie van de Virtuele werkplek kon worden gevonden voor de hardware en onderhoud is de Virtuele werkplek niet universiteitsbreed ingezet. De virtuele werkwijze komt wel beschikbaar in de nieuwe Universitaire werkplek waarvan de introductie in 2012 wordt verwacht. Universitaire werkplek 2.0 De inventarisatie van de gebruikerswensen van studenten en medewerkers met betrekking tot een nieuwe universitaire ICT-werkomgeving (UWP2.0) hebben geresulteerd in een visie die in 2010 is gepresenteerd. In deze visie is de nieuwe ICTomgeving een omgeving die de gebruiker voor een deel zelf kan inrichten en die toegang biedt tot alle door de RUG geleverde ICT-diensten. Deze diensten (applicaties en data) zijn 24 uur per dag beschikbaar op een door de gebruiker zelf te kiezen en op dat moment beschikbare interface. Dit betekent dat de opvolger van de huidige Universitaire werkplek een hybride werkomgeving moet worden waarin per gebruikersgroep, locatie en interface de optimale werkplek kan worden aangeboden. De wijze waarop applicaties worden aangeboden worden losgekoppeld van het platform waarop ze draaien en alle applicaties moeten via het internet beschikbaar komen. In de volgende fase van het project zal de visie worden uitgewerkt in een ontwerp van de nieuwe universitaire werkomgeving. Linux werkplek Nadat begin 2010 de universitaire Linux werkplek (LWP) werd ingevoerd, is in 2010 ook een basis Linux werkplek voor het onderwijs beschikbaar gekomen. De werkplekken zijn gerealiseerd in de onderwijszalen van de faculteit Wiskunde en Natuurwetenschappen en de faculteit Letteren. Vervanging universitaire afdrukapparatuur In het najaar van 2010 zijn alle universitaire printers en kopieerapparaten vervangen. Via een Europese aanbesteding heeft de RUG hiervoor een contract afgesloten met Ricoh. In de nieuwe situatie wordt gewerkt via het systeem van Managed Print Services. Door gebruik te maken van dit principe wordt de inzet van apparaten gaandeweg geoptimaliseerd. Ricoh verzorgt delen van de dienstverlening, zoals de analyse van omgevingen (ook kwantitatief) en maakt verbeteringsvoorstellen ten aanzien van de inzet van apparaten. Er wordt meer gebruik gemaakt van multifunctionele apparaten (printen, kopiëren, scannen) die goedkoper en robuuster zijn in het gebruik en milieuvriendelijker door een energiebeheersprogramma. Daarnaast is een uitgebreide dienstverlening opgezet om te zorgen dat deze apparaten nagenoeg altijd functioneel zijn. Ricoh verzorgt de afhandeling van het storingsproces door een constante bewaking van de apparatuur op afstand. Ook zorgt Ricoh via zogenaamde fleetoperators ervoor dat papier en toners tijdig worden bijgevuld en vervangen. ASMTP: thuis en onderweg e-mail versturen via de RUG Het CIT biedt sinds 2010 de dienst ASMTP (Authenticated SMTP) voor studenten en medewerkers van de RUG die thuis of onderweg mailen met programma s zoals Thunderbird of Outlook. Met deze programma s kon tot nu toe wel mail worden ontvangen, maar niet worden verstuurd via de mailservers van de RUG. Normaal gesproken gaat dat via de uitgaande mailserver van de provider van de internetverbinding. Met ASMTP is het mogelijk om onafhankelijk van plaats en provider steeds met dezelfde instellingen e-mail te versturen via mailprogramma s zoals Thunderbird of Outlook. Ook bij wijziging van internetprovider hoeft niets meer gewijzigd te worden. Door het invoeren van het RUG-account (p-of s-nummer met bijbehorend wachtwoord), kan wereldwijd gebruik worden gemaakt van de mailservers van de RUG. Ook is hierdoor de virusscan van de