www.bereikbaarvalkenswaard.nl Verslag Derde Klankbordbijeenkomst Mobiliteitsplan Datum: 26 maart 2014 Bijlage: deelnemerslijst Opening Berry Verlijsdonk heet de c.a. 35 deelnemers welkom. Doel van de avond is om een toelichting te geven op de inhoud van het Mobiliteitsplan en om de reacties van de Klankbordgroep te verzamelen zodat deze kunnen worden verwerkt in het definitieve plan. Ook zullen de reacties ter kennisname naar de gemeenteraad worden verstuurd, zodat zij deze in haar overwegingen kan meenemen. Procesgang Later dan gedacht De doelstelling van het gemeentebestuur was om het Mobiliteitsplan nog in deze raadsperiode ter vaststelling aan te bieden aan de gemeenteraad. Hierin is echter vertraging opgetreden. Reden was de vertraging in de vaststelling van het Voorkeursalternatief voor de Westparallel, een belangrijk element voor het Mobiliteitsplan. Bovendien lieten de verkeerscirculatieberekeningen in het plan langer op zich wachten dan gedacht, omdat de benodigde verkeersgegevens van de provincie pas begin dit jaar konden worden aangeleverd. Daardoor konden de berekeningen ook pas later worden opgestart. Concept plan beschikbaar Inmiddels is het concept Mobiliteitsplan beschikbaar. Hierin is het beleid voor de periode tot 2030 beschreven. Het Mobiliteitsplan en het hierin opgenomen maatregelenpakket zijn ambitieus. Als gekozen wordt om alle maatregelen daadwerkelijk uit te voeren, betekent dit een aanzienlijke financiële belasting voor de gemeente. Daarom heeft het college er op 11 maart jongstleden voor gekozen om het plan eerst kader stellend ter bespreking voor te leggen aan de gemeenteraad, waarbij het college met de raad van gedachte wil wisselen over het ambitieniveau en de financierbaarheid daarvan. Daarbij komt ook de vraag aan de orde hoe het plan moet worden gezien: als een volledig uit te voeren beleidsplan inclusief integraal vastgesteld maatregelenpakket of als een kadernota op basis waarvan individuele projecten in de komende Verslag derde klankbordbijeenkomst 26 april 2014 1
jaren kunnen worden afgewogen en waarbij telkens ook de financiële consequenties aan de orde komen. Op 10 april a.s. zal het plan in de Raadscommissie worden besproken. De reacties van de raad worden - evenals de reactie van de klankbordbijeenkomst - meegenomen in het plan dat voor vaststelling aan de raad wordt voorgelegd. Doelstellingen Uitgangspositie Valkenswaard heeft gezien haar ligging nabij Eindhoven en te midden van waardevolle natuurgebieden en haar goede voorzieningen een prima uitgangspositie voor een gezonde toekomst. Op het gebied van mobiliteit valt er echter nog wel wat te verbeteren. Met name de drukke N69 dwars door de kern is voor vele bewoners van Valkenswaard een doorn in het oog. De weg leidt tot veel overlast, onveilige situaties en door de drukte tot een (bij tijden) slechte bereikbaarheid. Door een aantal ontwikkelingen die momenteel waarneembaar zijn is de verwachting dat het verkeer in de komende jaren nog wat drukker wordt dan nu het geval is. Voorbeelden van die ontwikkelingen zijn ontgroening en vergrijzing, schaalvergroting waardoor men mogelijk verder moet reizen om voorzieningen zoals ziekenhuizen te bereiken en winkelen via internet. Voor Valkenswaard wordt uitgegaan van een toename van het verkeer tot 2030 met circa 10%. Dit is lager dan de regio Eindhoven, waar het verkeer met 20% toeneemt. Belangrijkste reden voor dit verschil is dat de toename van het verkeer zich vooral manifesteert op de autosnelwegen. Westparallel Om een oplossing te bieden voor de bereikbaarheids- en leefbaarheidsproblematiek wordt regionaal gewerkt aan de Westparallel, waarvan de realisatie is gepland in