Studie 205. Opleidingsprofiel Informatiemanagement en Support

Studie 205 Opleidingsprofiel Informatiemanagement en Support

Studie 205 Opleidingsprofiel Informatiemanagement en Support Beroep: Studiegebied: Opleiding: Informatiemanager andelswetenschappen en bedrijfskunde Informatiemanagement en Support Werkgroep opleidingsprofielen van de Vlaamse ogescholen in opdracht van de Vlaamse Onderwijsraad D/2004/6356/2 De leden van de werkgroep opleidingsprofielen zijn inhoudelijk verantwoordelijk voor het opleidingsprofiel. De Vlor heeft enkel ingestaan voor een uniforme en toegankelijke lay-out.

1 INLEIDING 1.1 Identificatie van het opleidingsprofiel Studie 205 bevat het opleidingsprofiel van de opleiding Informatiemanagement en Support, opleiding van één cyclus (bachelor). Leden van de werkgroep: Gerd Van Den Eede (redacteur), Anneliese Messens (opleidingshoofd), Chris Vandermeiren, Yvan Rooseleer, Ivo Jacobs (docenten), Rik Belmans (Vlor), Wim Diericx, Danny Lievens (IT-experts), Dany Buyse (Agoria, ICT-sectorfederatie) 1.2 Opdracht In opdracht van de Vlaamse minister van Onderwijs heeft de Vlor de ontwikkeling van opleidingsprofielen gecoördineerd. Met dat doel zijn verschillende sectorcommissies uitgebreid en zijn werkgroepen gevormd. Deze studie maakt de vertaalslag van Studie 175 Beroepsprofiel Informatiemanagement [D/2000/6356/45] naar het overeenkomstige opleidingsprofiel. De richtlijnen voor deze vertaalslag zijn in extensu terug te vinden in de andleiding voor het Schrijven van Opleidingsprofielen voor het ogeschoolonderwijs van de Dienst voor Ontwikkelingsontwikkeling [D/1996/3241/245]. 1.3 Ontwikkelingsproces - Methodiek De Raad oger Onderwijs van de Vlor aanvaardde in mei 2001 het beroepsprofiel Informatiemanagement als een beroepsprofiel van de eerste generatie. De werkgroep Opleidingsprofiel IMS vergaderde op de volgende data: - 28 maart 2002-25 april 2002-3 september 2002-17 oktober 2002 Op 10 februari 2004 keurde de Raad oger Onderwijs dit opleidingsprofiel goed. 1.4 Legitimatie De legitimator van dit opleidingsprofiel is de Raad oger Onderwijs van de Vlor. 3

2 SITUERING VAN DE OPLEIDING 2.1 Gegevens uit de beroepenwereld 2.1.1 Beroepenstructuur Vlaanderen kent inzake studie- en catalogeringswerk van beroepenstructuren enkele belangrijke spelers (SERV, Vlor, CEVORA, AGORIA, ). Maar een holistische benadering van de informaticasector ligt op dit ogenblik nog niet voor 1. De jure zijn er bijgevolg geen grenzen tussen de verschillende ICT-subdisciplines 2. Enkel de beroepenstructuren van de SERV verwijst naar de cluster Informatievoorzieningen, met als verwant profiel dat van de bibliothecaris als informatiemanager 3. Zoals beschreven in het beroepsprofiel Informatiemanager [D/2000/6365/45] bestaat het Vlaamse hoger onderwijslandschap inzake ICT uit meerdere agenten. Zonder exhaustief te willen/kunnen zijn, zijn dat: - Studiegebied andelswetenschappen en Bedrijfskunde - de opleidingen Toegepaste Informatica - de opleiding andelsingenieur in de Beleidsinformatica - de opleiding Informatiemanagement en Support - Studiegebied Industriële Wetenschappen - de opleiding Multimedia en Communicatietechnologie - de opleiding Industrieel Ingenieur Al die opleidingen beschikken over een beroeps- en/of opleidingsprofiel, ontwikkeld in opdracht van de Vlor. Daarnaast zijn er beroepsprofielen ontwikkeld door de SERV (bibliotheek- en informatiewetenschappen) of Cevora (internetontwikkelaar en pc-technicus) 4. Deze profielen bieden echter geen antwoord op de vraag naar onderlinge afbakeningen. et Nederlandse Beroepsprofiel en opleidingsprofiel BO-I 5 doet dat wel. Deze profilering biedt een uiterst bruikbaar platform om de nucleus van de diverse profielen af te bakenen. Er wordt uitgegaan van een driedeling die ook in een Vlaamse context relevant is: Nederlands typologieën Vlaamse analoge opleidingen 6 Bedrijfskundig Informaticus Informaticus Technisch Informaticus Informatiemanagement en Support, andelsingenieur Beleidsinformatica Toegepaste Informatica, Lic. informatica Elektronica, Industrieel Ingenieur 1 Voor de ruimere ICT-sector is er een structuur in voorbereiding bij de SERV (Leen Vanaerschot en Veerle De Keersmaecker). 2 De facto is er echter wel een afbakening. We verwijzen bijvoorbeeld naar personeelsadvertenties of bedrijfsinterne beroepsprofielen. 3 Een geïntegreerde analyse van de sectoriële beroepenstructuur is - zoals gezegd - op dit ogenblik niet voorhanden. Zo een analyse zou nochtans een zinvol instrument kunnen zijn voor de uitkristallisering van de beroepen/opleidingen/competenties. De buitenwacht - en zelfs ingewijden - zien door de bomen niet altijd het bos meer. De vraag naar wat de gemeenschappelijke stam is en waarin deze opleidingen/beroepen zich van elkaar onderscheiden, dringt zich op. Dat is een opzet dat het niveau van één opleiding overstijgt en het veronderstelt een objectieve en methodologische sturing vanuit de overheid. 4 Bits, bytes en bugs, Tendenzen en nieuwe profielen in de informaticasector in België, inclusief profielen pc-engineer & Internetontwikkelaar, IVA in opdracht van CEVORA, 1999, 154 bladzijden. 5 Beroepsprofiel en opleidingsprofiel BO-I, p. 24. 6 Verwantschap op het vlak van beroeps- en studieinhouden, niet noodzakelijk qua beroeps- en studieniveau. 4

