faces Y. 1 4 #. 0 2 d e c e m b e r 2 0 1 2 Faces is a magazine published by Asset Accounting & Finance for student members, alumni, relations of Asset Accounting & Finance, and other persons interested Bedrog de baas de Forensisch accountant legt fraude en corruptie bloot Om eventuele financiële en imagoschade zoveel mogelijk te beperken, is het voor organisaties van groot belang incidenten zo snel mogelijk te onderzoeken geen quick fix Het feest op de financiële markten is definitief voorbij De leiders van de toekomst zullen zich moeten realiseren dat een financiële instelling meer belanghouders heeft dan alleen de aandeelhouder In addition: Interview with Danny Mekic, entrepreneur and internetexpert Interview with lans bovenberg, professor at Tilburg University
advertising
Dear reader, By now, the first months of the academic year have passed by. For some of you this means the exams are about to start or already started. To me, this period is the least inspiring, because of the depressing weather. I know how hard it is to find the motivation to study. So, on behalf of the board of Asset Accounting & Finance, I would like to wish everyone the best of luck for the upcoming exams. During the past months, a variety successful activities have taken place. First of all, the Financial Debate and the College Kick-Off Hockey Tournament were organized. Both events were well visited and evaluated positively. Furthermore, the VIP lecture was held on September 20 with our special guest Arnold Heertje. He shared his vision regarding politics and the economy, which resulted in a very interesting lecture. On September 25, the Financial Business Dinner took place. With 14 companies and 61 students participating, it can be concluded that this year s edition can be called another hit. The participants had the possibility to discuss internship- and career opportunities with the companies seated at their table, while having a tasty dinner. While being on Studytour, the Asset In-house Days were held. From October 1 until November 2, students got the opportunity to visit multiple companies during an in-house day. Asset Accounting & Finance organized nine of these days in both its fields of interest. After the Asset In-house Days, the BExcursion was offered in cooperation with Asset Marketing, Asset SBIT and Asset Strategy & Logistics. This year s edition of the two-day trip organized for first and second year students of the study program Business Economics went to Brussels. The week after, the Asset International Conference was organized on November 13. This was a successful daily conference with different insights in views of a variety of speakers about the topic Change. Furthermore, from November 21 until 23 the Finance Expedition was organized in cooperation with Asset Econometrics and Asset FIRST International. During three days, four different finance companies in the Randstad were visited. The participating students got the chance to get to know ABN AMRO, NIBC, Optiver and Zanders better. In addition, they attended a guest lecture by Duisenberg School of Finance. University by means of playing a trading simulation. The top traders of our University qualified for the nationwide finals on December 13 at the NYSE Euronext in Amsterdam. For the active members of Asset Accounting & Finance, some more activities were organized last semester. During the Meals-on-Wheels, the ActiveMembersDay, Male/ Female Night and numerous of drinks the active members have gotten to know each other better and had a great time. In the upcoming semester again a number of activities are waiting for you. What these activities exactly are can be read in the Activities Overview. During the upcoming months, numerous new active members will join our association. By means of this I would like to give them a warm welcome. We are glad you are joining one of our committees and hope you have a great time full of learning and fun during you period of being active. Lastly, I would like to wish everyone all the best for the year 2013. Let s hope it is going to be a great year for all of us and I hope to welcome many of you at one of our upcoming activities. On behalf of the board, 3 Introduction October 11 was the day Accounting Insight took place. With interesting speakers talking about the topic Accounting 2.0: the new accountant and speed dates added to the program, this evening was very intriguing. On November 29, students competed to become the best student trader of Tilburg Sander Verberne Chairman Asset Accounting & Finance The day after, I took off for a two week trip to India with a group of 28 students. During this prodigious trip, we visited amongst others AkzoNobel, Bombay Stock Exchange, Bloomberg, ING Vysya Bank and multiple cultural attractions in Mumbai, New Delhi and Agra. INTRODUCTION words from the chairman FACES Y. 14 #. 02 P. 3
