Betreft: Offerte uitvraag {adviseur en opsteller outputspecificatie}



Vergelijkbare documenten
BIJEENKOMST KMVG 26 JANUARI 2012 FREYA VAN DER KROEF, DIRECTEUR TENMAN BV. PPS-DBFM(O) kansen voor maatschappelijk vastgoed?

Slimmer met vastgoed - innovatief aanbesteden. Een interactieve kennismaking met DBFMOcontracten

PPS en maatschappelijk vastgoed

Bepaal je bestemming vóórdat je vertrekt! Kennisdag Grip op Kwaliteit, 10 november 2015

Innovatief opdrachtgeverschap

PPS Lindeplein Brunssum

Westluidense Poort. Het nieuwe cultuurcluster van Tiel

Een contractvorm voor meerwaarde

De opdrachtgever van DBFM(O)

Eigentijdse leeromgeving Gezonde gebouwen Efficiënt vastgoed.

Life Cycle Denken & Integraal Ontwerpen. Amersfoort Roderik Schunck Eric Bom Danny Boers

contractvorming in de onderwijshuisvesting Louk Heijnders Congres PIANOo 26 mei 2011

PPS: It s a service, not a building! Jos Barnhoorn

meer werk of meerwaarde? Pps bij scholenbouw in Nederland

innovatief & toekomstvast basisonderwijs Valkenburg a/d Geul 20 april 2015

Het creëren van een nieuw en succesvol museum Kansen en uitdagingen bij DBFMO-uitvragen. Donderdag 29 september 2016

mmmt» Etten-L#or 3 0HAARI 2016 JA NEE voortgangsrapportage aan over het project realiseren Nieuwe Nobelaer en zwembad De Banakker.

VAN INFRAPROVIDER NAAR NETWERKMANAGER DBFM-A15 MaVa. Jaap Zeilmaker projectdirecteur

Bijlage 2 Indicatieve doorlooptijden (open) aanbesteding(svarianten)

Alternatief plan nieuwbouw Theater Aan de Parade.

ERVARING MET BEST VALUE PROCUREMENT ALS OPDRACHTGEVER BIJ GEMEENTE SCHIEDAM

AFWEGINGSKADER RENOVATIE - NIEUWBOUW

Datum : 4 februari 2013 Onze referentie : G-004/EG Onderwerp : gedachte-experiment OVRO concessie Stadsregio AN 2013

Dus: slim zijn! Aanbesteding Brummen: wie, wat, waarom en hoe. Gemeente Brummen: relatief klein maar professioneel. Oude huisvesting voldeed niet meer

Raadsvoorstel ISE - Intentieovereenkomst

Innovatie gericht circulair inkopen

Marktdag 22 november Ondernemend aanbesteden gericht op lage TCO WELKOM SESSIE 6

Bijlage H: VAKGEBIED PROJECTMANAGEMENT

Voortgangsrapportage Permanent Theater

M. Snoek wethouder jeugd, onderwijs & sport

Flextender. Projectleider Smart City

Waarom heeft Amersfoort De Gouden Kikker gewonnen

Contractering bij infra-projecten

De Concurrentie gerichte Dialoog

Bouwlokaal: Bouwen is vooruitzien Jan-Willem Ponjé

NEC3 als alternatieve contractvorm in de bouw

Waardegerichte inkoop: de beste koop voor de toekomst

Parallelle sessie B: CD Bestuur en politiek

ONTWERPEN, BOUWEN, FINANCIEREN EN ONDERHOUDEN

Bijlage 1 Concept intentieverklaring WOC Campus Nieuwleusen

Overheden als moderne opdrachtgever

VORMGEVINGSPROTOCOL KWALITEITSBORGING VORMGEVING INFRASTRUCTUUR. P.W. van den Heuvel versie 23 november 2007 pagina 1 van 7

Inschrijvingsleidraad bestek Onderhoud asfaltverhardingen gemeente Leiden

Door de aanbestedende dienst aan de opdracht gegeven benaming: PPS Penitentiaire Inrichting Zaanstad (nieuwbouw)

Circulaire Economie en de verankering van CE in inkoop & verkoop. Erick Wuestman. Stichting Circulaire Economie

College van Gedeputeerde Staten statenbrief

Bestek en aanvullende documenten (zoals documenten voor een concurrentiegerichte dialoog en een dynamisch aankoopsysteem) zijn verkrijgbaar op

3.3 EMVI in Almere: zo kan het ook! NATIONAAL CONGRES AANBESTEDEN EN CONTRACTEREN

Projectvoorstel. Integraal onderhoud Zeewolde-Noord (1) Inhoudsopgave. Projectleider : Anne Damstra Datum : 05 april 2016 Versie : definitief

Onderwijshuisvestingsbeleid gemeente Utrecht. Onderzoeksplan

Slimmer samenwerken: PPS light

Op 11 september 2014 heeft de raad het voorbereidingskrediet beschikbaar gesteld.