De ICT-er, ongeacht zijn profiel (supra), is in staat zelfstandig een breed scala van taken uit te voeren. Tot hun kern herleid, zijn de beroepscompetenties te beschrijven als de ICT-er die 7 : - de context betrekt bij het opstellen van een advies - flexibel is qua samenwerkingsverband en ICT-domein - zelfstandig kan werken in een multidisciplinair team, resultaatgericht samenwerkt - de belangen van de verschillende partijen van de informatievoorziening betrekt bij het adviseren over en het inrichten van een projectorganisatie - kan functioneren in een internationale omgeving - kan reflecteren op het eigen gedrag om feedback te geven en te ontvangen - op diverse manieren effectief kan communiceren met verschillende geledingen - de juiste beroepshouding heeft, betrokken is bij zijn taakstelling, intrinsiek gemotiveerd, kwaliteitsgericht, prestatiegericht en gericht is op dienstverlening - kan omgaan met ethische aspecten die samenhangen met de beroepsuitoefening - kennis up-to-date kan houden en uitbreiden, kennis kan uitdragen en een lerende houding heeft. Deze beroepscompetenties zijn zeer generiek en differentiëren de ICT-er niet of onvoldoende van menig andere beroepstypologie. Dat hoeft echter geen verwondering te wekken: als men een willekeurige selectie neemt uit Vlaamse beroepsprofielen (hoger onderwijs) komt men hier immers ook vaak dezelfde sleutelkwalificaties tegen. In wat volgt wordt dan weergegeven op welke terreinen het onderscheid wel wordt gemaakt. 2.1.1.1 Bedrijfskundig informaticus 8 De centrale activiteiten van de bedrijfskundig informaticus hebben te maken met bedrijfsprocessen en de bijhorende informatiesystemen. Voorbeelden van bedrijfsprocessen zijn logistieke processen, marketingprocessen, financieel-administratieve processen, registratiesystemen, informatie- en communciatieprocessen. Bedrijfskundige informatiesystemen ondersteunen bedrijfsprocessen. Kenmerkend voor bedrijfskundige informatiesystemen is: - de relatie tot het bedrijfskundig domein, - het toepassen van software- en hardwarecomponenten, - de interactie met de gebruiker, - het toepassen van databasemanagementsystemen. Centrale activiteiten 9 : - analyse van bedrijfsprocessen en informatiesystemen om te komen tot verbetervoorstellen; - het adviseren van beleid om te komen tot een optimale inzet van ICT ten behoeve van de bedrijfsvoering; - het ontwerpen van een bedrijfsproces en het daarvan afgeleide informatiesysteem; - organiseren en implementeren van bedrijfsprocessen en daarbij horende informatiesystemen; - het in een veranderende organisatie adequaat reageren op de gevolgen voor het bedrijfsproces en de daarbij horende informatiesystemen. De benodigde beroepscompetenties 10 : - kan een analyse van bedrijfsproces uitvoeren 7 Beroepsprofiel en opleidingsprofiel BO-I, p. 24. 8 Ibid. p. 25. 9 Ibid. p. 25. 10 Ibid. p. 25. 5

