NAJAAR 2019 TRAININGEN MANAGEMENTSYSTEMEN NEN TRAININGEN. LEREN, WERKEN EN GROEIEN MET NEN. NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 1
RELEVANTE TRAININGEN VOOR ELKE FASE IN UW ONTWIKKELING 2 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019
VOORWOORD In deze gids presenteren we onze trainingen waarbij de normen voor managementsystemen het uitgangspunt zijn. Trainingen moeten aansluiten op uw werkzaamheden en gericht zijn op uw praktijk en kennisniveau. Ook als die veranderen tijdens uw loopbaan. Leren - werken - groeien. Het is een continu proces. Of u nu voor het eerst wilt kennismaken met een van de managementsystemen, direct van start wilt met het invoeren of auditen ervan, of wilt weten wat er verandert met de komst van een nieuwe editie van een norm, wij hebben een passende training voor u. Leren langs de logische lijn. Van normkennis, naar implementatie tot auditing Speciaal voor de QHSE-professionals bieden we intensieve 6-daagse NEN Academy Opleidingen. Met de kennis en vaardigheden die u tijdens deze opleidingen opdoet, ontwikkelt u het vereiste zelfvertrouwen om succesvol op te treden in uw veranderde rol van managementsysteemmanager of -adviseur. En kunt u meerwaarde creëren voor uw organisatie. Voor vragen en advies kunt u ons altijd bellen of mailen. Wij spreken u graag! René Gouwens en Joyce Marijnissen Productmanagers NEN Trainingen Managementsystemen De basistrainingen hebben we in leergangen voor u bij elkaar gezet. Deze zijn opgebouwd langs de logische lijn: eerst opdoen van normkennis, dan de handvatten om een implementatietraject tot een goed einde te brengen en tot slot het organiseren en uitvoeren van interne audits. NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 3
INHOUDSOPGAVE PICTOGRAMMEN Klassikale trainingen: U deelt klassikaal ervaringen met andere organisaties. Bedrijfstrainingen: Een training op maat afgestemd op uw bedrijfswensen. Online trainingen: Online leren in uw eigen tempo, waar en wanneer u wilt. Blended trainingen: Klassikale trainingen gecombineerd met een online training. VOORWOORD 3 LEERGANGEN 6 LAAT UW BEDRIJF GROEIEN MET BEDRIJFSTRAININGEN 10 KWALITEITSMANAGEMENT 12 ISO 9001: De norm verklaard 13 ISO 9001: Kwaliteitsmanagement in de praktijk 14 Procesmanagement volgens ISO 9001 15 ISO 17025: De norm verklaard 16 GEZOND EN VEILIG WERKEN, MILIEU- EN ENERGIEMANAGEMENT 18 Overstappen op ISO 45001 19 ISO 45001: De norm verklaard 20 ISO 45001: Gezond en veilig werken in de praktijk 21 ISO 14001: De norm verklaard 22 ISO 14001: Milieumanagement in de praktijk 23 ISO 50001: Energiemanagement in de praktijk 24 4 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019
INFORMATIEBEVEILIGING, ASSETMANAGEMENT, RISICOMANAGEMENT 26 ISO 27001: De norm verklaard 27 ISO 27001: Informatiebeveiliging in de praktijk 28 ISO 55001: De wijzigingen 29 ISO 55001: De norm verklaard 30 ISO 55001: Assetmanagement in de praktijk 31 Aan de slag met risicomanagement binnen de ISO-managementsystemen 32 ISO 27001/NEN 7510: Auditen van informatiebeveiliging 42 ISO 55001: Auditen van assetmanagement 43 De nieuwe ISO 19011: Risk-based auditen 44 De nieuwe ISO 19011: Auditen op basis van de HLS 45 MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD INKOPEN 46 ISO 20400: Maatschappelijk verantwoord inkopen 47 VOEDSELVEILIGHEID 34 Overstappen op de nieuwe ISO 22000 35 ISO 22000: De norm verklaard 36 AUDITING 38 NEN ACADEMY OPLEIDINGEN VOOR QHSE-PROFESSIONALS 48 Procesgericht denken en werken 52 Integraal en risicogebaseerd auditen 53 Risicogebaseerd denken en werken 54 Intervisie voor QHSE-professionals 55 Excellence beyond ISO: Van ISO 9001 naar INK/EFQM 56 Werken aan één integraal managementsysteem 57 ISO 19011: Interne auditing 39 ISO 45001: Auditen van gezond en veilig werken 40 ISO 14001: Auditen van milieumanagement 41 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 5
LEERGANGEN DE NORM IN DE 1 2 3 VERKLAARD PRAKTIJK AUDITEN NEN ACADEMY Volg de training op het moment dat u hem nodig heeft Om de basistrainingen uit onze leergangen voor u herkenbaar in beeld te brengen hanteren we in deze trainingsgids bijgaand blokkenschema. Dit schema is gebaseerd op onze ervaringen met het implementeren van een volledig en juist managementsysteem. Het specifieke aspect (kwaliteit, milieu of anderszins) dat u wilt borgen met een managementsysteem is daarbij minder van belang. De opbouw van de leergang volgt de logica van het implementatieproject. Passend bij het verloop van uw implementatieproject Wij adviseren u de trainingen in de leergang niet direct achter elkaar te volgen. Neem de tijd om de kennis die u opdoet direct in de praktijk toe te passen. Op basis van onze ervaringen, kunt u rekenen op een gemiddelde projectduur van een jaar, startend bij de beslissing een manage mentsysteem te implementeren en eindigend bij een al dan niet gecertificeerd, compleet en werkend managementsysteem. Natuurlijk is de specifieke duur van het project afhankelijk van uw planning. 6 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019
Tijdens het project gaan wij uit van de volgende indeling van de leergang: 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 1 2 3 Maand 1: Eerste training U start met de training De norm verklaard, waarbij u zich oriënteert op de specifieke betekenis van de norm. Doel is dat u een goed beeld krijgt van de eisen van de norm en alvast een eerste indruk krijgt hoe deze norm aansluit op uw organisatie. Maand 2: Tweede training U volgt de training In de praktijk, waarbij u de handvatten krijgt om het managementsysteem op te zetten en in te voeren. Het opzetten en invoeren van het managementsysteem neemt ongeveer een half jaar in beslag. Maand 3-7 U gaat in uw eigen organisatie aan de slag met wat u heeft geleerd tijdens de eerste twee trainingsdagen. Maand 8: Derde training U volgt de training Auditen, u bent dan in de toetsingsfase van het project om vast te stellen of het managementsysteem het door u beoogde resultaat oplevert. Onderdeel daarvan is het uitvoeren van interne audits. De audittraining geeft u de praktische handvatten om interne audits te organiseren, uit te voeren en op te volgen. Leren - werken - groeien: NEN Academy Opleidingen voor QHSE-professionals Voor de (inmiddels) ervaren QHSE-professionals biedt NEN intensieve 6-daagse opleidingen aan. Met de kennis en vaardigheden die u tijdens deze opleidingen opdoet, ontwikkelt u het vereiste zelfvertrouwen om succesvol op te treden in uw veranderde rol van managementsysteemmanager of -adviseur. En kunt u meerwaarde creëren voor uw organisatie. Meer informatie hierover vindt u op pagina 49. NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 7
BESCHIKBARE LEERGANGEN NEN biedt binnen het vakgebied Managementsystemen verschillende leergangen passend bij het verloop van uw implementatieproject. DE NORM IN DE 1 2 3 VERKLAARD PRAKTIJK AUDITEN Leergang ISO 9001: Kwaliteitsmanagement 1. ISO 9001: De norm verklaard (pag. 13) 2. ISO 9001: Kwaliteitsmanagement in de praktijk (pag. 14) 3. ISO 19011: Interne auditing (pag. 39) Leergang ISO 45001: Gezond en Veilig Werken 1. ISO 45001: De norm verklaard (pag. 20) 2. ISO 45001: Gezond en veilig werken in de praktijk (pag. 21) 3. ISO 45001: Auditen van gezond en veilig werken (pag. 40) www.nen.nl/leergangiso9001 www.nen.nl/leergangiso45001 8 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019
Leergang ISO 14001: Milieumanagement 1. ISO 14001: De norm verklaard (pag. 22) 2. ISO 14001: Milieumanagement in de praktijk (pag. 23) 3. ISO 14001: Auditen van milieumanagement (pag. 41) Leergang ISO 55001: Assetmanagement 1. ISO 55001: De norm verklaard (pag. 30) 2. ISO 55001: Assetmanagement in de praktijk (pag.31) 3. ISO 55001: Auditen van assetmanagement (pag. 43) www.nen.nl/leergangiso14001 www.nen.nl/leergangiso55001 Leergang ISO 27001: Informatiebeveiliging 1. ISO 27001: De norm verklaard (pag. 27) 2. ISO 27001: Informatiebeveiliging in de praktijk (pag. 28) 3. ISO 27001: Auditen van informatiebeveiliging (pag. 42) www.nen.nl/leergangiso27001 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 9
LAAT UW BEDRIJF GROEIEN MET BEDRIJFSTRAININGEN 10 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019
