jaarverslag 2012 WELSTANDS-/monumentenCOMMISSIE Zwolle
Inhoudsopgave Voorwoord 4 Aan de commissie voorgelegde ontwikkelingen in 2012 5 De welstandscommissie 14 Adviesaanvragen 15 Verslag wethouder 16 Resultaten stadswandeling welstands/-monumentencommissie en gemeenteraad 16
Het rijk verkoopt de graven van M.H. Tromp en Piet Hein, de welstandscommissie KAN worden vervangen door een ambtelijke toets: dit is een tijd die afscheid neemt van oude helden. In voorwoorden van jaarverslagen van welstandscommissies ging het al langer over wat minder wordt: de noodzaak om voor elke plek welstandsbeleid te hebben, de bouwactiviteit in de markt, de agendadruk van de commissies, de aantallen bouwplannen voor beoordeling, etc. Toch denken we menigmaal het dieptepunt van allerlei teruggang wel te hebben bereikt en dan nog komen daar Tromp en Piet Hein achteraan. Welke nieuwe helden gaan we tegemoet zien: waar gloort wat nieuws? Zit dat in de opkomende nieuwe vormen van samenwerking, flexibeler, minder gebonden, volatiel? (de flexwerker als held). Zit dat in voorspelbare en strak gereguleerde aanbestedingen die aan een beperkte groep gespecialiseerde professionals bij toerbeurt een stapeltje werk bezorgt? (de inkoper als held). Of gaan we een nieuwe burger zien, die z n eigen boontjes dopt met intensief gebruik van social media, waarmee hij even gemakkelijk de buurt organiseert als de landelijke politiek activeert? (de burger als held). Voorwoord In ons werkgebied zien we enkele grote lijnen, maar vooral veel kleine die duiden op voortdurende en versnellende verandering. Wij spelen daarop in met de middelen van alledag, op basis van de contacten met de gemeenten en onze vaste relaties in het ambtenarennetwerk. Het resultaat is maatwerk. Hadden wij zo n tien jaar geleden één model dienstverlening en de bijpassende overeenkomst, nu zijn er wel 14 modellen. De stadsbouwmeester-model-ho blijkt, in allerlei varianten, een succesvolle formule voor de schaal van de gemeenten in Overijssel en Flevoland. Dat betekent meestal afscheid van de klassieke commissie, ook al is die amper een jaar geleden vernieuwd. We zien nieuwe vragen, ook aan de afhandeling van de adviesaanvragen. Processnelheid is het volgende aandachtspunt, nadat op accuratesse, inhoudelijke kwaliteit en juridische houdbaarheid de slagen zijn gemaakt. En we weten dat het niet zal ophouden: de regels gaan weer veranderen (Omgevingswet), het Omgevingsloket gaat nog steeds niet blij maken en meer gemeenten zullen er afscheid van nemen en de bouwmarkt gaat nog niet opkrabbelen. Wie denkt dat welstand een saai vak is, mag graag eens een dagje meelopen. Maar wij weten ons in goed gezelschap: niemand die dit leest zal het vanzelf voor de wind gaan. Dat hebben we dan weer gemeen met die oude helden. De heer drs. ing. D.H. Baalman directeur Het Oversticht 4
Ook in het jaar 2012 zijn weer veel bouwprojecten de revue gepasseerd die het aanzien van de stad Zwolle in positieve zin zullen beïnvloeden. Het welstandsbeleid levert daaraan een positieve bijdrage. In dit jaar is door de gemeente gewerkt aan een herziening van de welstandsnota 2004. Het betreft niet zozeer een inhoudelijk andere koers maar meer een actualisering en aanpassing aan relevante nieuwe wet- en regelgeving. Gebleken is dat de welstandsnota 2004 nog altijd een effectief en doeltreffend beleid bevat als het gaat om de ruimtelijke kwaliteit en identiteit van de stad Zwolle. De relatieve criteria in de welstandsnota bieden voldoende houvast om al in voortrajecten