RUG actief en is het mogelijk attachments te versturen van maximaal 10MB. Security Met betrekking tot security was de invoering van een firewall voor de beheerderswerkplek (BWP) in 2010 één van de centrale aandachtspunten. De feitelijke invoering van de RUG-brede firewall wordt in 2011 verwacht. Als uitvloeisel van de overeenkomst tussen SURFnet, Terena en Comodo biedt Comodo persoonlijke S/MIME-certificaten aan waarmee RUG-medewerkers hun officiële e-mail kunnen signeren en desgewenst kunnen versleutelen. De artsen van de Arbo- en Milieudienst van de RUG zijn voornemens standaard van deze certificaten gebruik te gaan > 16 17 <

maken. Toepassing van deze certificaten kan de vertrouwelijkheid van de uitwisseling van medische gegevens en de authenticiteit van de medicus garanderen. Omtrent de verhuizing van de elektronische leeromgeving van de RUG naar Blackboard in Amsterdam eind 2010 is op advies van de security manager besloten dat de login-gegevens van de gebruikers niet bij Blackboard worden opgeslagen. Servicedesk De afdeling Servicedesk is verantwoordelijk voor een betrouwbare, flexibele en klantgerichte ondersteuning van alle medewerkers en studenten van de universiteit bij het gebruik en functioneren van de door het CIT geleverde diensten. De organisatie van de Servicedesk is gericht op effectiviteit (de gebruiker krijgt datgene wat is afgesproken) en efficiency (de dienstverlening wordt tegen redelijke kosten uitgevoerd). Tegelijkertijd wordt er een grote mate van flexibiliteit verwacht. Om binnen dit spanningsveld professioneel te kunnen blijven opereren, heeft de Servicedesk in 2010 een aantal veranderingen doorgevoerd. De één-loket-gedachte is aangescherpt; alle medewerkers en studenten gebruiken op termijn één telefoonnummer en één e-mailadres waardoor alle meldingen via één centraal punt aangenomen worden. De incidenten worden opgelost door de Servicedesk en indien nodig schakelt zij daarbij één van de ICT-oplosgroepen in, binnen het CIT of elders binnen de RUG. De ondersteuning van standaarddiensten en het uitvoeren van maatwerkverzoeken is binnen de Servicedesk apart belegd. Hierdoor kan de afgesproken ondersteuning gegarandeerd worden en is het daarnaast mogelijk om flexibel in te kunnen spelen op veranderingen en bijzondere verzoeken te honoreren. De Servicedesk verzorgt, naast het bewaken van het incidentproces, de documentatie-, communicatie- en informatievoorziening aan en voor de gebruikers van de CIT-diensten. Dit loopt uiteen van het beschrijven en actueel houden van de documentatie en informatie op de website tot het aannemen en afhandelen van storingsmeldingen. Het blijft van groot belang dat de Servicedesk-medewerkers als één geheel blijven optreden. De inzet van de medewerkers is afgestemd op hun kennis en competenties en wordt in samenspraak op die plaatsen en voor die taken ingezet waar ze het meest nodig is. De Servicedesk levert op deze manier een bijdrage aan de kwaliteitsverbetering van de CIT-dienstverlening. 2.4 Infrastructuur en ICT Test IPv6 Vanaf januari 2010 loopt bij de RUG een pilot met het Internetprotocol IPv6, het nieuwste adressysteem voor het internet. Een overstap naar dit nieuwe systeem is wereldwijd noodzakelijk omdat naar verwachting de adresreeksen van het huidige Internetprotocol IPv4 in 2011 op raken. Dit is het gevolg van een steeds grootschaliger gebruik van het internet. De pilot bij de RUG richt zich in eerste instantie op het netwerk van FLITS van de studentenflats Selwerd. Het netwerk van deze studentenflats is rechtstreeks aangesloten op het computernetwerk van de RUG. Doel van de pilot is ervaring op te doen met het nieuwe IP-protocol en te inventariseren hoe IPv6 in een later stadium het best universiteitsbreed kan worden toegepast naast het bestaande Internetprotocol IPv4. > 18 19 <