Zwembaden met meerwaarde. Synarchis adviesgroep Zwembaden met meerwaarde

Campusontwikkeling Appingedam

Groen? Het is te doen! Audit.Tax.Consulting.Financial Advisory.

Vraag 1 Bent u bekend met het artikel Meer risico s voor staat bij megaproject Zuidas? 1

Algemene inlichtingen t.b.v. preselectie

WELKOM. Gemeentehuis Brummen: creatie van duurzame toekomstwaarde. B L O S S O M c o n s u l t a n c y D e s i g n & B u i l d

wijzer in aanbesteden

AANKONDIGING VAN EEN OPDRACHT

HerontwikkelLAB VALUE ENGINEERING

Building4life. Wilt u weten hoe? Building4life. Jan van Polanenkade 26B KM Breda Postbus BB Breda

BIM toepassing van A tot Z. Nieuwbouw Dimence Almelo

AT OSBORNE. Practice what you preach: Hoofdkantoor AT Osborne 3 jaar later. 19 september Gerhard Jacobs Directeur Huisvesting & Vastgoed

GEMEENTE SCHERPENZEEL

Onderwerp Aanvullend krediet t.b.v. renovatie basisschool De Regenboog

AANKONDIGING VAN EEN OPDRACHT. Werken

Uw persoonlijk adviseur. Copyright 2002 TIAB.

23 DEC 20H. GEMEENTE ASTEN inqekomen. vereniging l f f \ Gemeente Asten t.a.v. College van Burgemeester en Wethouders Postbus AG ASTEN

Partnerselectie ketensamenwerking: succesfactoren en leerpunten

UITVRAAG CIRCULAIR BOUWEN ICM MASTERCLASS 2017

Burgemeester en Wethouders

Datum: 02 juli 2013 Portefeuillehouder: De heer R. Windhouwer

DUURZAAM overheidsgebouw. Implementatie van afwegingsinstrumenten in bestekken extra last of must

Geïntegreerde Contractvorming. Een introductie. Versie Augustus 2009

Referentie: Toelichting:

Kennismaking??? en Verwachtingen? Dienst Uitvoering Onderwijs Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en PIANOo Ministerie van Economische Zak

Nieuwsbrief Bouw & Projectontwikkeling

organisatie. wethouder Schreurs Van: M. Fransen Tel,nr,: 8833 Nummer: 14A Datum: 19 mei 2014

R e n o v a t i e e n v e r d u u r z a m i n g S c h o o l m e t d e B i j b e l t e L a n g b r o e k

MUSEUM PRINSENHOF DELFT OFFERTEVERZOEK RUIMTELIJKE TOEKOMSTVISIE

Nota van Inlichtingen bij de selectieleidraad 'Tijdelijke Transformatie Ravellaan 96 studentenhuisvesting', kenmerk 13.UVO.108 d.d.

PPS/Esco Praktijkdag 2014

De nieuwe opdrachtgever Het gebruik van ICT en simulatie tools

CHECKLIST AANBESTEDINGSPROCEDURES

INFRASUCCES. LCC Tender. Het bureau voor het duurzame aanbestedingen in de bouw

Vastgoedadvies. Vastgoedmanagement. Bouwmanagement. Bouwtechniek

Doordecentralisatie onderwijshuisvesting (on)mogelijkheden en consequenties bedrijfsvoering

BESTUURSOPDRACHT MAJEURPROJECT VOORTGEZET ONDERWIJS Gemeenteraad

Besluitenlijst d.d. d.d. Agenda Vertrouwelijk

Proces. Inhoud. Innovatief aanbesteden. Afvalconferentie Limburg, Henk Mogezomp. KAR-011/hmg/dme