c.a. 2017. Gekoppeld aan de aanleg van de weg worden door de individuele gemeenten ook extra maatregelen getroffen: de nulplusmaatregelen. Daarnaast wordt geïnvesteerd in de kwaliteit van de regio (Gebiedsimpuls). Nieuw beleid Het Mobiliteitsplan 2014 vervangt het vigerende Verkeersbeleidsplan 1996 en heeft een tijdshorizon van 2014 tot 2030. In aansluiting op de Toekomstvisie is het belangrijkste uitgangspunt van het Mobiliteitsplan dat Valkenswaard in de toekomst haar aantrekkelijkheid behoudt waar het gaat om wonen, werken, winkelen en recreëren. Goed, integraal verkeer- en vervoerbeleid draagt daar aan bij door de voorwaarden te scheppen om voorzieningen binnen en buiten de gemeente goed bereikbaar te maken of te houden en die bereikbaarheid in goede balans te brengen met de leefbaarheid en verkeersveiligheid. Opzet van het plan Het Mobiliteitsplan is een paraplunota waarin de hoofdpunten van het beleid zijn opgenomen. Dit beleid is gebaseerd op de beleidskaders van hogere overheden, kwalitatieve en kwantitatieve trends en ontwikkelingen op het gebied van mobiliteit en flankerend gemeentelijk beleid. Daarnaast vormen de verkeerberekeningen op basis van het gemeentelijk verkeersbeleid een belangrijke basis voor het Mobiliteitsplan. Ten aanzien van enkele aspecten wordt in het Mobiliteitsplan voorgesteld nadere studie te verrichten. Voorbeelden zijn de deelstudies verkeerscirculatie in het centrum en de herijking van het parkeerbeleid. Beide onderwerpen zijn nauw verweven met het Masterplan Centrum en worden dus parallel aan dit laatste plan verder uitgewerkt. Verslag derde klankbordbijeenkomst 26 april 2014 2
Voor de implementatie van het beleid bevat het plan een integraal uitvoeringsprogramma. Dit moet naar aanleiding van de opmerkingen op het concept-plan eventueel nog worden bijgesteld. Ambitieniveau versus kosten Hoewel de Westparallel en de aansluitingen volledig door de provincie worden gefinancierd, zal de gemeente de aanpassingen aan het Valkenswaardse wegennet ten minste voor een deel zelf moeten bekostigen. Per maatregel kan weliswaar mogelijk aanspraak worden gemaakt op verschillende subsidieregelingen, toch zal de uitvoering van het programma in de komende jaren aanzienlijk drukken op de gemeentelijke begroting. De gemeenteraad zal moeten aangeven hoe hiermee om te gaan. Verkeersberekeningen Het gemeentelijk verkeersmodel is uitgangspunt voor de berekeningen, maar voor de verkeerscijfers in de regio (de diverse toegangswegen naar Valkenswaard) is gebruik gemaakt van de gegevens uit het provinciale verkeersmodel. Deze cijfers stemmen niet precies met elkaar overeen. Daarom is het al het materiaal zorgvuldig met elkaar vergeleken en zijn optredende afwijkingen nader geanalyseerd. Uiteindelijk is de conclusie dat de berekeningen van de provincie - die ook worden gehanteerd voor de berekeningen van de Westparallel en de gemeente goed op elkaar aansluiten. In de berekeningen is onderscheid gemaakt in de volgende drie scenario s: Scenario 1: autonome ontwikkeling 2030 Bij autonome ontwikkeling (de situatie waarin niets wordt veranderd, dus ook geen Westparallel en geen nulplusmaatregelen) neemt de verkeersdruk op het Valkenswaard wegennet toe met 7% voor autoverkeer en 24% voor vrachtverkeer: totaal dus 10%. Scenario 2: aanleg van de Westparallel zonder nulplusmaatregelen Door de aanleg van de Westparallel neemt de verkeersdruk voor zowel auto als vrachtverkeer op de meeste wegen in Valkenswaard af. In Dommelen-Zuid en omgeving en op de Zuidelijke Randweg neemt het verkeer door de Westparallel juist toe. Scenario 3: aanleg van de Westparallel en realisatie nulplusmaatregelen Door naast de Westparallel