- kan een bedrijfsanalyse uitvoeren, kan de interactie tussen de bedrijfsprocessen onderling en in samenhang met hun omgeving analyseren - kan een informatieanalyse uitvoeren - kan op basis van ICT-ontwikkelingen voorstellen doen voor verbetering en innovatie van bedrijfsprocessen - kan een specificatie van een bedrijfsproces opstellen en vertalen naar de specificaties van een informatiesysteem en houdt rekening met de consequenties voor het vervolgtraject - kan een (deel van) een bedrijfskundig informatiesysteem ontwerpen, bouwen en implementeren binnen de randvoorwaarden van het domein - kan elementen van een ICT-infrastructuur benoemen - kan beoordelen of, en in welke mate, nieuwe ontwikkelingen financieel, organisatorisch, cultureel en juridisch, haalbaar en aanvaardbaar zijn - kan in een beheersorganisatie functioneren - kan in een multidisciplinaire omgeving methoden selecteren en toepassen op de gebieden bedrijfsprocesanalyse, informatieanalyse en beleidsformulering - kan in een multidisciplinaire omgeving een onderzoekstraject, ontwikkeltraject en beheertraject inrichten en in elke fase een geschikte methode kiezen en toepassen. 2.1.1.2 De informaticus Samengevat richt de rol van de informaticus zich op de vertaling van door domeinspecialisten aangeleverde specificaties in de richting van systeemcomponenten. In deze context passen de centrale activiteiten van de informaticus: - onderzoek uitvoeren om te komen tot de architectuur van een informatiesysteem; - adviseren over een optimale inzet van informatiesystemen in een gebruikersomgeving; - informatiesystemen en/of softwaresystemen ontwerpen en bouwen; - informatiesystemen en/of softwaresystemen implementeren; - informatiesystemen beheren en onderhouden. Beroepscompetenties: - kan samen met domeindeskundigen een procesanalyse uitvoeren; - kan een informatieanalyse uitvoeren; - kan op basis van een analyse adviseren om een optimale inzet van systemen in het betreffende domein te bekomen; - kan een computersysteem specificeren; - kan een groot en complex informatiesysteem ontwerpen, bouwen en implementeren; - kan een informatiesysteem beheren en onderhouden; - [ ] 2.1.1.3 Technisch informaticus De centrale activiteiten van de technisch informaticus liggen op het vlak van technische bedrijfsprocessen, technische informatiesystemen, embedded software en technische processen. Voorbeelden van een technisch bedrijfsproces zijn het aansturen van een productiestraat, van analyseapparatuur, van robots en het verwerken van binnenkomende informatie bij een telefooncentrale. De centrale activiteiten van een technisch informaticus zijn: - analyse van technische informatiesystemen en technische (bedrijfs)processen; - analyse van de interactie van de omgeving met een technisch informatiesysteem; - adviseren over een optimale inzet van technische informatiesystemen in een omgeving; 6

- het ontwerpen en bouwen van een technisch informatiesysteem en van de koppeling van verschillende systemen; - een technisch informatiesysteem implementeren; - het technisch beheer en onderhoud van de infrastructuur en van de technische informatiesystemen. Beroepscompetenties: - kan samen met een domeindeskundige een technisch bedrijfsproces en een technisch proces analyseren; - kan de interactie tussen technische processen onderling en in samenhang met hun omgeving analyseren; - kan een analyse uitvoeren van de werking van technische bedrijfsprocessen om te komen tot een informatiemodel en een procesmodel; - kan op basis van een analyse adviseren om een optimale inzet van systemen in een technische omgeving te bekomen; - kan een specificatie van een technisch bedrijfsproces of een technisch proces opstellen en vertalen naar de specificaties van een technisch (informatie) systeem en houdt rekening met de consequenties voor het vervolgtraject; - kan een (deel van een) technisch informatiesysteem ontwerpen, bouwen en implementeren dat bestaat uit één of meer gekoppelde processen, eventueel verbonden via netwerken; - kan een (deel van een) embedded systeem ontwikkelen, bouwen en testen voor een bepaald eindproduct; - kan een technische infrastructuur ontwerpen; - kan een technisch informatiesysteem beheren en onderhouden; - kan de exploitatie en het beheer van een technisch informatiesysteem en de onderliggende infrastructuur vormgeven en uitvoeren; - kan advies inwinnen en nagaan of, en in welke mate, nieuwe ontwikkelingen financieel, organisatorisch en juridisch, haalbaar en aanvaardbaar zijn; - kan in een beheerorganisatie functioneren; - kan in een (multidisciplinaire) omgeving methoden selecteren en toepassen op het gebied van analyse van technische bedrijfsprocessen en technische processen; - kan in een (multidisciplinaire) omgeving een onderzoekstraject, ontwikkeltraject en beheertraject inrichten en in elke fase een geschikte methode kiezen en toepassen. 2.1.2 Geraadpleegde beroepsprofielen en opleidingsprofielen - Studie 76 Opleidingsprofiel Toegepaste informatica,vlor, Brussel, 1998 (D/1998/6365/15). - Beroepsprofiel bibliothecaris, informatiemanager, Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen, Brussel, 2003, 81 p. - Beroepsprofiel en opleidingsprofiel BO-I (Bedrijfskundig Informaticus - Informaticus - Technisch Informaticus) BO-I platform, augustus 2000. (ISBN. 90-74793-17-7) 2.1.3 Visie Ondanks de economische laagconjunctuur die in het bijzonder de ICT-sector hard getroffen heeft, blijft er in de toekomst een grote behoefte bestaan aan goed opgeleid personeel. In de toepassing van ICT bij organisaties is tegelijk een verbreding én een verenging waar te nemen. Enerzijds is er door de beweeglijkheid van de ICT-markt een grote vraag naar breed inzetbare professionals die over een groot lerend vermogen beschikken. Enkele voorbeelden: de multidisciplinaire verwevenheid, de integratie van bedrijfsprocessen, de globalisering van werk, de virtuele organisatie, de concurrentie, kennismanagement en kunstmatige intelligentie. De studie dient deze basis te leggen door de toekomstige informatiemanager te 7