BEDRIJFSTRAININGEN Zijn er binnen uw organisatie meerdere collega s met dezelfde opleidingsbehoefte? Of wilt u groepsgewijs kennis delen, aanvullen of opfrissen door een praktijkgerichte docent die naar u toekomt? Dan is een bedrijfstraining voor u interessant. Met een bedrijfstraining vertalen we de norm naar uw praktijk. Bepaal zelf dag en locatie Afgestemd op uw organisatie Financieel voordelig vanaf vier deelnemers Altijd staan uw leerwensen centraal In een persoonlijk intakegesprek nemen we de tijd om de wensen van uw organisatie in kaart te brengen. We selecteren een geschikte docent, die in geval van maatwerk, het programma met u zal bepalen. U bepaalt waar we de bedrijfstraining uitvoeren. Dit kan bij u op kantoor of op een inspirerende buitenlocatie. Na afloop beschikken uw medewerkers over concrete handvatten voor de juiste normtoepassing. Het is ook mogelijk om klassikale trainingen te combineren met online trainingen. Als u hiervoor kiest, weet u zeker dat elke deelnemer beschikt over hetzelfde kennisniveau. Wilt u dat na afloop van de training de kennis gewaarborgd blijft? Kies dan voor een begeleidingstraject. We kunnen vele leervarianten voor u inzetten. Onze opleidingsadviseurs helpen u graag bij het maken van de juiste keuze, om u en uw organisatie het hoogste kennisniveau te laten behalen. INFORMATIE AANVRAGEN Heeft u vragen of wilt u vrijblijvend een offerte aanvragen? Wij helpen u graag. U kunt met ons contact opnemen via: Telefoon 015 2 690 168 E-mail bedrijfstraining@nen.nl Website www.nen.nl/trainingen NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 11
KWALITEITS MANAGEMENT 12 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019
KWALITEITSMANAGEMENT ISO 9001: DE NORM VERKLAARD U overweegt serieus, of heeft al besloten, om ISO 9001:2015 in te voeren. Een belangrijke stap, waarbij u zult ervaren dat ISO 9001 uw organisatie meer toegevoegde waarde kan bieden dan alleen op het gebied van kwaliteitsmanagement. Hoe vertaalt u de eisen uit deze norm naar uw organisatie? En wat is de mogelijke impact van een kwaliteitsmanagementsysteem voor uw organisatie? Na afloop van deze training begrijpt u precies wat de eisen uit ISO 9001:2015 betekenen. - U weet wat kwaliteitsmanagement inhoudt. - U heeft inzicht in de toegevoegde waarde van een kwaliteitsmanagementsysteem voor uw organisatie. - U weet wat ISO 9001:2015 inhoudt. - U kent de eisen die ISO 9001:2015 stelt. - U weet hoe u de eisen uit ISO 9001:2015 vertaalt naar uw organisatie. Voor wie Duur Prijs Data Iedereen die een interpretatie zoekt van ISO 9001, zoals kwaliteitsmanagers en -coördinatoren, adviseurs, directies, kwaliteitverbeterteams en auditoren (extern en intern). Een dag van 09.30 tot 16.30 uur 580,- (excl. btw) per persoon 03 oktober 2019 - Utrecht 28 november 2019 - Delft 1 2 3 Deze training is ook te volgen als onderdeel van de leergang ISO 9001: Kwaliteitsmanagement. Door deel te nemen aan een leergang profiteert u van aantrekkelijke kortingen. www.nen.nl/triso9001verkl NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 13
KWALITEITSMANAGEMENT ISO 9001: KWALITEITSMANAGEMENT IN DE PRAKTIJK Tijdens deze training leert u alles wat u moet weten om een efficiënt kwaliteitsmanagementsysteem op te zetten en in te voeren. Na afloop heeft u niet alleen de kennis om het systeem op te zetten, maar weet u ook uw collega s enthousiast te maken. En natuurlijk moet ook het management achter het systeem staan. U kunt aangeven waarom maatregelen genomen (moeten) worden en wat dit betekent voor de organisatie. - U kunt de eisen uit ISO 9001:2015 vertalen naar de praktijk van uw organisatie. - U kunt een beheersbaar en eenvoudig te onderhouden kwaliteitsmanagementsysteem opzetten. - U weet hoe u een projectplanning opstelt voor het invoeren van het systeem. - U weet waarmee u rekening moet houden bij interne audits en de directiebeoordeling. - U weet hoe certificatie in zijn werk gaat. Voor wie Duur Prijs Data 1 2 3 Kwaliteitsmanagers, -coördinatoren en -medewerkers die zich bezig gaan houden met het opzetten en invoeren van een kwaliteitsmanagementsysteem, of met het overnemen of onderhouden ervan. Twee dagen van 09.30 tot 16.30 uur 985,- (excl. btw) per persoon 05 en 06 november 2019 - Utrecht 02 en 03 december 2019 - Delft Deze training is ook te volgen als onderdeel van de leergang ISO 9001: Kwaliteitsmanagement. Door deel te nemen aan een leergang profiteert u van aantrekkelijke kortingen. www.nen.nl/triso9001praktijk 14 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019
PROCESMANAGEMENT VOLGENS ISO 9001 In ISO 9001:2015 wordt expliciet gesproken over het beheersen van processen. Wat is nodig om de opzet, het bestaan en de werking ervan te garanderen? Hoe betrekt u mensen bij het inrichten en hoe borgt u de juiste focus? Deze training werkt vanuit het BPM-maturity model Hoe horizontaal is uw organisatie? Centraal staat de ontwikkeling van level 2 (stafbewust) naar 3 (procesgericht). U doet een nulmeting: waar staat mijn organisatie nu qua procesvolwassenheid? Maar u leert ook hoe u verder kunt komen. - U heeft inzicht in procesmanagement en bijbehorend begrippenkader. - U kunt een bedrijfsprocesmodel maken. - U kent de technieken en vaardigheden om processen uit te werken met teams. - U kunt verspillingen in processen duiden. - U bent in staat integrale KAM-processen op te zetten op basis van risicodenken. - U kunt procesparameters opzetten. - U kunt op basis van inzicht in prestaties van processen verbeteringen duiden. Voor wie Duur Prijs Data Procesmanagers en andere verantwoordelijken voor procesmanagement en KAM. Twee dagen van 09.30 tot 16.30 uur 985,- (excl. btw) per persoon 19 en 20 november 2019 - Delft www.nen.nl/trprocesmanagement NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 15
KWALITEITSMANAGEMENT ISO 17025: DE NORM VERKLAARD NEN-EN-ISO 17025:2018 is een belangrijk middel om aan te tonen dat een laboratorium voldoet aan de kwaliteitseisen. Door interactieve oefeningen leert u nieuwe en bestaande eisen uit ISO 17025 correct en volledig in uw eigen laboratorium te implementeren. Deze masterclass geeft specifiek aandacht aan procesmatig werken, risicomanagement, verbetermanagement en de link tussen ISO 17025 en ISO 9001. - U bent bekend met de visie en het toepassingsgebied van de norm NEN-EN-ISO 17025:2018. - U bent op de hoogte van de eisen die NEN-EN-ISO 17025:2018 stelt. - U kunt de normelementen uit NEN-EN-ISO 17025:2018 op een correcte wijze interpreteren. - U bent in staat om de juiste keuzes te maken in de vertaling van de norm naar uw eigen organisatie. - U hebt kennisgenomen van werkbare voorbeelden voor de implementatie van de normelementen. - U bent bekend met andere normen, zoals ISO 9001:2015 en waar van toepassing ISO 15189. - U bent bekend met de relatie tussen NEN-EN-ISO 17025:2018 en relevante wet- en regelgeving. - U bent vanuit de discussie tijdens de Masterclass bekend met een aantal voorbeelden voor verbetering van processen en bewaking daarvan. Voor wie Duur Prijs Data Vakdeskundigen, leidinggevenden, interne auditoren, kwaliteitsfunctionarissen en -coördinatoren van laboratoria. Ook betrokkenen en geïnteresseerden in kwaliteitsmanagement van laboratoria zijn welkom. Twee dagen van 09.30 tot 16.30 uur 1150,- (excl. btw) per persoon 26 en 27 september 2019 - Eindhoven 14 en 15 november 2019 - Eindhoven www.nen.nl/triso17025verkl 16 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019
STERKE PUNTEN VAN DEZE TRAINING VIND IK DE KEUZE VAN DE ELEMENTEN, MAAR VOORAL DE WERKWIJZE EN BENADERING/HOUDING VAN DE DOCENT Cursist NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 17
GEZOND EN VEILIG WERKEN, MILIEU- EN ENERGIEMANAGEMENT 18 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2018 2019
