Harrie m/v Harrie Werken met Wajongeren is goed mogelijk! Maar de beperking van een Wajonger brengt met zich mee dat er extra ondersteuning en begeleiding op de werkplek nodig is. Een directe collega kan veel voor een Wajonger betekenen, door bijvoorbeeld te fungeren als een leermeester. Een collega of werkgever die begeleiding biedt, vakbekwaam is en dicht in de buurt. Iemand die Hulpvaardig Alert Realistisch Rustig Instruerend en Eerlijk is. Harrie Harrie Harrie & me Kortom: Harrie!
2 Supported Employment werkt door Harrie Nederland wil de arbeidsparticipatie van Wajongeren vergroten door maximale ondersteuning te bieden bij het vinden en behouden van werk. Denk aan nieuwe wetgeving of het verbeteren van de overgang van school naar werk. Supported Employment (begeleid werken) werkt! Bijna 80% van de werkende Wajongeren krijgt ondersteuning van één of meer directe collega s. Vilans en CNV Jongeren willen deze collega s van betere informatie voorzien en enthousiasmeren over de bijdrage die ze kunnen leveren aan een duurzamer dienstverband van Wajongeren. Hiervoor is onderzoek gedaan op diverse werkplekken waar Wajongeren werkzaam zijn. Deze e-brochure is voor collega s die werknemers met een functiebeperking (gaan) ondersteunen of in dienst hebben. Deze Harrie s of Harrie ts moeten echter wel aan een aantal eisen voldoen! In deze brochure worden de kenmerken, de rol, de activiteiten, tips en valkuilen rond Harrie besproken. Kortom, de ideale tool voor Harrie om een actieve bijdrage te kunnen leveren aan de arbeidsparticipatie van Wajongeren! > Fact: Supported Employment staat voor begeleid werken en is een methodiek die mensen met een arbeidshandicap waar nodig ondersteunt om op de arbeidsmarkt te werken.
3 Maak kennis met Harrie Harrie word je niet zomaar; het moet je liggen. Het begeleiden en ondersteunen van een Wajonger op de werkvloer heeft vaak een relatie met de dagelijkse werkzaamheden. Harrie doet bijvoorbeeld hetzelfde werk, of werkt op dezelfde afdeling. Het voordeel hiervan is dat hij of zij altijd in de buurt en een direct aanspreekpunt is. Harrie heeft en krijgt tijd om een Wajonger te begeleiden. Harrie kent de werkinhoud en geeft de Wajonger instructies of corrigeert. Ook leidinggevenden kunnen de rol van Harrie op zich nemen, bijvoorbeeld binnen een klein bedrijf. Het is een voordeel wanneer Harrie eerder een begeleidende rol heeft vervuld, of zelf weet wat het is om een beperking te hebben. Quote geïnterviewde Harrie : Ik heb aan het begin van het traject vooral gewerkt aan het opbouwen van vertrouwen met de Wajonger. Ze was in het begin erg verlegen. Mede door de informele sfeer en de open cultuur heeft ze zich ontwikkeld tot een volwassen en volwaardig medewerker. Een opleiding volgen om Harrie te worden is niet nodig, zolang er maar een goede klik is en Harrie de ruimte krijgt om goed te kunnen begeleiden. Daarnaast moet de Wajonger qua persoon, productiecapaciteit en beperkingen passen binnen de organisatie en zijn nieuwe collega s. Onderzoek toont aan dat er niet één ideale bedrijfscultuur voor Wajongeren bestaat. Zowel binnen een zakelijke als informele omgeving zijn genoeg mogelijkheden.