2.5 Internationale activiteiten Upgrade rekenhallen In samenwerking met het Facilitair Bedrijf hebben de stroom- en koelvoorzieningen in de beide rekenhallen in 2010 een grondige upgrade ondergaan. De koelcapaciteit, de noodstroomvoorzieningen en de redundantie zijn vergroot en tevens is een blusgasinstallatie geplaatst. Onder meer door de vervanging van de UPS-sen, de modernisering van de ruimtekoeling en aansluiting bij de Warmte Koude Opslag wordt een aanzienlijke besparing in de overheadkosten gerealiseerd. De totale investeringen bedroegen bijna 3 miljoen euro. Tijdens de verbouwing van de rekenhallen is de dienstverlening gewoon doorgegaan. Vervanging access-laag RUGnet In het kader van de vervanging van circa 21.000 netwerkpoorten in de access-laag van het universitair computernetwerk (RUGnet) is bij het Universitair Medisch Centrum Groningen, Farmacie, Wijsbegeerte en het CIT in 2010 de nieuwe apparatuur geïnstalleerd en waar nodig ook de bekabeling vervangen. De overige diensten en faculteiten volgen in 2011. De vernieuwing maakt deel uit van een opwaardering van het gehele netwerk en is noodzakelijk tegemoet te kunnen komen aan de nog steeds toenemende bandbreedte binnen de universiteit. Draadloos Groningen Het project Draadloos Groningen waarmee in de hele stad draadloos internet mogelijk zou moeten worden, is eind 2010 opgeheven. De eerste verkenningen naar de mogelijkheden voor de realisatie van een stadsdekkend draadloos netwerk dateren van 2006. In het kader van het Akkoord van Groningen, het samenwerkingsverband tussen de Rijksuniversiteit Groningen, Hanzehogeschool Groningen, de gemeente Groningen en het Universitair Medisch Centrum Groningen werd een projectgroep ingesteld met de opdracht om een plan uit te werken dat moest leiden tot een stadsdekkend draadloos netwerk. Na een positief resultaat van een proef met het draadloos netwerk in de binnenstad van Groningen werd in 2008 de Stichting Draadloos Groningen opgericht. De Stichting kreeg de opdracht in 2011 een renderend stadsdekkend netwerk te realiseren. Het bedrijf Unwired dat in opdracht van de Stichting het wifi-netwerk in de stad moest aanleggen, boekte echter onvoldoende voortgang. Dit heeft de initiatiefnemers van het project doen besluiten om met Draadloos Groningen te stoppen. Eind 2010 was de Stichting in gesprek met marktpartijen voor de overname van het tot dan toe gerealiseerde wifinetwerk. Centraal Azië CAREN is een project dat gefinancierd wordt door de Europese Commissie. Het project heeft tot doel een regionaal glasvezelnetwerk te realiseren voor de vijf Centraal Aziatische landen (Kazachstan, Kirgizië, Tadzjikistan, Turkmenistan en Oezbekistan). Het CIT levert een bijdrage aan het projectmanagement. Het netwerk in Centraal Azië is in 2010 operationeel geworden. Mozambique Onder ontwikkelingsprojecten vallen de projecten in Mozambique en Zambia, projecten die door Nuffic gefinancierd worden en waarvan de supervisie door het CIT wordt uitgevoerd. In Mozambique wordt in samenwerking met de Radboud Universiteit Nijmegen gewerkt aan de versteviging van managementinformatiesystemen van de universiteiten en de communicatie met het Ministerie van Onderwijs. Onderdeel van het project is een aanvang te maken met het opzetten van een landelijke netwerkorganisatie voor het hoger