GEZOND EN VEILIG WERKEN, MILIEU- EN ENERGIEMANAGEMENT OVERSTAPPEN OP ISO 45001 U heeft de opdracht gekregen uw organisatie door de transitie van OHSAS 18001 naar ISO 45001:2018 heen te leiden. Deze interactieve training gaat in op de inhoud en impact van de nieuwe ISO 45001 Managementsystemen voor gezond en veilig werken. Wat betekent de nieuwe HLS-hoofdstructuur, wat zijn de kerneisen van ISO 45001 en hoe kunt u hiermee aan de slag? Daarbij wordt specifiek aandacht besteed aan de Nederlandse context door in te gaan op de relatie met VCA en het certificatieschema van SCCM. - U kent de opbouw en inhoud van ISO 45001:2018. - U kent de meest essentiële wijzigingen in de eisen van OHSAS 18001 naar ISO 45001:2018. - U weet hoe u deze wijzigingen vertaalt naar uw organisatie en managementsysteem. - U heeft in grote lijnen het transitieproces doorlopen. - U bent in staat om een plan van aanpak op te stellen voor de transitie binnen uw eigen organisatie. Voor wie Duur Prijs Data Coördinatoren en medewerkers op het gebied van arbomanagement, gezond en veilig werken, kwaliteitsmanagement, KAM-managers, maar ook voor overige medewerkers zoals hoofd technische dienst, bedrijfsleider, plantmanager en veiligheidskundige. Een dag van 09.30 tot 16.30 uur 580,- (excl. btw) per persoon 18 september 2019 - Utrecht 14 november 2019 - Utrecht www.nen.nl/triso45001overstap NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 19
GEZOND EN VEILIG WERKEN, MILIEU- EN ENERGIEMANAGEMENT ISO 45001: DE NORM VERKLAARD U overweegt serieus, of heeft al besloten, om ISO 45001:2018 in te voeren. Maar wat is precies die toegevoegde waarde voor uw organisatie en aan welke concrete eisen moet u voldoen? Hoe vertaalt u de eisen uit de norm naar uw organisatie? En wat is de mogelijke impact van een managementsysteem voor een gezond en veilig werken voor uw organisatie? Na afloop van deze eendaagse training begrijpt u precies wat de eisen uit ISO 45001 betekenen. U kunt makkelijker de juiste keuzes maken bij het vertalen van de norm naar uw organisatie. Hierdoor kunt u aantonen dat uw G&VW-managementsysteem aan de eisen voldoet. - U weet wat G&VW-management inhoudt. - U heeft inzicht in de toegevoegde waarde van een G&VWmanagementsysteem voor uw organisatie. - U weet wat ISO 45001:2018 inhoudt. - U kent de eisen die ISO 45001:2018 stelt. - U weet hoe u de eisen uit ISO 45001:2018 vertaalt naar uw organisatie. Voor wie Duur Prijs Datum Deze training is nuttig voor medewerkers van veiligheids- of KAM-afdelingen, maar ook voor overige medewerkers zoals hoofd technische dienst, bedrijfsleider, plantmanager en veiligheidskundige. Een dag van 09.30 tot 16.30 uur 580,- (excl. btw) per persoon 10 oktober 2019 - Utrecht 1 2 3 Deze training is ook te volgen als onderdeel van de leergang ISO 45001: Gezond en veilig werken. Door deel te nemen aan een leergang profiteert u van aantrekkelijke kortingen. www.nen.nl/triso45001verkl 20 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019
ISO 45001: GEZOND EN VEILIG WERKEN IN DE PRAKTIJK Werkgevers hebben de plicht om te zorgen voor een gezonde en veilige werkomgeving voor hun medewerkers. ISO 45001 bevat eisen voor een gezond en veilig werken managementsysteem waarmee een organisatie haar G&VW-risico s kan beheersen en prestaties kan verbeteren. Deze training helpt u met inrichten en implementeren van een praktisch en volledig managementsysteem voor gezond en veilig werken. - U heeft inzicht in relevante aspecten met betrekking tot gezond en veilig werken (Arbowet, richtlijnen, normen). - U kunt de eisen die ISO 45001 stelt, vertalen naar uw organisatie. - U kent de vernieuwde inzichten uit het managementsysteem voor gezond en veilig werken. - U kunt een praktisch en volledig managementsysteem inrichten vanuit geformuleerde deliverables. - U weet waarmee u rekening moet houden bij interne audits en de directiebeoordeling. - U weet hoe certificatie in zijn werk gaat. Voor wie Duur Prijs Data 1 2 3 Medewerkers van veiligheids- of KAM/QHSE-afdelingen, maar ook voor overige medewerkers zoals hoofd technische dienst, bedrijfsleider, plantmanager en veiligheidskundige. Een dag van 09.30 tot 16.30 uur 580,- (excl. btw) per persoon 12 september 2019 - Utrecht 14 november 2019- Utrecht Deze training is ook te volgen als onderdeel van de leergang ISO 45001: Gezond en veilig werken. Door deel te nemen aan een leergang profiteert u van aantrekkelijke kortingen. www.nen.nl/triso45001praktijk NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 21
GEZOND EN VEILIG WERKEN, MILIEU- EN ENERGIEMANAGEMENT ISO 14001: DE NORM VERKLAARD U wilt weten of uw milieumanagementsysteem aan alle eisen uit ISO 14001:2015 voldoet. Hoe vertaalt u de eisen uit deze norm naar uw organisatie? En wat is de mogelijke impact van een milieumanagementsysteem voor uw organisatie? Na afloop van deze training begrijpt u precies wat de eisen uit ISO 14001:2015 betekenen. - U weet wat milieumanagement inhoudt. - U heeft inzicht in de toegevoegde waarde van een milieumanagementsysteem voor uw organisatie. - U weet wat ISO 14001:2015 inhoudt. - U kent de eisen die ISO 14001:2015 stelt. - U weet hoe u de eisen uit ISO 14001:2015 vertaalt naar uw organisatie. Voor wie Duur Prijs Data Milieumanagers en -coördinatoren, adviseurs, directies, verbeterteams en auditoren (extern en intern). Een dag van 09.30 tot 16.30 uur 580,- (excl. btw) per persoon 12 september 2019 - Utrecht 13 november 2019 - Utrecht 1 2 3 Deze training is ook te volgen als onderdeel van de leergang ISO 14001: Milieumanagement. Door deel te nemen aan een leergang profiteert u van aantrekkelijke kortingen. www.nen.nl/triso14001verkl 22 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019
ISO 14001: MILIEUMANAGEMENT IN DE PRAKTIJK Tijdens deze training leert u in één dag alles wat u moet weten om een efficiënt milieumanagementsysteem op te zetten en in te voeren. Na afloop heeft u niet alleen de kennis om het systeem op te zetten, maar weet u ook uw collega s enthousiast te maken. En natuurlijk moet ook het management achter het systeem staan. U kunt aangeven waarom maatregelen genomen (moeten) worden en wat dit betekent voor de organisatie. - U kunt de eisen uit ISO 14001:2015 vertalen naar de praktijk van uw organisatie. - U kunt een beheersbaar en eenvoudig te onderhouden milieumanagementsysteem opzetten. - U weet hoe u een projectplanning opstelt voor het opzetten en invoeren van het systeem. - U weet waarmee u rekening moet houden bij interne audits en de directiebeoordeling. - U weet hoe certificatie werkt. Voor wie Duur Prijs Data 1 2 3 Milieu- of KAM-managers, -coördinatoren en -medewerkers die zich bezig gaan houden met het opzetten en invoeren van een milieumanagementsysteem, of een milieumanagementsysteem overnemen en moeten onderhouden. Een dag van 09.30 tot 16.30 uur 580,- (excl. btw) per persoon 10 oktober 2019 - Utrecht 04 december 2019 - Utrecht Deze training is ook te volgen als onderdeel van de leergang ISO 14001: Milieumanagement. Door deel te nemen aan een leergang profiteert u van aantrekkelijke kortingen. www.nen.nl/triso14001praktijk NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 23
GEZOND EN VEILIG WERKEN, MILIEU- EN ENERGIEMANAGEMENT ISO 50001: ENERGIEMANAGEMENT IN DE PRAKTIJK Tijdens deze training leert u alles wat u moet weten om een efficiënt energiemanagementsysteem op te zetten en in te voeren. Na afloop heeft u niet alleen de kennis om het systeem op te zetten, maar weet u ook uw collega s enthousiast te maken. En natuurlijk moet ook het management achter het systeem staan. U kunt aangeven waarom maatregelen genomen (moeten) worden en wat dit betekent voor de organisatie. - U kent de eisen die ISO 50001:2018 stelt aan een energiemanagementsysteem. - U weet waarom en hoe u een energiebeoordeling van uw organisatie uitvoert. - U kunt de eisen uit ISO 50001:2018 vertalen naar de praktijk van uw organisatie. - U kunt een beheersbaar en eenvoudig te onderhouden energiemanagementsysteem opzetten. - U weet hoe u een projectplanning opstelt voor het opzetten en invoeren van het systeem. - U weet waarmee u rekening moet houden bij interne audits en de directiebeoordeling. - U weet hoe certificatie in zijn werk gaat. Voor wie Duur Prijs Data Energie- en milieucoördinatoren, milieuadviseurs, facilitair managers, medewerkers technische dienst, KAM-managers of -medewerkers en operationeel managers. Twee dagen van 09.30 tot 16.30 uur 985,- (excl. btw) per persoon 02 en 03 oktober 2019 - Delft 27 en 28 november 2019 - Utrecht www.nen.nl/triso50001praktijk 24 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019
DE CHRONOLOGISCHE AAN PAK EN DE GEDEGENHEID WAARIN DE ELEMENTEN VAN ISO 50001 AAN BOD KWAMEN, VOND IK STERKE PUNTEN VAN DEZE TRAINING Cursist NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 25
INFORMATIEBEVEILIGING, ASSETMANAGEMENT, RISICOMANAGEMENT 26 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019