van bouwprojecten te participeren en daarin samen met gemeente, opdrachtgevers, projectontwikkelaars en architecten tot een constructief gesprek te komen dat veelal leidt tot een inhoudelijke kwaliteitsslag van de voorgenomen bouwopgave. Met de vaststelling door de gemeenteraad van de herziene welstandsnota in 2013 is het Zwolse welstandsbeleid weer up to date en kan het weer jarenlang mee. Horecapaviljoen park Weezenlanden De commissie is unaniem enthousiast over het ontwerp en prijst de fraaie maquettes. De bijzondere vorm en maximale transparantie in combinatie met spiegelende bovengevels en een houten interieur maken dit ontwerp tot een karakteristiek paviljoen, dat goed past bij park en provinciehuis. De commissie maakt nog de volgende kanttekeningen. De spiegeling van de bovengevel is bijzonder en identiteit bepalend, maar vraagt om een zorgvuldige afweging en onderzoek t.a.v. eventuele hinder(schittering). Het gebouwtje zou een naam moeten krijgen, daar lenen de functie en betekenis van het gebouw voor park en buurt zich voor. Er zou geen reclame aan de gevel moeten komen, daarvoor is de architectuur te bijzonder en sprekend. De commissie vraagt aandacht voor de boomsoorten rond het gebouw, deze zijn onderdeel van het concept- ontwerp en het park. De aansluiting van de glazen gevels op het maaiveld verdient aandacht in de detaillering van gevel en maaiveld. Aan de commissie voorgelegde ontwikkelingen 5
Kraanbolwerk Op 4 december presenteren BAM/AM met de architecten Scheffer (BDG architecten) en Köter (KENK architecten), aan het voltallig college van B en W en een delegatie van de welstands/-monumentencommissie de plannen voor de eerste woongebouwen op het Kraanbolwerk. Zowel het college als de commissie zijn zeer positief over de getoonde ontwerpen voor de woongebouwen De Stelling en De Kraan en de eerste cluster grondgebonden woningen. De commissie geeft aan dat het nu aankomt op een passende en zorgvuldige detaillering van de ontwerpen die nu in schetsstadium voor liggen. Bagijneweide, nieuwbouw 14 stadsvila s, hoek Rhijnvis Feithlaan- Bagijnesingel Het woningontwerp in één bouwblok met ronde hoek heeft een opgetild woonniveau met bij de voordeur een trap-stoep en aan de achterzijde een opgetild tuinniveau waaronder parkeren en bergingen een plek krijgen. De architectuur is geïnspireerd op de architectuur in de buurt. Bij het eerste ontwerp heeft de commissie nog opmerkingen over de bescheiden kapvorm dat in zijaanzicht geen sterk profiel oplevert, over de vormgeving van de ronde hoek, die meer in samenhang met de rest van de gevels zou moeten worden gebracht en over de zinken dakbedekking die niet strookt met het beeldkwaliteitplan. Over het tweede, aangepaste ontwerp is de commissie. Het ontwerp is op veel onderdelen verbeterd en overtuigender uitgewerkt. Het ontwerp laat een mooie formele voorkant zien en een meer informele achterkant. Wel plaatst zij nog de kanttekening dat aan de achterzijde de oplossing voor parkeren en tuinen-op- niveau uitdagend is, maar ook risicovol waar het gaat om beleving. Te veel verharding en beton en donkere ruimten kan de beleving negatief beïnvloeden. De commissie adviseert de keermuur op de grens met IJsselheem te vervangen door een talud en tussen de overbouwingen in het lage niveau bomen met enige maat te planten. Ook verlichting is belangrijk. Voor de inrichting van de achterruimte bij de woningen is een landschapsarchitect gevraagd mee te ontwerpen/denken met de toekomstige bewoners. 6
