De Psychofarmaca Tool Medicatievoorschriften evalueren met een app: hot or not? Met de Psychofarmaca Tool kunnen specialisten ouderengeneeskunde medicatievoorschriften vergelijken met de actuele Verenso-richtlijn 'Probleemgedrag bij mensen met dementie' (2018). Hoe is de praktijk betrokken bij de ontwikkeling van deze applicatie, is de app gebruiksvriendelijk en welke aanpassingen kunnen nodig zijn om de app optimaal te laten aansluiten op de dagelijkse kunst van passend voorschrijven. Sprekers: Prof. Dr. S.U. (Sytse) Zuidema, Hoogleraar Ouderengeneeskunde en dementie Dr. S.I.M. (Sarah) Janus, post-doc onderzoeker N.L. (Naomi) Rasing MSc, junior onderzoeker Afdeling Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde Universitair Medisch Centrum Groningen
De Psychofarmaca Tool Medicatievoorschriften evalueren met een app: hot or not? Sprekers: Prof. Dr. S.U. (Sytse) Zuidema, Hoogleraar Ouderengeneeskunde en dementie Dr. S.I.M. (Sarah) Janus, post-doc onderzoeker N.L. (Naomi) Rasing MSc, junior onderzoeker Afdeling Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde, Universitair Medisch Centrum Groningen
Disclosure belangen spreker (potentiële) Belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen
Inhoud Context: Psychofarmacagebruik bij verpleeghuisbewoners met dementie Ontwikkeling van de app van onderzoeksinstrument naar smartphone applicatie feedback vanuit de praktijk op de demoversie Resultaten: verwachtingen vs ervaringen Implementatie: recept voor de toekomst
Context Aanleiding: psychofarmaca worden te veel voorgeschreven Aanvulling op Vilans-programma Beter af met minder Herziene multidisciplinaire richtlijn probleemgedrag bij dementie geeft adviezen voor passend voorschrijven (Verenso & NIP, 2018) Fase 1: Ontwikkelen en testen psychofarmacamonitor Fase 2: Implementeren Psychofarmaca Tool Fase 3: Borgen
Passend gebruik psychofarmaca Appropriate Psychotropic drugs in Dementia (APID) 578 recepten 10% volledig passend 2015 Frequentie Juiste indicatie Juiste duur Antipsychotica 29% 29% 26% 13-6-2019 Anxiolytica 20% 65% 10% Hypnotica 16% 40% 32% Van der Spek K. et al, J Clin Epidemiol, 2015 Van der Spek K, et al, IPA Poster, 2015 Antidepressiva 28% 31% 100% 6
Doorontwikkeling van APID naar psychofarmaca tool APID als onderzoeksinstrument PROPER studie Teveel items Te complex Psychofarmaca monitor voor bewustwording in Beyond-II (zorgprogramma en medicatie review voor jonge mensen met dementie) Psychofarmaca tool: meetinstrument voor voorschrijvende artsen Aangepast aan nieuwe richtlijn
Doel project Psychofarmaca Tool passend voorschrijven makkelijker maken voor artsen, door feedback op voorschriften bekendheid met en naleving van de nieuwe richtlijn (Verenso, 2018) vergroten nagaan of de Psychofarmaca Tool app aansluit bij de dagelijkse praktijk van specialisten ouderengeneeskunde (efficiënt, nuttig, gebruiksvriendelijk)
Toepassing psychofarmacamonitor (PFM) Ja, voor probleemgedrag verklaard vanuit de aanwezigheid van een dementie. Hiertoe behoren: psychotisch gedrag depressief gedrag angst gedrag geagiteerd gedrag (inclusief nachtelijke onrust) apathisch gedrag Gebruik de psychofarmacamonitor Wordt er een psychofarmacon voorgeschreven? Ja, maar voor andere psychiatrische stoornissen dan hierboven genoemd (bijvoorbeeld depressie, angststoornis, slaapstoornis, delier, psychose) of voor pijn of epilepsie. Gebruik de psychofarmacamonitor niet
Ontwikkeling van de app van onderzoeksinstrument naar smartphone applicatie Continu voorgeschreven Indicatie Evaluatie Dosering Therapieduur Zo nodig voorgeschreven Indicatie Instructie Evaluatie
Ontwikkeling van de app van onderzoeksinstrument naar smartphone applicatie Continu voorgeschreven Indicatie Evaluatie Dosering Therapieduur Zo nodig voorgeschreven Indicatie Wat is de indicatie voor het geneesmiddel? Instructie Score Evaluatie 2: Adequaat voorschrijfgedrag Score 1: Dit middel heeft niet de voorkeur bij deze indicatie Score 0: Inadequaat voorschrijfgedrag
Ontwikkelen samen met de praktijk: feedback op de demoversie
Welk resultatenscherm spreekt u het meest aan?
