Ingekomen stuk D2 (PA 26 maart 2014) Archiefexemplaar Aan de gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat 6 6511 PP Nijmegen Telefoon 14024 Telefax (024) 323 93 34 E-mail gemeente@nijmegen.nl Postbus 9105 6500 HG Nijmegen Datum 11 maart 2014 Ons kenmerk SB40/14.0002507 Contactpersoon Marloes Fleer Onderwerp Toezegging evaluatie beleidsnota en bekendheid participatiekaart Datum uw brief Doorkiesnummer (024) 3299886 Geachte leden van de raad, Op 30 januari 2013 heeft uw Raad de beleidsnota Geef ze de (openbare) ruime vastgesteld. Tijdens de bespreking van deze nota in de kamerronde op 16 januari 2013 heeft wethouder Tankir de toezegging gedaan de raad jaarlijks een evaluatie van de uitvoering van deze beleidsnota toe te sturen. Tevens heeft de wethouder een toezegging gedaan tijdens de behandeling van de stadsrekening in de kamerronde op 15 mei 2013 om de participatiekaart meer bekendheid te geven onder de bewoners door deze in de wijk/buurtkranten onder de aandacht te brengen. Omdat beide toezeggingen in elkaars verlengde liggen, hebben we deze samengebundeld. Toezegging: Evaluatie beleidsnota Geef ze de (openbare) ruimte In de beleidsnota staat ruimte geven centraal. Ruimte aan bewoners en ondernemers om de eigen verantwoordelijkheid te nemen bij het beheer van de openbare ruimte (participatie). Ruimte voor aannemers om gemeentelijke taken deels over te nemen (integraal werken). Ruimte voor maatwerk bij het kiezen van onderhoudsniveaus (gedifferentieerd beheer). En tot slot ruimte voor onze toekomst door een duurzamere inrichting en beheer van de openbare ruimte (duurzaam beheer). In 2013 zijn we gestart met de uitvoering van de nota onder de noemer van het proces "Samen maken we het!". Participatie Meer participatieprojecten in de openbare ruimte Eén van onze ambities van de beleidsnota is het verdubbelen van de participatieprojecten in de openbare ruimte in Nijmegen. We zijn hierbij uitgegaan van de 90 projecten die eind 2012 op de www.participatiekaart.nl/nijmegen stonden. In 2013 zijn daar zo n vijftigtal projecten bijgekomen verspreid over de hele stad waarmee we nu halverwege onze doelstelling zijn. Het opfleuren van de muur Graafse brug is zo n project. De bewoners hebben kleurrijke ideeën bedacht voor deze saaie muur. Ze kunnen nu door de jaren heen wissellijsten invullen met schilderijen of teksten.
1 Een andere project is de herinrichting van het Azaleaplein om een ontmoetings- en sportplek te creëren voor jong en oud waarbij de bewoners zelf het ontwerp maken en ook in het onderhoud zelf dingen willen doen. In de Kluijskamp hebben bewoners een initiatief voor een moestuin aangedragen om elkaar te ontmoeten, samen te tuinieren en gezonder te eten. Zij regelen alles zelf hiervoor. In het centrum is op initiatief van een aantal buurtbewoners op het Vinkengas een gezellige burentuin gerealiseerd. Bewoners zaaien en planten eetbare groenten en fruit en beheren zelf de burentuin. Onder de Lindeboom in de Muntenbuurt is door de bewonersvereniging samen met woningcorporatie Standvast en de gemeente schoongemaakt en opnieuw ingericht met onder andere speeltoestellen en een grote bank onder een Lindeboom, wat een mooie plaats is om elkaar te ontmoeten. Meerdere doelgroepen en soort participatieprojecten De participatiekaart laat nu veel participatieprojecten zien in Lindenholt, Dukenburg en West. In Lindenholt en Dukenburg zijn het vooral veel groenprojecten en projecten gericht op ontmoetingsplaatsen in de openbare ruimte. In West ligt het accent meer op het verbeteren van de woonomgeving