Differentiëren met een groepsplan Dolf Janson 1
verschil maken recht doen aan verschillen afstemmen op verschillen adaptief onderwijs inspelen op onderwijsbehoeften onderwijs passend maken Recht doen aan verschillen Hoe ziet dat er bij jou uit? Differentiëren Differentiëren Bespreek dat even met je buren! 2
drie groepen op basis van Cito vier groepen op basis van coachingbehoefte zes groepen op basis van analyse van de taak n groepen op basis van de match tussen onderwijsbehoeften en doelen Welke verschillen? % 60 50 40 30 20 10 0 E D C B A onder gemiddeld gemiddeld boven gemiddeld groepsverdeling onder gemiddeld gemiddeld boven gemiddeld 3
% % E D C B A E D C B A groepsverdeling groepsverdeling 4
Geringe motivatie Dolf Janson - naar: Claxton, Chamber, Powell & Lucas (2011) The Learning Powered School 23-3-2014 INSPIREREN Grote vaardigheid Motivatie vergroten Interesse wekken Onderzoek reden verloren motivatie Stimuleren tot kortdurende activiteiten Positieve kwaliteiten benadrukken Werk eraan om zowel motivatie als vaardigheden te vergroten Stel korte-termijndoelen Structureer het leerproces door opeenvolgende korte taken Houd nauw contact Volg de vorderingen STUREND Geringe vaardigheid DELEGEREN Moedig aan tot durf te experimenteren en fouten te maken Bied uitdagingen aan maar regel niet te veel Houd de interesse vast Moedig aan anderen te coachen Werk aan het vergroten van de vaardigheden Bied perspectief op het effect als die vaardigheden beheerst worden Stel de mogelijkheden om te leren veilig Maak gebruik van feedback en reflectie Laat meer los als het vertrouwen in het resultaat groeit BANEND Grote motivatie wat is gericht op conceptontwikkeling? wat is gericht op procedureontwikkeling? wat is gericht op vlot rekenen? wat is gericht op toepassing? wat is vooral onderhoud? wat is gericht op verdieping en generalisatie Analyse van de taak (blok) 1 5
wat is gericht op doen en ervaren? wat is gericht op voorstellen van het doen? wat is gericht op het gebruik van modellen? wat is gericht op het gebruik van formules? wat is gericht op het verwoorden? wat is gericht op het mentaal handelen? Hoofdlijnenmodel Analyse van de taak (blok) 2 6
drie groepen op basis van Cito vier groepen op basis van coachingbehoefte zes groepen op basis van analyse van de taak n groepen op basis van de match tussen onderwijsbehoeften en doelen Handelingsmodel Welke verschillen? 7
Groepjes model Rechthoekmodel Lijnmodel Modellen van vermenigvuldigen Groepjesmodel 8
Rechthoekmodel 9
1 2 3 4 0 5 10 15 20 Lijnmodel 10
taalvaardigheid/woordenschat helpt vergroten systematisch werken ondersteunt mij aanmoedigt fouten te durven maken maakt dat ik volhoud, ook als het moeilijk lijkt feedback geeft op aanpak / werkwijze mij stimuleert samen te werken met een maatje mij korte taken geeft, maar vaker op een dag Onderwijsbehoeften: een leraar die 11
Opbrengst: wat de leerling wijzer is geworden van het deelnemen aan onderwijs. Oefenen: ervoor zorgen dat de behaalde opbrengst niet berust op toeval. Instructie: aanwijzingen die de leerling helpen te herkennen wat en hoe er te leren is. Wat zou dat kunnen inhouden? Even afspreken Opbrengstveroorzakend lesgeven 12
Voor wat? Voor wie? Welk effect? Het groepsplan als oplossing 13
verandering vorm gedrag overtuigingen verandering 14