Harrie & de werkgever Omgaan met iemand met een functiebeperking kost extra begeleiding en tijd, maar is ook vaak een verrijking voor de organisatie. Zo hebben Wajongeren door hun werk- of levenservaring vaak een positieve uitstraling op andere medewerkers. Zowel werkgevers als collega s vinden veel voldoening in het begeleiden en stimuleren van hun Wajong-collega. Daarnaast onderscheidt de organisatie zich als maatschappelijk verantwoorde onderneming met een divers personeelsbestand. Naast een goede samenwerking tussen Harrie en de Wajonger is ook de rol van de werkgever erg belangrijk. Maar hoe kan deze werkgever de beste ondersteuning bieden? Rol van de werkgever 1. Afspraken maken met Harrie en een jobcoach over de begeleiding en de beschikbare tijd 2. De taakverdeling van Harrie, de jobcoach en de werkgever bespreken 3. De begeleiding en de relatie tussen Harrie en de Wajonger in de gaten houden 4. Rekening houden met de positie van de Wajonger bij organisatieveranderingen 5. De begeleiding en voortgang bespreken met de Wajonger en de jobcoach Investeer in Harrie Het is belangrijk om gericht aandacht te besteden aan de begeleiding van de Wajonger. Harrie zijn kost namelijk tijd! Het merendeel wordt besteed aan overleg tijdens het werk. Hoeveel tijd het precies kost hangt af van de Wajonger; een jobcoach kan hier een goede indicatie van geven. In het begin ben je, net als bij alle nieuwkomers, intensiever met de begeleiding bezig. Naar verloop van tijd kan de begeleiding tussen de bedrijven door plaatsvinden maar er zijn ook vaste momenten om het werk door te spreken. > Fact: Er bestaan overheidsregelingen om Harrie goed betaalbaar te houden. Kijk voor meer informatie op wajongwerkt.nl 4
Randvoorwaarden voor een succesvolle Harrie 5 Er is een Wajonger aangenomen en Harrie is gevonden! Om zo succesvol mogelijk te functioneren als Harrie is het belangrijk om aan een aantal randvoorwaarden te voldoen: Investeer actief en samen met je leidinggevende in een goede relatie en samenwerking met de Wajonger. Met name op de werkvloer, maar soms ook daarbuiten! Zorg dat de tijd en ruimte die Harrie krijgt voor de begeleiding goed zijn afgestemd met de leidinggevende en stel deze waar nodig bij Regel een jobcoach met wie Harrie de begeleiding en de beperking van de Wajonger kan bespreken en die aanwezig is om op terug te vallen > Fact: Voldoende ruimte voor begeleiding van een Wajonger door Harrie is een kernvoorwaarde voor het in dienst nemen van een Wajonger. Op die manier is de dagelijkse werkbegeleiding niet alleen verzekerd, maar tevens gebaseerd op kennis van het bedrijfseigen productieproces. (Raad van Werk en Inkomen, 2010)
Geduldig Straalt rust uit Duidelijke uitlegger Gestructureerd Goede werk-afstemmer Signalement Harrie 6 Geeft aandacht Eerlijk Alert Oog voor groei Creatief Probleemoplossend vermogen Communicatief Luisteraar Inlevingsvermogen Betrokken Sociaal Harrie Leiderschap Instruerend Quote geïnterviewde Harrie : Als begeleider geef ik duidelijke opdrachten aan de Wajonger, die ik hem vervolgens laat herhalen, zodat ik zeker weet dat voor hem duidelijk is wat hij moet doen.. Laagdrempelig
7 Wat is het verschil tussen Harrie en een jobcoach? Harrie Harrie ziet de Wajonger het meest en is een expert op het gebied van de werkinhoud. Harrie geeft de Wajonger dagelijkse werkbegeleiding: Harrie is geen hulpverlener! De dagelijkse begeleiding bestaat uit het gedoseerd geven van werkopdrachten, het controleren op de uitvoering hiervan en daar waar nodig corrigeren. Rol van Harrie Dagelijkse werkbegeleiding Vertrouwenspersoon Intermediair tussen Wajonger en jobcoach of werkgever Begeleider op sociaal gebied Vraagbaak, wegwijzer en direct aanspreekpunt binnen de organisatie Vangnet (steun geven) Werkexpert Aanspreekpunt Jobcoach De meeste Wajongeren die begeleid werken hebben een jobcoach. De taak van de jobcoach is het activeren van de werkomgeving om zo een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van de Wajonger. Jobcoaches hebben veel ervaring in het begeleiden van Wajongeren en zijn vaak een specialist op dit terrein. Een jobcoach adviseert werkgevers over voorzieningen rondom de Wajong en kan vanuit zijn/haar expertise ook Harrie coachen bij het geven van de juiste begeleiding. Rol van jobcoach Houdt de relatie met de thuissituatie in de gaten Stelt met de werkgever een begeleiding- en ontwikkelplan voor Wajonger op Informeert werkgever en collega s over de Wajonger jobcoach adviseert Harrie over ondersteuning Leert (sociale)vaardigheden aan de Wajonger Fungeert als vraagbaak voor privévragen van de Wajonger Bemiddelt als er écht iets aan de hand is Beantwoordt vragen over de uitkering Focust op de ontwikkeling en scholing van Wajonger Quote geïnterviewde jobcoach: Wij werken altijd met een collega in de rol van persoonlijk begeleider op de werkvloer. We zetten zo n collega heel bewust in, zonder deze begeleiding zou de Wajonger het vaak niet redden.