onderwijs en onderzoek. Het project loopt op zijn eind en zal in 2011 worden afgesloten. Zambia Eind december heeft Nuffic het ZAMREN-project ( ICT capacity building support to strengthen Higher Education and Research in Zambia ) toegekend aan een consortium bestaande uit de RUG, de Radboud Universiteit Nijmegen en de Vrije Universiteit Amsterdam. De supervisie van het project ligt bij het CIT. Dit project zal begin januari 2011 beginnen en heeft een doorlooptijd van vier jaar. Doel van het project is een netwerkorganisatie voor hoger onderwijs en onderzoek in Zambia op te zetten. > 20 21 <

De nabije toekomst wordt mede bepaald door een aantal actuele ontwikkelingen. Het budgettaire perspectief van de universiteit is aan het verslechteren en daar zal het CIT zeker het nodige van mee krijgen. Hier staat tegenover dat de efficiency van de primaire processen 3 Vooruitblik steeds meer bepaald wordt door adequate ICT-faciliteiten en de daarbij behorende ondersteuning. Los hiervan is het goed om af en toe het dorre hout uit te kappen. Zo is er onafhankelijk van concrete bezuinigingsdoelstellingen een traject ingezet om in 2011 het aantal applicaties terug te brengen. Door technische trends zoals cloud computing en consumerization kan bepaalde dienstverlening bewust of sluipend naar de markt verschuiven. Het CIT zal voortdurend zijn meerwaarde moeten aantonen. Any time, any place, any device, any platform is de nieuwe standaard. Deze proberen we te realiseren in een pilot in 2011 voor de nieuwe Universitaire werkplek. Andere uitdagingen liggen in de trend naar mobiel, de opkomst van de tablet pc s en nieuwe platforms. Deze vereisen een grondige uitbreiding van de capaciteit van het draadloze netwerk en hebben gevolgen voor de ondersteuning door de Servicedesk en het veilig borgen van de dataopslag. In 2011 komen enkele onderdelen van het ICT-Meerjarenplan 20102011 van de RUG tot uitvoering, zoals het realiseren van high end video(conferencing)-faciliteiten en de inrichting van een digitale toetszaal. Op organisatorisch gebied zal de samenwerking tussen de verschillende IT-aanbieders binnen de RUG verder worden verbeterd onder meer op het terrein van project- en changemanagement. Verder zal de reorganisatie van het Universitair Onderwijscentrum Groningen (UOCG) zijn invloed hebben. Dit centrum wordt, afgezien van de Lerarenopleiding, in zijn geheel bij het CIT gevoegd. Voor het merendeel betreft dit typisch ICT gerelateerde diensten zoals de elektronische leeromgeving (Nestor) en talrijke andere onderwijsapplicaties (Progress, Syllabus, Ocasys, enz.). Maar er zijn ook andere onderdelen zoals docentprofessionalisering en (onderwijs)kwaliteitszorg. Met de onderdelen van het UOCG wordt veel goed gekwalificeerd personeel binnengehaald en hopen we nog dichter bij onze klanten te komen staan. > 22 donald smits centrum voor informatie technologie > jaarverslag 2010 23 <

4.2 Formatie per 31 december 2010 4 Personeel 4.1 Uitbreiding Consignatiedienst De RUG is voor haar onderwijs en onderzoek in toenemende mate afhankelijk van ICT-diensten die ook steeds vaker 7x24 uur worden gebruikt. Door deze ontwikkelingen wordt er buiten kantooruren in toenemende mate een beroep gedaan op CIT-specialisten. Tot oktober 2010 werd de Storingsdienst van het CIT voor de bewaking van de ICTdiensten uitgevoerd op vrijwillige basis. Om de bereikbaarheid van het CIT buiten kantooruren beter te kunnen garanderen en de verdeling van de belasting van de CIT-specialisten beter te regelen, is de Storingsdienst van het CIT het afgelopen jaar uitgebreid