Traumatisch hersenletsel: een chronische aandoening Dr. Gerard M Ribbers Rijndam revalidatiecentrum & Erasmus MC Rotterdam
Phineas P Gage
THL IS GEEN INCIDENT MAAR EEN CHRONISCHE AANDOENING
de verborgen epidemie Goldstein; 1990 Ann Neurol We are all aware of the problem; our descriptions vary with the direction of the approach. A.E. Hirsch, 1966
? THL Borstkanker HIV/aids Dwarslesie MS
? THL Borstkanker HIV/aids Dwarslesie MS
? THL Borstkanker HIV/aids MS Dwarslesie
? THL Borstkanker HIV/aids Dwarslesie MS HIV/aids
? Borstkanker THL Borstkanker HIV/aids Dwarslesie MS
1 per 23 seconden in de VS
40 35 Frequency (%) 30 25 20 15 10 5 0 0-10 11-19 20-29 30-39 40-49 50-59 >60 Benvenga S et al. J Clin Endocrinol Metab. 2000;85:1353.
1 per 21 seconden (VS) 1.5-2 miljoen per jaar (80%-10%-10%) 50-75% door verkeersongeval 50.000 doden per jaar 500.000 opnames directe kosten: 10 miljard per jaar Life time costs p.c. $ 600.000 $2 miljoen NIH Consensus Statement. 1998;16:1.
5 per uur (NL) Stulemijer van Beeck: thesis Erasmus MC, 1998 Prismant: Op hoofdlijnen verbonden, 2004 Ribbers GM: J Head Trauma Rehab 2007;4:234-8
Een deur verder (1997 IGZ) Het zorgveld ziet er uit als een lappendeken, is verbrokkeld en nog zonder duidelijke samenhang. Het is duidelijk, dat bij een veld van dergelijke omvang en de complexiteit van de zorg coördinatie en afstemming relevant is
WHO-ICF ziekte / aandoening functies / anatomische eigenschappen Activiteiten participatie externe factoren persoonlijke factoren
WHO-ICF ziekte / aandoening functies / anatomische eigenschappen Activiteiten participatie externe factoren persoonlijke factoren
Medische Complicaties na THL Neurologisch: 56% Gastrointestinaal: 50% Genitouritaal: 45% Respiratoir: 34% Cardiovasculair: 32% Dermatologisch: 21% Musculoskeletaal: 21% Endocrien: 50% (?) Anderzins: Sepsis: 5% Anemie: 2% Traumatic Brain Injury Fact Sheet. Available at: http://www.cdc.gov/migrated_content/fact_sheet/freeform_fact_she et_(general)/traumatic_brain_injury_updated_may_2004.pdf.
Contracturen
Heterotope ossificatie
decubitus
Hypofysaire uitval Hormoon GH TSH ACTH/cortisol FSH/LH ADH Deficientie Abnormale lichaamssamenstelling (verminderde lean body mass, toegenomen abdominale vetopbouw), dyslipidemie, verminderde kracht en uithoudingsvermogen, verminderd welbevinden,, vermoeidheid, osteoporose Vermoeidheid, myopathie, verminderde kracht, afgenomen cognitieve functies, afgenomen libido, depressiviteit, geirriteerdheid, onregelmatige menstruele cyclus Hypotensie, vermoeidheid, krachtafname, gewichtverlies, anorexie, afgenomen stress respons, stemmingsstoornissen, geheugenklachten Onregelmatige menstruatie, verminderd libido, impotentie, infertiliteit, spieratrofie, vermoeidheid, depressie Dehydratie, polyurie Elovic E. J Head Trauma Rehabil. 2003;18:541-543. Ghigo E, et al. Brain Inj. 2005;19:711-724.
Hypofysaire uitval Hormoon GH TSH ACTH/cortisol FSH/LH ADH Deficientie Abnormale lichaamssamenstelling (verminderde lean body mass, toegenomen abdominale vetopbouw), dyslipidemie, verminderde kracht en uithoudingsvermogen, verminderd welbevinden, vermoeidheid, osteoporose Vermoeidheid, myopathie, verminderde kracht, afgenomen cognitieve functies, afgenomen libido, depressiviteit, geirriteerdheid, onregelmatige menstruele cyclus Hypotensie, vermoeidheid, krachtafname, gewichtverlies, anorexie, afgenomen stress respons, stemmingsstoornissen, geheugenklachten Onregelmatige menstruatie, verminderd libido, impotentie, infertiliteit, spieratrofie, vermoeidheid, depressie Dehydratie, polyurie Elovic E. J Head Trauma Rehabil. 2003;18:541-543. Ghigo E, et al. Brain Inj. 2005;19:711-724.
Cognitieve stoornissen na THL Patients (%) 70 60 50 40 30 20 10 0 Moderate (n=43) Severe (n=53) Leon-Carrion J et al. Brain Inj. 2001;15:175.
verklaringsmodellen Neurologisch aantoonbare schade (beeldvormend of NPO) Gezondheidpsychologisch zelfregulatiemodel i. interpretatie van het probleem ii. iii. iv. representatie / attributie & emotionele respons copingstijl evaluatie / zelfeffectiviteit Stulemijer M; T v Neuropsych 2008;3:2-9
Predictie van outcome Prognostic factors of long-term functioning and productivity after traumatic brain injury: a systematic review of prospective cohort studies. Willemse-van Son AHP, Ribbers GM, Verhagen AP, Stam HJ. Clinical Rehabilitation, 2007; 21: 1024-1037. Prognosis of 6 month functioning after moderate and severe traumatic brain injury: a systematic review. Husson EC, Ribbers GM, Willemse-van Son AHP, Verhagen AP, Stam HJ. Submitted
Predictie van outcome Verschillende determinanten voorspellen uitkomst >1 jaar en minder dan 6 maanden >1 jaar : sociodemographische determinanten 6 maanden: neurologische en andere medische determinanten Participatie wordt nauwelijks gemeten
SF-36 en FIMFAM 3 jaar p.o.
SF-36 en FIMFAM 3 jaar p.o.
SF-36 en FIMFAM 3 jaar p.o.
Sociale participatie is het einddoel van revalidatie We praten er niet genoeg over We vragen er niet genoeg naar We meten het niet genoeg We gebruiken het onvoldoende als behandeldoel Medische determinanten spelen niet de hoofdrol
g.ribbers@rijndam.nl