Van Vilsterenhuizen, Zuiderkerkstraat, herontwikkeling en nieuwbouw Opdracht van de woningbouwvereniging Openbaar Belang aan de architect was een passiefhuisniveau te realiseren, zo mogelijk met behoud van het bestaande of delen van het bestaande complex. Studie wees uit dat het voorhuis als volume zou kunnen blijven en het achterhuis zou moeten plaats maken voor nieuwbouw. In het bestaande voorhuis kunnen 6 appartementen een plek krijgen, in de nieuwbouw daarachter kunnen 6 grondgebonden woningen gebouwd. Referentie voor de nieuwbouw is het wonen aan een hof, zij het eenzijdig en met oriëntatie op de zon. Uiteindelijk blijft van het voorhuis alleen de voorgevel overeind en wordt de rest herbouwd met een nieuwe indeling. Aansluitend op de bestaande parkeerplaats komen 8 parkeerplaatsen, de hof wordt begrensd door een schanskorfwand. De nieuwbouw krijgt glasgevels op het zuiden met een houten lamellenscherm, individueel regelbaar, en zonnepanelen op het dak. Er komen twee verdiepingen hoog twee schanskorven ter afscherming van de privé-buitenruimte. De commissie maakt de volgende kanttekeningen. Er is weinig samenhang tussen de twee bouwdelen voorhuis en hofwoningen. De opdracht passiefhuisniveau dwingt tot nieuwbouw die in architectuur op zich staat terwijl ook de wens bestaat de architectuur van het oorspronkelijke te behouden. Behoud blijkt dan alleen de voorgevel en de bouwvorm van het voorhuis te betreffen. Waardevolle interieuronderdelen als het trappenhuis verdwijnen. Bij de keus voor behoud van het voorhuis verwacht de commissie een ontwerp waarbij meer van het voorhuis in stand blijft dan alleen de voorgevel. Overigens is handhaving van het voorhuis in het beeld en de ontwikkelingsgeschiedenis van de Zuiderkerkstraat een goede keus. Uiteindelijk valt de keus op het volledig nieuw bouwen van het voorhuis met dezelfde hoofdvorm als het bestaande. Daardoor ontstaat als vanzelf meer samenhang in deze ontwikkeling. De tuinmuur in de vorm van een schanskorf maakt eerst plaats voor een bakstenen tuinmuur en in laatste instantie voor een haagbeplanting. 7
Hedon poppodium Architect Ten Bras (Jonkman Klinkhamer architectuur) heeft een ingrijpende verbouwing voor het poppodium HEDON ontworpen. De karakteristieke bouwvorm van het bestaande gebouw verdwijnt goeddeels en maakt plaats voor een aanzienlijk groter bouwvolume met een strakke open gevel op de begane grond en een kleurrijke stalen gevel voor de verdiepingvolumes. Bij duisternis is de voorgevel aan de Burgemeester Drijbersingel feestelijk verlicht. De commissie is positief over deze ingreep in een situatie waar een solitair gebouw een sprekende architectuur kan aannemen. Pannekoekendijk, verbouw winkelkantoorpand tot winkel/appartementengebouw Het plan betreft het voormalig Leen Bakkerpand en aangrenzende kavels Mussenhage en Hoogstraat opgedeeld in fase A, B en C. Stedenbouwkundige Snel geeft een toelichting aan de hand van maquettefoto s en gebouwimpressies Katwolderplein. De aanpassingen ten opzichte van de eerste gevelschetsen worden positief ontvangen. 8