leren hoe vanuit de diverse subdisciplines de theorie en praktijk te integreren, hen het belang en de kunde van abstract denken bij te brengen 11. Anderzijds stijgt de vraag naar doorgedreven vakspecialisten. Zowel het profiel van de generalist als dat van de specialist zijn dus maatschappelijk zeer relevant. De informatiemanager is een brede ICT-generalist met een specialisatie op het terrein van informatievoorziening en -verzorging. ij/zij komt op die manier tegemoet aan de noden van de arbeidsmarkt. 2.2 Gegevens uit het onderwijsveld 2.2.1 Studiegebied, opleidingen en opties De Katholieke ogeschool Mechelen is de enige hogeschool die de opleiding Informatiemanagement en Support (IMS) aanbiedt als basisopleiding. De ogeschool Zuid-West-Vlaanderen organiseert een afstudeertraject IMS onder de koepel van haar basisopleiding Toegepaste Informatica 12. 2.2.2 Aanverwante studiegebieden en opleidingen De opleiding ressorteert onder het studiegebied andelswetenschappen en bedrijfskunde en heeft vanuit haar economische insteek verwantschap met de basisopleidingen Bedrijfsbeheer en Toegepaste Informatica. Met het studiegebied Industriële wetenschappen heeft het affiniteit via de opleidingen Industrieel ingenieur en de bacheloropleiding Multimedia- en Communicatietechnologie. 2.2.3 Diploma s en getuigschriften Diploma gegradueerde Informatiemanagement en Support 13. 2.2.4 Recente evoluties in het aantal uitgereikte diploma s voor de opleiding 2000-2001 14 23 2001-2002 48 2002-2003 79 2.2.5 Gelijkaardige opleidingen en diploma s in Nederland - Informatie Dienstverlening en Management (IDM) - Bedrijfskundige Informatica (BKI) 2.2.6 Infrastructuur Gebouwen: auditoria, praticalokalen, labo s, groepswerkruimtes, bibliotheek en cateringfaciliteiten. Uitrusting: De hogeschool beschikt voor haar studenten over 1000 genetwerkte werkstations. De ratio binnen de opleiding IMS is 1 pc per student. Verder zijn op het vlak van ICT drie Cisco CCNA en CCNP labo s (Switches Catalyst 1900 2900, Routers Cisco 2500-2600 - 3620, Catalyst 5000). 11 Computing curricula 2001. Computer Science. Final Report. IEEE, p. 12. 12 Voor het eerst ingericht in academiejaar 2003-2004. 13 We verwijzen hier ook naar het (waarschijnlijk) nieuwe diploma Bachelor in Informatiemanagement en Systemen. 14 Eerste afstudeerlichting. 8