INDEX Chief Editor Robert Hahn Copy Editor Lieke Jessen Editors Ian Mouser, Manou van Dijk, Camiel Rietbergen, Marianne Nijhof, Martin Pott Layout Mark Koevoets Printing Orangebook almanakken&verenigingsbladen, www.orangebook.nl, info@orangebook.nl ISSN 1566-225X Circulation 1100 Collaborators: Prof. dr. A.L. Bovenberg, Drs. R.F. de Groot AA RA, B.C. Peeters MA, Prof. Dr. J. Koelewijn, D. Mekic, F. van der Linden, M. van Wijgerden, dr. M. Van Tuijl, W. Egeraat, R. Dassen, H. van Wijk, P. Verhaar, M. van Dijk Bsc., Prof. mr. dr. W.H.A.C.M. Bouwens, M. van Wijgerden, I. Bierkens Bsc., P. Dekkers Bsc., B. Erven, C. Rietbergen BSc., I. van der Bijl, G. Kool, M. Bonants, S. Verberne BSc., J. Box BSc. Advertisements: De Nederlandsche Bank, Tilburg University RA Program, PwC, FoedererDFK, Wesselman, Ernst & Young, Optiver, Mazars, Govers, ABAB, HLB Van Daal & Partners, KPMG, NIBC Contact details: Tilburg University, Room E106 P.O. Box 90153, 5000 LE Tilburg Telephone: 013-466 2662 Info@Asset-AccountingFinance.nl About Faces: Faces is a magazine published by Asset Accounting & Finance for student members, alumni, relations of Asset Accounting & Finance, and other persons interested. Nothing from this edition of Faces may be copied and/or made public using press, microfilm, photocopy, or whatever other means, without authorization from the board of Asset Accounting & Finance. #. FACES 02 december 2012 Editorial ARTICLES Er is geen quick fix Bedrog de baas It s the trust stupid Interviews Lans Bovenberg Danny Mekic COLUMNS Column Accountancy R. Dassen Column Finance W. Egeraat Column Van Tuijl CONTRIBUTIONS Stock Exchange Message from Abroad Opinion Facts Student Entrepreneur Business for Dummies Face 2 Face Campus Life Overview of Activities On the internet: www.asset-accountingfinance.nl And on the main social network: www.facebook.com/assetaf 7 8 26 36 15 33 12 40 48 20 22 24 31 42 45 46 51 53 5 Summary FACES Y. 14 #. 02 P. 5
26pag. BEDROG DE BAAS Over de forensische accountant Door R.F. de Groot en B.C. Peeters Article Er is geen quick fix De huidige financiële crisis vraagt om een andere stijl van leiderschap. De tijd van riante bonussen ligt achter ons. Het feest op de financiële markten is definitief voorbij. De leiders van de toekomst zullen zich moeten realiseren dat een financiële instelling meer belanghouders heeft dan alleen de aandeelhouder. P8 Article It s the trust stupid Sinds de val van de Lehman bank in september 2008 is de credit rating van alle bedrijven in Nederland samen gestaag gedaald van A naar BBB. Nog niet eerder heeft het gezamenlijke Nederlandse bedrijfsleven zo n lage kredietwaardigheid gescoord. In dit artikel zal een nadere uitleg worden gegeven over de oorzaak hiervan en wat er aan gedaan kan worden. P36 Interview Lans Bovenberg Lans Bovenberg is professor at Tilburg University and he is a prominent economist. The interview is about the causes, problems and solutions of the current Euro crisis. The role of the media, how and what they publish, will be discussed. Hot issues about banking supervision and what the benefits of the Euro are for the Netherlands are also part of the interview. P15 Interview Danny Medic Danny Mekic is oprichter van en Strategy Director bij NewTeam. Als internet, media en technologie expert is hij een veelgevraagde gast op radio en televisie. Danny Mekic vertelt hoe het is om op 15 jarige leeftijd te stoppen met je middelbare school om vervolgens uit te groeien tot meest succesvolle jonge ondernemer van Nederland. P33 Column Accounting Natuurkundige Robbert Dijkgraaf belichaamt als geen andere Nederlander de grensverleggende wetenschap. Kort voor zijn vertrek naar de prestigieuze Princeton-universiteit, waar hij als directeur van het Institute for Advanced Study in de voetsporen van Einstein treedt, sprak hij met Deloitte. Zo n ontmoeting tussen een gedreven wetenschapper en een accountants- en consultingfirma is minder vreemd dan je in eerste instantie zou denken. Dit heeft alles te maken met data. P12 Column Finance Het leven staat bol van zekerheden. Of het nu gaat om de zorg, AOW, studiefinanciering of een eigen woning, al deze zekerheden vormen de basis van het welzijn en geluk in de maatschappij. Wat is een zekerheid echter? P40 Column Van Tuijl Counting appears to be rather difficult. On September 22, Tilburg University published another update of the figures with respect to the inflow of first-year students. According to this survey, the number of students in the BSc Economics programme would amount to 64. Meanwhile, the equivalent figure for the BSc Economie en Bedrijfseconomie would be equal to 85. P48 EDITORIAL This edition is yet again filled with great interviews and articles which you can enjoy. We had an interview with Danny Mekic, he is an internet entrepreneur and is very successful at a very young age. He started his first company at an age of 15, ten years later he is still very busy with his current company: NewTeam. He was awarded as the most successful young entrepreneur of the Netherlands by Sprout in 2009. You can know him from the media, where he often is invited to shed some light on different topics. In the interview he talks about his personal life and how he became the successful entrepreneur he nowadays is. The Interview with Lans Bovenberg is about the euro zone and how it got in such a big crisis. The idea of banking supervision and a possible break-up will be discussed. The role of the media in this discussion will be part of this interview. The Accountancy and Controlling article is about fraud