als geheel. Voorbeelden zijn herinrichtingen van pleintjes waar bewoners actief meedenken, maar ook kleinere projecten zoals het bankje Dikke Boom in Hees en een opschoonmiddag. Verder zien we op de participatiekaart nu nog relatief weinig projecten in Oost. De projecten die erop staan, zijn vooral grotere projecten met een grotere organisatie zoals Speelpark Groenewoud. In Noord ligt het accent op het meedenken met de nieuwe openbare ruimte en zijn er enthousiaste bewoners die speeltuintjes en groenvoorzieningen mee onderhouden. We kunnen hieruit voorzichtig de conclusie trekken dat participatieprojecten in de gehele stad van de grond komen, ongeacht de bewonerssamenstelling. De soort projecten zijn wel verschillend. De inrichting van woonomgeving (bijv. stenig versus ruim opgezet met groen) speelt hierbij ook een belangrijke rol. De komende jaren zullen we de ontwikkelingen goed in de gaten houden en bekijken we waar we als gemeente wellicht een extra hand moeten leveren om bewoners te inspireren en enthousiasmeren voor nieuwe initiatieven in de openbare ruimte. Arenagesprek 27 juni Op 27 juni 2013 hebben we een arenagesprek gehouden dat in het teken stond van participatie. Het doel van de avond was om inzicht te krijgen in de mate waarin bewoners betrokken willen zijn bij het beheer van de openbare ruimte en de gewenste rolverdeling van bewoners en de gemeente. Aan de hand van een drietal praktijkvoorbeelden uit de openbare ruimte zijn bewoners gevraagd in kleine groepjes aan te geven welke participatierol ze op zich zouden nemen. Er waren 45 bewoners aanwezig. Participeren kan volgens de aanwezigen uiteenlopen van informeren tot meebetalen. Bewoners gaven veel adviezen, bijvoorbeeld: zorg dat je met de juiste ambtenaar, gemandateerd, om tafel zit anders is het zonde van tijd en dit geeft frustraties. Begin klein en concreet met participatie, dan kun je het enthousiasme vasthouden. Zij vragen de gemeente wel om kaders mee te geven voor bewonersparticipatie. plannen doorontwikkelen Ieder jaar actualiseren we een aantal wijkbeheerplannen met én voor bewoners, ondernemers, instellingen en gemeenteafdelingen. Tijdens bewonersavonden, wijkschouwen en social media geven we ze de ruimte de aandachtspunten en wensen voor hun wijk mee te geven. Als
2 aanvulling hebben we ze de vraag gesteld op welke plekken in de wijken zij mogelijkheden zien voor gezamenlijk beheer. In het wijkbeheerplan is nu ook een inventarisatiekaart opgenomen met participatiemogelijkheden. Plantjevlag! In Nijmegen-Noord, de wijk Vossenpels is voor een andere vorm van gebiedsontwikkeling gekozen. De toekomstige bewoners mogen zelf hun kavel uitzoeken en daar bouwen wat ze zelf willen. Ook voor de openbare ruimte willen we de inrichting zoveel mogelijk vrijlaten. Voor ons kans voor een mooie pilot om er achter te komen in hoeverre toekomstige bewoners mee willen denken en doen met de inrichting en het onderhoud van de openbare ruimte en hoe we dat vorm gaan geven. Op 25 juni hebben we een brainstorm gehouden voor de bewoners en gevraagd om mee te denken met de inrichting. Tevens hebben we gepolst of er animo onder de bewoners is voor zelfbeheer in hun buurt en hoe ver ze hier in willen gaan. Aanwezige bewoners, toekomstige bewoners en IbbN-deelnemers (ik bouw betaalbaar Nijmegen) trokken samen op in het uitwisselen van ideeën en die waren er talrijk. In de Vossenpels blijkt iedereen bereid om de handen uit de mouwen te steken en zelf het heft in handen te nemen wat beheer betreft. Uit deze avond en een aparte enquête hebben we een duurzame