INFORMATIEBEVEILIGING, ASSETMANAGEMENT, RISICOMANAGEMENT ISO 27001: DE NORM VERKLAARD U wilt ISO 27001 gaan invoeren. Een belangrijke stap, waarbij u zult ervaren dat ISO 27001 uw organisatie meer toegevoegde waarde kan bieden dan alleen op het gebied van informatiebeveiliging. ISO 27001 is ook een belangrijk instrument om invulling te geven aan de AVG. Na afloop van deze training begrijpt u precies wat de eisen uit ISO 27001 betekenen. U kunt makkelijker de juiste keuzes maken bij het vertalen van de norm naar uw organisatie. - U weet wat informatiebeveiligingsmanagement inhoudt. - U heeft inzicht in de toegevoegde waarde van een informatiebeveiligingsmanagementsysteem voor uw organisatie. - U weet wat ISO 27001:2013 en ISO 27002:2013 inhouden. - U kent de eisen die ISO 27001:2013 stelt. - U kent de toegevoegde waarde van ISO 27002:2013. - U kent de relatie met de AVG. - U weet hoe u de eisen uit ISO 27001 interpreteert naar uw organisatie. Voor wie Duur Prijs Data 1 2 3 Iedereen die verantwoordelijk is voor of betrokken bij de beveiliging van bedrijfsinformatie. Een dag van 09.30 tot 16.30 uur 580,- (excl. btw) per persoon 12 september 2019 - Utrecht 31 oktober 2019 - Utrecht Deze training is ook te volgen als onderdeel van de leergang ISO 27001: Informatiebeveiliging. Door deel te nemen aan een leergang profiteert u van aantrekkelijke kortingen. www.nen.nl/triso27001verkl NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 27
INFORMATIEBEVEILIGING, ASSETMANAGEMENT, RISICOMANAGEMENT ISO 27001: INFORMATIEBEVEILIGING IN DE PRAKTIJK Na afloop van deze training weet u hoe u een risicoanalyse uitvoert en hoe u gestructureerd een eenvoudig te onderhouden Information Security Management Systeem (ISMS) opzet, invoert en beheert volgens ISO 27001. En op welke wijze u hiermee invulling kunt geven aan een deel van de eisen uit de AVG. U gaat vooral praktisch aan de slag aan de hand van praktijkvoorbeelden en cases. Ook krijgt u hulpmiddelen voor het opzetten van uw eigen ISO 27001-managementsysteem voor informatiebeveiliging. - U kunt de eisen uit ISO 27001 vertalen naar de praktijk van uw organisatie. - U kunt een beheersbaar en eenvoudig te onderhouden informatiebeveiligingsmanagementsysteem opzetten. - U kunt een informatiebeveiligingsbeleid opstellen. - U kunt een risicoanalyse voor het vaststellen van beveiligingsmaatregelen uitvoeren. - U kunt invulling geven aan een deel van de eisen uit de AVG. - U weet hoe u een planning en control cyclus opzet. - U kunt een auditprogramma opstellen en uitvoeren. - U weet hoe u een bewustwordingscampagne opzet. - U weet hoe u omgaat met certificatie. Voor wie Duur Prijs Data 1 2 3 Iedereen die verantwoordelijk is voor of betrokken bij de beveiliging van bedrijfsinformatie. Twee dagen van 09.30 tot 16.30 uur 985,- (excl. btw) per persoon 25 en 26 september 2019 - Utrecht 06 en 07 november 2019 - Utrecht Deze training is ook te volgen als onderdeel van de leergang ISO 27001: Informatiebeveiliging. Door deel te nemen aan een leergang profiteert u van aantrekkelijke kortingen. www.nen.nl/triso27001praktijk 28 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019
ISO 55001: DE WIJZIGINGEN De ISO 55000-serie voor assetmanagement geeft eigenaren van kapitaalgoederen een instrument in handen om hun assets op een doelmatige, duurzame en kosteneffectieve wijze te beheren, afgestemd op de strategische doelen van de organisatie en de behoeften van de stakeholders. In deze e-learning leert u op welke wijze organisaties ISO 55001 toepassen als assetmanagementsysteem. - U kent de inhoud van ISO 55001. - U kent de eisen die ISO 55001 stelt. - U heeft inzicht in doel en praktische betekenis van de normeisen. - U kent de relatie met de High Level Structure, de basistekst voor alle ISO-managementsysteemnormen. Voor wie Iedereen die betrokken is bij het opzetten, implementeren, onderhouden en verbeteren van een assetmanagementsysteem en/of nadenkt over hoe de realisatie van waarde uit de beschikbare assets kan worden verbeterd voor de eigen organisatie. Maar ook voor wie betrokken is bij het plannen, ontwerpen, implementeren en beoordelen van assetmanage mentactiviteiten samen met service providers. Duur Online training van 3 uur Prijs 200,- (excl. btw) per persoon Datum Waar en wanneer u wilt. Certificaat Bij positief resultaat eindtoets Vandaag aanmelden en direct beginnen. Via een eenvoudige inlog procedure krijgt u toegang tot uw persoonlijke online leeromgeving, benaderbaar via pc, tablet en smartphone. MEER INFORMATIE EN AANMELDEN www.nen.nl/elearningiso55001 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 29
INFORMATIEBEVEILIGING, ASSETMANAGEMENT, RISICOMANAGEMENT ISO 55001: DE NORM VERKLAARD U wilt ISO 55001 gaan invoeren. Een belangrijke stap, waarbij u zult ervaren dat ISO 55001 uw organisatie meer toegevoegde waarde kan bieden dan alleen op het gebied van assetmanagement. Na deze training begrijpt u precies wat de eisen uit ISO 55001 betekenen. U kunt makkelijker de juiste keuzes maken bij het vertalen van de norm naar uw organisatie. Hierdoor kunt u aantonen dat uw assetmanagementsysteem aan de eisen voldoet. - U weet wat assetmanagement inhoudt. - U heeft inzicht in de toegevoegde waarde van een assetmanagementsysteem voor uw organisatie. - U weet wat ISO 55000, ISO 55001 en ISO 55002 inhouden. - U kent de eisen die ISO 55001 stelt. - U kent de toegevoegde waarde van de ISO 55001. - U weet hoe u de eisen uit ISO 55001 interpreteert naar uw organisatie. Voor wie Duur Prijs Data KAM-managers, maintenance managers, assetmanagers, QA, hoofd TD, interne consultants/adviseurs, staffunctionarissen, manager control, HR manager, manager operations, contract managers, assetbeheerder, reliability engineers, maintenance engineers, projectteamleden die belast worden met het opzetten en invoeren van de ISO 55000-serie. Een dag van 09.30 tot 16.30 uur 580,- (excl. btw) per persoon 18 september 2019 - Utrecht 14 november 2019 - Utrecht 1 2 3 Deze training is ook te volgen als onderdeel van de leergang ISO 55001: Assetmanagement. Door deel te nemen aan een leergang profiteert u van aantrekkelijke kortingen. www.nen.nl/triso55001verkl 30 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019
ISO 55001: ASSETMANAGEMENT IN DE PRAKTIJK Deze training leert u in twee dagen alles wat u moet weten om een effectief en efficiënt assetmanagementsysteem op te zetten en in te voeren. Na afloop weet u hoe u de waarde van uw assets kunt vergroten tijdens de gehele levenscyclus, heeft u de kennis om het systeem op te zetten, maar weet u uw collega s enthousiast te maken. U kunt aangeven waarom maatregelen genomen (moeten) worden en wat dit betekent voor de organisatie. - U kent de eisen die ISO 55001 stelt en kunt die vertalen naar uw organisatie. - U kunt een beheersbaar en eenvoudig te onderhouden assetmanagementsysteem opzetten. - U weet hoe u een projectplanning opstelt voor het invoeren van het systeem. - U weet waarmee u rekening moet houden bij interne audits en de directiebeoordeling. - U weet hoe certificatie in zijn werk gaat. Voor wie Duur Prijs Data KAM-managers, maintenance managers, assetmanagers, QA, hoofd TD, interne consultants/adviseurs, staffunctionarissen, manager control, HR manager, manager operations, contract managers, assetbeheerder, reliability engineers, maintenance engineers, projectteamleden die belast worden met het opzetten en invoeren van de ISO 55000-serie. Twee dagen van 09.30 tot 16.30 uur 985,- (excl. btw) per persoon 03 en 10 oktober 2019 - Utrecht 09 en 16 december 2019 - Utrecht 1 2 3 Deze training is ook te volgen als onderdeel van de leergang ISO 55001: Assetmanagement. Door deel te nemen aan een leergang profiteert u van aantrekkelijke kortingen. www.nen.nl/triso55001praktijk NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 31