Inkoopproces. Maatwerkvoorzieningen Jeugdhulp voor het jaar

4 juni Ministerie van Financiën, PPS & Asset management

Nota van Inlichtingen Bestek riooladvies & -Onderhoud

INTENTIEOVEREENKOMST ONDERWIJSHUISVESTING VOORTGEZET ONDERWIJS

SPECIFIEK IN DE BOUWWERELD

RAADSVOORSTEL VOORBLAD

Naar een duurzame school - een stappenplan - Kennis en regie schoolbesturen sleutelfactoren

Best practice duurzaam inkopen. Gemeente Schiedam

DBFMO M A N A G E M E N T

Transcriptie:

Aan: Naam adviesbureau, ter attentie van, adres { } Betreft: Offerte uitvraag {adviseur en opsteller outputspecificatie} {Plaatsnaam en datum} Geachte heer, mevrouw, { } De gemeente { } en het schoolbestuur { } hebben het voornemen de onderwijshuisvesting op locatie { } te vernieuwen. De gemeente en het schoolbestuur zetten hierbij in op {nieuwbouw of renovatie} waarbij {gemeente of schoolbestuur} de rol van bouwheer op zich heeft genomen. In de huisvesting zullen meerdere functies worden ondergebracht, te weten { }. De ambitie van de gemeente en het schoolbestuur { eventuele andere huurders noemen} is om maatschappelijke faciliteiten te herbergen die langdurig kwalitatief van een hoog niveau zijn. En dat op basis van de Economisch Meest Voordelige Aanbieding (EMVI). Uitvraag De gemeente en schoolbestuur zijn voor het project { } op zoek naar een adviseur belast met het gedragen opstellen van de "outputspecificatie" (technische, ruimtelijke en functionele prestatie eisen) en het uitvoeren van de daarbij bijbehorende werkzaamheden. Visie en ambitie De gemeente en het schoolbestuur hebben hun afzonderlijke visie en perspectieven uitgesproken in een gezamenlijke ambitie ten aanzien van de onderwijshuisvesting. Het onderwijs zal de leidende functie zijn in het gebouw. Kernbegrip bij de ambitie (voorbeelden) Invulling (voorbeelden) Transparantie van het gebouw Duurzaamheid Architectuur Optimale leerprestaties kinderen faciliteren Beste verhouding tussen prijs en kwaliteit Flexibiliteit Binnen, buiten, gevel Materiaalgebruik, energie, budget Inpassing omgeving, uitstraling Binnenmilieu, licht Frisse scholen klasse { } Optimale integratie van ontwerp, bouw, onderhoud, exploitatie en financiering. Bouwtechnisch, multifunctionaliteit Tabel 1: Voorbeeld overzicht ambities gemeente en schoolbestuur als referentie voor de uitvraag aan de markt. {in de tabel aangeven welke ambities voor gemeente en school van toepassing zijn}

Een geïntegreerde projectaanpak Het project {...} is in voorbereiding. Er zijn studies uitgevoerd met betrekking tot de haalbaarheid, de kosten en naar de afweging van de meest geschikte wijze om de markt te benaderen (bijlage ). De opdrachtgevende partijen hebben besloten om met een geïntegreerd DB(F)M(O) {juiste variant aangeven} contract te werken. Deze geïntegreerde aanpak is voor de gemeente {...} en het schoolbestuur {...} uitgangspunt met als doel binnen de beschikbare middelen tot de beste verhouding van prijs en kwaliteit te komen. En dat op basis van een goede risicoverdeling gebaseerd op de levenscyclus van de huisvesting (langere termijn). In een geïntegreerde aanbesteding zijn meerdere fasen (ontwerp, realisatie, onderhoud, beheer/exploitatie, financiering) uit het bouwproces geïntegreerd. Dit betekent dat in één keer meerdere projectfasen voor langere tijd aan de markt uitgevraagd. Het is een andere vraag aan de markt dan gebruikelijk. Zowel procesmatig, financieel, juridisch als op technisch gebied. Wat betreft het technisch deel worden eisen functioneel omschreven. Dat wil zeggen niet voorschrijven hoe een eis wordt ingevuld maar wat het moet kunnen in zogenaamde "outputspecificaties". Kortom; de beoogde prestatie benoemen in plaats van het voorschrijven van de oplossing. In bijlage { } staat meer informatie over de geïntegreerde aanpak. Onze vraag aan u De gemeente en het schoolbestuur zijn op zoek naar een adviseur die zorg draagt voor het gedragen opstellen van de outputspecificatie voor het project { }. Zie voor de complete tekst ook de eerder genoemde uitvraag. Daarbij hoort tevens: Gelet op de keuze van een niet-traditionele bouworganisatievorm DBFMO { juiste variant aangeven} dienen onder auspiciën van de gemeente en het schoolbestuur {een opdrachtgever aangeven} alle prestaties m.b.t. het ontwerp, de realisatie, het onderhoud en exploitatie vooraf door de opdrachtgever te worden vastgesteld. De hiervoor vast te stellen prestatiecriteria moeten vooraf beoordeelbaar en tijdens realisatie en na de realisatie, tijdens de onderhoud- en exploitatiefase, controleerbaar en afdwingbaar zijn. Dit stelt dus hoge eisen aan het selectieproces en het contracteren. U levert daartoe vanuit uw expertise input voor aan. Onderdeel van de in te huren deskundigheid ten behoeve van het tot een goed einde brengen van dit project betreft het opstellen van de prestatie- en gunningscriteria t.b.v. het kunnen wegen en beoordelen van de kwaliteit en geschiktheid van de aangeboden