ook de nulplusmaatregelen te realiseren neemt het gebruik van de Westparallel verder toe en wordt het in Valkenswaard nog wat rustiger. De toename van het verkeer op enkele wegen in Dommelen-Zuid wordt groter. Centrumcirculatie Door de aanleg van de Westparallel en de voltooiing van de ruit rond het centrum kan het centrum verkeersluwer worden gemaakt. Hierdoor wordt het mogelijk de interne verkeersstructuur van het centrum te veranderen. Er zijn diverse alternatieven mogelijk. Omdat de keuze voor maatregelen nauw samenhangt met de Masterplan Centrum worden hierover in het Mobiliteitsplan nog geen uitspraken gedaan en zal dit verder invulling krijgen in de deelstudie Verkeerscirculatieplan Centrum. Buitengebied Ook de gevolgen voor het buitengebied zijn met het verkeersmodel in beeld gebracht. Hieruit blijkt in de autonome ontwikkeling tot en met 2030 het aantal (vracht) verkeerbewegingen in het buitengebied enigszins toeneemt. Alleen op de Bergeijksedijk is de toename substantieel. Na aanleg van de Westparallel is een afname van het aantal vrachtwagenbewegingen duidelijk waarneembaar, met name op enkele sluiproutes. In Borkel en Schaft zijn geen grote veranderingen waarneembaar. Verslag derde klankbordbijeenkomst 26 april 2014 3
Mobiliteitsbeleid Toekomstige verkeerscirculatie Uitgangspunt is dat regionaal doorgaand verkeer zo veel mogelijk wordt afgewikkeld via de Luikerweg en de Westparallel. Richting het oosten kan dit verkeer gebruik maken van de route over de Schaapsloop (Zuidelijke Randweg - De Vest - J.F. Kennedylaan). Hierdoor wordt het Valkenswaardse wegennet aanzienlijk minder belast en ontstaat meer ruimte voor de afwikkeling van het lokale verkeer. De verblijfsgebieden (woonwijken en het centrum) worden ook aanzienlijk ontlast. Waar door deze structuurwijziging knelpunten ontstaan (met name in Dommelen-Zuid en op de Schaapsloop) zijn mogelijk aanvullende maatregelen nodig. Hiervoor dient aanvullend onderzoek te worden verricht. Door een verbod voor vrachtverkeer tussen Aalst-Waalre en Valkenswaard zal het aantal vrachtbewegingen door de kern fors afnemen. Bestemmingen binnen Valkenswaard, zoals het centrum, blijven uiteraard voor bestemmingsvrachtverkeer bereikbaar. De deelstudie Verkeercirculatie vrachtverkeer wordt in overleg met de bedrijfsverenigingen en de regionale partijen verder uitgewerkt. Parkeren Voor de toekomstige vitaliteit van de winkel- en horecavoorzieningen het centrum is onder meer van belang dat de parkeervoorzieningen beter aansluiten bij de wensen van de gebruikers. Aspecten zoals het parkeergemak, de (hoogte van) de parkeertarieven en het toepassen van parkeren bij de winkels spelen hierin een belangrijke rol. Parallel aan de ontwikkeling van het Masterplan Centrum wordt hieraan in de deelstudie Herijking parkeerbeleid verder invulling gegeven. Fietsvoorzieningen Valkenswaard is een compacte gemeente en er wordt relatief veel gebruik gemaakt van de fiets, zowel utilitair als voor recreatieve doeleinden. Daarom wordt de fiets relatief vaak gebruikt als vervoersmiddel. Hoewel het gemeentelijk fietsnetwerk al goed op orde is kan dit op een aantal punten nog verder worden verbeterd, zowel ten aanzien van veiligheid als gebruikswaarde. Omdat het aantal fietsslachtoffers in Valkenswaard al jaren verhoudingsgewijs hoog is en omdat voor nog meer verplaatsingen de fiets een goed alternatief kan zijn, wordt aan verdere verbetering van het fietsnetwerk veel waarde gehecht. Daarbij wordt tevens aandacht besteed aan de diverse recreatieve routes in het buitengebied. De combinatie van fiets en openbaar vervoer kan een volwaardig alternatief bieden voor de langere verplaatsingen. De