Voorstel raad en raadsbesluit Gemeente Landgraaf Programma Documentnummer: B.18.0543 B.18.0543 Landgraaf, 26 maart 2018 ONDERWERP: Jaarstukken 2017 ISD BOL PROGRAMMA 7. Sociaal domein Verantwoordelijke portefeuillehouder(s): C.P.G. Wilbach Behandelend ambtenaar voor technische vragen: M.P.P. van Ginneken Telefoonnummer: 045-5695287 Organisatieonderdeel: Maatschappelijke Ontwikkeling Behandeld in BenW d.d.: 01 mei 2018 Behandeling in oordeelvormende raad d.d.: 17 mei 2018 Sociaal Maatschappelijk Behandeling in besluitvormende raad d.d.: 31 mei 2018 1. Samenvatting In de jaarstukken 2017 legt ISD BOL inhoudelijke en financiële verantwoording af over 2017. De inspanningen in het afgelopen jaar hebben voor Landgraaf geleid tot een daling van het aantal mensen dat een uitkering heeft. De financiële afwikkeling wordt meegenomen in de gemeentelijke jaarstukken. De gemeenteraad kan op basis van de GR ISD BOL tegen de voorliggende concept jaarrekening bezwaar indienen. Er zijn geen redenen om van deze mogelijkheid gebruik te maken. Op basis van de financiële resultaten is het doen van een aanvraag in het kader van de vangnetregeling BUIG niet aan de orde. 2. Waarom naar de raad Op grond van de Gemeenschappelijke Regeling ISD BOL (GR ISD BOL) zendt het Dagelijks Bestuur van ISD BOL jaarlijks vóór 1 april de jaarstukken, bestaande uit jaarrekening en jaarverslag en het bijbehorend verslag van de accountant toe aan uw raad. In de GR ISD BOL is bepaald dat de gemeenteraad binnen 8 weken nadat de jaarstukken zijn toegezonden daartegen schriftelijk bezwaar kan indienen bij het Algemeen Bestuur van ISD BOL. 3. Doelstelling en beoogd meetbaar effect Kennis nemen van de ingediende jaarstukken 2017 van ISD BOL en uw mening hierover kenbaar maken aan ISD BOL. Kennis nemen van het gegeven dat het doen van een aanvraag in het kader van de vangnetregeling BUIG niet aan de orde is. Pagina 1 van 7
4. Argumentatie en alternatieven De jaarstukken beschrijven de realisatie over 2017 ten opzichte van de met de 2e Berap 2017 bijgestelde begroting. Analoog aan de begroting en de 2 beraps over 2017 geschiedt dit aan de hand van de beleidsthema's: Bevorderen uitstroom, beperken instroom en maatschappelijke participatie. Daarnaast wordt de bedrijfsvoering toegelicht. Ontwikkeling cliëntenaantallen Voor 2017 werd in eerste instantie uitgegaan van een daling van het cliëntenaantal met 3%. In de jaarrekening 2016 is deze verwachting bijgesteld naar de 0-lijn en in de 2 e Berap voor Landgraaf weer verhoogd naar bijna 3%. De prognose van de 2 e Berap betekende voor Landgraaf 1.057 cliënten (Participatiewet en IOAW) eind 2017. Uit de jaarstukken blijkt dat eind 2017 1.051 Landgraafse cliënten een uitkering hadden. Hiermee is de realisatie voor Landgraaf net iets beter dan de prognose. Monitoring: o Uitgaven bijzondere bijstand en minimabeleid: Ten opzichte van 2016 is sprake van een wisselend beeld. De uitgaven voor maatschappelijke participatie kinderen zijn in vrijwel alle maanden lager dan in 2016 terwijl de uitgaven voor internet volwassenen in bijna alle maanden juist hoger zijn. Bij de schoolkosten hebben de uitgaven zich anders over de maanden verdeeld dan in 2016. Het meest opvallende is het ontbreken van de piek in december. Deze is echter logisch aangezien hier geen sprake meer is van afwikkeling van aanvragen die betrekking hebben op 2018 in verband met de overheveling naar Stichting Leergeld. Met uitzondering van 2 maanden zijn de kosten voor bewindvoering in alle maanden hoger dan in 2016. Per saldo wordt voor ISD BOL