exploitant. Voor de uit te voeren werkzaamheden wordt verwezen naar de bijlage. Het verzorgen van intern draagvlak en intern kennisoverdracht aan de zijde van de opdrachtgever. De gemeentelijk projectmanager is verantwoordelijk voor het project en draagt zorg voor de begeleiding van het bestuurlijk, ambtelijke, en omgevingsgerichte proces rondom het project. U valt onder zijn/haar verantwoordelijkheid en legt aan hem/haar verantwoording af. U bent vanuit uw rol verantwoordelijk voor het helder en gedragen tot stand komen van de outputspecificatie. Wij zoeken een kandidaat die voor een periode van {...} tot {...} voor circa {...} dagen per week beschikbaar is om bovenvermelde rol in te vullen. De genoemde periode is bekrachtigd door de gemeente en schoolbestuur. Hoewel in het project zich altijd onvoorziene omstandigheden kunnen voordoen is continuïteit voor de opdrachtgever van belang. Wij verzoeken u vriendelijk uw aanbieding uit te brengen. In uw reactie treffen wij graag: 1. Een Curriculum Vitae van de aangeboden adviseur; 2. Een beschrijving van: a. diens rol en ervaring met het opstellen en werken met outputspecificaties en/of andersoortige prestatiespecificatie; b. diens rol en ervaring met 1) geïntegreerde aanbestedingen en 2) innovatieve projecten waarbij nauw moest worden samengewerkt met andere disciplines en het verkrijgen van (bestuurlijk) draagvlak; 3. Uw visie op deze opgave in de gemeente {...} verwoord in een globaal plan van aanpak voor de door u uit te voeren werkzaamheden op maximaal één A4; 4. Uw visie op en een indicatie van de flexibiliteit van de planning van uw tijdsbesteding; 5. Uw uurtarief, uw raming van de totaal benodigde tijdbesteding en een totale kostenraming. Uw kandidaat dient beschikking te hebben over eigen vervoer, eigen middelen voor mobiele telecommunicatie en een eigen (draagbare) computer { aangeven wat nodig is}. Binnen het gemeentehuis van {...} kan in een werkplek worden voorzien { checken). De projectleider wordt geacht in principe op de afgesproken dagen op de werkplek aanwezig te zijn. Verrekening van de opdracht vindt plaats op basis van werkelijk bestede tijd, waarbij wij rekenen op flexibiliteit ten aanzien van de gemaakte raming van de tijdsbesteding. Na ontvangst van uw aanbieding zal op basis van het Curriculum Vitae en de prijsstelling een eerste selectie plaatsvinden. Na deze selectie zullen

