Bezwaren en oplossingen analyse van de denktanksessies installatiebranche Bezwaren / Opmerkingen uit de Yellow paper sessie van 25-06-2014 Omvang 1. Alleen voor grote bedrijven met grote projecten 2. Te kleine schaal 3. Is grootte van de Installateur van belang, te klein? 4. Is het ook geschikt voor collectieve inkoop bij coöperaties 5. Is het ook toepasbaar voor andere doelgroepen (dan gemeenschappelijke bedrijf) 6. Te tijdrovend en niet genoeg partijen voor o.a. Financiën. PR 1. Nog weinig bekendheid 2. Eerste stap op weg naar een ESCo 3. Te weinig vraag vanuit de markt 4. Te weinig draagvlak Geld 1. Te hoge instapdrempel 2. Financiering 3. Financieringsobstakels 4. Geld? 5. Geen programma vorming maar losse project(jes) waardoor hoge transactie kosten / geen schaal 6. Haalbaarheid 7. Beheerders verdienen geld niet bij een ESCo 8. Voor financiering grote projecten 9. Verband tussen techniek en investering wordt niet herkend 10. De aanloop naar financiering is lastig 11. Particulieren kunnen vaak niet lenen 12. Woningbouwcorporaties hebben geen geld 13. Langdurige contracten zijn een brug te ver voor investeringsmaatschappijen 14. Het is financieel niet aantrekkelijk te maken. 15. De looptijden zijn te lang Risico 1. Onzekere toekomst (Energie) 2. Wie geeft de garantie op de energieprijs voor 10 of 15 jaar 3. Financieringsrisico bij installateur of opdrachtgever 4. ESCo kan failliet gaan? Garanties 5. Tijd en knowhow invest voor traject (acquisitie) 6. Drivers van een succesvolle ESCo worden niet herkend 7. Stichting / bedrijf kan failliet gaan 8. Ondernemers hebben een huurovereenkomst van 1 of 2 jaar en zullen niet investeren in duurzaamheid (zonnepanelen verlichting en warmte installaties) 9. Vastgoed eigenaren kantoren hebben meestal al een werkende installatie en maakt het niet uit dat de huurder meer betaald voor energie. 10. Huurder willen niet investeren omdat ze niet langer kijken dan 3 jaar 11. Gebrek aan kennis, en hierdoor de risico s niet kunnen in schatten. 12. Beperkt beeld van interessante doelgroepen.
Vertrouwen 1. Wantrouwen 2. Onbekendheid 3. Weinig vertrouwen eindgebruiker 4. Meerwaarde ESCo t.a.v. vertrouwen eindgebruiker 5. Argwaan bij de opdrachtgever 6. Vertrouwensband opbouwen kost veel tijd. 7. ESCo s zien als iets strategisch maar als product 8. Geen professioneel opdrachtgever- & opdrachtnemerschap 9. Geen leiderschap (visie->daadkracht->doorzettingsvermogen 10. Je verkoopt een ESCo niet zomaar even daar is vertrouwen voor nodig 11. Particulieren willen wel maar teveel onduidelijkheid en door teleurstellingen niet meer geïnteresseerd Juridisch 1. Wethouders termijn 2. Juridische ondersteuning bij opstellen van het prestatie contract wie kan daar bij helpen? 3. Inkopers / juristen als laatste aan de beurt 4. Opzet contract van uit ESCo of bedrijf? 5. Monitoring e-besparing per product of algemeen? 6. Wie is eigenaar van de installatie? 7. Contract opzetten 8. ESCo contracten juridisch onbekend voor grootte ESCo s 9. Eigendomsrisico 10. Geen eigen jurist in huis 11. Het opstellen van de juiste contracten zijn erg lastig. In de denktank sessie van 01-07-2014 zijn de volgende oplossingen aangeboden. Omvang: 1. Is ook toepasbaar voor scholen en zorgondernemingen, markt is leading 2. Samenwerken ON 3. Samenwerking of opdelen ON ook OG 4. Opdelen in drie onderdelen Financieel / Juridisch en vergunningen / Technisch 5. Duidelijke definitie en Programma OG + derden 6. Start met een groot project v.b. ijsbaan Leeuwarden om bekendheid en draagvlak te creëren 7. Start b.v. met Particulier initiatief 100 huizen of een dorp What s in it for the customer en voor de installateurs / aanbieders ESCo gegarandeerde energieprijs < zie maar hoe 8. Schaalvergroting door samenwerking installateurs en of opdrachtgevers 9. Werkzaamheden diverse partijen clusteren: isoleren + PV panelen + ICT + advies + etc. 10. Breng projecten in beeld om deze dan te bundelen OG PR: 1. Aansturen politiek Programma overheid 2. Vraag vanuit de markt vergroten door bewustwording bij OG 3. Taak van de ON om ESCo s te promoten