met een structurele consignatiedienst. Daarnaast is het aantal universitaire ICT-diensten dat wordt bewaakt, uitgebreid naar alle grote standaard ICT-diensten. Afdeling aantal FTE s aantal FTE s (stud. ass.) Directie 1,7 Security 1,0 Relatiebeheer en Ondersteuning 13,9 Werkplekdiensten 12,0 Netwerkdiensten 10,2 Dienstenontwikkeling 6,6 Servicedesk Algemeen 1,0 Servicedesk Centraal 7,3 1,6 Servicedesk Decentraal 28,9 Opleidingen 3,2 HPC/V 7,2 1,0 Applicatieontwikkeling 14,8 Serverinfrastructuur 18,1 Netwerkinfrastructuur 12,4 Algemeen 4,6 Totaal 142,9 2,6 4.3 Koninklijke onderscheiding CIT-directeur Cees Sterks Op 29 april 2010 is CIT-directeur prof.dr. Cees Sterks benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau. Cees Sterks, sinds 1978 verbonden aan de Faculteit Economie en Bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit Groningen, was tussen 1994 en 2002 bijzonder hoogleraar Economie van de Lagere Overheden. In 2002 werd hij benoemd tot hoogleraar Economie van de Publieke Sector. Zijn onderzoek op het terrein van de overheidsfinanciën had en heeft grote maatschappelijke relevantie. Van 1999 tot 2005 was Sterks directeur van het Centrum voor Onderzoek van de Economie van Lagere Overheden (COELO). Onder zijn leiding groeide het COELO uit tot een professionele organisatie met een uitstekende reputatie. Het centrum brengt jaarlijks de invloedrijke Atlas van de Lokale Lasten uit. In de periode 2001 tot 2003 stuurde Sterks als onderwijsdirecteur het onderwijs aan in de Faculteit Economische Wetenschappen. Bij de voorbereiding van de fusie met de toenmalige faculteit Bedrijfskunde voltrokken zich in deze periode belangrijke veranderingsprocessen die hij vanuit zijn deskundigheid in goede banen heeft geleid. Bij de start van zijn aanstelling in 2006 als directeur van het CIT heeft hij de reorganisatie van alle universitaire ICT-afdelingen die in gang was gezet, opgepakt en tot een goed einde gebracht. Sinds 2007 zijn alle standaard ICT-voorzieningen samengebracht in één universitaire ICT-organisatie. > 24 25 <

Exploitatierekening CIT (resultaten in k ) Lasten 2010 2009 2008 Personele lasten 9.333 8.990 8.851 Huisvestingslasten 896 810 989 Apparatuur en inventaris 1.930 1.608 1.578 Overige lasten 8.041 5.802 3.963 Totaal lasten 20.200 17.210 15.381 Baten 2010 2009 2008 5 Rijksbijdrage 5.419 6.767 4.918 Overige opbrengsten * intern 11.688 10.591 9.089 * extern 4.010 1.619 1.448 Totaal opbrengsten 21.117 18.977 15.455 Resultaat 917 1.767 74 Financiën Reserves en voorzieningen 2010 2009 2008 Bedrijfsreserve 1.844 1.305 87 Bestemde reserve -14 45 20 Totaal reserves 1.830 1.350 107 Balans Activa Vaste activa 2010 2009 2008 Inventaris & apparatuur 4.938 4.130 3.440 Vlottende activa 2010 2009 2008 Vorderingen 1.317 1.724 1.000 Liquide middelen 5 6 3 Rek. courant Hoofdboekhouding 5.851 4.622 2.444 Voorraden 4 14 1 Totaal activa 12.115 10.496 6.888 Passiva Eigen vermogen 2010 2009 2008 Eigen vermogen 4.938 4.130 3.440 Reserves 1.830 1.350 108 Apparatuurfonds 551 580 984 Schulden Schulden 4.370 3.762 1.675 Voorzieningen 426 674 681 Overige voorzieningen 0 0 0 Totaal passiva 12.115 10.496 6.888 > 26 27 <