basis gedestilleerd met kleurrijke extra s. De duurzame basis, het Marikenniveau voor Plantjevlag, bestaat uit de aanleg en het beheer die aan alle kwaliteitseisen voldoen en een combinatie is van ideeën die veel bewoners in Plantjevlag belangrijk vinden. De kleurrijke extra s zijn de bijzondere en duurzame ideeën van bewoners. De bewoners organiseren zich nu in drie bewonersverenigingen met eigen voorkeuren met betrekking tot de kleurrijke extra s in het openbare groen. GEM en gemeente geven elke vereniging een budget mee voor aanleg en beheer en de vereniging beslist zelf hoe dat wordt ingezet. Voorwaarde is dat aanleg en beheer voldoen aan een aantal van tevoren vastgelegde kwaliteitseisen. Al met al een mooie pilot. Gedifferentieerd beheer Marikenniveau In de beleidsnota Geef ze de (openbare) ruimte gaan we uit van één onderhoudsniveau voor de hele stad. Dit is een basisniveau dat minimaal aanwezig moet zijn en we het Marikenniveau hebben genoemd. Dit Marikenniveau sluit beter aan op de beleving van de burgers en komt op onderdelen overeen zoals we nu de stad onderhouden en beheren. Op andere onderdelen gaan we afwijken. We laten hierbij de systematiek van het CROW los met A-onderhoudsniveau in het centrum en B-onderhoudsniveau in de rest van de stad. We hebben gekeken per onderhoudsonderdeel wat het basisonderhoudsniveau moet zijn. Criteria zijn de wettelijke eisen en het juiste moment van vervanging zodat de kosten voor een latere vervanging niet onevenredig zijn en anderzijds de beleving van de bewoners zoals we dat de afgelopen jaren hebben teruggekregen uit wijkschouwen, bewonersavonden en arenagesprekken. Dit Marikenniveau zal binnenkort door ons College worden vastgesteld en naar de bewoners worden gecommuniceerd. Pilot Lindenholt Op 11 juni 2013 hebben we een bewonersavond in Lindenholt gehouden voor het actualiseren van het wijkbeheerplan van de Kampwijken. Op deze bewonersavond hebben we ook de
3 begrippen Marikenniveau en gedifferentieerd beheer uitgelegd. Na uitleg blijkt dat bewoners enthousiast zijn. Ze gaven aan tijd nodig te hebben om hun gedachten om te zetten in plannen. Aan het einde van de avond is afgesproken dat bewoners de wijk in gaan om andere buurtbewoners te betrekken. Samen vertalen ze hun ideeën rondom beheer in concrete plannen. Op 28 januari 2014 hebben we een vervolg gegeven aan deze avond. Dit was een succes. Concrete voornemens variëren van het zelf snoeien van bosplantsoen tot het in eigen beheer herstraten van een deel van de Zwanenstraat. Integraal werken Ontwikkeling regiefunctie In de beleidsnota hebben we de ambitie uitgesproken om ons te concentreren op de regiefunctie en de uitvoerende partijen de ruimte te geven om meer delen van het gemeentelijke takenpakket over te nemen. Dit is een ontwikkeltraject voor zowel onze gemeentelijke organisatie als de uitvoerende partij, Dar. Hiervoor hebben we samen met Dar een regiescript opgesteld met acties om geleidelijk de veranderde rol samen te ontwikkelen. Eén van de acties is het uitbreiden van de integrale opdrachtnemer in meerdere stadsdelen. We hebben de pilot Lindenholt voor IBOR afgerond en omgezet in de standaard werkwijze. Dit betekent dat Dar niet alleen verantwoordelijk is voor reiniging en afval in dit stadsdeel maar ook het groen- en grijsonderhoud organiseert en uitvoert met Breed als een belangrijke onderaannemer. Deze werkwijze hebben we in 2013 met de stadsdelen Midden en Zuid uitgebreid en vanaf 2014 starten we met Stadsdeel West. Organisatieontwikkelingen Ook onze interne organisatie passen we