INFORMATIEBEVEILIGING, ASSETMANAGEMENT, RISICOMANAGEMENT AAN DE SLAG MET RISICOMANAGEMENT BINNEN DE ISO-MANAGEMENTSYSTEMEN Risicogestuurd denken & werken in de (veranderende) context van de organisatie is de kern van moderne ISOmanagementsystemen zoals ISO 9001 en ISO 14001. Deze managementsystemen kenmerken zich door de High Level Structure en uniforme aanpak op het gebied van risicomanagement. Ook sluiten ze aan op de wettelijke governanceregels en de eisen voor risicobeheersing. Na deze training kunt u risicomanagement beetpakken. U heeft de praktische inzichten om het toe te passen binnen de HLS/risicogestuurde managementsystemen. VOORKENNIS U dient te beschikken over minimaal hbo werk- en denkniveau en u heeft minimaal drie jaar relevante werkervaring. - U heeft inzicht in ISO 31000:2018 en kunt de relatie leggen met de risicobenadering in de ISO-managementsystemen. - U weet met behulp van ISO 31000 verbinding te maken tussen het strategische, tactische en operationele niveau binnen de organisatie. - U kunt kans- en risicodenken toepassen binnen de ISO-managementsystemen. - U heeft praktische handvatten, methoden en technieken om de stappen van het kans- en risicomanagementproces uit te voeren. Voor wie Duur Prijs Data Managers en professionals die een rol en taak hebben bij het invoeren en toepassen van een of meer ISOmanagementsystemen (HLS) en risico management binnen de bedrijfsvoering in het algemeen. Twee dagen van 09.30 tot 16.30 uur met tussenliggende periode van een week 985,- (excl. btw) per persoon 17 en 24 september 2019 - Eindhoven 21 en 28 november 2019 - Utrecht www.nen.nl/risicotraining 32 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019
IN DEZE TRAINING GA IK U LEREN OMDENKEN. VAN HET DENKEN VANUIT EISEN EN REGELS NAAR HET WAARDE-DENKEN VANUIT INTEGRALE RISICO S & KANSEN VOOR DE STRATEGIE VAN UW ORGANISATIE Edwin Martherus, docent NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 33
VOEDSELVEILIGHEID 34 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019
VOEDSELVEILIGHEID OVERSTAPPEN OP DE NIEUWE ISO 22000 U houdt zich bezig met de implementatie en het onderhoud van een kwaliteitssysteem gebaseerd op ISO 22000. U kent uw organisatie, u heeft de nieuwe ISO 22000 in uw bezit. Maar het daadwerkelijk aan de slag gaan met de norm is een volgende stap waar u nog ondersteuning bij zoekt. Deze training gaat in op de inhoud en impact van de nieuwe ISO 22000 Managementsystemen voor voedselveiligheid. Wat betekent de nieuwe HLS-hoofdstructuur, wat zijn de kerneisen van ISO 22000 en hoe kunt u hiermee aan de slag? Doel is dat u leert hoe u de belangrijkste wijzigingen kunt interpreteren en hoe u uw organisatie door de transitie van ISO 22000:2005 naar de 2018-versie kunt leiden. - U weet de opbouw en inhoud van ISO 22000:2018. - U kent de meest essentiële wijzigingen in de eisen van ISO 22000:2005 naar ISO 22000:2018. - U weet hoe u deze wijzigingen vertaalt naar uw organisatie en managementsysteem. - U heeft in grote lijnen het transitieproces doorlopen. - U bent in staat om een plan van aanpak op te stellen voor de transitie binnen uw eigen organisatie. Voor wie Duur Prijs Data QA-managers, coördinatoren en medewerkers op het gebied van voedselveiligheidsmanagement. Een dag van 09.30 tot 16.30 uur 580,- (excl. btw) per persoon 30 oktober 2019 - Eindhoven 12 december 2019 - Utrecht www.nen.nl/triso22000overstap NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 35
VOEDSELVEILIGHEID ISO 22000: DE NORM VERKLAARD U wilt weten of uw voedselveiligheidsmanagementsysteem aan alle eisen uit ISO 22000:2018 voldoet. Hoe vertaalt u de eisen uit deze norm naar uw organisatie? En wat is de mogelijke impact van een voedselveiligheidsmanagementsysteem voor uw organisatie? Na afloop van deze training begrijpt u precies wat de eisen uit ISO 22000:2018 betekenen. - U weet wat voedselveiligheidsmanagement inhoudt. - U heeft inzicht in de toegevoegde waarde van een voedselveiligheidsmanagementsysteem voor uw organisatie. - U weet wat ISO 22000:2018 inhoudt. - U kent de eisen die ISO 22000:2018 stelt. - U weet hoe u de eisen uit ISO 22000:2018 vertaalt naar uw organisatie. Voor wie Duur Prijs Data Voedselveiligheidsmanagers en -coördinatoren, adviseurs, directies, verbeterteams en auditoren (extern en intern). Een dag van 09.30 tot 16.30 uur 580,- (excl. btw) per persoon 01 oktober 2019 - Eindhoven 04 december 2019 - Utrecht www.nen.nl/triso22000verkl 36 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019
TIJDENS DEZE ISO 22000 TRAINING HELPEN WIJ U MET DE PRAKTISCHE VERTALING VAN DE EISEN UIT DE NORM NAAR UW ORGANISATIE Joyce Marijnissen, productmanager NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 37
AUDITING 38 NEN Trainingen Managementsystemen VOORJAAR NAJAAR 2019 2019
AUDITING ISO 19011: INTERNE AUDITING U bent betrokken bij het uitvoeren van interne audits. Maar hoe zorgt u ervoor dat uw audits effectief verlopen? Hoe haalt u waardevolle stuurinformatie boven water? Welke interviewtechnieken kunt u gebruiken tijdens auditgesprekken? En hoe overtuigt u het managementteam van uw bevindingen? Door toepassing van ISO 19011 kunt u uw rol als interne auditor optimaal vervullen. - U kunt een auditprogramma opstellen en weet hoe u dat risk-based kunt doen. - U kunt efficiënt meerdere managementsystemen auditen. - U weet hoe u risicogericht kunt auditen. - U gebruikt interviewtechnieken voor het optimaal uitvoeren van een auditgesprek. - U weet hoe u prioriteiten stelt aan de bevindingen van uw audits. - U kunt de invoering van preventieve en corrigerende maatregelen beoordelen. Voor wie Duur Prijs Data 1 2 3 Kwaliteits-, arbo- en milieumanagers, -coördinatoren en -medewerkers, auditprogrammamanagers en medewerkers die verantwoordelijk zijn voor en/of betrokken zijn bij het uitvoeren van interne audits op een managementsysteem. Twee dagen van 09.30 tot 16.30 uur 985,- (excl. btw) per persoon 10 en 11 oktober 2019 - Utrecht 04 en 05 december 2019 - Eindhoven Deze training is ook te volgen als onderdeel van de leergang ISO 9001: Kwaliteitsmanagement. Door deel te nemen aan een leergang profiteert u van aantrekkelijke kortingen. www.nen.nl/iso19011tr NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 39
AUDITING ISO 45001: AUDITEN VAN GEZOND EN VEILIG WERKEN U bent betrokken bij het uitvoeren van interne audits op ISO 45001 en op zoek naar specifieke kennis en kunde om uw audits effectief te laten verlopen. Hoe haalt u waardevolle stuurinformatie boven water? Wat zijn specifieke aandachtspunten in de planning of in de uitvoering van een G&VW managementaudit? Na deze training kunt u uw rol als interne auditor optimaal vervullen. U bent een betrouwbare partner voor het management die bevindingen helder overbrengt en aangeeft wat ze betekenen voor de organisatie. - U kunt een auditprogramma en -plan opstellen voor uw G&VW-managementsysteem. - U kunt het G&VW-managementsysteem efficiënt auditen. - U gebruikt interviewtechnieken voor het optimaal uitvoeren van een auditgesprek. - U weet hoe u prioriteiten stelt aan de bevindingen van uw audits. - U levert een relevante auditrapportage die bijdraagt aan het verbeteren van de G&VW-rapportages. Voor wie Duur Prijs Data Medewerkers van veiligheids- of KAM-afdelingen, maar ook overige medewerkers zoals hoofd technische dienst, bedrijfsleider, plantmanager en veiligheidskundige. Daarnaast auditprogrammamanagers en -medewerkers die verantwoordelijk zijn voor en/of betrokken zijn bij het uitvoeren van interne audits op een G&VW-managementsysteem. Een dag van 09.30 tot 16.30 uur 580,- (excl. btw) per persoon 31 oktober 2019 - Utrecht 10 december 2019 - Utrecht 1 2 3 Deze training is ook te volgen als onderdeel van de leergang ISO 45001: Gezond en Veilig Werken. Door deel te nemen aan een leergang profiteert u van aantrekkelijke kortingen. www.nen.nl/triso45001audit 40 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019