8 Activiteiten van Harrie Naast werkgerelateerde taken heeft Harrie ook een aantal andere belangrijke activiteiten: Aanspreekpunt zijn voor de Wajonger Wajonger complimenteren (Rustig) uitleg en hulp geven Het stimuleren en motiveren van de Wajonger Structuur, duidelijkheid en sturing bieden Aandacht hebben voor sociale aspecten op het werk Informeel communiceren Tijdig informatie geven (bijvoorbeeld bij organisatieveranderingen) Het werk aantrekkelijk houden, ook als de Wajonger niet veel meer kan bijleren Gesprekken voeren met de Wajonger Investeren in het opbouwen van een vertrouwensband Samen problemen oplossen waar de Wajonger tegenaan loopt Voorbeeldfunctie vervullen Quote geïnterviewde werkgever: Als je als organisatie openstaat voor een Wajonger, is 70% van de succesformule al bereikt! De collega die bij ons een Wajonger begeleidt is een sociaal supermens; ze zorgt voor sturing, controle en weet de Wajonger ook met zijn gedrag te confronteren.
Waarom is Harrie zo belangrijk? 9 Harrie zet zich in voor de integratie en acceptatie van de Wajonger op de werkvloer. Alle activiteiten en acties die Harrie verricht hebben invloed op de tevredenheid en productiviteit van de Wajonger op de werkplek. Daarnaast speelt Harrie een belangrijke rol op het sociale aspect van werk: zorgen dat de Wajonger een fijne plek in het team in kan nemen bijvoorbeeld. Tevredenheid & productiviteit Problemen oplossen Gesprekken voeren met de Wajonger Wajonger complimenteren Praktisch ondersteunen bij werkzaamheden Wajonger corrigeren Wajonger stimuleren en motiveren Sociale integratie Collega s informeren Gesprekken met de jobcoach, werkgever en Wajonger Wajonger stimuleren en motiveren Wajonger corrigeren > Fact: Directe leidinggevende en medewerkers worden uitgebreider op de hoogte gebracht van de komst van een Wajonger dan in reguliere gevallen gebeurt. Volgens werkgevers bevordert dit de motivatie van medewerkers om de Wajonger te begeleiden en hem sneller te accepteren (Raad voor Werk en Inkomen, 2010). 3 1 2
10 Valkuilen & tips voor Harrie Valkuilen Te grote betrokkenheid (aannemen van hulpverleners-rol) Onvoldoende kennis van de beperking of thuissituatie van Wajonger Overschatting; te snel resultaat verwachten Té direct communiceren Onzeker benaderen van de Wajonger Problemen van Wajonger te snel accepteren; medelijden hebben Begeleiding niet afstemmen met jobcoach Werk van Wajonger overnemen Tips Communiceren met de werkgever over een reële tijdsindicatie voor de begeleiding Geduld hebben Vertrouwen opbouwen Opgewassen zijn tegen lastig gedrag Alert blijven, ook op langere termijn Voor achtervang zorgen wanneer Harrie afwezig is Een ontwikkelplan maken met de Wajonger Regelmatig met de jobcoach en de Wajonger het leerproces bespreken Heb geduld! Quote geïnterviewde Harrie : Ik heb in het begin de Wajonger die ik begeleid té snel losgelaten. Ik dacht, hij moet het nu wel kunnen. Het bleek dat er toch wat dingen mis gingen. Ik heb geleerd hierdoor alert te blijven.
Meer informatie Vilans en CNV Jongeren hopen dat deze e-brochure zowel Harrie als de werkgever heeft geënthousiasmeerd en geïnformeerd. Elke werkplek en elke Wajonger is weer anders. Het begeleiden van elke afzonderlijke Wajonger vereist dan ook maatwerk! De brochure dient dan ook specifiek ter ondersteuning. Voor meer inhoudelijke informatie over het onderzoek wat voor de e-brochure is verricht verwijzen wij je door naar het onderzoeksrapport. Het onderzoeksrapport Arbeidsparticipatie van Wajongers op de werkplek is te vinden op de website van VILANS.NL en CNVJONGEREN.NL. Overige interessante links www.wajongwerkt.nl Werkgevers en arbeidsprofessionals kunnen via deze site vacatures plaatsen voor Wajongeren en worden bekendgemaakt met subsidiemogelijkheden en ondersteuning vanuit het UWV Werkbedrijf. www.rwi.nl Onderzoeksrapport Wajongers op de werkvloer Een onderzoek over inpassing en acceptatie van jonggehandicapten in bedrijven. www.fnv.nl Onderzoeksrapport De Wajonger als werknemer Een onderzoek naar duurzame arbeidsparticipatie van Wajongers. Deze brochure is met steun van Instituut Gak.nl tot stand gekomen