investigation. Remco de Groot and Brenda Peeters from Ernst & Young will explain the different aspects of this specialized branch of accounting. They explain their theory with an interesting example about a company. Jaap Koelewijn from the Nyenrode Business University writes about leadership in the financial sector in the Finance and Investment article. He says there is not a quick fix for the economic crisis; the new generation has a duty to break with traditions and commence a new leadership style. The focus should be more on the stakeholders of the company rather than the shareholders. In the Flexroom the company Graydon talks about credit ratings and how the credit ratings of Dutch companies deteriorate. The cause for this is of course the economic crisis, but that is not the whole story. The politics play a significant role, as well as the company s themselves. In the Opinion Peter Verhaar, founder of Alex Beleggersbank, explains how the problems with the pensions in the Netherlands can be tackled. In the Student Entrepreneur article the founder of the company Senz tells his story about how he started the company and about the combination with his study. You might not know the name of the company but you will probably recognize the storm proof umbrellas they make. By now everyone has either started with their exams or is soon starting with the exams. The exam period is a time full of stress and for most of us I can say it is not the most exciting time. Nevertheless I want to wish everybody good luck with it. I hope this edition will give you a lot of reading pleasure. This edition will also be my last as the Editor-in-Chief, time has come for a breath of fresh air. I am proud to announce that Martin Pott will be the new Editor-in-Chief, he will be a worthy successor. I want to wish him good luck for the upcoming editions. I want to thank the whole committee and all the writers for this achievement. Robert Hahn Editor-in-Chief Faces 7Contents FACES Y. 14 #. 02 P. 7
8 Artikel door j. koelewijn er is geen quick jaap Koelewijn is part-time Professor Corporate Finance aan Nyenrode Business Universiteit fix FACES Y. 14 #. 02 P. 8
Het feest op de financiële markten is definitief voorbij, De huidige financiële crisis vraagt om een andere stijl van leiderschap Voor de meeste mensen begint de kredietcrisis pas echt met de val van Lehman Brothers in het najaar van 2008. Maar al sinds 2005 heerste er onrust in de financiële sector. Bankiers, vermogensbeheerders en toezichthouders voelden zich niet gemakkelijk. De kredietverlening in Amerika groeide al enkele jaren explosief. Potentiële woningbezitters, die eerder geen huis konden kopen, kregen zonder moeite een hoge hypotheek. Het inkomen van de aanstaande huiseigenaar was eigenlijk veel te laag, dan kon hij toch een krediet krijgen. De huizenprijzen konden maar één kant op: omhoog. Langzaamaan begon bij veel mensen het besef te groeien dat het zo niet langer door kon gaan. Maar wat waren nu de oorzaken van deze ongeremde groei? Die werd mede veroorzaakt door het agressieve monetaire beleid. Na de terreuraanslagen van 2001 hadden de beleidsmakers wereldwijd de rentes sterk verlaagd. Dat deden ze met het doel de economie stimuleren. Na de terreuraanslagen dreigde de wereldeconomie nog verder weg te zakken in de recessie die na 2000 had ingezet. De maatregelen werkten met redelijk succes. In ieder geval voorkwam men dat de recessie verergerde. De lage rente had een positieve invloed op de huizenprijzen. De hogere huizenprijzen hadden ook tot gevolg dat de kredietvoorwaarden nog verder versoepeld. Daarmee zette een opwaartse spiraal in. Slecht nieuws werd genegeerd Dat was niet de enige vorm van onevenwichtigheid. Banken hielden steeds minder de door hen verstrekte hypotheken op hun eigen balans. Zij verkochten de hypotheken in de vorm van verhandelbare leningen we noemen dit proces securitisatie aan andere partijen. Dat leken veilige beleggingen te zijn, maar dat bleek niet waar te zijn. Hoewel vrijwel alle pakketten verhandelbaar gemaakte hypotheken een AAA rating hadden, viel de kwaliteit van deze leningen in de praktijk tegen. Voor dit risico werd gewaarschuwd onder andere De Nederlandsche Bank liet nadrukkelijk kritische geluiden horen maar de beleggers leken slecht nieuws te negeren. De eerste barsten in 2007 In 2007 werd duidelijk dat er echt iets grondig fout zat. Veel Amerikanen konden hun hypotheeklasten niet meer betalen. Door de hogere rente en het gedaalde consumentenvertrouwen stagneerde de stijging van de huizenprijzen. De onrust begin in 2008 snel om zich heen te grijpen. Hoe solide waren de verhandelbare hypotheken eigenlijk? Binnen een jaar viel het vertrouwen in de financiële markten helemaal weg. De prestigieuze Amerikaanse zakenbank Lehman viel om. Na de val van Lehman sloeg de paniek toe. De storm trok ook over Nederland. Fortis dat zich vertild had aan de megalomane overname van de ABN AMRO moest door de staat worden gered en werd samengevoegd met de ABN AMRO. De ontsporing van de financiële sector roept veel vragen op. Hoe kan het zijn dat in een sector waar zoveel tijd en geld wordt gestoken in het risicomanagement de controle over zichzelf verliest. Waarom bleven de beleggers en