4. Laten wij een gezamenlijk project opstellen *aan de slag Wie: Provincie Gemeente en marktpartijen 5. Een ESCo werkt omdat: a. De opdrachtgever helemaal wordt ontzorgt b. Omdat een gebouw voor jaren gerenoveerd, energiezuinig en onderhouden wordt c. Het wordt gefinancierd d. De levensduur van het pand langer wordt e. De installateur het onderhoud doet en voor jaren inkomen heeft. 6. Vanuit overheid projecten starten OG en ON samen brengen (Derden)\ 7. Mind setting PR programma in Friesland bij OG en provincie 8. Laat de goede voorbeelden zien waarin voordeel duidelijk wordt 9. Bekendheid bij OG vergroten met behulp van heldere info / documentatie door de overheid of derden 10. Starten met opzetten v/e case en hiermee naar opdrachtgevers zodat er onderling verder over gesproken wordt 11. Presenteer voorbeelden projecten, bijv. uit buitenland OG+ON Geld: 1. Geld is geen probleem ON 2. Verwijs naar beschikbaarheid vormen Overheid Banken, etc 3. Fonds oprichten of projecten verzamelen 4. Haalbaarheid studies / besparingsadviezen ON 5. Fonds in Friesland? Indien ja. Maak dit zichtbaar 6. OG + ON ontzorgen (Derden) 7. Betaalbaar en komt retour voor volgende projecten 8. Financieel aantrekkelijk omdat de eigenaar in de looptijd al verdiend op de energiekosten. Na de looptijd (enorme) lage exploitatie door de duurzaamheid 9. Raam afspraken met geld verstrekkers, niet per business case 10. Beheerders verdienen geld aan ESCo: MJOP zit in ESCo dar wordt aan verdiend Risico s: 1. Goede beschrijving van de business case 2. Door voldoende kennis risico s herkennen en afdekken! ON 3. Denken gezamenlijk in mogelijkheden en in risico s 4. Voor scholen gemeentes eist garanties geven FONDS? Provincie Gemeenten 5. Gebrek aan kennis delen ON / Overheid 6. Risico s bespreekbaar maken met OG. Samen bewust risico s nemen. Vertrouwen: 1. Aansluiten bij ESCo Netwerk, Duurzaamheidslabel 2. 1 organisatie waarbij gemeente en bedrijfsleven samenwerken + centrale inkoop 3. ON moet er zelf in geloven dan komt de OG ook wel mee 4. Investeer in duurzame relaties 5. Vertrouwen begint bij goede afspraken ON en OG 6. Laten zien waarover je hebt nagedacht en dit de markt in brengen 7. ESCo Bekend! 8. Ondersteuning / begeleiding bij projecten 9. Investeer in je klant mee denken in behoefte voorzien 10. Bij aanbestedingen voorkeur uitspreken voor ESCo s, hierdoor ontstaat beweging in denken hier over 11. Verdien je krijg je niet zomaar Juridisch: 1. Branche breed juridische modellen ontwikkelen ON
2. ESCo Netwerk Nederland kan juridisch platform worden 3. Politiek: vergunningen afgeven/wetgeving aanpassen 4. Niet elke keer het wiel weer uitvinden maar delen van kennis ON / Overheid 5. Voorbeelden laten zien 6. Bij eerste gedachten aan een opzet jurist, fiscalist deskundigen etc, mee laten denken ON + OG 7. Contracten en juridische begeleiding organiseren voor installateurs Provincie / ESCo netwerk NL 8. Tijdens het traject van het opstellen van het contract, wel vragen aan juristen stellen. Maar contract is iets tussen 2 partijen. Aan het eind door jurist laten controleren. ON = Ondernemer OG = Opdracht Gever / gebouw eigenaar Kruistabel analyse Omvang Oplossing 1 X 2 X 3 X 4 5 X 6 X PR Oplossing 1 X X X 2 X X X 3 X X X 4 X X X X GELD Oplossing 1 X X 2 X X X X 3 X X X X 4 X X X X 5 X X 6 X X 7 X
8 X X X 9 X X 10 X X X X 11 X X X X X 12 X X X X X X 13 X X 14 X X X 15 X RISICO Oplossing Probleem 1 2 3 4 5 6 1 X X X 2 X X X 3 X X X 4 X X 5 X 6 X 7 X X 8 X 9 10 X X 11 X X 12 X VERTROUWEN Oplossing 1 X X X X X 2 X X X X 3 X X X X X 4 X 5 X X X X X 6 X X X X 7 8 X X 9 X 10 X X X 11 X X JURIDISCH Oplossing 1
