Inhoudstafel Index van de voornaamste afkortingen wetgevend en reglementair kader... 13 Voorwoord... 15 DEEL I OVERSCHOUWEN VAN DE OVERHEIDSOPDRACHTEN REGLEMENTERING DE PRINCIPES EN DE TOEPASSELIJKE REGELS INLEIDING De rechtstaat... 21 HOOFDSTUK 1. Wat wordt verstaan onder overheidsopdracht?... 35 Afdeling 1. Definitie van een Overheidsopdracht... 35 Afdeling 2. Het bestaan van een overeenkomst... 36 Afdeling 3. Definitie van de voornaamste basisprincipes... 42 Afdeling 4. De Wet Overheidsopdrachten is niet (geheel of gedeeltelijk) van toepassing op... 46 Afdeling 5. Wie valt onder de benaming Aanbestedende overheid?... 48 A. De aanbestedende overheden opgesomd in de wetgeving... 48 B. De bevoegde beslissingsorganen naargelang de aanbestedende overheid... 77 Afdeling 6. Welke zijn de soorten overheidsopdrachten (categorieën)? Het voorwerp van de opdracht... 84 A. Inleiding... 84 B. De opdrachten voor werken... 87 C. De opdrachten voor leveringen... 90 D. De opdrachten van diensten... 92 HOOFDSTUK 2. Welke zijn de gunningswijzen?... 103
720 Inhoudstafel Afdeling 1. Algemeenheden... 103 Afdeling 2. De onderhandelingsprocedure, zogenoemde uitzonderingsprocedure inzake gunning... 106 Afdeling 3. De open en beperkte procedures... 119 Afdeling 4. De aanbesteding en de offerteaanvraag zogenaamde klassieke gunningsprocedures... 123 Afdeling 5. De concurrentiedialoog, uitzonderlijke gunningsprocedure... 129 HOOFDSTUK 3. De specifieke of aanvullende gunningswijzen... 131 Afdeling 1. De raamovereenkomst... 131 Afdeling 2. Verschillende benamingen voor éénzelfde begrip van raamovereenkomst... 135 Afdeling 3. Het kadercontract... 139 Afdeling 4. De promotieopdrachten voor werken... 140 Afdeling 5. De ontwerpen -, en de werkenwedstrijd... 146 HOOFDSTUK 4. De concessies van openbare werken... 149 Afdeling 1. De toepasselijke regels... 149 Afdeling 2. Europese vooruitzichten... 153 HOOFDSTUK 5. De basisbeginselen van de overheidsopdrachtenwetgeving... 157 Afdeling 1. De beginselen van gelijkheid, transparantie en mededinging... 157 Afdeling 2. Het principe van het forfait... 168 Afdeling 3. Het beginsel van de betaling voor verstrekte en aanvaarde prestaties... 174 HOOFDSTUK 6. Aanvullende begrippen aangaande de plaatsing van overheidsopdrachten... 177 Afdeling 1. De opdrachten in gedeelten... 177 Afdeling 2. De verlenging van de opdracht... 178 Afdeling 3. De nieuwe aankoopprocessen... 180 A. Onderscheid tussen procedures en processen... 180
Inhoudstafel 721 B. Het dynamisch aankoopsysteem... 180 C. De elektronische veilingen... 182 Afdeling 4. De opdrachten in percelen en de gesplitste opdrachten... 184 DEEL II VERLOOP VAN DE PROCEDURE IN DE PRAKTIJK HOE EEN OVERHEIDSOPDRACHT PLAATSEN? HOOFDSTUK 1. Verloop van de procedure... 193 Afdeling 1. Tijdslijn... 193 Afdeling 2. Geen verplichting tot gunning van de opdracht... 199 HOOFDSTUK 2. Uitdrukking van de behoefte en marktverkenning... 203 HOOFDSTUK 3. De voorbereiding van de opdracht... 207 Afdeling 1. Alvorens van wal te steken... 207 A. De opdrachtdocumenten... 207 B. Aankondiging van de opdracht en opdrachtdocumenten... 209 C. Termijnen bij overheidsopdrachten... 211 Afdeling 2. Het opstellen van de opdrachtdocumenten... 211 A. Het bestek ( bijzonder lastenboek)... 211 B. Het voorwerp van de opdracht... 214 C. De verschillende vormen van prijsvaststelling de prijsherziening... 219 D. Selectiecriteria... 220 E. Gunningscriteria... 221 F. Technische specificaties... 222 Afdeling 3. De offertes (indienen van de offertes E-tendering)... 231 Afdeling 4. Evaluatie en gunning vergelijking van de offertes... 243 Afdeling 5. De voorwaarden en modaliteiten aangaande de uitvoering van de opdracht... 243 Afdeling 6. De intellectuele rechten... 244 Afdeling 7. De behandeling van geschillen... 244