vorm gedrag overtuigingen verandering vorm gedrag overtuigingen verandering 15
Wat is ons probleem Hoe maken het effect duurzaam? Veranderproces Wat willen we bereiken? Neem even denktijd. Noteer jouw punten in telegramstijl. Vergelijk met een collega naast je. Hoe volgen we de ontwikkeling? Hoe pakken we het aan? Wat is nodig? Welk probleem wil jij oplossen met een groepsplan? 16
Leerstofopbouw (meestal lineair) Verwerkingsactiviteiten (veel schriftelijk) Driedeling van de groep ( instructieduur ) Planning (jaarrooster van 32 of 36 weken) Toetsing (methodegebonden toetsen) Wat doet een methode al? instructie-afhankelijk o zijn nog niet toe aan deze doelen o moeten meer oefenen o moeten anders instructie instructie-gevoelig o niet allemaal hetzelfde doel o hebben feedback en reflectie nodig instructie-onafhankelijk o beheersen de doelen al of bijna o met passende doelen wel instructie nodig Instructieduur geen criterium 17
Doelen toesnijden op behoeften groep. Oefenvormen afstemmen op behoefte. Instructie afstemmen op behoeften. Keuzes maken voor concrete leerlingen. Echte contexten als uitgangspunt nemen. Mate van abstractie en denkniveau afstemmen op de behoeften. Eigen keuzes van de leraar. Afwijking van de methode. Toevoeging aan de methode. Afstemming op concrete groep leerlingen. Niet alleen inhoudsspoor, ook leerspoor. Betekenisvol maken voor deze leerlingen. Feedback geven als daaraan behoefte is. Wat kan een methode niet? en daarvoor is het groepsplan! 18
kennis van de leerstof kennis van de groep welke keuzes moet ik maken? Focus in komende blok Leerlingen combineren Momenten van betekenis hoe plan ik mijzelf effectief in? Groepsplan als voorbereiding van de differentiatie Week Focus Wie Planning/accent 14 1 2 3 4 5 6 Enz. Mijn rol in de les 19
extra aandachtspunt 1 extra aandachtspunt 2 extra aandachtspunt 3 extra aandachtspunt 4 extra aandachtspunt 5 extra aandachtspunt 6 extra aandachtspunt 7 extra aandachtspunt 8 extra aandachtspunt 9 extra aandachtspunt 10 extra aandachtspunt 11 extra aandachtspunt 12 23-3-2014 GROEPSPLAN FORMAT Vul in wat elk aandachtspunt is. VAK: BLOK: Geef dan met kruisjes aan wat voor wie nodig is; I = INSTRUCTIE B = BEGELEIDING WEEK: Geef met een kleur aan op welke dag(en) je dat plant leerlingen I B I B I B I B I B I B I B I B I B I B I B I B ROOD = MAANDAG 1 ORANJE = DINSDAG 2 GEEL - WOENSDAG 3 GROEN = DONDERDAG 4 BLAUW = VRIJDAG 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 Ma Di Wo Do Vr Hele groep instructie Groepje A beschikbaar instructie Groepje B beschikbaar nabespreking Groepje D beschikbaar 20 minuten Instructie en reflectie Groepje C beschikbaar instructie Groepje A Nabespreking Hele groep Hele groep instructie Groepje B beschikbaar instructie Groepje A beschikbaar Nabespreking Groepje B Hele groep instructie Groepje A beschikbaar instructie Groepje D beschikbaar Nabespreking Groepje A beschikbaar instructie Groepje B beschikbaar instructie Groepje A 20 minuten Nabespreking Hele groep 20
Vorm volgt functie! Hoe wil je het (kunnen) gebruiken? Hoe kun je het snel aanpassen? Hoe helpt het je voorbereiding?... SaZ-Kwaliteitskaart Doelen stellen met je leerlingen http://www.schoolaanzet.nl/uploads/tx_sazcontent/doelen_stellen _met_je_leerlingen_01.pdf www.groepsplanversneller.nl Mijn presentaties kunt u downloaden vanaf www.jansonadvies.nl 21