2 X X X X 3 X X X X 4 X X X X 5 X 6 X 7 X X X 8 X X 9 X X 10 X X 11 X X Uitwerking per thema Door de problemen met de oplossingen te combineren in een kruistabel komt naar voren welke oplossingen het meest bijdragen (groene velden). De rode velden geven aan bij welke vragen geen oplossing is gevonden tijdens de sessie. Omvang: 2. Samenwerken Ondernemers 8. Schaalvergroting door samenwerken installateurs en of opdrachtgevers 10. Breng projecten in beeld om deze dan te bundelen (door opdracht gevers) PR: 6. Vanuit de overheid projecten starten OG en ON samen brengen (Derden) 7. Mind setting PR programma in Friesland bij OG en Provincie 9. Bekendheid bij OG vergroten met behulp van heldere info / documentatie door de overheid of derden Geld: 3. Fonds oprichten of projecten verzamelen 6. OG + ON ontzorgen (Derden) 9. Raam afspraken met geld verstrekkers, niet per business case Risico: 2. Door voldoende kennis risico s herkennen en afdekken! ON. 4. Voor scholen gemeentes eist garantie geven FONDS? (door Provincie en gemeenten) Vertrouwen: 2. 1 organisatie waarbij gemeenten en bedrijfsleven samenwerken + centrale inkoop 9. Investeer in je klant mee denken in behoefte voorzien Juridisch: 1. Branche breed juridische modellen ontwikkelen ON 7. Contracten en juridische begeleiding organiseren voor installateurs (door Provincie / ESCo Netwerk NL) Onbeantwoorde bezwaren: Omvang: 4. Is het ook geschikt voor collectieve in koop bij coöperaties?
Risico: 9. Vastgoed eigenaren kantoren hebben meestal al een werkende installatie en maakt het niet uit dat de huurder meer betaald voor energie Vertrouwen: 7.ESCo s zien als iets strategisch maar als product Juridisch: 1. Wethouders termijn Conclusie: Uit de analyse blijkt dat met een paar oplossingen per thema veel problemen opgelost kunnen worden 80 / 20 regel. Centraal staat hier dat ON en OG gaan samenwerken en dat daar een coördinerende overheid bij nodig is. Volgens ESCo netwerk NL zijn genoemde bezwaren/show-stoppers herkenbaar, Fryslân is niet uniek. Heel veel obstakels hebben feitelijk niets te maken met 'to ESCo or not to ESCo maar met professionaliteit, transparantie, etc. (aan zowel opdrachtgever als opdrachtnemerskant). Met name het denken in de lange termijn kaders, robuuste afspraken maken die over een paar jaar ook nog werken, het denken in scenario s etc. zijn zaken die je eigenlijk altijd voor elkaar zou moeten hebben, dus ook als je traditioneel aan de slag gaat. Oplossingsrichting: Duidelijk wordt dat het ontbreekt aan professionalisering van de markt. Ook uit de enquête die vooraf aan de probleemanalyse is ingevuld blijkt dat de installatiebedrijven niet alle onderdelen voor het goed uitvoeren van een ESCo beheren maar alleen delen hiervan. Wil de markt (OG en ON) professioneel worden dan moet er ingezet worden op gerichte opleidingen en ondersteuning vooraf en tijdens het opzetten van ESCo s. Dit is een voorwaarde scheppende eis willen we met ESCo s in Friesland naar een hoger niveau komen! Daarnaast is duidelijke coördinatie nodig vanuit zowel OG / ON / en overheden. Dit op het gebied van schaalgrote door samenvoeging van projecten, finaciering en juridische afwikkeling. In de analyse wordt duidelijk dat er initiatief gevraagd wordt door de Provincie Fryslân. 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 8. Wat verwacht u van de rol van de Provincie Fryslân Verbinden Ondersteuning Stimuleren Financieel Garanties Volgens ESCo Netwerk NL, programmavorming: bepalen wat de kansrijke gebieden/sectoren zijn (de programma s), daar de grenzen formuleren (over wat voor soort projecten hebben we het qua omvang, looptijd, zekerheden, etc. > waar moet je project
ongeveer aan voldoen willen we het adopteren), financiering van te voren met beleggers/provincie/etc. organiseren (in voorwaardelijke vorm dus als jij er voor zorgt dat je project binnen de lijntjes past, gaan wij in principe -helpen bij het- financieren). Ook PGGM heeft ons gevraagd hen in NL daarbij te helpen. Voordeel is dat je dan meteen je transactiekosten enorm kunt verlagen want je gaat gebruik maken van allerhande standaard documentatie. Door de veel grotere schaal, wordt het ook nog eens veel interessanter voor de financiële partijen en de installateurs. Op dit moment denkt de Provincie Fryslân na over het opzetten van een tweede ESCo project (FRESCo). Hiervoor gaat de Provincie contact opnemen met het ESCo servicepunt Noord-Holland en met Groningen (GRESCO). Dit document en ook de resultaten van de pilot ESCo zullen als materiaal gebruikt worden om verdere stappen uit te werken.