2.2.7 Kwantitatieve beschrijving van het totaal aantal studenten in de opleiding (2002-2003) 1 ste studiejaar 236 2 de studiejaar 183 3 de studiejaar 81 2.2.8 Kwantitatieve beschrijving van de eerstejaarsstudenten van de opleiding De onderstaande tabellen geven een overzicht van de studieresultaten volgens vooropleiding in het eerste studiejaar. Schooljaar 2000-2001 1IMS 2000-2001 1 ste zit Gesl. Uitgest. Uitgeschr. Totaal Perc. gesl. Pers. gesl/uitg. ASO 23 24 3 50 46,00% 48,94% TSO 43 79 8 130 33,08% 35,25% BSO 4 1 5 0,00% 0,00% totaal 66 107 12 185 35,68% 38,15% 1IMS 2000-2001 2 de zit 1 ste + 2 de zit Perc. gesl/uitg. Gesl. Gesl. ASO 10 33 66,00% 70,21% TSO 15 58 44,62% 47,54% BSO 1 1 20,00% 25,00% totaal 26 0 0 92 49,73% 53,18% Schooljaar 2001-2002 1IMS 2001-2002 1 ste zit Gesl. Uitgest. Uitgeschr. Totaal Perc. gesl. Perc. gesl/uitg. ASO 31 22 6 58 53,45% 59,62% TSO 84 79 28 193 43,52% 50,91% KSO 1 1 0,00% 0,00% BSO 2 10 3 15 13,33% 16,67% NVTP 1 1 0,00% 0,00% totaal 117 111 39 268 43,66% 51,09% 9

1IMS 2001-2002 2 de zit 1 ste + 2 de zit Gesl. Gesl. Perc. gesl/uitg. ASO 8 39 67,24% 75,00% TSO 38 122 63,21% 73,94% KSO 0 0 0,00% 0,00% BSO 2 4 26,67% 33,33% NVTP 0 0 0,00% 0,00% totaal 48 165 61,57% 72,05% Schooljaar 2002-2003 1IMS 2002-2003 1 ste zit Gesl. Uitgest. Uitgeschr. Totaal Perc. gesl. Perc. gesl/uitg. ASO 17 31 3 51 33,33% 35,42% TSO 37 120 12 169 21,89% 23,57% KSO 0,00% 0,00% BSO 1 13 1 15 6,67% 7,14% NVTP 1 1 0,00% 0,00% totaal 55 165 16 236 23,31% 25,00% 1IMS 2002-2003 2 de zit 1 ste + 2 de zit Gesl. Gesl. Perc. gesl/uitg. ASO 6 23 45,10% 47,92% TSO 29 66 39,05% 42,04% KSO 0,00% 0,00% BSO 2 3 20,00% 21,43% NVTP 0 0 0,00% 0,00% totaal 37 89 37,71% 40,45% 10

2.2.9 Reële studieduur Aantal derdejaars dat uitstroomt. Academiej. Tot. stud Fin. stud Leeftijd 20 21 22 23 23+ 2000-2001 23 23 17 6 0 0 0 2001-2002 49 49 25 12 9 2 1 2002-2003 81 80,5 35 27 12 5 1 Gemiddelde studieduur ASO TSO 3,20 jaar 3,04 jaar 2.2.10 Inhoudelijke profilering van de opleiding in binnen- en buitenland Zie 2.1.1 2.3 Verantwoording van de opleiding Behalve wat onder 2.1.1. werd aangegeven over de behoefte aan direct inzetbare informatiebeheerders, geven de volgende factoren een duidelijke aanwijzing over de maatschappelijke relevantie van de opleiding Informatiemanagement en Support. - De gesprekken, bij de oprichting en daarna, in de werkgroepen en daarbuiten (stagecontacten, beursbezoeken, etc.). - De studentenaantallen (en vooral de sterke groei ervan) geven een reële indicatie van de maatschappelijke relevantie. De opleiding IMS was in het Vlaamse hoger onderwijs de enige informatica-gerelateerde opleiding die in het academiejaar 2002-2003 haar instroom kon handhaven. Alle andere jaren van haar bestaan werkte de opleiding trouwens met een aanzienlijke wachtlijst (telkens meer dan 100 kandidaten). 11