spaarders hun geld toevertrouwen aan financiële instellingen. Ik zal eerst ingaan op de bijzondere rol die de financiële sector in de economie heeft. Daarna ga ik in op de vraag waarom financiële instellingen zulke grote en bijna fatale risico s nemen. Dat heeft iets te maken met leiderschap. Wat is de nieuwe vorm van leiderschap? Ontwikkelingen in de financiële sector De financiële sector ligt al een tijd lang onder vuur. De nu veelgehoorde klachten over bonussen en zelfverrijking zijn er al lang. Fred Swed schreef al in 1940 het boek Where are the customer s yachts? Hoe kon het zijn dat de kade van Manhattan vol lag met dure jachten van bankiers, terwijl de klanten zo massaal hun geld hadden verloren. De bankiers verdienenden destijds ook al kapitalen. De beloningen zijn nu weer terug op het niveau van voor de crisis in 2008. De kritiek op gedrag van managers in de financiële sector is na 2008 verder toegenomen. De Amerikaanse zakenbank Lehman Brothers ging in de herfst van 2008 failliet. Kort voor het daadwerkelijke faillissement zorgde het management ervoor dat de bonussen nog snel werden uitbetaald. In brede zin was er veel kritiek op de leidinggevenden in de financiële sector. Zij zouden zich niet om hun klanten bekommeren. De cultuur was gericht op winst. In de VS is de bonuscultuur veel meer dan in Europa gangbaar. Hypotheekadviseurs werden afgerekend op de hoeveelheid leningen die ze aan de man hadden weten te brengen. Dat leidde tot misstanden. Men vroeg zich niet af of mensen de hypotheek wel konden opbrengen. Het vooruitzicht van een riante bonus spoorde hen aan om zoveel mogelijk hypotheken te verkopen. Men nam grote risico s en kennelijk waren er onvoldoende tegenkrachten die dat tegengingen. Wat is er zo bijzonder aan de financiële sector? Financiële instellingen verschillen in meerdere opzichten van gewone bedrijven. De kerntaak van financiële ondernemingen (in het bijzonder banken) is dat zij informatieverschillen tussen vragers naar en aanbieders van kapitaal exploiteren. Het is voor de individuele aanbieders van kapitaal onmogelijk en onbetaalbaar om alle investeringsprojecten die de vrager naar kapitaal gefinancierd willen zien te beoordelen. Financiële instellingen zijn door hun omvang en hun kennis en ervaring beter in staat om dat te doen. Financiële instellingen hebben zoals dat heet een fiduciaire functie. Daarnaast hebben in het bijzonder banken nog een ander kenmerk dat hun maatschappelijke positie apart maakt. Zij scheppen geld. Zij verstrekken kredieten in de vorm van door henzelf gecreëerd giraal geld. In onze samenleving is dat iets wat we ons eigenlijk nooit realiseren, maar geld is niets anders dan een op vertrouwen gebaseerde afspraak. We gaan er van uit dat we altijd onze tegoeden bij banken kunnen opvragen. Ze zijn volkomen liquide. De FACES Y. 14 #. 02 P. 9
Om ervoor te zorgen dat er goede belangenafwegingen gemaakt worden, zullen de leidinggevenden van financiële instellingen zich open moeten stellen voor tegenkrachten. Zij zullen bereid moeten zijn om zich tegenover zowel interne als externe toezichthouders te verantwoorden. Riskmanagers, compliance officers en commissarissen beperken de speelruimte voor de beleidsbepalers FACES Y. 14 #. 02 P. 10 uitzettingen van banken zijn echter niet liquide. Banken gaan voor een lange periode kredietovereenkomsten aan die ze financieren met kortlopende verplichtingen. Dat maakt banken kwetsbaar voor het zogeheten opvragingsrisico. Als alle depositohouders zouden besluiten op gelijktijdig hun vorderingen bij de bank op te vragen, dan ontstaat er een probleem. De banken zouden dan gedwongen worden hun bezittingen met grote verliezen te liquideren. Het spreekt voor zich dat dit niet mogelijk is. In het geval van acute en onverwachte opvragingen zullen banken gedwongen zijn hun activa tegen een prijs die ver beneden de werkelijke waarde ligt te liquideren. We spreken dan van een bankrun. Omdat de crediteuren van banken bang zijn dat ze hun vordering niet meer volledig kunnen terugkrijgen, hebben ze er alle belang bij om zo snel mogelijk hun tegoeden op te vragen. Dat klinkt irrationeel, maar dat is het niet. De crediteur die zijn tegoed opvraagt, handelt volkomen rationeel. Met een paar muisklikken stelt hij zijn bezit veilig. Het risico van een bankrun beperkt zich niet tot één enkele bank. Omdat banken sterk onderling verweven zijn, zullen problemen bij een individuele instelling leiden tot problemen bij andere. De banken zullen de vorderin-