Toch plaatst de commissie nog de volgende kanttekeningen. In het kopgebouw links is een meer gesloten hoek op de begane grond vanuit de situatie bezien gewenst. In het rechter blok kan de gevelbeëindiging nog sterker worden vormgegeven dan alleen met een fijnere verdeling met stenen penanten, bijvoorbeeld met een andere materiaal- of kleurafwerking. De hoofdopzet van de gevels van het rechter blok met een hoge glazen plint en een gevelbeëindiging antwoord op de stedelijke context. Nog te weinig aandacht in de vormgeving heeft het tussenlid tussen linker en rechter blok. De transformatie naar een witte gevel maakt het tussenlid eerder scheidend dan een bindend element in het blok. Als entree mist dit bouwdeel een representatieve vormgeving. In de laatste opzet van het plan is hier een verbetering doorgevoerd. Assiesplein winkel met 5 appartementen Architect Diks (De Bruin architecten) heeft een ontwerp gemaakt voor de bouw van een winkel met 5 appartementen aan het Assiesplein pal naast de nieuwbouw van keukenwinkel Bulthaup. Het bestaande pand, een winkel, in een bouwlaag maakt plaats voor een drie lagen volume met kapverdieping, zadeldak. De hoofdvorm sluit aan bij de nieuwbouw links. Ook de architectuur is verwant in de opzet van kapvorm en gevels. Het gevelmateriaal voor de voorgevel een houten latwerk. De vensters in de voorgevel worden van luiken voorzien. De begane grond is geheel in glas uitgevoerd. Zijgevels en dak worden in zink uitgevoerd. De achtergevel wordt gestuukt. De commissie kan instemmen met de hoofdopzet al is de bouwmassa fors. De winkelpui is te transparant waardoor er weinig samenhang is met bovengevel. De entree voor de appartementen is onduidelijk. De verwantschap met de kap/geveldetaillering met de belendende nieuwbouw doet afbreuk aan de eigen identiteit van dit nieuwe pand en aan de belending. De geveldetaillering in hout vraagt veel aandacht. Het definitieve ontwerp toont een meer eigen karakter door met name aanpassingen aan het dak-geveloverstek. Luttekestraat 14, vernieuwen winkelpui De bestaande winkelpui wordt gesloopt en vervangen door een eenvoudiger pui. De commissie constateert een verschraling van de architectonische vormgeving en detaillering. De bijzondere luifelconstructie met getordeerde trekstangen en de glas-in-lood bovenlichten verdwijnen. Twee historische gevelstenen op de verdieping verdwijnen eveneens. De ruimtelijk en plastisch vormgegeven winkelpui met portiek maakt plaats voor een vlakke pui die strak aansluit op de verdiepingkozijnen. De nieuwe pui mist een verfijning in maat en schaal die de bestaande pui wel kenmerkt. In het beschermde stadsgezicht is deze ingreep niet aanvaardbaar. Naar aanleiding van dit afwijzende advies wordt architect Versteegh ingeschakeld. Van zijn hand is het nieuwe ontwerp dat uitgaat van een meer uitgesproken en subtieler vormgegeven winkelpui in staal en glas. De nieuwe pui wordt de entree naar de nieuwe winkel van Hugo Boss. 9
IKEA, Nieuwleusenerdijk Stedenbouwkundige Van Hooff geeft een toelichting op stedenbouwkundige inpassing en de beeldkwaliteit. IKEA komt op de kop van Hessenpoort direct achter het in aanbouw zijnde Van der Valk hotel. De kwaliteit van Hessenpoort met een ruim opgezette groen- en waterstructuur wordt ook op deze locatie voortgezet. De wegenstructuur ter plaatse ondergaat een ingrijpende wijziging zowel in verband met de ontsluiting IKEA en de nieuwe aansluiting van de N340 op de A28. Het bouwblok met een footprint van maximaal 27.000 m2 wordt omzoomd door een 15 tot 26 meter brede groenstrook. Hiervoor wordt een landschaparchitect ingeschakeld. Bureau BDP.khandakar is hiervoor ingehuurd. Het gebouw wordt maximaal 20 meter hoog en de attentiemast maximaal 40 meter. De winkel komt aan de A28 zijde, het parkeergebouw erachter. De gevels van beide gebouwen dienen één geheel te vormen. De blauwe kleur voor de gevels is acceptabel. De bestaande oude eik op het terrein blijft gehandhaafd. Duurzaamheidsmaatregelen