wij één of meerdere kandidaten uitnodigen voor een gesprek. Op basis van de indruk uit het gesprek, het Curriculum Vitae, de prijsstelling en overige criteria zal een keuze worden gemaakt. Wij maken u erop attent dat de selectie zal plaatsvinden via een weging van criteria, maar dat tevens de beoordeling van de potentiële samenwerking (de match ) tussen partijen een belangrijke rol zal spelen. Criteria (voorbeeld) Weging in %(voorbeeld) Prijsstelling en ureninzet 30 CV (relevante ervaring en kennis) 30 Plan van aanpak en visie 25 Beoordeling van de potentiële 15 samenwerking Totaal: 100 Tabel 2: Beoordelingscriteria en weging. { De criteria en weging zijn indicatief} Wij verzoeken u om uw aanbieding uiterlijk { datum en tijd } schriftelijk uit te brengen en tevens per e-mail te verzenden aan { naam, emailadres}. U kunt de offerte sturen aan { naam, adresgegevens }. Mocht u vragen hebben over de inhoud en/of de procedure van deze offerte uitvraag dan kunt u contact opnemen met { naam, functie, telefoonnummer}. Op de opdracht zijn de Algemene Inkoopvoorwaarden van de gemeente {...} van toepassing. U kunt deze inkoopvoorwaarden inzien op {...}. Hoogachtend, Burgemeester en Wethouders van de gemeente {...}, Het schoolbestuur {...} namens hen, { Naam, functie/bevoegd gezag, ondertekening } Bijlage 1: Overzicht van de werkzaamheden; Bijlage 2: De gekozen aanbestedingsvorm en de rol van de outputspecificatie Bijlage 3: Beoogd organisatiemodel

BIJLAGE 1: Overzicht van de werkzaamheden project { } Realiseren van de outputspecificatie: - Het vertalen van de ambitie van de opdrachtgever(s) met betrekking tot de huisvesting vanuit het ambitiedocument; - Het in het project betrekken en integreren van de ambities van de overige gebruikers m.b.t. de huisvesting; - Opstellen van de outputspecificatie voor het project (technische, ruimtelijke functionele prestatie eisen); - Het in de aanbestedingsprocedure bijstaan van de opdrachtgever richting gegadigde opdrachtnemer teneinde de beoogde ambitie en outputspecificaties zo goed mogelijk te realiseren; - Het borgen van de kwaliteit outputspecificatie en de vertaling op weg naar gunning van de onderwijshuisvesting; - Het bijstaan van de opdrachtgever bij het tot stand komen van een kwaliteitsplan opdrachtgever opdrachtnemer welke procedures en normen hanteert t.a.v. het bewaken van de toekomstige kwaliteit van de huisvesting; Projectorganisatie: - Het samenwerken met gemeente, schoolbestuur en andere gebruikers bij het opstellen van de outputspecificatie. - Het afstemmen met de overige disciplines (financieel, juridisch, proces) binnen het project waarbij uitgangspunt is dat iedere discipline evenzeer van belang is; - Het afleggen van verantwoording ten aanzien van werkwijze en voortgang aan de opdrachtgever { }; Kennisoverdracht: - Het verzorgen van kennisoverdracht naar de opdrachtgever over het werken met outputspecificaties; - Het borgen van kennisoverdracht richting de opdrachtgever t.a.v. keuzes en afwegingen binnen het project die van nut kunnen zijn op toekomstige ontwikkelingen rondom het project; - Het vastleggen van de geschiedenis van het project c.q. het vastleggen van de achtergrond van keuzes bij de outputspecificatie;

BIJLAGE 2: De gekozen aanbestedingsvorm en de rol van de outputspecificatie Het gedachtegoed van geïntegreerd aanbesteden; Bij een geïntegreerde aanbesteding worden meerdere fasen uit het bouwproces integraal aan de markt uitgevraagd. In figuur 1 staat het bouwproces schematisch weergegeven met daarin de toedeling van verantwoordelijkheden. De Build staat voor een traditionele aanbesteding. Projectfase programma ontwerp realisatie onderhoud financiering exploitatie/ beheer Contractsvorm Build D&B DBM DBFM DBFMO Verantwoordelijkheid opdrachtnemer Verantwoordelijkheid opdrachtgever Figuur 1: bouwproces en verantwoordelijkheden. Voor de opdrachtgever is het belangrijk om een zo optimaal mogelijke balans te krijgen tussen prijs en kwaliteit. Het toedelen van (project-) risico s aan de partij, opdrachtgever of opdrachtnemer, die het risico het best kan dragen. De opdrachtgever stuurt hierbij op de Economisch Meest Voordelige Inschrijving. De risicoverdeling wordt naar de levensduurkosten en het beschikbare budget zoveel mogelijk geoptimaliseerd teneinde zoveel mogelijk waar voor je geld te krijgen (value for money). Geïntegreerde contracten worden voor langere tijd aangegaan, de invulling van de samenwerking tussen opdrachtgever en opdrachtnemer neemt hierbij een belangrijke plek in. De mogelijke door de opdrachtgever gekozen bouworganisatievorm; {aangeven welke aanbestedingsvorm} DBM (Design, Build, Maintain) Bij een DBM aanbestedingsvorm worden ontwerp, bouw en onderhoud in één keer, geïntegreerd, aan de markt uitgevraagd. Naast het verkrijgen