6 CIT in 2010 Januari > > Zernikeborg in de sneeuw Februari > > Kantine Zernikeborg beste kantine van de RUG > > Introductiemarkt buitenlandse studenten Maart > > College van Bestuur RUG op bezoek bij het CIT > > Prijsuitreiking deelnemers pilot Virtuele werkplek April > > Symposium Lifehacking > > Secretaressedag RUG > > CIT wint volleybaltoernooi RUG > > Koninklijke onderscheiding CIT-directeur Cees Sterks Mei > > Opening vernieuwde virtual reality-ruimte Juni > > Officiële opening LOFAR-radiotelescoop door Koningin Beatrix Juli > > Wateroverlast Zernikeborg Augustus > > KEI-markt: introductiemarkt voor eerstejaars studenten > > Introductiemarkt buitenlandse studenten RUG Oktober > > Implementatie nieuwe mailvoorziening November > > RUG genomineerd voor IPv6 Awards 2010 > > Oplevering eerste fase Target-testbed December > > Verhuizing Nestor > > Ophoging e-mailbijlage naar 25MB > 28 29 <

7 Publicaties HPC/V In 2010 zijn verschillende onderzoekspublicaties verschenen waarbij gebruik is gemaakt van de HPC/V-faciliteiten. De onderwerpen variëren van kwantummechanica, moleculaire dynamica, sterrenkunde, genetica en biofysica tot bedrijfskunde. A Alonso, D., M.J. Bouma and M. Pascual, Epidemic malaria and warmer temperatures in recent decade in an East African highland. Proc. R. Soc B, published online in advance of the print journal. B Baron, R. et al., Light hadrons from lattice QCD with light (u,d), strange and charm dynamical quarks. JHEP 1006 (2010), pp. 111. Baron, R. et al., Kaon and D meson masses with N_f = 2+1+1 twisted mass lattice QCD PoS. (LAT2010) 119. Bernsen, E., H.A. Dijkstra, J. Thies and F.W. Wubs, The application of Jacobian-free Newton-Krylov methods to reduce the spin-up time of ocean general circulation models. J. Comput. Phys. 229(21) (2010) 8167-8179. Bunnik, T. and A.E.P. Veldman, Modelling the effect of sloshing on ship motions. Proc. 29th Conf. on Ocean, Offshore and Arctic Eng. OMAE2010, Shanghai, China (2010) paper OMAE-20458. C Carpentieri, B., Y.-F. Jing and T.-Z. Huang, A novel Lanczos-type procedure for computing eigenelements of Maxwell and Helmholtz problems. Progress In Electromagnetics Research, PIER, 110 (2010) 81-101. Carpentieri, B., Y.-F. Jing and T.-Z. Huang, Lanczos biconjugate A-orthonormalization methods for surface integral equations in electromagnetism. PIERS Proceedings, Xian, China, March 22-26 (2010) 678-682. D De Raedt, H., S. Zhao, S. Yuan, F. Jin, K. Michielsen, and S. Miyashita, Event-by-event simulation of quantum phenomena. Physica E 42, 298-302 (2010). Dijkstra, A.G., T. la Cour Jansen and J. Knoester, Two-dimensional spectroscopy of coupled bands of excitations: application to energy transport and relaxation in a polypeptide. J. Phys. Chem. A, 114:7267 (2010) Journal Cover. H Helder, J.A. and R.W.C.P. Verstappen, On restraining convective subgrid-scale production in Burgers equation. J.C.F. Pereira and A. Sequeira (eds.), Proc. ECCOMAS CFD 2010, Lisbon (2010) CD-ROM paper 1632. Hinsch, M. and J. Komdeur, Defence, intrusion and the evolutionary stability of territoriality. Journal of Theoretical Biology 266, p. 606-613. Hocuk, S. and M. Spaans, The thermodynamics of molecular cloud fragmentation. Star formation under non-milky Way conditions. Astronomy & Astrophysics 2010, 510, p. A110. Hocuk, S. and M. Spaans, The impact of X-rays on molecular cloud fragmentation and the inital mass function. Astronomy and Astrophysics, 522, p. A24. I Ittoo, A., L. Maruster, J.C. Wortmann and G. Bouma, (2010), Textractor: A Framework for Extracting Relevant Domain Concepts from Irregular Corporate Textual Datasets. (Book Chapter) In Lecture Notes in Business Information Processing (LNBIP), Volume 47, by Springer. Ittoo, A., G. Bouma, L. Maruster and J.C. Wortmann (2010), Extracting Meronymy Relations from Domain- Specific Textual Corporate Databases. Awarded Reind van de Riet prize for best paper in Natural Language Processing in Information Systems. (Book Chapter) In Lecture Notes in Computer Science (LNCS), Volume 6177, Springer. > 30 31 <