722 Inhoudstafel HOOFDSTUK 4. Het gebruik der talen... 247 HOOFDSTUK 5. De bekendmaking van de opdracht... 255 Afdeling 1. Principe... 255 Afdeling 2. De bekendmaking en het bedrag van de opdracht... 255 Afdeling 3. Opdrachten niet onderworpen aan de Europese bekendmaking... 260 Afdeling 4. De opdrachten onderworpen aan de Europese bekendmaking... 265 Afdeling 5. Andere toepasselijke regels... 272 HOOFDSTUK 6. De selectie... 275 Afdeling 1. Algemeenheden... 275 Afdeling 2. Het toegangsrecht, eerste luik van de selectie... 280 Afdeling 3. De kwalitatieve selectie, tweede luik van de selectie... 290 Afdeling 4. De voorbehouden opdrachten... 297 Afdeling 5. De kwalitatieve selectieprocedure naargelang de gekozen gunningswijze... 299 HOOFDSTUK 7. De onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking... 303 Afdeling 1. Voorafgaande vereisten inzake de onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking... 303 A. Het bepalen van het voorwerp van de opdracht (omschrijving, raming en bepaling dringendheid) en de keuze van de onderhandelingsprocedure zonder bekendmaking... 303 B. Selectie, toegangsrecht en voorbehouden opdrachten... 309 Afdeling 2. Het opstellen van de opdrachtdocumenten de technische specificaties... 311 A. Het opstellen van de opdrachtdocumenten... 311 B. De technische specificaties... 311 Afdeling 3. Administratieve toelatingen... 311 Afdeling 4. De verplichting tot minimale marktraadpleging en minimale bekendmaking... 312
Inhoudstafel 723 Afdeling 5. Opstellen en inhoud van de offertes... 314 Afdeling 6. De indiening en de opening van de offertes... 315 Afdeling 7. De verbintenistermijn... 316 Afdeling 8. Het onderzoek en de vergelijking van de offertes... 317 A. Nazicht van offertes en nazicht van de prijs... 317 B. Onderhandelingen... 318 Afdeling 9. De keuze van de opdrachtnemer en de motivering... 320 Afdeling 10. De sluiting van de opdracht, de informatieverplichting en motivering en de standstill... 324 Afdeling 11. De uitvoering... 327 HOOFDSTUK 8. De onderhandelingsprocedure met bekendmaking... 329 Afdeling 1. Voorafgaande vereisten inzake de onderhandelingsprocedure met bekendmaking... 329 A. Het bepalen van het voorwerp van de opdracht (omschrijving, raming en bepaling dringendheid) en de keuze van de onderhandelings procedure met bekendmaking... 329 B. Selectie, toegangsrecht en voorbehouden opdrachten... 332 Afdeling 2. Het opstellen van de opdrachtdocumenten de technische specificaties... 334 A. Het opstellen van de opdrachtdocumenten... 334 B. De technische specificaties... 334 Afdeling 3. Administratieve toelatingen... 334 Afdeling 4. De Bekendmaking... 335 Afdeling 5. Opstellen en inhoud van de offertes... 339 Afdeling 6. De indiening en de opening van de offertes... 340 Afdeling 7. De verbintenistermijn... 341 Afdeling 8. Het onderzoek en de vergelijking van de offertes... 341 A. Nazicht van offertes en nazicht van de prijs... 341 B. Onderhandelingen... 342 Afdeling 9. De keuze van de opdrachtnemer en de motivering... 346
724 Inhoudstafel Afdeling 10. De sluiting van de opdracht, de informatieverplichting en motivering en de standstill... 349 Afdeling 11. Uitvoering... 352 Afdeling 12. De Vereenvoudigde Onderhandelingsprocedure een bijzonder geval van onderhandelingsprocedure met bekendmaking... 352 HOOFDSTUK 9. De beperkte procedures... 355 Afdeling 1. Voorafgaande vereisten inzake de beperkte procedures... 355 A. Het bepalen van het voorwerp van de opdracht (omschrijving voorwerp opdracht, raming, dringendheid) en de keuze voor de beperkte procedure... 355 B. De selectie (toegangsrecht en kwalitatieve selectie) en de voorbehouden opdrachten... 356 Afdeling 2. Het opstellen van de opdrachtdocumenten de technische specificaties... 357 A. Het opstellen van de opdrachtdocumenten... 357 B. De technische specificaties... 