gen die ze op elkaar hebben opvragen. Een bank die failliet gaat, zal daardoor andere banken in zijn val kunnen meeslepen. Dit noemen we het systeemrisico. Tijdens de afgelopen kredietcrisis bleek verschillende keren dat de hier besproken risico s verre van theoretisch zijn. In Nederland ging de DSB bank ten onder. Het was een klassiek geval van een bankrun. Was Dirk Scheringa de enige aandeelhouder van deze bank in 2008 nog zakenman van het jaar, in 2009 werd hij met pek en veren afgevoerd. Het rapport van de curatoren is duidelijk. Er werd wanbeleid gevoerd. Scheringa trok zijn bank leeg om met de dividenden zijn dure hobby s, een voetbalclub, een schaatsteam en een museum te kunnen betalen. Ook het omvallen van Icesave werd veroorzaakt door een vertrouwenscrisis. Tussen 2003 en 2007 was deze bank in omvang verveelvoudigd. Men had teveel risico s genomen om maar te kunnen groeien. De crisis maakte een hardhandig einde aan de illusies. Wat veroorzaakt de problemen? De vraag is nu hoe het komt dat het financiële systeem met enige regelmaat in de problemen komt. Uiteraard kennen we allemaal het voorbeeld van de jaren dertig toen de wereldeconomie in een ongekend diepe depressie terechtkwam. Maar ook later worstelde de economie met ontsprongen in de financiële sector. In 1983 hadden veel instellingen het zwaar. Er is bij een bankencrisis elke keer weer een vast patroon. De groei is een paar jaar hoog. De winsten stijgen en de managers en aandeelhouders zijn tevreden. De snelle groei gaat echter gepaard met het nemen van overmatige risico s. Het probleem is echter dat deze niet direct zichtbaar worden. Er lijkt geen vuiltje aan de lucht te zijn. Snel groeiende financiële instellingen trekken namelijk zonder uitzondering klanten van mindere kwaliteit naar zich toe. De instellingen moeten concurreren op de prijs om marktaandeel op te bouwen of te behouden. Daardoor vragen zij eigenlijk een te lage vergoeding voor de risico s die ze nemen. Zolang de economie goed gaat, is dat geen probleem. De risico s zullen zich echter manifesteren als het minder gaat de economie. Het paradoxale is dat niemand er belang bij heeft om de snelle groei te stoppen. De aandeelhouders profiteren van de hoge winstgevendheid. In de periode voorafgaand aan de crisis deden banken het veel beter dan de beurs in zijn geheel. De managers hebben ook baat bij het oppompen van de groei. Zij delen mee in de winsten in de vorm van hoge inkomens en hoge bonussen. En de spaarders dan? Zij vertrouwen erop dat de instellingen zorgvuldig met de door hen ter beschikking gestelde middelen zal omgaan. Bovendien hebben zij er eigenlijk niet zoveel last van dat een instelling failliet gaat. Zij profiteren van de omstandigheid dat uiteindelijk de overheid de in de problemen geraakte instellingen wel weer zal redden. Eigenlijk is alleen de toezichthouder bij machte om dit proces van groei te stoppen, maar het zou natuurlijk het allerbeste zijn als de leiding van instellingen erin zou slagen de groei te beheersen. Nieuw leiderschap in de financiële sector betekent vooral zelfbeheersing. Verantwoord handelen in plaats van groeien om te groeien is het belangrijkste. De lessen voor de nieuwe generatie Wat kunnen de huidige studenten leren van de ontwikkelingen in het recente verleden? Eén ding is zeker: de tijd van riante bonussen ligt achter ons. De financiële sector betaalt nog steeds heel goed, maar ook in dat beeld komt verandering. Het feest op de financiële markten is definitief voorbij. Het is een kwestie van tijd dat in de financiële sector normale salarissen betaald zullen gaan worden. Een belangrijke drijvende kracht daarbij is dat de transparantie enorm is toegenomen. De financiële consument krijgt door de sterk verzwaarde transparantieeisen steeds meer inzicht in wat hij nu eigenlijk betaalt en wat hij daarvoor terugkrijgt. Alleen door goede producten en diensten te leveren, kunnen de medewerkers in de financiële sector hun inkomen verdienen. Dat vraagt om een andere stijl van leiderschap. De beleidsbepalers van financiële instellingen kunnen zich niet langer richten op het maximaliseren van de aandeelhouderswaarde. Wat zijn de eisen waaraan de nieuwe leiders dan wel moeten voldoen? De leiders van de toekomst moeten zich realiseren dat een financiële instelling meer belanghouders heeft dan alleen de aandeelhouder. Natuurlijk moet de aandeelhouder een redelijke vergoeding krijgen voor het risico dat hij loopt. De klanten willen deugdelijke en begrijpelijke producten tegen een redelijke prijs. Dat drukt op korte termijn de winstgevendheid. Ook de samenleving in zijn geheel moet bij de belangenafwegingen worden betrokken. Het streven naar winst mag niet ten koste gaan van de belangen van de samenleving. Om ervoor te zorgen dat er goede belangenafwegingen gemaakt worden, zullen de leidinggevenden van financiële instellingen zich open moeten stellen voor tegenkrachten. Zij zullen bereid moeten zijn om zich tegenover zowel interne als externe toezichthouders te Als alle depositohouders besluiten om gelijktijdig hun vorderingen bij de bank op te vragen, dan worden banken gedwongen hun bezittingen met grote verliezen te liquideren verantwoorden. Riskmanagers, compliance officers en commissarissen beperken de speelruimte voor de beleidsbepalers. Op de wat langere termijn heeft een meer evenwichtige wijze van werken, naar mijn opvatting, voordelen. Betere klantbehandeling leidt op termijn tot een hogere klanttevredenheid. Bestaande klanten zijn uiteindelijke veel winstgevender dan klanten die met goud gerande beloftes worden binnengehaald, maar uiteindelijk toch weer teleurgesteld wegloopt. Een financiële instelling bestaat uiteindelijk alleen maar bij de gratie van tevreden klanten. Dat is de missie voor de nieuwe leiders. FACES Y. 14 #. 02 P. 11