Gebruiksvriendelijk Wat is hier een probleem?
Resultatenscherm
Eerste indruk Verwachtingen?
Film applicatie
Tweede indruk Verwachtingen?
Tweede indruk Welk cijfer (0 10) zou u de Psychofarmaca Tool geven In het algemeen? Voor gebruiksvriendelijkheid? Voor vormgeving?
Onderzoeksopzet 14 verpleeghuizen 64 artsen (SO, basisarts, AIOS, VS) Instructie 4 maanden toegang tot de app
Resultaten: doelgroep 52 26 73% 27% 23% 77% 48 gemiddelde leeftijd 65 27 51 gemiddelde leeftijd 66 31 62% specialist ouderengeneeskunde 85% specialist ouderengeneeskunde 15 jaren werkervaring in verpleeghuis 35 0 16 jaren werkervaring in verpleeghuis 33 5
Resultaten: bruikbaarheid Verwachtingen Ervaringen N Mean SD Verwachting 52 65.82 11.12 Ervaring 26 69.13 16.48 Tabel 1. Verwachtingen van en ervaringen met de Psychofarmaca Tool app (score 0 100), aan de hand van de System Usability Scale (Brooke, 1986)
Resultaten: gebruik van de app 5 21 10 16 4 20 2 nooit soms (<1xpw) regelmatig (1xpw) 24 nooit 2 soms (<1xpw)
Resultaten: gebruik van de app (n=26) 50% 15.4% Ja, ik heb geklikt op de link voor aanvullende informatie uit de richtlijn Ja, ik ben anders gaan voorschrijven door de app 65.4% 42.3% 30.8% Evalueren van een reeds voorgeschreven middel Om informatie uit de richtlijn te raadplegen Als beslishulp voor het voorschrijven van een middel 50% Ja, ik zou de Psychofarmaca Tool aanraden aan collega s
Resultaten: gebruik van de app Top 5 meest geëvalueerde middelen Haloperidol Citalopram Risperidon Buspiron Aripiprazol 16 14 12 10 8 Evalueren met de app 4 x 1 x 19 x gemiddeld minimaal maximaal 6 4 2 0
Waardering
Resultaten: implementatie Knelpuntenanalyse Belemmerende en faciliterende factoren 18 stellingen (1 = zeer mee oneens, 5 = zeer mee eens) Kenmerken van de innovatie, de zorgverlener en de context
Implementatie: Wat verwacht u? Ga op uw smartphone naar www.menti.com Voer de code in die bovenaan het scherm staat en klik op Submit
Kenmerk Factor % (zeer) mee oneens Innovatie Implementatie: belemmerende factoren Specificiteit/ flexibiliteit Stelling 42.3 De Psychofarmaca Tool geeft mij genoeg ruimte om de wensen van de patiënt mee te laten wegen 38.5 De Psychofarmaca Tool laat genoeg ruimte voor mij om zelf afwegingen te maken Relatieve voordeel 38.5 Ik heb duidelijk voor ogen welke meerwaarde de Psychofarmaca Tool kan hebben in de dagelijkse praktijk. Haalbaarheid/ toepasbaarheid 38.4 Ik denk dat de Psychofarmaca Tool goed aansluit bij mijn werk in de dagelijkse praktijk.