Ittoo, A. and G. Bouma, (2010), On learning Subtypes of the Part-Whole Relation: Do Not Mix Your Seeds. Presented at the 48th Annual Meeting of the Association for Computational Linguistics (ACL 2010),Upssala, Sweden. L Lobanova, A., G. Bouma and E.F. Tjong Kim Sang, Using a Treebank for Finding Opposites. By Proceedings of TLT9, Tartu, Estonia, 2010, pages 139-150. R Rosindell, J., S.J.Cornell, S.P.Hubbell and R.S.Etienne, Protracted speciation revitalizes the neutral theory of biodiversity. Ecology Letters (2010) 13, p. 716 727. V Verstappen, R.W.C.P., When does eddy viscosity restrict the dynamics to large eddies? J.C.F. Pereira and A. Sequeira (eds.), Proc. ECCOMAS CFD 2010, Lisbon (2010) CD-ROM paper 1302. J Jansen, T.L.C., B.M. Auer, M. Yang, and J.L. Skinner, Two-dimensional infrared spectroscopy and ultrafast anisotropy decay of water. J. Chem. Phys. 132:224503 (2010). Jin, F., H. De Raedt, S. Yuan, M.I. Katsnelson, S. Miyashita, and K. Michielsen, Approach to equilbrium in nano-scale systems at finite temperature. J. Phys. Soc. Jpn. 79, 124005 (2010). Jin, F., S. Yuan, H. De Raedt, and K. Michielsen, Particle-only model of two-beam interference and double-slit experiments with single photons. J. Phys. Soc. Jpn. 79, 074401 (2010). Jin, F., H. De Raedt, and K. Michielsen, Eventby-event simulation of the Hanbury Brown-Twiss experiment with coherent light. Commun. Comput. Phys. 7, 813-830 (2010). Jin, F., S. Zhao, S. Yuan, H. De Raedt, and K. Michielsen, Event-by-event simulation of quantum eraser experiments with single photons. J. Comp. Theor. Nanosci. 7, 1771-1782 (2010). Jin, F., H. De Raedt, and K. Michielsen, Particlebased simulation approach for single-particle interference experiments: Application to double-slit experiments. In Quantum Theory: Reconsiderations of Foundations - 5, edited by A. Khrennikov (AIP Conference Proceedings, Melville and New York, 2010), vol. 1232, p. 93-104. Jing, Y.F., T.Z. Huang, Y. Duan and B. Carpentieri, A comparative study of iterative solutions to linear systems arising in quantum mechanics. J. Comput. Phys. 229(22) (2010) 8511-8520. Luppes, R., A.E.P. Veldman and P.R. Wellens, Absorbing boundary conditions for wave simulations around offshore structures. J.C.F. Pereira and A. Sequeira (eds.), Proc. ECCOMAS CFD 2010, Lisbon (2010) CD-ROM paper 1200. M Michielsen, K., H. De Raedt, and D. Stavenga, Reflectivity of the gyroid biophotonic crystals in the ventral wing scales of the Green Hairstreak butterfly, Callophrys rubi. J. R. Soc. Lond. Interface 7, 765 (2010). Michielsen, K., S. Yuan, S. Zhao, F. Jin and H. De Raedt, Coexistence of full which-path information and interference in Wheelers delayed choice experiment with photons. Physica E 42, 348-353 (2010). Michielsen, K., and H. De Raedt, Quantum interference with macroscopic objects. In Quantum Theory: Reconsiderations of Foundations - 5, edited by A. Khrennikov (AIP Conference Proceedings, Melville and New York, 2010), vol. 1232, p. 27-32. Mobach, M.P., Virtual Worlds for Organizational Spaces. A.H. van Marrewijk, D. Yanow (eds.), Organizational Spaces. Rematerializing the Workaday World. Cheltenham: Edward Elgar. N Nanetti, L., R. Renken, R. Kortekaas, I. Zijdewind, N. Meulman, A. Kuiper, I. den Daas, P. de Boer and G.J. ter Horst, fmrimeasurable effects of Benzodiazepine on the cognitive brain: preliminary results on Placebo vs Blank. International Society for Magnetic Resonance in Medicine, Benelux