357 Afdeling 3. Administratieve toelatingen... 357 Afdeling 4. De Bekendmaking omvang van publiciteit bij plaatsing van de opdracht... 359 Afdeling 5. Opstellen en inhoud van de offertes (bij aanbesteding en offerteaanvraag)... 362 Afdeling 6. De indiening en de opening van de offertes... 367 A. Offertes op papier... 367 B. Het gebruik van andere communicatiemiddelen... 372 Afdeling 7. De verbintenistermijn... 374 Afdeling 8. Onderzoek en vergelijking van de offertes... 376 A. Algemeenheden... 376 B. Regelmatigheid van de offertes en van de prijzen... 377 C. De vergelijking van de offertes... 396 Afdeling 9. De keuze van de opdrachtnemer en de motivering van deze keuze... 397 Afdeling 10. Het sluiten van de opdracht, de informatieverplichting en motivering en de standstill... 400
Inhoudstafel 725 Afdeling 11. De uitvoering van de opdracht... 403 HOOFDSTUK 10. De open procedures... 405 Afdeling 1. Voorafgaande vereisten inzake de open procedures... 405 A. Het bepalen van het voorwerp van de opdracht (omschrijving voorwerp opdracht, raming, dringendheid) en de keuze voor de open procedure... 405 B. De selectie (toegangsrecht en kwalitatieve selectie) en de voorbehouden opdrachten... 406 Afdeling 2. Het opstellen van de opdrachtdocumenten de technische specificaties... 407 A. Het opstellen van de opdrachtdocumenten... 407 B. De technische specificaties... 407 Afdeling 3. Administratieve toelatingen... 407 Afdeling 4. De Bekendmaking omvang van publiciteit bij plaatsing van de opdracht... 408 Afdeling 5. Opstellen en inhoud van de offertes (bij aanbesteding en offerteaanvraag)... 411 Afdeling 6. De indiening en de opening van de offertes... 416 A. Offertes op papier... 416 B. Het gebruik van elektronische middelen... 421 Afdeling 7. De verbintenistermijn... 423 Afdeling 8. Onderzoek en vergelijking van de offertes... 425 A. Algemeenheden... 425 B. Regelmatigheid van de offertes en van de prijzen... 425 C. De vergelijking van de offertes... 444 Afdeling 9. De keuze van de opdrachtnemer en de motivering van deze keuze... 445 Afdeling 10. Het sluiten van de opdracht, de informatieverplichting en motivering en de standstill... 448 Afdeling 11. De uitvoering van de opdracht... 451 HOOFDSTUK 11. De concurrentiegerichte dialoog... 453 Afdeling 1. Voorafgaande vereisten aangaande de toepassing... 453 Afdeling 2. Bijzondere kenmerken van de procedure... 456
726 Inhoudstafel DEEL III DE UITVOERING VAN DE OVERHEIDSOPDRACHTEN WELKE ZIJN DE RECHTEN EN PLICHTEN VAN BEIDE PARTIJEN INLEIDING De toepasbare uitvoeringsregels... 463 HOOFDSTUK 1. De borgstelling... 475 HOOFDSTUK 2. Verplichtingen en aansprakelijkheid tijdens de uitvoering van de opdracht... 481 Afdeling 1. Verplichtingen en aansprakelijkheid van de opdrachtnemer... 481 A. De verplichtingen van de opdrachtnemer inzake de uitvoering van de opdracht... 481 B. De verplichtingen van de aannemer bij opdrachten voor werken... 484 C. De plichten van de leverancier en de dienstverlener... 492 D. De burgerlijke aansprakelijkheid van de opdrachtnemer... 493 E. De buitencontractuele aansprakelijkheid van de opdrachtnemer... 495 Afdeling 2. Plichten en aansprakelijkheid van de aanbestedende overheid... 500 A. Plichten van de aanbestedende overheid... 500 B. De burgerlijke contractuele aansprakelijkheid van de aanbestedende overheid... 506 C. De buitencontractuele aansprakelijkheid van de aanbestedende overheid... 508 HOOFDSTUK 3. De opvolging van de opdracht de keuringen en opleveringen... 511 Afdeling 1. Algemeenheden... 511 Afdeling 2. De keuringen... 513 A. Algemeenheden... 513 B. De voorafgaande technische keuring... 515 C. De keuring a posteriori... 516 Afdeling 3. De voorlopige oplevering... 518 A. Algemeenheden... 518 B. De voorlopige oplevering bij werken... 519 C. De voorlopige oplevering bij leveringen... 522