gemeente kan dit stimuleren door OV-haltes beter bereikbaar te maken en bijvoorbeeld goede stallingsmogelijkheden te bieden. In het Mobiliteitsplan zijn voor de fiets het ambitieniveau en de hoofdlijnen van het beleid weergegeven. In de deelstudie fietsnetwerk 2.0 worden deze verder uitgewerkt. Openbaar vervoer Openbaar vervoer is belangrijk omdat dit iedereen de mogelijkheid biedt om zich te verplaatsen. Openbaar vervoer is bovendien een duurzame vervoerswijze, dat een goed alternatief kan vormen voor het gebruik van de eigen auto. Een volwaardig alternatief voor de auto is voor een gemeente met de Valkenswaardse schaal en dichtheid echter vrijwel niet te realiseren. Wel kan het OV een aantrekkelijk alternatief vormen voor grotere verplaatsingen zoals naar het station van Eindhoven, naar de ziekenhuizen in de regio of in de toekomst naar België. Daarbij moet worden onderkend dat de rol van de gemeente beperkt is als het gaat om openbaar vervoer. Het Samenwerkingsverband Regio Eindhoven is hierin regionaal beleidsbepalend. De gemeente kan er wel op toezien dat haltes goed, veilig en comfortabel bereikbaar zijn en voorzien zijn van goede stallingen. Verslag derde klankbordbijeenkomst 26 april 2014 4
Voetganger en minder validen Het belangrijkste uitgangspunt voor voetgangers en minder validen is dat deze zich veilig en comfortabel kunnen verplaatsen. In het centrum ontstaat door de Westparallel ruimte om de situatie voor deze groepen te verbeteren. Bij de herinrichting van centrumstraten moeten voetgangers en minder validen een prominenter rol krijgen dan nu het geval is. Educatie en handhaving De gemeente blijft Veilig Verkeer Nederland en de Fietsersbond ondersteunen in educatieve activiteiten. Uitgangspunt voor het Mobiliteitsplan is dat de verkeersinfrastructuur in Valkenswaard dusdanig wordt ingericht dat zo min mogelijk handhaving nodig is. Reacties uit de klankbordgroep Algemeen Ambitieus en duidelijk plan met helder verhaal, maar het plan zelf vergt wel aanzienlijke deskundigheid om het volledig te kunnen doorgronden. Ook daarom wordt de toelichting op deze avond als zeer nuttig ervaren. De algemene insteek van het Mobiliteitsplan wordt over het algemeen positief beoordeeld. Gedurende de avond wordt voor diverse specifieke situaties aandacht gevraagd. Het gaat om het volgende: Auto- en vrachtverkeer Aandacht voor de verkeersveiligheid van de doorgaande route via de Schaapsloop (Zuidelijke Randweg - De Vest J.F. Kennedylaan). Aangegeven wordt dat zich hier onveilige situaties voordoen door de combinatie van doorgaand verkeer, in- en uitritten en fietsverkeer. In het bijzonder wordt gewezen op de verkeersonveiligheid van de huidige kruising Europalaan - De Vest ( bochtje naar rechts ) omdat hier veelvuldig door verkeer wordt gekeerd. Veel ongevallen (90%) worden niet gemeld maar het zijn er volgens omwonenden circa 3 per week. Er ontstaan levensgevaarlijke situaties en bovendien wordt veel schade toegebracht aan de openbare ruimte, hetgeen kosten met zich meebrengt. De bedoeling is dat de situatie ter plaatse door de reconstructie van de Europalaan volledig verandert. Daarna zouden de gemelde problemen tot het verleden moeten behoren. Bij de inventarisatie van de verkeersproblematiek die in Dommelen-Zuid ontstaat als gevolg van de Westparallel is het van belang om uit te gaan van objectieve cijfers. Is het mogelijk om helemaal geen aansluiting van de Westparallel te maken ter hoogte van Dommelen-Zuid? In theorie is dat natuurlijk mogelijk, hoewel wordt benadrukt dat dit niet alleen een beslissing van de gemeente Valkenswaard is. De effecten van het achterwege laten van de aansluiting zullen in beeld