Kenmerk Factor % (zeer) mee eens Zorgverlener Implementatie: belemmerende factoren Stelling Tijdgebrek 34.6 Door tijdgebrek ben ik vaak vergeten de Psychofarmaca Tool te gebruiken Betrokkenheid 23.1 Ik heb de informatie uit de Psychofarmaca Tool niet grondig genoeg onthouden of toegepast Leefstijl/ werkstijl 23.0 Ik heb moeite met het veranderen van mijn oude routines
Kenmerk Factor % (zeer) mee eens Stelling Innovatie Complexiteit 76.9 Ik denk dat de Psychofarmaca Tool eenvoudig te gebruiken is. Context Implementatie: faciliterende factoren Attractiviteit 61.5 De lay-out van de Psychofarmaca Tool maakt deze handig voor gebruik. Groepsnormen/ socialisatie 76.9 Collega-specialisten ouderengeneeskunde vinden het belangrijk om innovaties toe te passen in de beroepspraktijk Kenmerk Factor % (zeer) mee oneens Zorgverlener Attitude/ rolperceptie Kennis en motivatie Stelling 76.9 Ik heb in het algemeen weerstand tegen het werken volgens protocollen. 61.6 Ik wil graag meer weten over de Psychofarmaca Tool voordat ik eventueel besluit om deze toe te passen.
Implementatie: recept voor de toekomst Door welke aanpassingen zou de Psychofarmaca Tool beter aansluiten bij de dagelijkse praktijk? Had de praktijk eerder/anders bij de ontwikkeling betrokken kunnen worden?
Implementatie: recept voor de toekomst Aanbiedingsvorm: waarom (g)een app? Doelgroep: waarom (g)een SO? Integratie: waarom (g)één systeem? Kwaliteitskader: indicator voor kwaliteit van zorg of leermiddel bij de richtlijn probleemgedrag bij dementie?
Implementatie: recept voor de toekomst Aanbiedingsvorm Integratie met systemen Richting Makkelijk in gebruik, maar je vergeet wel snel de app te gebruiken. Het kost relatief veel tijd om het medicament op te zoeken en informatie binnen te halen [ ] bij twijfel over mijn voorschrijfgedrag zal ik het eerder nalezen in het Farmacotherapeutische Kompas. Dat is met 2 klikken in te zien vanuit het EVS. Het is niet handig om te zoeken op medicijn. Je denkt namelijk vanuit ziektebeeld of symptoom. Je moet zoeken op middel maar je wil eigenlijk weten welk middel je moet gebruiken bij welk gedrag
Implementatie: recept voor de toekomst Doelgroep Kwaliteitskader Omdat de richtlijn ook goed in mijn hoofd zit is de conclusie soms een open deur voor mij. Het voorschrijven doet de AIOS meestal na overleg met mij. Het zou wel leerzaam zijn voor haar en haar bewuster maken van haar voorschrijfgedrag. Op zich is het een goede app, als je niet goed op de hoogte bent van de richtlijn
Bedankt voor uw aandacht. De Psychofarmaca Tool is naar verwachting eind 2019 openbaar beschikbaar voor download via de AppStore voor ios en via de PlayStore voor Android. Afdeling Huisartsgeneeskunde & Ouderengeneeskunde Oostersingel ingang 47 gebouw 50 2 e verdieping Huispostcode FA21 Postbus 196 9700 AD Groningen www.huisartsgeneeskunde-umcg.nl
Referenties Brooke, J. (1986). System Usability Scale. Retrieved March 14, 2018, from https://www.usability.gov/how-to-and-tools/methods/system-usability-scale.html Peters, M., Harmsen, M., Laurant, M., & Wensing, M. (2002). Ruimte voor verandering? Knelpunten en mogelijkheden voor verbeteringen in de patiëntenzorg [Room for improvement? Barriers to and facilitators for improvement of patient care]. Nijmegen: Centre for Quality of Care Research (WOK). Retrieved from http://www.iqhealthcare.nl/media/80004/barriers_and_facilitators_questionnaire_2013.pdf