COLUMN accounting Met data kunnen en doen wij steeds meer, de mogelijkheden zijn inspirerend groot. Beter, sneller en scherper dan ooit tevoren kunnen wij binnen het speelveld van onze klanten aangeven waar de kansen liggen en waar de uitdagingen DOOR Roger Dassen Natuurkundige Robbert Dijkgraaf belichaamt als geen andere Nederlander de grensverleggende wetenschap. Kort voor zijn vertrek naar de prestigieuze Princeton-universiteit sprak Deloitte met hem. Zo n ontmoeting tussen een gedreven exacte wetenschapper en een accountants- en consultingfirma als Deloitte is minder vreemd dan je in eerste instantie zou denken. Dit heeft alles te maken met data. Voor Dijkgraaf is het destilleren van betrouwbare data uit een exponentieel groeiende datastroom cruciaal. Dijkgraaf stelt dat de wereld om ons heen te begrijpen is in logische structuren, onder meer met behulp van de wiskunde. Tegelijk geeft hij aan dat we in een transitiefase zitten. Hij gebruikt het concept data analytics als leidraad van zijn werkzaamheden; dit is het moment waar Deloitte in beeld komt. Deloitte is altijd al een cijferaar geweest. Het is onze core business vanaf 1845, toen William Welch Deloitte zijn eerste kantoor opende in Londen. Ook in 2012 ontsluiten, beheren en analyseren wij een grote hoeveelheid gegevens voor onze klanten. Toch is er iets Dankzij data-analyse kunnen we de verkregen inzichten ook letterlijk inzichtelijk maken met behulp van heldere infographics, of misschien moeten we zeggen: datagraphics wezenlijks veranderd. Met die data kunnen en doen wij steeds meer, de mogelijkheden zijn inspirerend groot. Beter, sneller en scherper dan ooit tevoren kunnen wij binnen het speelveld van onze klanten aangeven waar de kansen liggen en waar de uitdagingen. Zo bieden we organisaties de mogelijkheid sneller beslissingen te nemen die bepalend zijn voor hun succes, en zijn we in staat om ongekende datastructuren en -verbanden bloot te leggen en data-analyses te maken met een niet eerder vertoonde diepgang. Het is mijn overtuiging dat deze Roger Dassen is Global Managing Director Clients, Services & Talent binnen het wereldwijde Executive Committee van Deloitte FACES Y. 14 #. 02 P. 12
Maximale waarde uit data data-analyse combineert marktkennis en expertise met technologieën en methodieken voor het beheren, filteren en analyseren van data. Zodoende kunnen grote hoeveelheden informatie worden vertaald in bruikbare en actiegerichte inzichten 13 Column oerknal van inzichten het bedrijfsleven totaal zal veranderen. Ook het werk van Robbert Dijkgraaf creëert nieuwe inzichten en paradigma s die onverwachte perspectieven en oplossingen bieden, met het concept data analytics als leidraad. Zo bieden zowel Dijkgraaf als Deloitte relevantie in een abstracte wereld. Inzicht door data, voor nu en voor de toekomst. Ik geef graag een praktijkvoorbeeld hoe Deloitte door data-analyse het bedrijfsresultaat verbeterde van een wereldspeler in consumer goods, met 200 merken actief in 180 markten. Prijsoorlogen en macro-economische ontwikkelingen zetten de positie van deze multinational sterk onder druk in West-Europa. Een vernieuwde, aangescherpte prijsstrategie was essentieel om prijzenoorlogen het hoofd te bieden en beter te kunnen anticiperen op de ontwikkelingen in verschillende Europese markten. De combinatie van data maakte inzichtelijk wat het exacte effect van diverse prijsstrategieën was. Hiervoor werden onder meer verkoopcijfers, marktdata met prijsstellingen, afzetgegevens van concurrenten en economische en demografische data gebruikt. Data-analyse maakte bijvoorbeeld duidelijk hoe stijgende werkloosheid het koopgedrag van consumenten beïnvloedt en hoe daar met product- en prijsstrategieën het best op kan worden ingespeeld. Met deze flexibele prijsstrategie speelt deze multinational in op de wisselende consumentenbehoefte en anticipeert het op economische ontwikkelingen en factoren. Dit resulteert direct in een positief effect op het bedrijfsresultaat. De gebruikte data-analyse combineert marktkennis en expertise met technologieën en methodieken voor het beheren, filteren en analyseren van data. Zodoende kunnen grote hoeveelheden informatie worden vertaald in bruikbare en actiegerichte inzichten, zoals bij deze multinational. Maar ook bij overheidsorganisaties, financiële instellingen en in het onderwijs. Of in de zorg, waar onderzoek van McKinsey aantoont dat data-analyse jaarlijks $ 300 miljard kan opleveren in de Amerikaanse gezondheidszorg. Twee derde van dat bedrag komt van besparingen. Zo halen we steeds maximale waarde uit data, door informatie effectief om te zetten in bruikbare inzichten. Dankzij data-analyse kunnen we de op die manier verkregen inzichten ook letterlijk inzichtelijk maken met behulp van heldere infographics, of misschien moeten we zeggen: datagraphics. Hiermee kan op fraaie wijze worden aangetoond hoe het aanbrengen van context en relaties in grote hoeveelheden informatie, abstracte zaken in een heel ander perspectief kan plaatsen. Een mooi voorbeeld is de Amerikaanse designer Nicholas Felton, die persoonlijke jaarverslagen maakt die volledig uit infographics zijn opgebouwd (http://feltron.com). Zo wordt informatie niet alleen aantrekkelijk om kennis van te nemen, maar ook om naar te kijken. Met het zojuist gepubliceerde jaarverslag 2011-2012 loopt Deloitte alvast op deze ontwikkelingen vooruit, immers: practice what you preach!