worden gebracht. De indruk ontstaat dat Dommelen-Zuid de problematiek van Bergeijk oplost. Er wordt aangegeven dat in Bergeijk juist het tegenovergestelde wordt beweerd. Op basis van de uitgevoerde onderzoeken kan worden gesteld dat beide gemeenten profiteren van de aanleg van de Westparallel. De Brouwerijdreef zou kunnen worden ontlast door aan de Norbertusdreef een belangrijkere verkeersfunctie toe te kennen. Deze suggestie wordt in de werkgroep Verkeer Dommelen- Zuid meegenomen. Waarborg in het mobiliteitsplan dat het buitengebied ook na de realisatie van de Westparallel en nulplusmaatregelen bereikbaar blijft voor landbouwverkeer (bijvoorbeeld van Borkel en Schaft naar Waalre). Het is vanzelfsprekend dat een goede afwikkeling van landbouwverkeer steeds in de plannen wordt meegenomen. Desnoods worden speciale voorzieningen aangebracht. Uiteraard moet daarbij ook een kosten-baten analyse worden gemaakt. Speciale aandacht gaat uit naar de situatie op de N69-zuid (Luikerweg) ter hoogte van Borkel en Schaft. Verslag derde klankbordbijeenkomst 26 april 2014 5
Aandacht voor de grote keien bij kruising Warande/Wolbergstraat en Bakkerstraat/Peperstraat. Deze stenen zijn bedoeld om (vracht-)auto s van de stoep af te houden. Fietsvoorzieningen Extra aandacht voor fietsersveiligheid. Dit is in het plan al aangegeven. Verkeerslichten beter afstemmen op de fietsgebruiker en de voetganger. Dit is een suggestie die zeker moet worden meegenomen in de deelstudie fietsnetwerk 2.0. Het aantal en de kwaliteit van de fietsoversteken is een aandachtspunt (lastige oversteek Geenhovensedreef/Europalaan, Achterste Brug/Luikerweg, fietsstroken i.r.t. uitritten vrachtwagens Kennedylaan, Europalaan/Wolbergstraat). Meenemen in deelstudie fietsnetwerk 2.0. Kruising voetpad-fietspad De Valk. Idem. Groot aantal jongere fietsers op Westerhovenseweg i.r.t. verkeersdruk: is een wonder dat er nog niets is gebeurd. Idem. Tevens meenemen in werkgroep verkeer Dommelen-Zuid. Welk detailniveau hou je aan in het mobiliteitsplan als het gaat om bijvoorbeeld de soort verharding? Hierover doet het mobiliteitsplan in principe geen uitspraak. Uitzondering is wanneer de verharding wordt bepaald op basis van bijvoorbeeld comfortuitgangspunten (denk aan asfalt voor fietsroutes). Dit laatste wordt meegenomen in de deelstudie fietsnetwerk 2.0. Openbaar vervoer Mogelijkheid van buslijn over bedrijventerreinen in combinatie met woonwijken onderzoeken. In een eerder stadium is bij ondernemers nagegaan hoeveel belangstelling bestaat voor OV op de Schaapsloop. Dit bleek teleurstellend weinig. Wellicht biedt een combinatie met OV in de aangrenzende woongebieden alsnog mogelijkheden. Het SRE is hierin overigens bepalend. Sluiting Afsluiting Berry Verlijsdonk dankt de aanwezigen voor hun deelname en hun reacties. Een ieder wordt verzocht om eventuele resterende punten die tijdens de bijeenkomst nog niet ter sprake zijn gekomen uiterlijk vrijdag a.s. via email door te sturen naar Thijs Nooijen. Het verslag van deze bijeenkomst zal naar alle leden en naar de gemeenteraad worden verzonden. Doorkijk Het Concept- Mobiliteitsplan wordt samen met de reacties van de Klankbordgroep op 10 april a.s. besproken in de Raadscommissie. De reacties van de gemeenteraad en de klankbordgroep worden verwerkt in het op een later moment (naar verwachting in juni) door de gemeenteraad vast te stellen Mobiliteitsplan. Parallel daaraan wordt echter al een deelstudie opgestart, namelijk de Verkeerssituatie Dommelen-Zuid. Ook hier wil de gemeente nauw optrekken met de diverse belangenorganisaties die zijn vertegenwoordigd in de klankbordgroep. Verslag derde klankbordbijeenkomst 26 april 2014 6