totaal het budget bijzondere bijstand ten opzichte van de 2 e Berap met 177.030,- opgehoogd. o Uitgaven participatiebudget: het door Landgraaf aan ISD BOL beschikbaar gestelde participatiebudget is vrijwel volledig besteed. o Uitgaven loonkostensubsidie: de uitgaven voor loonkostensubsidies zijn ten opzichte van het begrote bedrag fors gestegen. Hieruit blijkt dat langzamerhand meer mensen met behulp van dit instrument op de arbeidsmarkt geplaatst worden. o Aantal uitkeringen met inkomstenkorting: hier wordt per maand gemeten hoeveel mensen er in slagen om inkomsten uit arbeid te hebben, zodat ze niet meer volledig zijn aangewezen op een uitkering. Begin 2017 ging het om 215 cliënten. Eind 2017 waren er 164 mensen die zelf konden voorzien in een deel van hun inkomen. Resultaat is dat maandelijks tussen de 70.000,- en 102.000,- minder aan uitkering betaald hoefde te worden. De daling van het aantal personen met deeltijdwerk is te verklaren omdat extra aandacht aan deze groep besteed is met als doel een dusdanige urenuitbreiding dat daarmee sprake is van uitstroom uit de uitkering. B.18.0543 Pagina 2 van 7
o Aantal daadwerkelijke plaatsingen sluitende aanpak: naast de aanmeldingen in het kader van de sluitende aanpak wordt ook gemeten hoeveel cliënten daadwerkelijk geplaatst zijn. In totaal waren dat eind 2017 1.529 cliënten. De kerntaak bevorderen uitstroom bestaat uit een aantal activiteiten. Per activiteit wordt onderstaand aangegeven wat de realisatie is, in relatie tot het gestelde doel. o Uitstroom naar werk: doelstelling is dat in 2017 299 cliënten uitstromen naar werk. Eind 2017 lag de realisatie met 248 beneden het gestelde doel. Oorzaak is de latere start in het jaar van de uitstroomteams. Het verschil tussen doel en realisatie van ISD BOL en mensontwikkelbedrijven is vooral te verklaren doordat grotendeels alleen voor Landgraaf de uitstroom van het mensontwikkelbedrijf apart gemeten wordt. o Uitstroom naar opleiding: Doelstelling is 15 cliënten te laten uitstromen naar een opleiding. Dit doel wordt met een realisatie van 12 niet gehaald. Oorzaak is een verschuiving naar de voorkant waarmee voortijdige schooluitval zoveel als mogelijk voorkomen wordt, waardoor minder jongeren die nog terug kunnen naar school, instromen in de uitkering. o Fit naar werk: via sporttrajecten worden cliënten geactiveerd, zodat ze vervolgstappen kunnen gaan zetten. Doel is dat op jaarbasis 90 cliënten deelnemen. Dit is nagenoeg gehaald. o Verkleinen van de afstand tot de arbeidsmarkt door ISD BOL: in dit kader biedt ISD BOL zelf werkervaringsplaatsen aan. De doelstelling voor het aantal aan te bieden plekken is op 1 na gerealiseerd. De doorstroom naar regulier werk vanuit deze plekken blijft achter op het gestelde doel. Directe en volledige uitstroom naar de arbeidsmarkt bleek voor een aantal personen helaas nog niet mogelijk. o Sluitende aanpak: doel is dat 77% van de nieuwe instroom binnen 12 weken is aangemeld voor de vervolgstap. Deze norm is met uitzondering van 2 maanden gedurende het jaar gehaald. o Fraudebestrijding: naast activiteiten om fraude te voorkomen, zoals goede voorlichting, is het essentieel dat bij mensen die onterecht een uitkering ontvangen deze uitkering beëindigd wordt. Niet alle signalen kunnen hierbij leiden tot een onderzoek omdat dit te veel capaciteit zou vergen. Van belang is hierbij dan ook om juist die signalen te onderzoeken waar het vermoeden van fraude het grootste is. In verband hiermee is het doel dat 60% van de onderzoeken leidt tot beëindiging van de uitkering dan wel aangifte bij het Openbaar Ministerie. In 51% van de uitgevoerde fraudeonderzoeken is het advies gegeven de uitkering te beëindigen of met terugwerkende kracht in te trekken. Hiermee ligt de realisatie onder het te behalen resultaat. Worden ook de aanvragen die op basis van onderzoek zijn afgewezen meegenomen dan komt het resultaat op 70% van de onderzoeken. B.18.0543 Pagina 3 van 7