ISO 14001: AUDITEN VAN MILIEUMANAGEMENT U bent betrokken bij het uitvoeren van interne audits op ISO 14001 en op zoek naar specifieke kennis en kunde om uw audits effectief te laten verlopen. Hoe haalt u waardevolle stuurinformatie boven water? Wat zijn specifieke aandachtspunten in de planning of in de uitvoering van de milieumanagementaudit? Na deze training kunt u uw rol als interne auditor optimaal vervullen. U bent een betrouwbare partner voor het management die bevindingen helder overbrengt en aangeeft wat ze betekenen voor de organisatie. - U kunt een auditprogramma en -plan opstellen voor uw milieumanagement. - U bent in staat om een plan op te stellen voor het toetsen van de effectiviteit van het milieumanagementsysteem en de genomen beheersmaatregelen. - U bent in staat om de auditplannen te integreren in een reeds aanwezig intern auditprogramma. - U kunt het milieumanagementsysteem efficiënt auditen. - U weet interviewtechnieken in te zetten voor het optimaal uitvoeren van een auditgesprek. - U weet hoe u bevindingen vastlegt tijdens uw audits en hier de juiste prioriteit aan toekent. - U levert een relevante auditrapportage die bijdraagt aan het verbeteren van het milieumanagementsysteem en de beheersmaatregelen. Voor wie Duur Prijs Datum 1 2 3 Milieumanagers, -coördinatoren, auditprogrammamanagers en -medewerkers die verantwoordelijk zijn voor en/of betrokken zijn bij het uitvoeren van interne audits op een milieumanagementsysteem. Een dag van 09.30 tot 16.30 uur 580,- (excl. btw) per persoon 07 november 2019 - Utrecht Deze training is ook te volgen als onderdeel van de leergang ISO 14001: Milieumanagement. Door deel te nemen aan een leergang profiteert u van aantrekkelijke kortingen. www.nen.nl/triso14001audit NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 41
AUDITING ISO 27001/NEN 7510: AUDITEN VAN INFORMATIEBEVEILIGING Een belangrijk onderdeel van uw informatiebeveiligingsmanagementsysteem vormt het beoordelen van de effectiviteit van het managementsysteem en de genomen beveiligingsmaatregelen. Na deze eendaagse training kunt u invulling geven aan de eisen op het gebied van interne audits die gesteld worden vanuit ISO/IEC 27001 of NEN 7510. Deze normen zijn ook een belangrijk instrument om invulling te geven aan de AVG. U kunt makkelijker de juiste keuzes maken bij het vertalen van deze eisen naar een intern auditprogramma voor informatiebeveiliging en auditplannen. - U kunt een auditprogramma en -plan opstellen voor uw informatiebeveiligingsmanagementsysteem (ISMS). - U weet wat de relatie is met wetgeving als WGBO en AVG. - U bent in staat om een auditplan op te stellen voor het toetsen van de effectiviteit van het ISMS en de genomen beveiligingsmaatregelen. - U bent in staat om de auditplannen te integreren in een reeds aanwezig intern auditprogramma. - U kunt het ISMS efficiënt auditen. - U weet hoe u bevindingen vastlegt tijdens uw audits en hier de juiste prioriteit aan toekent. - U levert een relevante auditrapportage die bijdraagt aan het verbeteren van het ISMS en de beheersmaatregelen. - U bent in staat om keuzes te maken ten aanzien van het inzetten van geautomatiseerde tooling. Voor wie Duur Prijs Data 1 2 3 Informatiebeveiligingsmanagers, -coördinatoren, audit programmamanagers en -medewerkers die verantwoordelijk zijn voor en/of betrokken zijn bij het uitvoeren van interne audits op een ISMS. Een dag van 09.30 tot 16.30 uur 580,- (excl. btw) per persoon 09 oktober 2019 - Utrecht 20 november 2019 - Utrecht Deze training is ook te volgen als onderdeel van de leergang ISO 27001: Informatiebeveiliging. Door deel te nemen aan een leergang profiteert u van aantrekkelijke kortingen. www.nen.nl/triso27001audit 42 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019
ISO 55001: AUDITEN VAN ASSETMANAGEMENT U heeft besloten om ISO 55001 in te voeren. Een belangrijk onderdeel vormt het beoordelen van de effectiviteit van het assetmanagementsysteem. Na afloop van deze training kunt u invulling geven aan de eisen op het gebied van interne auditing die gesteld worden vanuit ISO 55001. U kunt makkelijker de juiste keuzes maken bij het vertalen van deze eisen naar een intern auditprogramma en auditplannen. - U kunt een auditprogramma en -plan opstellen voor uw asset managementsysteem. - U bent in staat om een auditplan op te stellen voor het toetsen van de effectiviteit van het assetmanagementsysteem en de genomen beveiligingsmaatregelen. - U bent in staat om de auditplannen te integreren in een reeds aanwezig intern auditprogramma. - U kunt het assetmanagementsysteem efficiënt auditen. - U weet interviewtechnieken in te zetten voor het optimaal uitvoeren van een auditgesprek. - U weet hoe u bevindingen vastlegt tijdens uw audits en hier de juiste prioriteit aan toekent. - U levert een relevante auditrapportage die bijdraagt aan het verbeteren van het assetmanagementsysteem en de beheersmaatregelen. Voor wie Duur Prijs Datum 1 2 3 Assetmanagers, -coördinatoren, auditprogrammamanagers en -medewerkers die verantwoordelijk zijn voor en/of betrokken zijn bij het uitvoeren van interne audits op een assetmanagementsysteem. Een dag van 09.30 tot 16.30 uur 580,- (excl. btw) per persoon 03 december 2019 - Utrecht Deze training is ook te volgen als onderdeel van de leergang ISO 55001: Assetmanagement. Door deel te nemen aan een leergang profiteert u van aantrekkelijke kortingen. www.nen.nl/triso55001audit NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 43
AUDITING DE NIEUWE ISO 19011: RISK-BASED AUDITEN U bent een ervaren auditor en op zoek naar een nieuwe impuls om het rendement van uw audits te verbeteren. Door risicogericht naar managementsystemen te kijken, krijgen audits toegevoegde waarde. Ze sluiten immers direct aan bij de onderwerpen die de organisatie bezighoudt. Auditen kan daarmee een belangrijk instrument worden om die risicogerichte praktijk te ondersteunen. Tijdens deze training doorloopt u alle stappen van het auditproces, waarbij we bij elke stap bekijken hoe u deze risicogericht kunt maken en wat de voordelen daarvan zijn. U krijgt een nieuwe kijk op auditen en kent de belangrijkste aspecten van ISO 19011. - U weet hoe u risicogericht kunt auditen. - U kunt de mate van beheersing van organisatiebrede risico s in kaart brengen en deze koppelen aan ondernemings- en risicodoelstellingen. - U maakt relevante en effectieve auditrapportages die de risicogerichte aanpak refelecteren. - U haalt meer uit uw interne audits. Voor wie Duur Prijs Data Ervaren auditoren die een aanvullend perspectief op auditing willen krijgen. Een dag van 09.30 tot 16.30 uur 580,- (excl. btw) per persoon 07 oktober 2019 - Utrecht 25 november 2019 - Utrecht Tip: Heeft u nog weinig of geen ervaring met auditing? Volg dan eerst de training ISO 19011: Interne auditing. Tip: Combineer deze training met De nieuwe ISO 19011: Auditen op basis van de HLS en profiteer van een aantrekkelijke korting. www.nen.nl/rbiso19011tr 44 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019
DE NIEUWE ISO 19011: AUDITEN OP BASIS VAN DE HLS Hoe beoordeelt u de samenhang tussen de stakeholdersanalyse, de contextanalyse, de risicoanalyse en leiderschap? En wanneer zijn deze eigenlijk goed genoeg? Hoe audit u een systeemelement van de HLS voor meerdere managementsysteemnormen tegelijkertijd? En hoe zorgt u ervoor dat de auditcriteria die u hanteert aansluiten bij de bedrijfsvoering van uw organisatie? Na deze training heeft u de praktische inzichten, handvatten en technieken om daadwerkelijk aan de slag te gaan met het geïntegreerd auditen op basis van de HLS van één of meer managementsystemen. - U bent zich bewust van de toegevoegde waarde van het auditen op de HLS en kunt dit ook overdragen aan anderen binnen en buiten uw organisatie. - U heeft inzicht in hoe te auditen langs de lijnen van de HLS en hoe dit met behulp van ISO 19011:2018 praktisch te maken. - U bent in staat om auditcriteria te ontwikkelen voor de meest lastige elementen van de HLS. - U kunt verschillende systeemelementen van de HLS, zoals de contextanalyse of een bestaande SWOT-analyse, vanuit meerdere managementsystemen beoordelen op opzet, bestaan en werking. - U bent in staat om HLS-gebaseerde audits op te nemen in een auditprogramma. Voor wie Duur Prijs Data Ervaren auditoren die een rol en taak hebben in het auditen van de High Level Structure van een of meer (gecertificeerde) ISO-managementsystemen op een hoger strategisch en organisatorisch niveau binnen de eigen organisatie of bij kritische leveranciers. Een dag van 09.30 tot 16.30 uur 580,- (excl. btw) per persoon 26 september 2019 - Delft 11 december 2019 - Utrecht Tip: Heeft u nog weinig of geen ervaring met auditing? Volg dan eerst de training ISO 19011: Interne auditing. Tip: Combineer deze training met De nieuwe ISO 19011: Risk-based auditen en profiteer van een aantrekkelijke korting. www.nen.nl/triso19011hls NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 45
MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD INKOPEN 46 NEN Bouwtrainingen Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2018 NAJAAR 2018 2019
MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD INKOPEN ISO 20400: MAATSCHAPPELIJK VERANTWOORD INKOPEN ISO 20400 biedt zowel publieke als private organisaties praktische handvatten bij het inrichten en borgen van maatschappelijk verantwoord inkopen (MVI). Tijdens deze training leert u hoe u duurzaamheid kunt organiseren in een inkooporganisatie en integreren in inkoopstrategie en -beleid. En hoe u professioneel kunt inkopen conform het NEVI Dutch Wheel. Ook wordt ingegaan op de structuur, principes en practices van MVI (ISO 20400). Er is volop aandacht voor concrete toepassingen in uw eigen praktijk. Onderdeel van de training is de webtool ISO 20400. Deze digitale tool ondersteunt u bij het realiseren van uw ambities op het gebied van MVI. De richtlijn zelf, ISO 20400 is onderdeel van het lesmateriaal. - U heeft inzicht in de verschillende onderdelen van de richtlijn ISO 20400 Sustainable Procurement. - U heeft handvatten om de richtlijn toe te passen in de praktijk. - U heeft concrete tips en suggesties om optimale duurzame inkoopprocessen en -ketens te creëren. - U krijgt de mogelijkheid om een maatschappelijk verantwoorde aanpak te volgen die internationaal erkend is. - U ontvangt het unieke persoonlijke NEN-NEVI ISO 20400- certificaat. - U heeft beschikking over de digitale webtool ISO 20400 om implementatie van de richtlijn te ondersteunen. Voor wie Duur Prijs Data De private en publieke sector, voor personen die werkzaam zijn als manager, leidinggevende, adviseur, inkoper, contractmanager of verantwoordelijk in een inkoopfunctie of als KAM-/MVO-coördinator. Dag 1 van 09.30 tot 20.00 uur (gevolgd door diner), dag 2 van 09.00 tot 17.00 uur 1695,- (excl. btw) per persoon 19 september 2019 - Oegstgeest 09 december 2019 - Oegstgeest www.nen.nl/triso20400 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 47
NEN ACADEMY OPLEIDINGEN VOOR QHSE-PROFESSIONALS 48 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2018 2019
NEN ACADEMY OPLEIDINGEN VOOR QHSE-PROFESSIONALS 1 2 3 De NEN Academy is de plek waar u zich kunt ontwikkelen als professional. U krijgt ondersteuning bij uw persoonlijke groei, zodat u effectiever en succesvoller wordt. Weerbaarder, vol zelfvertrouwen. Met meer impact. De NEN Academy biedt een structureel programma met activiteiten die aansluiten op de actualiteit en uw specifieke kennisbehoefte. Volg onze opleidingen, ontmoet topexperts en vakgenoten, laat u bijpraten over de ontwikkelingen en uitdagingen binnen uw vakgebied en krijg tips & handvatten. De NEN Academy zorgt ervoor dat u de professional wordt die u wilt en kunt zijn. NEN Academy voor QHSE-professionals U bent gedreven om bij te dragen aan de organisatiestrategie en de uitvoering daarvan. Vanuit het werken met managementsystemen wordt u uitgedaagd op nieuwe vraagstukken, waarbij handboeken en procedures geen oplossing meer bieden. De toenemende complexiteit van de wereld en snel opvolgende ontwikkelingen vereisen dat u stevig in uw schoenen staat om bij te dragen aan integrale oplossingen. De menselijke factor is daarbij allesbepalend: hoe blijven mensen intern en extern met elkaar verbonden en gemotiveerd? Hoe kunt u daarin begeleiden en voor alle partijen faciliterend zijn? U adviseert over de verbinding tussen strategie en operatie, over de rol die procesoptimalisatie hierbij speelt en over de inbedding van nieuwe aspecten in uw bedrijfsvoering gerelateerd aan vraagstukken op het gebied van Governance, Risk en Compliance. Deze uitdagingen vragen niet alleen van de organisatie, maar ook van u nieuwe vaardigheden en competenties. Wat zet u in om te bereiken wat u wilt bereiken? Onze NEN Academy opleidingen voor QHSE-professionals zijn speciaal ontwikkeld om u te helpen deze uitdagingen het hoofd te bieden. Om u te leren effectiever en succesvoller te zijn. NEN Academy leidt op tot QHSE-manager van de toekomst. NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 49
ONZE AANPAK Persoonlijke doelen als uitgangspunt De opleidingen zijn gericht op uw leerbehoefte. Uw docent en begeleider bespreekt vooraf uw persoonlijke doelen met u (dit kan telefonisch of bijvoorbeeld via Skype). Waar wilt u aan werken? Op welke terreinen ervaart u de meeste obstakels? Waar zou u effectiever willen zijn? Klassikale dagen Elke NEN Academy opleiding bestaat uit 7½ contactdag. Gedurende deze intensieve dagen ontwikkelt u uw kennis en uw vaardigheden onder begeleiding van onze docenten. Zij zijn experts op uw vakgebied en deskundige coaches die u met passie en betrokkenheid begeleiden op uw inhoudelijke en persoonlijke leerpad. Bovendien leert u samen met ervaren en goed opgeleide vakgenoten. Gedurende de opleiding gaat u al direct aan de slag met een voor u bruikbare aanpak. Feedback & coaching Het persoonlijke leerpad loopt als een rode draad door de opleiding. U wordt hierop gecoacht en begeleid door onze docenten. Verder kunt u rekenen op een inspirerende uitwisseling van kennis en vaardigheden, feedback en peer-to-peer-reviews met goed opgeleide vakgenoten die samen met u de opleiding volgen. Aansluitend intervisie Gedurende de rest van het jaar komt u nog drie keer samen voor intervisiesessies (3 uur). Alle soorten dilemma s of hulpvragen die u ervaart in uw rol als QHSE-manager of auditor kunnen tijdens deze intervisiesessies worden ingebracht. Zo komt u telkens verder. 50 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019
ONZE OPLEIDINGEN Er zijn drie opleidingen beschikbaar: IK WIL... IK WIL... IK WIL... werken aan effectief proces-management met behulp van een concrete aanpak, visies, tools en tips om procesmanagement vorm te geven binnen mijn organisatie. het werken met de ISO richtlijnen en normen succesvol transformeren naar de nieuwe risicogestuurde werkwijze. meer impact maken met de andere manier van auditing. binnen mijn organisatie een omslag maken van een verticale (hiërarchisch, functioneel) naar een horizontale (procesgerichte en zelfsturende) inrichting. persoonlijke competenties, vaardig-heden én inzicht ontwikkelen ten aanzien van de rol van organisatiestructuur en -cultuur bij risico gebaseerd werken. weten hoe ik een integrale benadering toepas op mijn auditing. inzicht in waar mijn organisatie staat op het gebied van procesmanagement en weten welke stappen nodig zijn om te groeien. brede en diepgaande kennis opdoen op het gebied van risicomanagementconcepten en -instrumenten. focussen op het beheersen van kansen & risico s van mijn (klant)organisatie. NEN ACADEMY PROCESGERICHT DENKEN EN WERKEN NEN ACADEMY RISICOGEBASEERD DENKEN EN WERKEN NEN ACADEMY INTEGRAAL EN RISICOGEBASEERD AUDITEN Meer informatie over onze NEN Academy opleidingen vindt u via www.nen.nl/academy NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 51
NEN ACADEMY OPLEIDINGEN VOOR QHSE-PROFESSIONALS PROCESGERICHT DENKEN EN WERKEN Procesgericht werken kan veel opleveren: een gestroomlijnde operatie, goed functionerende procesteams, een geïntegreerde procesarchitectuur, krachtige sociale netwerken en een verantwoorde onderneming. Deze opleiding geeft de ins en outs van het horizontaal organiseren en is gericht op het bereiken van een BPM maturity level 3 (de procesgerichte organisatie). Er worden verbanden gelegd tussen populaire managementconcepten als Six Sigma, Lean management, zelfsturing, dienend leiderschap en concepten als functiedenken, verkokering, horizontalisering en sociale dynamiek. - U kent de waarde van een goed procesontwerp en weet hoe u daartoe komt. - U kunt procesmanagement concreet vormgeven binnen uw organisatie. - U kent het volwassenheidsniveau van uw eigen organisatie, en u weet welke stappen nodig zijn om te groeien. - U maakt kennis met de toonaangevende visies en concepten en kunt deze inzetten om effectief procesmanagement op te zetten. - U weet welke stappen er gezet moeten worden om uw organisatie horizontaal (procesgericht en zelfsturend) in te richten. Voor wie Ervaren QHSE-professionals, managers of adviseurs op het gebied van kwaliteit, gezond en veilig werken, milieu, bedrijfscontinuïteit, controlling of een ander bedrijfsaspect. Duur Zes dagen van 09.30 tot 16.30 uur en drie intervisiesessies Prijs 3750,- (excl. btw) per persoon Data 08 oktober, 05, 06, 07 november, 04 december 2019 en 15 januari 2020 + drie intervisiebijeenkomsten - Utrecht 1 2 3 Dit is een NEN Academy opleiding. www.nen.nl/academyproces 52 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019