chapter. Nanetti, L., R. Renken, R. Kortekaas, N. Meulman, I. Zijdewind, A.J. Kuiper, P. de Boer, I. den Daas, J. Wemer and G.J. ter Horst, Benzodiazepineinduced fmri measurable effects on the working memory circuit: the 2back task, OHBM. Roy, S., T. la Cour Jansen and J. Knoester, Structural classification of the amide I sites of a beta-hairpin with isotope label 2DIR spectroscopy. Phys. Chem. Chem. Phys. 12:9347-9357 (2010). S Smith, A.W., J. Lessing, Z. Ganim, C.S. Peng, A. Tokmakoff, S. Roy, T.L.C. Jansen and J. Knoester, Melting of a beta-hairpin peptide using isotope-edited 2D IR spectroscopy and simulations. J. Phys. Chem. B, Feature Article, 114:10913-10924 (2010). T Thies, J. and F.W. Wubs, A robust parallel ILU solver with grid-independent convergence for the coupled steady incompressible Navier-Stokes equations. J.C.F. Pereira and A. Sequeira (eds.), Proc. ECCOMAS CFD 2010, Lisbon (2010) CD-ROM paper 1421. Trias, F.X., A. Gorobets, A. Oliva and R.W.C.P. Verstappen, Turbulent flow in a differentially heated cavity: direct numerical simulation and regularization modeling. Proceedings of the 14th International Heat Transfer Conferences IHTC14, ASME, Washington DC, USA, 10 pages, 2010. Trias, F.X., A. Gorobets, R.W.C.P. Verstappen and A. Oliva, Regularization modeling of wall-bounded turbulent flows. J.C.F. Pereira and A. Sequeira (eds.), Proc. ECCOMAS CFD 2010, Lisbon (2010) CD-ROM paper 1670. Trias, F.X., R.W.C.P. Verstappen, A. Gorobets, M. Soria, A. Oliva, Parameter-free symmetrypreserving regularization modeling of a turbulent differentially heated cavity. Computers and Fluids 39(10) (2010) 1815-1831. Verstappen, R.W.C.P. and F.X. Trias, Symmetrypreserving regularization models of the Navier-Stokes equations. J.C.F. Pereira and A. Sequeira (eds.), Proc. ECCOMAS CFD 2010, Lisbon (2010) CD-ROM paper 1304. Verstappen, R.W.C.P., Regularizations of turbulent flow. J.C.F. Pereira and A. Sequeira (eds.), Proc. ECCOMAS CFD 2010, Lisbon (2010) CD-ROM paper 1630. Verstappen, R.W.C.P., S.T. Bose, J. Lee, H. Choi and P. Moin, A dynamic eddy-viscosity model based on the invariants of the rate-of-strain. Proceedings of the Summer Program 2010, p 183-192, Center for Turbulence Research, Stanford University, 2010. Verstappen, R.W.C.P., S.T. Bose, J. Lee, H. Choi and P. Moin, A new dynamic eddy viscosity model for LES. Bulletin of the American Physical Society Vol. 55, p. 265 (2010). W Waard, H. de, A. Amani, J. Kendrick, W.L.J. Hinrichs, H.W. Frijlink, and J. Anwar, Evaluation and optimization of a force field for crystalline forms of mannitol and sorbitol. J. Phys. Chem. B, 2010, 114(1), p. 429-436. Y Yuan, S., H. De Raedt and M.I. Katsnelson, Electronic Transport in Disordered Bilayer and Trilayer Graphene. Phys. Rev. B 82, 235409 (2010). Yuan, S., H. De Raedt and M.I. Katsnelson, Modeling electronic structure and transport properties of graphene with resonant scattering centers. Phys. Rev. B 82, 115448 (2010). > 32 33 <

Z Zhao, S., S. Yuan, H. De Raedt and K. Michielsen, Event-by-event simulation of Wheelers delayedchoice experiment. In Computer Simulation Studies in Condensed-Matter Physics XXI, D.P. Landau, S.P. Lewis and H.B. Schuettler (eds.), Physics Procedia 6, 27 (2010). colofon redactie vormgeving druk Donald Smits Centrum voor Informatie Technologie Marcel Zinger, Grafimedia / Facilitair Bedrijf RUG GrafiMedia / Facilitair Bedrijf RUG > > 34 34

Donald Smits Centrum voor Informatie Technologie De Zernikeborg Nettelbosje 1 9747 AJ Groningen T 050 363 92 00 F 050 363 34 06 secretariaat-cit@rug.nl www.rug.nl/cit