De kerntaak beperken instroom bestaat uit een drietal activiteiten. o Beperken instroom cliënten < 27 jaar: doel is om van alle jongeren die een uitkering aanvragen 60% tegen te houden aan de poort. De realisatie over 2017 ligt hier in alle maanden onder. De trend die in 2016 is ingezet, dat jongeren die zich melden een relatief grote afstand tot de arbeidsmarkt hebben, zet in 2017 versterkt door. Dit wordt ook veroorzaakt door inzet van instrumenten die voorkomen dat jongeren voortijdig een opleiding verlaten. o Beperken instroom cliënten > 26 jaar: bij de groep ouder dan 26 jaar is het doel om 40% tegen te houden aan de poort. Ook hier blijft de realisatie gedurende het hele jaar achter door de relatieve grote afstand tot de arbeidsmarkt van de cliënten die zich aan de poort melden. Ook hier zet de tendens van 2016 zich in verstrekte mate door. o Debiteurenontvangsten: aangezien deze ontvangsten als inkomsten gelden in het kader van de BUIG wordt hiermee de last van de gemeente verminderd. Het jaardoel bedraagt 425.000,-. De realisatie bedraagt 518.265,-. Hiermee is het doel ruimschoots gehaald. Binnen de kerntaak maatschappelijke participatie worden een drietal activiteiten uitgevoerd. o Één gezin, één plan, één regisseur: norm is dat 50 crisissituaties van cliënten van Heugderlicht en/of moederopvang én 25 andere cliënten in gezamenlijkheid met de wijkteams worden opgepakt. Over 2017 zijn voor Heugderlicht/moederopvang meer aanmeldingen gedaan dan de doelstelling. Voor andere cliënten is de realisatie lager dan het gestelde doel. Opgemerkt wordt dat alle casussen die hiervoor in aanmerking kwamen wel in gezamenlijkheid opgepakt zijn. o Terugdringen laaggeletterdheid: doel is dat 95% van de cliënten waarbij geconstateerd is dat sprake is van laaggeletterdheid een taaltraject aangeboden krijgen. Dit doel is gehaald. o Bevorderen van financiële draagkracht: 95% van de cliënten waarbij bij de uitkeringsaanvraag een risico op problematische schulden is vastgesteld wordt binnen 12 weken na aanvraag geplaatst op een traject om de financiële redzaamheid te verbeteren. In de loop van 2017 is voor 84 mensen een traject opgestart. Daarnaast is met 105 cliënten een gesprek gevoerd, die deels zijn doorverwezen naar andere vormen van ondersteuning. 5. Communicatie Het raadsbesluit zal door middel van bijgevoegde conceptbrief kenbaar worden gemaakt aan ISD BOL. B.18.0543 Pagina 4 van 7
6. Kosten, baten, dekking, risico's De budgettaire gevolgen van de jaarrekening 2017 ISD BOL worden in de jaarrekening van de gemeente Landgraaf verwerkt. In vergelijking met de begroting 2017 c.q. de bijgestelde begroting naar aanleiding van de Beraps 2017 zijn de volgende ontwikkelingen te noemen: 1. De kosten bedrijfsvoering zijn ten opzichte van de bijgestelde begroting van ISD BOL in totaal lager uitgevallen dan geraamd (voordeel - 148.153). Hierbij is rekening gehouden met de compensabele BTW. 2. De uitgaven op het re-integratiebudget (w-deel) zijn nagenoeg gelijkt aan het beschikbare budget (voordeel - 478,00) 3. De uitgaven op de kinderopvang zijn iets hoger uitgevallen dan werd geraamd (nadeel 2.247,00). 