3 ET OPLEIDINGSPROFIEL 3.1 Exacte benaming van de opleiding Informatiemanagement en Support 15. 3.2 Globale omschrijving van de opleiding De informatiemanager is in staat om aan hand van heuristieken en discursieve vaardigheden de informatiecontext (informatiebehoefte, -voorziening en -verzorging) in te schatten en er een gepast antwoord op te voorzien. ij doet dit vanuit het perspectief van de bedrijfsprocessen, van de informatietechnologie en van de communicatie. De informatieverwervende competenties vormen de rode draad in het profiel van de afgestudeerde en worden extra geëxpliciteerd onder de vorm van competenties o.a. inzake deskresearch, informatiearchitectuur en document management. Informatiekunde is tegelijk object en subject van zijn studie: informatiemethodologie die hem in staat stelt om de informatiestromen van een organisatie te beheren en hem toelaat om de eigen beroepsspecifieke informatie terug te vinden en op te zoeken. De informatiemanager is in staat bij de uitoefening van zijn beroep het eigen functioneren continu te evalueren en bij te sturen en m.b.v. een aangereikt ethisch en groepsdynamisch denkkader de eigen loopbaan te managen. De afgestudeerde is getraind in commerciële en groepsdynamische vaardigheden als onderhandelen en coachen/motiveren. ij kan met opdrachtgevers, leveranciers en klanten communiceren over alle aspecten van de opdracht (tijd, budget, analyse) en dit zowel schriftelijk als mondeling, in nationale of internationale context. ij gaat hierbij projectmatig/methodologisch tewerk en weet zich in te leven in de gedachtewereld van zijn gesprekspartners. De noodzaak tot levenslang studeren is inherent aan zijn functioneren en gedurende de opleiding is hij hiermee geconfronteerd doordat hij begeleid zelfstandig de kennis/informatie naar zich toe moet trekken (pull vs. push). De steeds wijzigende technologische en bedrijfs/procesmatige context is hier debet aan. De competenties inzake samenwerking worden aangereikt d.m.v. kleine en grote groepswerken, rollen- en bedrijfsspelen, stages en eindprojecten, waarbij de vorm steeds de inhoud versterkt. De kennis, kunde en attitude inzake oplossingsgericht werken worden voornamelijk getraind onder de vorm van systeemanalyse, besluitvormingstechnieken en ontwikkeling. De aanpak is concentrisch en gradueel: een competentie uit een lager opleidingsjaar wordt verderop in de studie hernomen en uitgediept. De informatiemanager is bij machte om informatietechnologie in te zetten in functie van het proces van informatie vinden, ontsluiten en beschikbaar stellen, te beheren en te onderhouden (databanken, datawarehousing, business intelligence, ) steeds vanuit een eindgebruikersperspectief. ij gaat echter niet alleen oordeelkundig om met de technische aspecten, maar ook m.b.t. het inrichten en managen van het gebruik van deze hulpmiddelen in organisaties (management informatiesystemen, IT-service management, information economics). ij functioneert dan ook vanuit een geïntegreerde benadering van ICT in de context van de organisatie. Zowel voorbereiding/ontwerp en ontwikkeling als gebruik, toepassing/implementatie en onderhoud/beheer van deze IS behoren tot zijn discipline. 15 Vanuit de Associatie KULeuven werd een voorstel ingediend voor een naamswijziging van de opleiding naar Informatiemanagement en Systemen. Dit voorstel werd via VLORA overgemaakt aan de minister. 12

3.3 Beroepsgericht opleidingsprofiel 3.3.1 Bijeenbrengen van de relevante beroepsprofielen Beroepsprofiel van de informatiemanager, Studie 175, Vlor, Brussel, 1998. 3.3.2 De concrete uitwerking van de vertaalslag A Refererend aan de takenclusters uit het beroepsprofiel Informatiemanager (Studie 175, p. 12 e.v.) is een nieuwe score (schaal van 1 tot 3) toegevoegd aan de ICT-taken. Aangezien het opleidingsprofiel - integenstelling tot het beroepsprofiel - a priori de beginnende beroepsbeoefenaar voor ogen heeft, werd voor elke takencluster nagegaan hoe waarschijnlijkheid het is dat de beginnende informatiemanager in aanraking zou komen met de samenstellende taken. Binnen de cluster geldt dan: 1 taak is niet weggelegd voor de startende informatiemanager (wel voor de gevorderde beoefenaar) 2 taak is mogelijk weggelegd voor de startende informatiemanager 3 taak is zeker weggelegd voor de startende informatiemanager Op het niveau van een cluster wordt gewerkt met (ongewogen) gemiddelde scores van de samenstellende taken. B C D Vervolgens werd een weging bepaald van de onderlinge verhouding van de takenclusters. oe hoger het percentage van de cluster, hoe belangrijker deze cluster is binnen het opleidingsprofiel van de informatiemanager. et product (gewogen score) van beide scores (op niveau taak) zou dan bepalen in welke mate de opleiding die voorbereidt op het beroep van informatiemanager de competenties omtrent die taak moet ondersteunen. Idem als C. maar dan relatief t.o.v. het geheel. Functioneel geheel Score [A] Weging [B] Gewogen score [C] Relatieve gewogen score [D] 1 Presales 1,25 9 11,25 5% 2 Architectureren 2 19 38 17% 3 Ontwikkelen 2,5 12 30 14% 4 Implementeren 2,67 9 24,03 11% 5 Beheer en Exploitatie 1 7 7 3% 6 Gebruikersondersteuning 2,67 7 18,69 8% 7 Beleid en management 1,83 16 29,28 13% 8 Kennismanagement 3 21 63 28% 100 221,25 100% Bij huidige en toekomstige curriculumhervormingen zal een opleiding IMS hiermee rekening moeten houden. Zaak is om het evenwicht na te streven tussen enerzijds de finaliteit van het bachelor-diploma inzake directe inzetbaarheid en anderzijds de bekommernis om de loopbaanontwikkeling van de student. 13