INTERVIEW Frank van der Linden en Mark van Wijgerden zijn Bachelor student Bedrijfseconomie en zijn lid van de ifinance 2013 commissie lans bovenberg The interview is about the causes, problems and solutions of the current crises in the Euro area, as well as the role of the media FACES Y. 14 #. 02 P. 15
16 Artikel What do you think about the topic of ifinance 2013? Will Europe survive? Did the media let Europe go south? It is an interesting point of view to look to the position of the media concerning the Eurocrisis. The media is like a reflection of what has gone wrong, but I think it is too much honor for the media to blame them as the cause of the crisis. I think the way we humans are, is the main cause of the crisis. Human beings are in essence too optimistic when things go well and are too pessimistic when things are not going well. Each year, Asset Accounting & Finance organizes: ifinance. ifinance 2013 Will Europe survive? Did the media let Europe go south? will take place on February 7. Professor Bovenberg PhD is seated in the board of recommendation. The media must be self-critical because they did not recognize the financial problems before the Euro crisis originated. In the beginning they were very optimistic about the Euro. This also promoted substantial investments in the South of Europe. Currently, the economic situation is poor and consequently the media is very pessimistic in their published articles. Everyone has to evaluate what has gone wrong regarding the crisis, what the takeaways are. The media as well as financial institutions and economic science can learn from the crisis. We should be careful in picking a scapegoat for the crisis, as we were all there and have played our roles in it. Should the media be more aware of the influence of their reporting? I definitely do think the media should be aware of the influence they exert. The reporting has to be honest, so just the facts, and therefore research is important to determine the facts. I think this is an important part of journalist ethics. In that sense it is disappointing the media insufficiently reported about the risk of the cash movements to the South of Europe in advance of the debt crisis. Was the Eurozone crisis inevitable, no matter the media? It has to do more with human nature and the fact that we as human beings are very limited. Economics might very well be too complicated for us. Crises are of all times, unfortunately. We can definitely learn from this crisis, and we definitely should. However, I am convinced that that one day there will be a new crisis, with or without the existence of the media. So, this is basically the way things are. It is the price we pay for our prosperity. There will always be new innovations or things that make people very optimistic. This has always been the case: internet bubbles, tulipmania. This time it was the introduction of the euro in Southern Europe, the sky was the limit. This often leads to disappointment. This is not the case with Greece, they just lied. It is different with Spain and Ireland, they did not lie at all, everyone was just overly optimistic about their economies. Investors voluntarily brought their money to those countries. If
All current participating countries, less Greece, could have been allowed to be part of the Euro but then we should have arranged the Euro area differently we as human beings would have learned from history, some aspects may have been prevented. But a new crisis is always a bit different from a previous one. Have the media become a market imperfection instead of contributing to resolving any market imperfections? I think the media reflects the human imperfection. The imperfection of us not fully understanding the world and that we are sometimes too optimistic. In any case, we all made mistakes. The key question is how we deal with these mistakes. A health response would be to admit them and learn from his mistakes. But if people are cornered, they are not inclined to admit that things could have been handled better. I am convinced also the media can learn from their mistakes. Journalists can play a role in preventing future crises by simply reporting correctly and identifying the weak points of an economy, when people are overly optimistic. The problem is actually that the media have reported too favourably about those countries. It is a good thing to make money, I am certainly not opposed to it, but in the end it is also about being ethical. In the short run, you could earn money by bending the truth, but I do not think this strategy is sustainable. They have to do their job properly to the best of their ability and report honestly, without necessarily going along with the rest of the world. The role of the press is to hunt down the truth. What are your thoughts on the introduction of the Euro? I still think the Euro is a good move. The Euro has been a logical next step in the unification of Europe in terms of creating peace and prosperity. However, in hindsight, we can certainly say, with the information we have now, that two mistakes were made at the foundation of the Economic and Monetary Union of the European Union. First of all, we accepted too many countries, Greece for example. All current participating countries, less Greece, could have been allowed to be part of the Euro but then we should have arranged the Euro area differently. This brings me to the second mistake. The second mistake is the entire construction of the Euro, the things we did not arrange properly, in particular the monitoring of banks. This resulted in banks stuffing themselves with massive amounts of dubious government bonds that were issued by their own governments. We should never have organised it in this format and we should learn from this the same time we started FACES Y. 14 #. 02 P. 17
with the Euro, there should have been a banking union. Unfortunately, we started to talk about such a union only recently. Particularly the second point is a topic where there is room for a lot of improvement. We can blame each other, which we have done in the thirties, and we have all seen what it has led to. We can also say: we have all made mistakes, let us learn from them, let us improve the system. We are at a crossroads, which is why I think we live in a very important time right now. We are at the crossroads. Either we learn from this, or we fall apart, that is the main question. How do you feel the Netherlands benefit from the Euro zone? I can think of three important ways. The first has to do with our export, given that we are a relatively small country. In the modern economy, it is of great importance that companies have access to a large market. Hence, a small country like the Netherlands benefits substantially from a large internal European market, as all our companies can operate in a large marketplace. Secondly, as we are quite the thrifty folks, we would like to diversify our savings across multiple countries, without taking too much currency risks. This way you do have to not solely invest in your own country. Thirdly, the law of the jungle no longer applies. Without a