van meerwaarde is het doel is om zo een betere afstemming te krijgen tussen deze verschillende fasen in het proces. Zo kan al tijdens het ontwerp rekening worden gehouden met de gevolgen voor het onderhoud. Door een marktpartij daar ook (langdurig) verantwoordelijk voor te maken hoop je creatieve oplossingen te creëren. Denk bijvoorbeeld aan het gebruik van duurzame materialen die minder onderhoudsgevoelig zijn. DBMO (Design, Build, Maintain, Operate) Bij een DBMO aanbesteding is ook de exploitatie (of delen ervan) bij de uitvraag betrokken. Van onderdelen als schoonmaak, energie, ICT infrastructuur, reproductie, installaties, klein onderhoud, catering, beheer en mogelijke commerciële activiteiten wordt bekeken welke het best uitbesteed kunnen worden. Er valt een onderscheid te maken tussen gebouwgebonden en niet gebouwgebonden onderdelen van de exploitatie. DBFMO (Design, Build, Finance, Maintain, Operate) Bij een DBFMO is ook de financiering onderdeel van de uitvraag aan de markt. Dit maakt deze vorm wezenlijk anders. De markt, veelal in een consortium, trekt zelf financiering aan en moet deze aflossen. De geldverstrekker ziet toe dat de aflossing naar behoren loopt. Daarom wil het consortium zoveel mogelijk creativiteit kunnen stoppen teneinde binnen de door de opdrachtgever gestelde kaders langdurig de prestatie te kunnen leveren. Daarvoor is ruimte in de eisen nodig (aangeven van de gewenste prestatie in plaats van oplossing van een eis). Op basis van tevoren afgesproken prestatie-eisen of beschikbaarheideisen betaalt de opdrachtgever periodiek een vergoeding voor de geleverde prestatie. Wordt de prestatie niet (verminderd) geleverd dan volgt een korting. Outputspecificatie Het werken met outputspecificaties is belangrijk bij een geïntegreerde aanbesteding aangezien daar de ruimte voor de marktpartij wordt bepaald. Des te meer ruimte wordt gelaten (bijv. in het bestemmingsplan, technische/esthetische eisen) des te meer ruimte om het project zo optimaal mogelijk in te richten. Daarom wordt in een outputspecificatie gezegd wat het moet kunnen (prestatie) in plaats van hoe het ingevuld moet worden (oplossing). Door de langere contractduur zijn er meer terugverdienmogelijkheden voor in principe hogere investeringen aan de voorkant. Je kunt hierbij bijvoorbeeld denken aan het investeren in duurzame materialen die op lange termijn minder onderhoud vergen. Relevante documenten voor het project { Aangeven welke documenten beschikbaar zijn. Voorbeeld: haalbaarheidsstudie, IHP, ambitiedocument, PPC, enz.}

BIJLAGE 3: Beoogde organisatie project Aangeven { }: - De organisatie van de opdrachtgever; - Besluitvormingsproces en verantwoordingslijnen (hiërarchie) bij de opdrachtgever; - De projectorganisatie in een organogram; Besluitvorming en organisatie opdrachtgever { hiërarchie invullen naar gelang de situatie }: - De wethouder is politiek verantwoordelijk; - De { gemeente of school } vervult de rol van bouwheer; - Het project { staat buiten of valt binnen } de lijnverantwoordelijkheid van { gemeente of school }; - De projectleider legt verantwoording over het project af aan het bevoegd gezag (wethouder/gemeentesecretaris/directeur, ); - De trekkers van de diverse onderdelen leggen verantwoording af aan de projectleider; - De trekker van een onderdeel is verantwoordelijk voor de voortgang, kwaliteit, bemensing en eventueel het budget van zijn/haar onderdeel; Voorbeeld organogram projectorganisatie: Projectleider Ondersteuning: Secretariaat Communicatie Controller Onderdeel: Outputspecificatie Onderdeel: Financieeleconomisch Onderdeel: Juridisch en Inkoop Onderwerp 1: Architectuur en ontwerp Onderwerp 2: Eisen Onderwerp 3: X