3.3.3 De concrete uitwerking van de vertaalslag 3.3.3.1 Functioneel geheel 1: (Pre)Salesactiviteiten 16 (5%) Deelfuncties Vaardigheden Kennis Beroepsspecifiek en algemeen ondersteunend Attitude Context Relatiebeheer Account (relation) management 1 Een presentatie geven over een beroepsspecifiek en algemeen onderwerp [Ned, Eng, Fr.] Situatieafhankelijk non- en paraverbaal gedrag kunnen analyseren, beoordelen en toepassen Abstractievermogen Diensten niveau beheer Service level management 1 Effectief en efficiënt kunnen communiceren Onderhandelingsstijlen kennen Effectiviteit van onderhandelen Dienstgericht (ITservicegericht i.p.v. systeemgericht) Aanbieden offertes (commercieel) Enable business opportunities 1 Denken in functie van diensten i.p.v. systemen et verband tussen de diverse ITactiviteiten Alertheid voor kostenbatenverhouding Offertes technisch uitwerken 2 Gevraagde diensten omzetten naar onderliggende technische vereisten Empathie (aanvoelen wat klant wil en wat hij wil betalen) Voorbereiden van een offerteaanvraag (=schrijven tender) RFP preparations 1 Kostprijsbepaling van diensten Onderhandelen over diensten en kostprijs Opzetten van een kwaliteitsmeetsysteem De structuur van ITIL Commerciële houding 16 14

Deelfuncties Vaardigheden Kennis Attitude Context Technische mogelijkheden vertalen naar bedrijfsopportuniteiten 1 Vertalen business-noden klant in aalbare informatie-oplossing Markt en producten Translate technology opportunities in business enabling Bedrijfsoplossingen creëren 1 Informatiesysteemtypologieën Create business solutions Tevredenheidsonderzoek voeren Conduct customer satisfaction survey 2 Kan een rapport schrijven over een beroepsspecifiek en algemeen onderwerp Functioneel geheel 2: Architectureren (17%) Deelfuncties Vaardigheden Kennis Attitude Context Ontwerpen procesarchitectuur Process architecture design Opstellen functionele specificaties Functional specification design 3 Gangbare methoden van architecturen toepassen et resultaat moet een model zijn dat op diverse manieren grafisch, in tekstvorm kan worden gepresenteerd Gangbare methoden Gangbare methodologieën van procesmodellen Contactbereidheid Communicatie Empathie Flexibiliteit Leergierigheid DFD, UML Informatiebronnen zelfstandig raadplegen Ontwerpen gegevensarchitectuur Data architecture design 3 Normaliseren Denormaliseren Datamodellen en normalisatietechnieken idem ERD Dimensionele modellen 15

Deelfuncties Vaardigheden Kennis Attitude Context Ontwerpen ICT-architectuur ICT architecture design 2 Keuze van systemen (hardware en software, netwerktopologie) Uittekenen van delen van de ICTarchitectuur Besturingssystemen, hardwareplatformen, netwerktypologieën Beheersbare kleinschalige constellaties Ontwerpen systeembeveiliging Security architecture designs 2 Idem Kritische ingesteldheid Specialist automatische hulpmiddelen Tool specialist 1 Een voor het proces typische tool kunnen gebruiken Case-tool Dienstverlenende ingesteldheid Leergierigheid Casetool (m.i.v. warehouses) Data Base Administration 3 Database server opzetten Servers en cliënts in een TCP/IPnetwerk integreren Clienttools configureren Toegang geven tot de database DBA-hulpmiddelen gebruiken Gebruik van systeembronnen aanpassen Performance verbeteren Componenten van een database server in hun context beschrijven Functionaliteit van back-end, middletier en front-end van elkaar kunnen onderscheiden Resultaatgerichtheid Planmatigheid Precies werken Doorzettingsvermogen Aandacht voor beveiliging Specialist beveiligingstools 2 Security technology specialist Advies over software Advise packages 2 Onderzoek doen om adviezen te ondersteunen om informatieproblemen op te lossen Productkennis Kritische ingesteldheid 16