vormen integraal onderdeel van het plan. Het dak wordt geheel voorzien van zonnepanelen. Ook komen windmolens op de dakrand. De gevels zijn gecomponeerd op basis van continuïteit van de blauwe beplating, dicht dan wel geperforeerd. In het landschapsontwerp wordt voortgeborduurd op de kenmerken van Hessenpoort met laanbeplanting en waterstructuren langs de Nieuwleusenerdijk en de Bentheimerstraat. Op bijzondere plekken worden bastions ingericht. In het entreegebied komt een groot aantal vlaggenmasten. De hoofdopzet spreekt de commissie aan: een ingetogen mooi gecomponeerd gevelbeeld in een groot samengesteld volume. Jammer dat in het ontwerp van het gebouw niet gereageerd wordt op de monumentale eik. De blauwe kleur is standaard IKEA. De entree ligt erg verscholen achter de parkeergarage. De introductie van heel veel vlaggenmasten in het entreegebied ziet de commissie niet als oplossing voor het probleem van de verscholen entree. De attentiemast behoeft aandacht ten aanzien van de architectonische vormgeving. De bastions moeten niet te veel aandacht vragen door te veel reclame in de vorm van vlaggenmasten. 10
Burgemeester Roelenweg, studentenhuisvesting Het betreft een plan voor 4 bouwvolumes voor studenten- en zorg huisvesting op een L-vormige locatie op de hoek Pannenkoekendijk en de Burgemeester Roelenweg naar een ontwerp van architect Stadens(Zwarte Hond). De locatie maakt deel uit van een strip met kantoorvolumes van verschillende kwaliteiten en vormt de entree tot de stad. Samen met de stedenbouwkundige Henk Snel zijn de bouwvolumes zo gesitueerd dat er zowel doorzichten blijven op cruciale punten en dat ze een duidelijke wand maken naar de binnenstad. De gebouwen staan in een losse schakeling en vormen door vormgeving en materialisering een eenheid, geplaatst op een groene onderlegger. Er is een gemeenschappelijke binnentuin die niet wordt afgesloten. Het binnenterrein wordt geaccentueerd door witte gevels, de buitenzijde van de gebouwen worden in een donkere steen uitgevoerd. De getoonde ideeën omtrent de rijke detaillering en gevelmaterialen laten een hoog ambitieniveau zien. De commissie spreekt veel waardering uit voor de eenvoud van het concept en de visie. De kloeke, eigentijds vormgegeven gebouwen met een industriële verwijzing spreken de commissie zeer aan. Er zijn enkele punten in dit stadium die de commissie wil meegeven. Eventuele zonnepanelen kunnen geïntegreerd in het dakmateriaal tot een goede oplossing leiden. De commissie adviseert voor de buitenruimte een ontwerp te (laten) maken dat de eenvoud en helderheid van het concept bekrachtigt. Meeuwenlaan, verbouw Wehkamp kantoor De architect toont een studie naar het vernieuwen van de gevels met een lamellenstructuur tussen de gevelstroken. Hoeken worden hierbij afgerond en trappenhuizen op de kop worden hierin opgenomen. Naast verfraaiing is een verhoging van de isolatiewaarde noodzakelijk. Ook is er behoeft aan een extra conferentieruimte. Hiervoor zijn verschillende studies gemaakt in de vorm van een dome en een plat afgedekt glazen paviljoen, geplaatst in een waterpartij voor de entree. De commissie ziet de vernieuwing van de gevels als een goede ontwikkeling. Zij is verheugd dat het horizontale karakter in de gevelopbouw behouden blijft. Met een al eerder geplaatst paviljoen is het van belang de eenheid te bewaren tussen de verschillende bouwwerken, zij dienen wel familie van elkaar blijven. De commissie heeft daarom een unaniem uitgesproken voorkeur voor een plat afgedekt paviljoen. Gelet op de voorgeschiedenis met de nu geplaatste reclame vraagt de commissie met klem om een oplossing om de reclame te integreren in het ontwerp. Hiervan is in het getoonde ontwerp nog niets getoond. Er wordt met belangstelling uitgekeken naar de verdere uitwerking van het plan. 11