geleidelijk aan om de regisserende rol waar te kunnen maken: de taken die de markt beter kan, laten we aan de markt over. Wij concentreren on sop de kerntaken opdrachtgever, gesprekspartner voor de gebruikers van de stad en toezichthouder op de uitvoering en het gebruik. Zo hebben we een tweede regisseur aangesteld. De regisseur is verantwoordelijk voor de contacten en contracten met de diverse partijen in de wijk die betrokken zijn bij de uitvoering. De wijkbeheerder is vooral het aanspreekpunt voor de bewoners en haalt bij deze bewoners de aandachtspunten en ideeën op in hun wijk en stimuleert en faciliteert bewonersinitiatieven voor participatieprojecten in de openbare ruimte. Deze twee functies zullen steeds meer naar elkaar toe groeien en op termijn wellicht één functie worden. Een andere ontwikkeling is dat we het aantal wijkopzichters hebben verminderd. Het toezichthouden op de uitvoering laten we in toenemende mate over aan onze uitvoerende partner (Dar). Duurzaam beheer Duurzaam en zuinig Een energieneutrale stad in 2045 is onze hoofddoelstelling als het gaat om duurzaam beheer. In 2013 hebben we de langste LED route aangelegd van Groot Oosterhout in Nijmegen Noord via de Oversteek tot de Neerbosscheweg in Nijmegen West. En op de groene route, S100, hebben we op de Neerbosscheweg en op de weg door Jonkerbos licht op maat aangebracht. Naarmate het rustiger is op de weg zal de lichtintensiteit afnemen. Ook hebben we meegedaan met de Light Challenge: Een wedstrijd tussen steden op het gebied van duurzame en innovatieve openbare
4 verlichting. Het Nijmeegse ontwerp ging in de finale naar huis met de 1ste prijs. De verlichting wordt in 2014 in de van Nispenstraat geplaatst. In 2013 hebben we weer een groot aandeel van ons wagenpark omgezet naar groengasvoertuigen. Sociale duurzaamheid Vorig jaar zijn we samen met Dar een pilot gestart op het gebied van groenactiviteiten. DarGROEN! hiervoor opgericht. Eén van de doelstellingen van DarGROEN! is om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt naar vermogen te laten werken in een zo regulier mogelijk werkomgeving met bijbehorende loonwaarde. De werkzaamheden van het groenwerk lenen zich hier goed voor. In de relatief korte pilotperiode is onze ervaring dat DarGROEN! een dienstverleningsconcept kan aanbieden dat bedrijfseconomisch verantwoord en marktconform is. Toezegging: Bekendheid participatiekaart Tijdens het wijkenfestival op 24 november hebben we de participatiekaart actief gepromoot. Veel bewoners zijn daar enthousiast aan de gang gegaan om hun initiatief toe te voegen op de kaart. Het aantal participatieprojecten is in 2013 van 93 naar 141 met meer dan de helft verdubbeld. De participatiekaart biedt een mooi gelegenheid voor bewoners om ideeën op te doen voor participatie in hun buurt en contact op te nemen met de initiatiefnemers voor advies. Via de voortgangsbrieven en de geactualiseerde wijkbeheerplannen hebben we eveneens een oproep gedaan om initiatieven te melden op de participatiekaart. Ook in de Brug komt een artikel over de participatiekaart. Aan de redacties van de verschillende wijkbladen hebben we een artikel aangeboden om binnenkort te plaatsen. We hebben bewust wat ruimte gelaten tussen het wijkenfestival en het plaatsen van het artikel in de Brug en de wijkbladen om met regelmaat aandacht te schenken aan de participatiekaart. Wij gaan ervan uit dat we met deze brief de beide toezeggingen hebben afgehandeld. Hoogachtend, college van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris, drs. H.M.F. Bruls drs. B. van der Ploeg