Deelfuncties Vaardigheden Kennis Attitude Context Planning beschikbaarheid v/h systeem Availability planning 1 et uitvoeren van berekeningen aangaande beschikbaarheid Plannen van procedures voor backupsystemen IT-service management Statistiek Kritische ingesteldheid Veiligheidsbewustzijn ITIL Opstellen calamiteitenplan 1 Contingency planning Inschatten nieuwe technieken Assess emerging technologies 3 et aanbod van nieuwe technieken detecteren Beschikken over een onderzoeksmethodologie Leergierigheid Ontwerp standaarden en regels Design standards & directions 2 Procedures opstellen en eenduidig beschrijven aalbaarheid van de ontworpen regels kunnen inschatten Kennis van de processen Contactbereidheid Accuratesse Veiligheidsbewustzijn Beslissingsvermogen Capaciteitsonderzoek en -planning Capacity audit/planning 1 Kennis van de operationele parameters van de te bewaken producten Kennis van tools Kennis van SLA s Alertheid Kwaliteitsbewustzijn Perfectionisme (accuratesse) Volharding 17

Functioneel geheel 3: Ontwikkelen (14%) Deelfuncties Vaardigheden Kennis Attitude Context Analyse van gewenste functionele wijzigingen Functional analysis 3 FA concretiseren naar een hardwareof softwareoplossing De modellen vanuit de architectuurfase kunnen concretiseren in componenten Begrip van architectuurmodellen Architectureringstool Ontwikkeltools Bruikbare componenten Resultaatgericht ICT-projectbeheer Manage ICT projects 3 Planmatig aan de nood aan bedrijfsinformatie voldoen via ICToplossingen Projectbeheer (technieken, timemanagement, budgetbeheer) ICT-methodologieën Planmatig en methodisch werken Accuratesse SDM, CRUD, XP (extreme programming) Opstellen technische specificaties 3 Technical specification design Ontwikkelen en programmeren Development 3 Een abstractie maken van een reallife situatie en een probleem oplossen door de constructie van een sluitend algoritme Een programma logisch opdelen (incl. code) Fouten in een programma op een gestructureerde wijze opsporen (herkennen) en corrigeren (verbeteren) Een syntax respecteren Een semantiek respecteren Een logische structuur opbouwen in een procedurele programmeertaal, syntax VB, syntax SQL, ADOobjecten, VB-objecten Functionaliteiten om in VB aan foutbehandeling te doen C-programma volledig uittesten Techniek van objectgeoriënteerd programmeren Inheritance Aggregatie Polymorfisme Voordelen en het belang van het objectgericht denken Accuratesse Langdurig geconcentreerd werken Doorzettingsvermogen Regelmaat en nauwkeurigheid Communicatief met andere programmeurs en met de gebruiker Leergierig om nieuwe technieken op te zoeken en te leren gebruiken Kwaliteitsbewust 18

Deelfuncties Vaardigheden Kennis Attitude Context om gegevens correct te verwerken Correcte, logische voorwaarden schrijven die overeenkomen met wat gewenst is Databanken connecteren via ADO Grafische elementen gebruiken om een optimale interface te bekomen Modulair en eventgestuurd programmeren SQL integreren in termen van ADO, Inline en stored procedures Objecten programmeren Objectgericht denken Een klassenhiërarchie opstellen Inheritance toepassen tegenover eisen aan programmeren en codeontwikkeling Resultaatgericht Methodologische nauwkeurigheid Abstractievermogen Architecturaal inzicht en creativiteit Zelfstandig probleemoplossend denken Creatief in het zoeken naar oplossingen Aggregatie toepassen Polymorfisme toepassen Interfaces bouwen in een OO-taal Packages bouwen in een OO-taal Een grafische interface bouwen in een OO-taal Uittesten programma s en vereist kwaliteitsniveau waarborgen Software testing, quality 3 Acceptatietesten omschrijven en evalueren (unit-test, integratietest, acceptatietest) Functionele specificaties omzetten in Kwaliteitscontroleprocedures (ISO) Accuraatheid Kritische zin Empathie Belangrijk dat gebruiker de software accepteert om ze te laten 19

Deelfuncties Vaardigheden Kennis Attitude Context assurance een testscenario slagen. Dit hoort bij een brede invulling van begrip testing Installatie 2 Planmatig en gesystematiseerd software installeren Operating systemen en ondersteunende software Planmatig werken Accuratesse Ghost Opleggen ICT-regels en -procedures 1 Enforce ICT policies & procedures Beheer configuratiegegevens Configuration management 3 Accuraat bestaande toestand hardware en software vaststellen Weten hoe hardware en software in elkaar zitten, welke opties genomen zijn Accuratesse Kennis van de tools Construeren trainingsprogramma End user training design Documentatie opstellen voor training 1 Didactiek leerprocessen Inschatten behoeften trainee 3 Redactionele vaardigheden Didactiek Softwarekennis Empathie Empathie 20