4. De uitgaven BUIG zijn lager uitgevallen dan de raming van ISD BOL (voordeel 106.196,00) en de debiteurenopbrengsten zijn hoger dan geraamd (voordeel 26.882,00). Afgezet tegen de definitieve gebundelde uitkering en rekening houdende met de debiteureninkomsten is per saldo sprake van een tekort van 576.614,00. Dit tekort ligt onder de drempel van 5% van de BUIG. Dit betekent dat voor 2017 geen beroep gedaan kan worden op de vangnetregeling. Overigens is hiermee ook de benodigde inzet vanuit de reserve inkomensdeel kleiner, aangezien bij een beroep op de vangnetuitkering altijd 5% van het tekort voor eigen rekening is. 5. De uitgaven voor maatschappelijke participatie, waaronder begrepen bijzondere bijstand zijn hoger dan geraamd (nadeel 76.691,00). 6. De bijdrage van de gemeente in het kade van de BBZ is iets gedaald (voordeel 3.621,00). In onderstaande tabel zijn de gevolgen voor de gemeentelijk lasten weergegeven. Exclusief de BUIG is sprake van een voordeel van per saldo 72.827,00. bijgestelde Regeling/kosten begroting 2017 werkelijk saldo WWB inkomensdeel uitkeringslasten lasten 15.546.544 15.440.348 106.196- correctie i.v.m. debiteuren baten 250.000-276.882-26.882- BUIG rijksbijdrage baten 14.586.852-14.586.852- - aan te vragen aanvullende uitkering baten 9.825- - 9.825 Onttrekking reserve inkomensdeel 699.867 576.614 123.253- Kinderopvang (SMI) lasten 22.100 24.347 2.247 BBZ declarabel lasten 90.000 87.025 2.975- baten 73.983-74.620-637- Bijzondere bijstand lasten 1.484.564 1.561.255 76.691 Uitvoeringskosten lasten 3.059.255 2.911.102 148.153- Totale bijstelling begroting 72.827- exclusief buig B.18.0543 Pagina 5 van 7
De financiële afwikkeling van de jaarrekening van ISD BOL wordt verwerkt in de gemeentelijke jaarrekening. Met betrekking tot de inkomenslasten wordt opgemerkt dat van de positieve lijn, waarbij geen sprake meer was van een tekort voor de gemeente op de gebundelde uitkering (BUIG), die in 2013 was ingezet en die in 2014 was gecontinueerd, evenals in 2015 en 2016 ook voor 2017 geen sprake is. De oorzaak hiervoor ligt naar onze overtuiging, net als in 2015 en 2016, nog steeds in de wijze waarop de middelen voor 2017 verdeeld zijn. Hiermee hebben de voor 2017 het model doorgevoerde aanpassingen geen positief effect gehad voor de gemeente Landgraaf. Dat nu het tekort dusdanig gedaald is dat we geen beroep moeten doen op de vangnetregeling is toe te schrijven aan de gezamenlijke inspanning van de partners in combinatie met de aantrekkende arbeidsmarkt. 7. Het voorstel Geen gebruik maken van de mogelijkheid om tegen de jaarstukken 2017 van ISD BOL schriftelijk bezwaar in te dienen bij het Algemeen Bestuur van ISD BOL en ISD BOL in verband hiermee mededelen dat de raad kennis heeft genomen van de jaarstukken 2017. De financiële afwikkeling van de jaarrekening 2017 van ISD BOL verwerken in de gemeentelijke jaarrekening 2017. Burgemeester en wethouders van Landgraaf, de secretaris, de burgemeester, ir. J.M.C. Rijvers mr. R.J.H. Vlecken 8. a. Stukken behorende bij het besluit - Jaarstukken 2017 ISD BOL - Brief aan ISD BOL B.18.0543 Pagina 6 van 7
Besluit Geen gebruik maken van de mogelijkheid om tegen de jaarstukken 2017 van ISD BOL schriftelijk bezwaar in te dienen bij het Algemeen Bestuur van ISD BOL Aan ISD BOL mededelen dat de raad kennis heeft genomen van de jaarstukken 2017. De financiële afwikkeling van de jaarrekening 2017 van ISD BOL verwerken in de gemeentelijke jaarrekening 2017. Aldus besloten in de openbare besluitvormende raad, gehouden op 31 mei 2018. De griffier, De voorzitter, B.18.0543 Pagina 1