INTEGRAAL EN RISICOGEBASEERD AUDITEN Deze inspirerende opleiding biedt een integrale benadering voor het uitvoeren van (gecombineerde) audits met de focus op het beheersen van kansen & risico s van de (klant)organisatie. Met als resultaat groter draagvlak voor de andere manier van auditing en positieve reacties van klanten, directies en leveranciers. - U weet audits integraal aan te pakken vanuit verschillende (risico-) managementsystemen en de supply chain (o.m. risicobeheersing) bij klanten en leveranciers. - U kunt auditprogramma s opstellen als onderdeel van de governance van de organisatie. - U weet wat de consequenties zijn van de nieuwe ISO-normenstructuur (HLS) voor auditing. - U brengt de werelden van ISO-auditors en operational en financial auditors bij elkaar. - U weet hoe u het control framework van de managementsystemen meer lean kunt (her)inrichten. Voor wie Ervaren QHSE-professionals, managers of adviseurs op het gebied van kwaliteit, gezond en veilig werken, milieu, bedrijfscontinuïteit, controlling of een ander bedrijfsaspect. Duur Zes dagen van 09.30 tot 16.30 uur en drie intervisiesessies Prijs 3750,- (excl. btw) per persoon Data 25 september, 08, 09, 10, 30 oktober en 13 november 2019 + drie intervisiebijeenkomsten - Utrecht 1 2 3 Dit is een NEN Academy opleiding. www.nen.nl/academyauditing NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 53
NEN ACADEMY OPLEIDINGEN VOOR QHSE-PROFESSIONALS RISICOGEBASEERD DENKEN EN WERKEN Binnen uw organisatie wilt u het werken met de ISO-normen succesvol transformeren naar de nieuwe risicogestuurde werkwijze gebaseerd op risk-based thinking. Tijdens deze opleiding doet u brede en diepgaande kennis op over risicogebaseerd denken en werken vanuit de High Level Structure van de ISO-normen. U krijgt nieuwe inzichten, instrumenten en vaardigheden aangereikt waarmee u het benodigde zelfvertrouwen ontwikkelt om succesvol te opereren in uw rol als managementsysteemmanager of -adviseur. - U heeft brede en diepgaande kennis op het gebied van risicogebaseerd denken en werken. - U kunt de belangrijkste risicomanagementconcepten en -instrumenten toepassen in uw dagelijkse werkzaamheden. - U bent in staat om in uw organisatie het werken met ISO-richtlijnen en -normen succesvol te transformeren naar de nieuwe risicogestuurde werkwijze. - U heeft de benodigde persoonlijke competenties, vaardigheden én inzicht ontwikkeld ten aanzien van de rol van organisatiestructuur en -cultuur bij risicogebaseerd werken. Voor wie Duur Prijs Data 1 2 3 Ervaren QHSE-professionals, managers of adviseurs op het gebied van kwaliteit, gezond en veilig werken, milieu, bedrijfscontinuïteit, controlling of een ander bedrijfsaspect. Zes dagen van 09.30 tot 16.30 uur en drie intervisiesessies 3750,- (excl. btw) per persoon 10 september, 08, 09, 10, 29 oktober en 26 november 2019 + drie intervisiebijeenkomsten - locatie ntb Dit is een NEN Academy opleiding. www.nen.nl/academyrisico 54 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019
INTERVISIE VOOR QHSE-PROFESSIONALS Zou u meer willen leren over het uitoefenen van uw rol als manager, adviseur en/of auditor binnen de verschillende ISO-managementsystemen? Vindt u het belangrijk om uzelf te ontwikkelen als professional en een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van anderen? Voelt u zich soms beroepsmatig best eenzaam? Alle soorten dilemma s of hulpvragen die u ervaart in uw rol als kwaliteitsmanager of auditor kunnen tijdens deze intervisiesessies worden ingebracht. Gedurende een jaar wordt er een reeks van vier sessies gepland, zodat u telkens verderkomt. - U weet wat uw doel is en wat u wilt bereiken voor uzelf en de organisatie. - U weet verschillende oplossingsrichtingen in te zetten om uw doel te bereiken en met knelpunten om te gaan. - U heeft inzicht in de persoonlijke, inhoudelijke of relationele problematiek waar u in uw rol tegenaan loopt, ook in relatie tot de context waarin u uw werk uitvoert. - U weet welke acties u kunt (en wilt) ondernemen en hoe u de eventuele belemmeringen daarbij wegneemt. 1 2 3 Dit is een NEN Academy opleiding. Voor wie Duur Prijs Datum (Deelnemers aan onze NEN Academy opleidingen voor) QHSE-professionals, managers of adviseurs op het gebied van kwaliteit, gezond en veilig werken, milieu, bedrijfscontinuïteit, controlling of een andere bedrijfsaspect. Ook voor deelnemers aan Leergang Kwaliteitsmanagement, Milieumanagement, Gezond en veilig werken, Assetmanagement, Informatiebeveiliging. Of u heeft een vergelijkbaar voortraject doorlopen elders. vier sessies van ieder 3 uur. Tussen de sessies zit een tijd van circa acht weken 580,- (excl. btw) per persoon 02 oktober 2019 - Delft + drie gezamenlijk in te plannen intervisiebijeenkomsten - Delft www.nen.nl/intervisieqhse NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 55
NEN ACADEMY OPLEIDINGEN VOOR QHSE-PROFESSIONALS EXCELLENCE BEYOND ISO: VAN ISO 9001 NAAR INK/EFQM Deze workshop biedt inzicht in de wijze waarop een pad naar een excellente bedrijfsvoering kan worden ingericht en welke normen, modellen en benaderingen daarbij in de verschillende stadia kunnen worden benut. Er wordt inzicht geboden in de achtergronden van (ISO-)normen en het INK/EFQM Excellence Model, hoe deze kunnen worden gebruikt. Afzonderlijk, dan wel in combinatie met elkaar. Deelnemers verkennen hoe zij het leerproces in hun organisatie uit kunnen laten stijgen boven stapsgewijze verbetering, door aandacht te besteden aan resultaten, innovatie en creativiteit. VOORKENNIS Kennis van en ervaring met ISO-normen. - U kent de overeenkomsten en verschillen tussen ISO en INK/EFQM. - U heeft inzicht in uw ambitie in de toepassing van excellence modellen. - U kunt ISO 9001 en INK/EFQM gecombineerd toepassen. - U heeft voor uzelf een route richting excellence vastgesteld. Voor wie Duur Prijs Data Kwaliteitsmanagers, Business improvement managers, Change managers, beleidsmedewerkers, organisatieontwikkelaars die met hun organisatie de leerervaringen van het werken met ISO-normen hebben verzilverd en nu een stap verder willen gaan. Consultants kunnen deelnemen indien zij als oefenstof een (anonieme) klantcase kunnen inbrengen. Een dag van 09.00 tot 17.00 uur 650,00 (excl. btw) per persoon 09 oktober 2019 - Delft 10 december 2019 - Utrecht 1 2 3 Dit is een NEN Academy opleiding. www.nen.nl/trainingiso9001ink 56 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019
WERKEN AAN ÉÉN INTEGRAAL MANAGEMENTSYSTEEM Binnen organisaties zijn vaak diverse afdelingen met allemaal een eigen doel. Soms werken zij samen, maar regelmatig is er sprake van eilandjes met eigen managementsystemen en werkwijzen. Het management wordt daardoor geconfronteerd met verschillen in prioritering. Deze training helpt bij het maken van keuzes en het verbinden van afdelingen om te komen tot een organisatiebreed gedragen integrale werkwijze en meer efficiency in de bedrijfsvoering. - U weet wat het belang is van integratie en wat het oplevert. - U weet hoe integratie kan worden gerealiseerd en welke stappen daarin kunnen worden genomen. - U weet hoe risico- en procesdenken een belangrijke rol kan spelen. - U weet welke stakeholders invloed hebben op de organisatie en wat je daarvan moet weten. - U weet op welke wijze verschillende bedrijfsculturen een invloed hebben op integratie en samenwerking. - U weet waar verschillende kennis en kunde aanwezig is in een organisatie en hoe die elders kan worden ingezet. Voor wie Duur Prijs Datum Medewerkers van QHSE-afdelingen, compliance afdelingen en managementteams. Twee dagen Op aanvraag U kiest zelf een datum en locatie. Tip: Deze training komt het beste tot zijn recht als medewerkers van alle afdelingen gelijktijdig aan de training meedoen. MEER INFORMATIE EN OFFERTE AANVRAGEN www.nen.nl/btintegraalms NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019 57
E-MAILNIEUWSBRIEVEN Wilt u op de hoogte blijven van de nieuwste normen, trainingen, evenementen en normontwikkeling op het gebied van managementsystemen en MVO? Neem dan een gratis abonnement op onze e-mailnieuwsbrief. Direct aanmelden kan via www.nen.nl/kammail 58 NEN Trainingen Managementsystemen NAJAAR 2019