Inhoudstafel 727 Afdeling 4. De definitieve oplevering... 526 A. De definitieve oplevering bij werken... 526 B. De definitieve oplevering bij leveringen en diensten... 528 HOOFDSTUK 4. Wijzigingen aan de opdracht... 531 Afdeling 1. Bijaktes... 531 Afdeling 2. De wijzigingen... 531 Afdeling 3. Verrekeningen... 534 Afdeling 4. Gemeenschappelijke bepalingen... 535 HOOFDSTUK 5. Facturatie en betaling... 537 HOOFDSTUK 6. Incidenten tijdens de uitvoering... 549 Afdeling 1. Het beroep op waarborg... 549 Afdeling 2. Klachten en verzoeken Middelen van optreden van de aanbestedende overheid... 551 HOOFDSTUK 7. Het einde van de opdracht en de vrijgave van de borgtocht... 565 Afdeling 1. Het einde van de overheidsopdracht... 565 Afdeling 2. De vrijgave van de borgtocht... 566 A. Algemene regel wat betreft de vrijgave van de borgtocht... 566 B. Bijzondere bepalingen aangaande de vrijgave van de borgtocht... 566 C. Gemeenschappelijke procedure... 567 DEEL IV OM VERDER TE GAAN HOOFDSTUK 1. Onderscheid tussen overheidsopdrachten en andere middelen om een behoefte van algemeen belang te ondersteunen... 571 Afdeling 1. Overheidsopdracht en toelage... 571 Afdeling 2. Overheidsopdrachten en concessies van openbare dienst... 575 Afdeling 3. De publiek-private samenwerkingen (PPS)... 577
728 Inhoudstafel HOOFDSTUK 2. Integriteit en ethiek bij overheidsopdrachten... 581 Afdeling 1. De verplichting zich te wraken en het vermijden van belangenconflicten... 581 Afdeling 2. Afspraken tussen kandidaten/inschrijvers... 585 Afdeling 3. Corruptie... 587 Afdeling 4. De ethiek in de wetgeving overheidsopdrachten... 591 A. De regeling van de ingesteldheid der betrokkenen... 591 B. Andere initiatieven... 593 HOOFDSTUK 3. De erkenning van de aannemers van werken... 597 Afdeling 1. Principes van erkenning... 597 Afdeling 2. Voorwaarden en procedures voor erkenning... 602 Afdeling 3. Wijziging en verdwijning van de erkenning... 605 HOOFDSTUK 4. Onderaanneming... 609 DEEL V INDIEN NIETS, OF BIJNA NIETS, NOG LUKT DE RECHTSMIDDELEN HOOFDSTUK 1. Het algemeen toepasselijk kader... 619 Afdeling 1. Informatie, motivering en standstill... 619 Afdeling 2. Het Correctiemechanisme en de tussenkomst van de Europese Commissie... 632 Afdeling 3. De verdeling van de bevoegdheden tussen de gemene rechtbanken en de Raad van State... 633 HOOFDSTUK 2. De raad van state... 639 Afdeling 1. Het vernietigingscontentieux bij overheidsopdrachten sleutelbegrippen... 639 Afdeling 2. Het administratief kortgeding... 651 Afdeling 3. De bestuurlijke lus... 656 Afdeling 4. Schadevergoeding tot herstel... 658 Afdeling 5. De aangerekende kosten... 660
Inhoudstafel 729 HOOFDSTUK 3. Hoven en rechtbanken... 663 Afdeling 1. De vernietigingsbevoegdheid van de hoven en rechtbanken... 663 Afdeling 2. Het burgerlijk kortgeding... 664 Afdeling 3. Schadevergoeding... 666 A. Algemeenheden... 666 B. De buitencontractuele aansprakelijkheid... 666 C. Het uitvoeringscontentieux (de contractuele aansprakelijkheid)... 673 Afdeling 4. De onverbindendverklaring... 674 Afdeling 5. De alternatieve sancties... 676 Afdeling 6. De kosten... 677 HOOFDSTUK 4. Het europees hof van justitie... 679 Inleiding... 679 Afdeling 1. De beroepen wegens niet nakoming... 679 Afdeling 2. De beroepen op prejudiciële verwijzing... 681 Afdeling 3. De beroepen tot vernietiging... 683 Bijlage A Bijlagen I en II bij de Wet Overheidsopdrachten... 687 Bijlage B Toepasselijk wettelijk en reglementair kader... 695 Bijlage C Het verloop van een gunningsprocedure... 696 Bijlage D Het verloop van de uitvoering van de opdracht... 697 Bijlage E Wijzigingen aan het contract wijzigingsbevelen verrekeningen... 698 Bijlage F Wijzen van voorlopige oplevering voor opdrachten voor leveringen... 699 Bibliografie... 701 Alfabetische Index... 705