Blijmarkt 12, verbouwing rijksmonument, voormalig kantoor/woning tot kleine wooneenheden Het gaat om het realiseren van 15 kleine appartementen in het voor en achterhuis. De commissie geeft aan dat zij verheugd is over het feit dat de eigenaren in een vroeg stadium een vooroverleg met de commissie hebben ingepland zodat er meegedacht kan worden in (on)mogelijkheden bij dit rijksmonument. Eveneens kan de commissie zich vinden in het de functie van het pand. Het wonen in de binnenstad is heel belangrijk voor de leefbaarheid van de binnenstad. De commissie geeft aan dat in dit stadium het plan nog niet goed te beoordelen is omdat er geen totaaloverzicht is van de waardevolle onderdelen van het pand, het bouwhistorisch onderzoek zal hier wel inzicht in bieden. De commissie drukt de architect op het hart om het bouwhistorisch onderzoek de drager te laten zijn van het plan. De architect geeft aan de buitenzijde zo weinig mogelijk te willen wijzigen, en alleen op de binnenplaats enkele wijzigingen aan te brengen ten behoeve van de bereikbaarheid van de woningen. Hierin kan de commissie zich vinden. Dat er wijzigingen komen aan deze gevels is mogelijk maar veel hangt af van hoe de wijzigingen uitgevoerd zullen worden. Dit zal bij een nadere uitwerking opnieuw beoordeeld worden. De commissie is van mening dat de spanning tussen het behoud van het pand met de monumentale waarden en het realiseren van 15 appartementen onoverbrugbaar is. Met het realiseren van zoveel wooneenheden is het programma voor dit rijksmonument te zwaar, waardoor het pand te veel wordt aangetast. De logica van de structuur van het pand wordt op plaatsen genegeerd of verstoord. Het beeld en de beleving van de vertrekken worden genegeerd door het hokkerig indelen van de ruimten. De vele badkamers en keukens zullen schade aanrichten in de aankleding van de vertrekken en het realiseren van doorvoeren zal ook schade aan het casco toebrengen. Daarbij is door het gebruik de slijtage aan het pand hoog. Bovendien zullen technische voorzieningen en brandveiligheideisen ook grote aanpassing aan het pand vergen. Deze zijn nu nog niet inzichtelijk. De commissie stelt voor om het aantal te realiseren wooneenheden terug te brengen waarbij de logische historisch indeling leidend dient te zijn. Een voorbeeld: de kamer ensuite in tact laten en hier geen keuken in onder te brengen. De keuken zal schade toebrengen door de functie maar ook door de technische voorzieningen die hier geplaatst moeten worden. In de definitieve aanvraag zijn minder appartementen opgenomen en zijn de monumentale waarden zo goed mogelijk ontzien. 12
Binnengasthuisstraat revitalisatie woningen Openbaar Belang Het accent in het ontwerp van architect Laane ligt op duurzaamheid en de monumentale waarden op basis van historisch onderzoek. Het complex woningen is nog geen monument maar staat wel genoteerd op de lijst van potentiële monumenten. Gekozen wordt voor een passief-huis oplossing. Betonpannen worden vervangen door keramische dakpannen. De oorspronkelijke luiken worden teruggebracht, de nieuwe ramen worden enkel glas met achterzetramen en de hwa s worden in zink uitgevoerd. De goten blijven gehandhaafd, zo ook de schoorstenen en de plantenbakken aan de voorgevel. De nieuwe achteraanbouw wordt in zwart hout uitgevoerd. De commissie heeft waardering voor de inzet van architect en opdrachtgever dit woningcomplex te behouden en toekomstbestendig te maken met respect voor de architectonische en stedenbouwkundige waarden. 13