strong European union, the law of the survival of the fittest would reign. The major European nations would be in control and bully the small countries. With the European Commission in place in a strong European center, certain European laws now apply to us all: big and small. How likely is it that in time, a country will be expelled from the Euro zone? I think it is conceivable when a country does not abide by the rules. If the Greeks do not I think the media reflects the human imperfection. The imperfection of us not fully understanding the world and that we are sometimes too optimistic. In any case, we all made mistakes take the necessary austerity measures, they should indeed be thrown out. However, the costs are very high, both for Greece and the rest of Europe. At a particular moment, we saw preparations being made to completely isolate the Greeks. However, the new Greek government, but also the Greek people, have expressed that they would like to continue to be part of the Euro and are willing to make sacrifices to achieve this. So, right now it is not as realistic, but it is certainly conceivable that it will occur at some point in the future. Look, if Greece steps out of the Euro, many Italians and Spaniards will wonder whether their savings will be transformed into worthless currency too, like in Greece. So, out of precaution, they will send their money to German or Dutch banks. Then the European Central Bank will be forced to bring back the money to Spain to prevent the country from imploding, and the banks from going bankrupt. This is something we in Northern Europe do not want, because it poses a risk to these countries: if the country does collapse after all, we will lose all of the money we sent back to Southern Europe. The Spanish citizens have their savings safely parked on German bank accounts, and as we North European citizens have guaranteed the money sent back to Spain, which has all become worthless, this will create a lot of tension and could lead to the break-up of the entire euro area. This is the main risk when a country does step out. Do you have some preventative measures that could be applied? The good news is that the evil spirit of a fragmenting Euro can still be put back in the bottle. But it requires ever more costly decisions and painful medicines to reassure markets and people. First Greece. This country is in a class by itself. To give the country hope, Europe should reduce the destructive debt overhang even more. In addition, it will have to come up with a kind of Marshall Plan to give the Greek economy new opportunities to grow. But this will involve also tough love in reforming a dysfunctional public sector and putting the country effectively under custody. The second class of medicines involves building a strong firewall to protect the financial system and countries from self-fulfilling market panic with bank and bond runs. In this connection, compulsory recapitalizing of banks is needed, possibly by using European funding (ESM/EFSF) in countries with weak public finances. This is important not only to help banks absorb debt write-offs but also to avoid a long period of slow growth with a credit crunch. At the same time, helping the banks should involve tough love: the business model of banks should be reformed. As it is, profits fill the pockets of shareholders, management and traders in good times, but in bad times taxpayers have to pay up. These implicit subsidies to banks should stop. The third class of medicines protects the South from market panic. Other parties should stand ready to buy government bonds from the South to show their confidence in the South. The more the market is convinced that a big bazooka with enough firepower stands ready, the less probable a destructive self-fulfilling market panic becomes. But also here tough love is called for: the financiers must have confidence that the South will use the finance not to lean back but to become more competitive, thereby weaning its addiction to external finance. Expenditure and resource switching is called for in the South to raise the supply of and demand for tradable goods produced in the South. In conclusion, a few words of wisdom: Life is uncertain enough that we cannot predict everything. I would like to emphasize the responsibility we have, as for what will happen depends on the response from us as a people. We stand at a crossroads. That is why it is such a nice... no, it is not a nice, but an important time. It is an crucial time to live in. To strengthen ourselves or to collapse, that is the question. That is why it is such an important time. This generation bears an important responsibility. FACES Y. 14 #. 02 P. 19
20 STOCK EXCHANGE eenvoudig beleggen met winst stock exchange There seems to be some perverse human characteristic that likes to make easy things difficult (Warren buffett) door harm van wijk Volgens superbelegger Warren Buffett moeten we het niet moeilijker maken dan nodig: There seems to be some perverse human characteristic that likes to make easy things difficult. Ik deel zijn mening en hanteer strategieën die het liefst zo eenvoudig mogelijk zijn en die zichzelf hebben bewezen. De beginstappen van het beleggen zijn ook heel simpel. Begin op papier, zodat verkeerde keuzes geen grote gevolgen hebben. Leer over beleggen en blijf leren. Een onderbelicht onderdeel is het financiële IQ. Hier wordt op scholen weinig aandacht aan besteed en de meeste mensen vinden het bovendien dodelijk saai. Mensen besteden meer tijd aan het uitzoeken van een vakantie dan aan het uitzoeken van een hypotheek of ander financieel product. Is het dan vreemd dat 90% van de particuliere beleggers structureel geld verliest? Dat feit komt overigens uit een onderzoek van de Universiteit van Maastricht onder 60.000 cliënten van Alex. Als je de basis van het beleggen onder de knie hebt, kies dan een strategie die bij je past en die zichzelf bewezen heeft, zeker in de afgelopen beursjaren. In de afgelopen 12 jaar is de AEX-index gehalveerd, dus als jouw strategie toch winst heeft behaald, dan biedt dit hoop voor de toekomst. Leer vervolgens alles van deze strategie wat er te leren valt, want hoe beter je deze strategie begrijpt (en weet wanneer deze strategie minder goed presteert), hoe groter de kans dat je deze strategie blijft volgen. Want hier gaat het vaak mis! De grootste vijand van een belegger is namelijk de belegger zelf. Meer specifiek: de emoties van een belegger. Om emoties bij het beleggen zo veel mogelijk uit te sluiten en er voldoende zeker van te zijn dat je winstgevend belegt, is een bewezen systeem noodzaak. De beslissingen zullen dan consequent zijn en geven houvast om op terug te vallen. De heilige graal bestaat echter niet. Aandelenkoersen worden bepaald door de houding van beleggers. Deze houding is veelal consistent, maar ook regelmatig volstrekt irrationeel. Iedere groep beleggers (particulier, pensioenfonds, lange termijn of kort, technisch, kwantitatief of fundamenteel) reageert redelijk voorspelbaar, maar omdat de samenstelling van de totale groep verandert, blijft de markt FACES Y. 14 #. 02 P. 20