De welstandscommissie Een welstandscommissie is een onafhankelijke commissie van deskundigen die aan burgemeester en wethouders van een gemeente advies uitbrengt. Centraal in de advisering staat de vraag of het uiterlijk of de plaatsing van een bouwwerk, waarvoor een aanvraag voor een omgevingsvergunning is ingediend, in strijd is met redelijke eisen van welstand. Deze eisen staan in het gemeentelijke welstandsbeleid. Bij elke aanvraag kijkt de commissie, met dat beleid als uitgangspunt, of particuliere wensen van degene die wil bouwen of verbouwen stroken met het algemene belang. Een belang dat gericht is op het behouden en versterken van de ruimtelijke kwaliteit van een straat, buurt, wijk of streek. Voor lang niet alle bouwactiviteiten is een advies van de commissie verplicht. Soms is het mogelijk om in delen van een gemeente welstandsvrij te bouwen. En met de invoering van de Wabo in oktober 2010 is het vergunningvrij bouwen verruimd. Welstandsbeleid kan op verschillende wijzen georganiseerd worden. Soms hebben gemeenten een welstandscommissie, soms een gecombineerde welstand- en monumentencommissie. Er zijn ook gemeenten die niet werken met een commissie maar met een stadsbouwmeester, een mogelijkheid waarin Het Oversticht ook voorziet. Er zijn commissies die adviseren aan één gemeente, er zijn ook bredere commissies die advies uitbrengen aan meer gemeenten. Vaak hangt dit samen met de grootte van de gemeenten en het streven naar efficiency. Groot, klein, gecombineerd of niet alle commissies hebben een aantal zaken gemeen. De leden worden voor drie jaar benoemd en kunnen dan nog voor een zelfde periode herbenoemd worden; vergaderingen van de commissie zijn openbaar en iedere commissie legt verantwoording af in de vorm van een jaarverslag. Deze zaken zijn in de wet bepaald. Meestal bestaat een welstandscommissie uit architecten, stedenbouwkundigen, landschapsarchitecten, cultuurhistorici en vaak ook burgers. Het Oversticht organiseert welstandsadvisering voor gemeenten in Overijssel en een deel van Flevoland. Commissieleden worden na een transparante sollicitatieprocedure ter benoeming voorgesteld aan de gemeenten. De commissies zijn gericht op effectief en efficiënt werken. Vooroverleg in een vroeg stadium van planontwikkeling werkt beter dan toetsing achteraf. De secretaris van de commissie heeft daarom, meestal wekelijks, spreekuur in de gemeente om over bouwinitiatieven in relatie tot welstandsbeleid te overleggen. Het Oversticht doet samen met een aantal organisaties in Nederland onderzoek naar ervaringen van mensen met de welstandscommissie. Bezoekers van het spreekuur wordt gevraagd digitaal een enquête in te vullen. Met de resultaten kunnen we de dienstverlening verbeteren. Soms zijn mensen het met een advies niet eens. In dat geval bestaat de mogelijkheid van een second opinion, uitgevoerd door een andere organisatie en met een landelijk vastgelegd protocol. 14
De samenstelling van de welstands/monumentencommissie IJsselland, waarvan Zwolle deel uitmaakt, in 2012 Commissieleden van de welstands/monumentencommissie drs. J. Batelaan MA R.J. Beerkens P. Brink MA ir. a. Coops drs. M. van Damme ir. N. Jelles ing. J. Mulder (voorzitter) ir. I.M. Nij Bijvank-van Herel dr. ir. J.C.M. Olie drs. M.A.C. Polman M.M.L. de Waal (plv. voorzitter) drs. M van Zanten Secretarissen ir. A.H.M. Geerdink ir. M.T. ten Hove van den Heuvel ing. J.S. Rühl Adviesaanvragen Van het totaal aantal plannen van 585 in 2012 werden 481 aanvragen voorzien van een positief advies; 104 aanvragen kregen een negatief advies. Nog lopende aanvragen zijn in dit overzicht niet opgenomen. De commissie Zwolle is in 2012 in totaal 23 keer bijeen geweest. De secretaris bezoekt twee keer in de week de afdeling vergunningen om de adviesaanvragen in te nemen. De secretaris had in 2012 voor vergunningplichtige plannen het mandaat om positieve en negatieve adviezen uit te brengen. Er is regelmatig contact met de medewerkers van de afdeling Fysieke Leefomgeving. Overleg vindt plaats, ook over onderwerpen die de strikte planbehandeling te buiten gaan. Ook met de afdeling Expertisecentrum Stad en Landschap en Ontwikkeling Ruimte en Strategie zijn er contacten. 15
Verslag wethouder Op 23 januari 2013 heeft het jaarlijkse gesprek met wethouder Piek plaatsgevonden. De volgende punten zijn ondermeer aan de orde geweest: De herziene welstandsnota heeft inmiddels ter inzage gelegen en zal binnenkort eerst ter goedkeuring naar het college en daarna naar de raad gaan Er wordt stilgestaan bij de voortgang van de projecten Broerenkerk, Kraanbolwerk, Katwolderplein en Spoorzone. Ook wordt gesproken over het initiatief van twee raadsleden voor een Zwolse architectuurambitie. Bijlagen Resultaten stadswandeling welstands/-monumentencommissie en gemeenteraad Zwolle 31 maart 2012 Aan de hand van 23 nieuwbouwprojecten hebben de welstands/-monumentencommissie en de gemeenteraad van Zwolle zaterdag 31 maart een stadswandeling gemaakt door het beschermde stadsgezicht van Zwolle. De wandeling had als doel nadere kennismaking. De deelnemers is gevraagd per project een oordeel te geven, positief(groen) of negatief(rood) en zo mogelijk een toelichting/motivering. Aldus ging het gesprek tijdens de wandeling over opvattingen, inzichten en ervaringen met betrekking tot de ruimtelijke kwaliteit in het beschermde stadsgezicht. Evaluerend zijn de volgende opmerkingen te maken: Van de 23 projecten zijn er 17 positief beoordeeld en 6 negatief. Hieruit mag de conclusie getrokken worden dat over de resultaten van nieuwbouwprojecten in het beschermde stadsgezicht redelijk positief wordt geoordeeld. Ook kan geconstateerd worden dat bij een positieve score nog heel veel negatieve kanttekeningen te maken zijn. Deze gaan van mooi en lelijk tot opmerkingen over materialen kleuren en details. Kleur blijkt een gevoelig onderwerp. Kleur wordt vaak genoemd: te heftig, te wit, vloekt, te groot contrast, te hard, te flauw. Bij grotere bouwmassa s lopen de meningen meer uiteen. Transformatie van één-twee lagen met kap naar drie lagen met kap, als standaard voor het beschermde gezicht, gaat soms te ver. Meer aan de rand van of net buiten het beschermde gezicht zijn hogere bouwvolumes, meer geaccepteerd. Men is nogal kritisch ten aanzien van de openbare ruimte, Gasthuisplein. Er is veel waardering voor een bijzonder bouwwerk, Spinhuisbrug. Een architectonisch gewaagde maar weloverwogen ingreep met een corten-staal pui ontmoet toch veel kritiek, Koestraat. Vergelijken we de scores gemeenteraad en welstands/-monumentencommissie dan lopen deze aardig parallel. Gehoord de reacties van de deelnemers verdient het wellicht aanbeveling jaarlijks een excursie te organiseren voor de gemeenteraad- welstands/-monumentencommissie. 16